chủ nghĩa xã hội khoa học chương 1 MINDMAP, Summaries of Law

Download chủ nghĩa xã hội khoa học chương 1 MINDMAP and more Summaries Law in PDF only on Docsity! CHƯƠNG 3 CHỦ NGHĨA XÃ HỘI VÀ THỜI KÌ QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI I. Chủ nghĩa xã hội Phong trào đấu tranh của nhân dân lao động chống áp bức, bóc lột Trào lưu tư tưởng phản ánh lý tưởng giải phóng nhân dân lao động Là khoa học về lịch sử của giai cấp công nhân Là một chế độ xã hội, giai đoạn đầu của xã hội cộng sản chủ nghĩa II. Thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội III. Quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam 1. Chủ nghĩa xã hội, giai đoạn đầu của hình thái kinh tế - xã hội cộng sản chủ nghĩa 2. Điều kiện ra đời của chủ nghĩa xã hội Điều kiện kinh tế Điều kiện chính trị xã hội 3. Những đặc trưng bản chất của chủ nghĩa xã Quá trình lịch sử - tự nhiên của sự phát triển các hình thái kinh tế - xã hội (Theo lý luận của C. Mác) Xã hội cộng sản nguyên thủy => Xã hội chiếm hữu nô lệ => Xã hội phong kiến => Xã hội tư bản chủ nghĩa => Xã hội cộng sản chủ nghĩa Các giai đoạn phát triển của hình thái kinh tế - xã hội Cộng sản chủ nghĩa Giai đoạn thấp => Giai đoạn cao Về mặt lý luận và thực tiễn, thời kì quá độ từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa cộng sản được hiểu theo 2 nghĩa Đối với các nước chưa trải qua chủ nghĩa tư bản phát triển, cần thiết phải có thời kỳ quá độ khá lâu dài từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa xã hội - Những cơn đau kéo dài Đối với những nước đã trải qua chủ nghĩa tư bản phát triển, tất yếu cần phải có 1 thời kỳ cải biến cách mạng từ xã hội này sang xã hội kia Tiền đề, điều kiện ra đời của hình thái kinh tế xã hội cộng sản chủ nghĩa Sự phát triển của lực lượng sản xuất Sự trưởng thành của giai cấp công nhân => Các mạng vô sản dưới sự lãnh đạo của giai cấp công nhân thông qua chính Đảng Giải phóng giai cấp, giải phóng dân tộc, giải phóng xã hội, giải phóng con người, tạo điều kiện để con người phát triển toàn diện => Làm theo năng lực hưởng theo nhu cầu => Cộng sản Nền kinh tế phát triển cao dựa trên lực lượng sản xuất hiện đại, chế độ công hữu về tư liệu sản xuất chủ yếu Nâng cao năng suất lao động Tổ chức lao động chặt chẽ Kỷ luật lao động nghiêm Chính quyền Xô Viết + Trật tự ở đường sắt Phổ + Kỹ thuật và cách tổ chức các tơ - rớt ở Mỹ + Ngành giáo dục quốc dân Mỹ = Chủ nghĩa xã hội Xã hội do nhân dân lao động làm chủ, chủ nghĩa xã hội có nhà nước kiểu mới mang bản chất giai cấp công nhân, đại biểu cho lợi ích, quyền lực và ý chí của nhân dân lao động Chủ nghĩa xã hội có nền văn hóa phát triển cao, kế thừa, phát huy những giá trị của văn hóa dân tốc và tinh hoa văn hóa nhân loại Chủ nghĩa xã hội đảm bảo bình đẳng, đoàn kết giữa các dân tốc và có quan hệ hữu nghị, hợp tác với nhân dân các nước trên thế giới 1. Tính tất yếu khách quan của thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội 2. Đặc điểm của thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (Đặc điểm bao trùm) 5 hình thái kinh tế xã hội Cộng sản nguyên thủy Chiếm hữu nô lệ Phong kiến Tư bản chủ nghĩa Cộng sản chủ nghĩa 2 loại quá độ lên từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa cộng sản Quá độ trực tiếp Quá độ gián tiếp Tính tất yếu của thời kỳ quá độ từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa xã hội : Chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa tư bản khác nhau về bản chất - Chuyển biến tử chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa