Đảng lãnh đạo công cuộc đấu tranh xây dựng và bảo vệ chính quyền cách mạng những năm 1945, Thesis of History of Political Theory

Download Đảng lãnh đạo công cuộc đấu tranh xây dựng và bảo vệ chính quyền cách mạng những năm 1945 and more Thesis History of Political Theory in PDF only on Docsity! 1 HỌC VIỆN NGÂN HÀNG KHOA LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ TIỂU LUẬN KẾT THÚC HỌC PHẦN MÔN: LỊCH SỬ ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM ĐỀ TÀI: Đảng lãnh đạo công cuộc đấu tranh xây dựng và bảo vệ chính quyền cách mạng những năm 1945-1946