xã hội cần phải có 1 thời kỳ lịch sử nhất định (lâu dài) Một là : Chủ nghĩa tư bản tạo ra cơ sở vật chất - kỹ thuật nhất định cho chủ nghĩa xã hội, nhưng để cơ sở vật chất - kỹ thuật đó phục vụ chủ nghĩa xã hội cần có thời gian tổ chức, sắp xếp lại Hai là : Quan hệ xã hội của chủ nghĩa xã hội không tự nảy sinh trong lòng chủ nghĩa tư bản, mà là kết quả của quá trình xây dựng và cải tạo xã hội chủ nghĩa, do đó cần có thời gian để hình thành và phát triển những quan hệ mới Ba là : Xây dựng chủ nghĩa xã hội là nhiệm vụ mới mẻ, khó khăn và phức tạp, cần có thời gian để giai cấp công nhân làm quen với nhiệm vụ này Bốn là a. Trên lĩnh vực kinh tế Nền kinh tế nhiều thành phần, nhiều hình thức sở hữu Các thành phần kinh tế vừa thống nhất vừa đấu tranh b. Trên lĩnh vực chính trị Nhà nước chuyên chính vô sản được thiết lập, củng cố và ngày càng hoàn thiện Giai cấp công nhân nắm và sử dụng quyền lực nhà nước trấn áp giai cấp tư sản, tiến hành xây dựng 1 xã hội không giai cấp Xây dựng toàn diện xã hội mới c. Trên lĩnh vực tư tưởng - văn hóa Nhiều tư tưởng khác nhau Các yếu tố văn hóa cũ và mới thường xuyên đấu tranh với nhau d. Trên lĩnh vực văn hóa xã hội Tồn tại nhiều giai cấp, tầng lớp vừa hợp tác vừa đấu tranh với nhau Tồn tại sự khác biệt nông thôn, thành thị, lao động trí óc, lao động tay chân Đặc điểm quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam là bỏ qua chế độ tư bản chủ nghĩa Những đặc trưng của chủ nghĩa xã hội và phương hướng xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam hiện nay Xuất phát từ tình hình đất nước Thuộc địa nửa phong kiến Lực lượng sản xuất trình độ thấp Hậu quả chiến tranh Tàn dư thực dân phong kiến Thế lực thù địch Cách mạng khoa học công nghệ, xu thế quốc tế Thời đại quá độ từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa xã hội Thực chất con đường quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam là con đường cách mạng tất yếu, khách quan Đặc trưng (Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VII - 1991 => Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI - 2011) 1. Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh 2. Do nhân dân làm chủ 3. Có nền kinh tế phát triển cao dựa trên lực lượng sản xuất hiện đại và quan hệ sản xuất tiến hộ phù hợp 4. Có nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc 5. Con người có cuộc sống ấm no, tự do, hạnh phúc, có điều kiện phát triển toàn diện 6. Các dân tộc trong cộng dồng Việt Nam bình đẳng, đoàn kết, tôn trọng và giúp nhau cùng phát triển 7. Có nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân do Đảng Cộng sản lãnh đạo 8. Có quan hệ hữu nghị và hợp tác với các nước trên thế giới Phương hướng 1. Đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước gắn với phát triển kinh tế tri thức, bảo vệ tài nguyên, môi trường 2. Phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa 3. Xây dựng nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc; xây dựng con người, nâng cao đời sống nhân dân, thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội 4. Bảo đảm vững chắc quốc phòng và an ninh quốc gia, trật tự , an toàn xã hội 5. Thực hiện đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, hòa bình, hữu nghị, hợp tác và phát triển; chủ động và tích cực hội nhập 6. Xây dựng nền dân chủ xã hội chủ nghĩa, thực hiện đại đoàn kết toàn dân tộc, tăng cường và mở rộng mặt trận dân tộc thống nhất 7. Xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân 8. Xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh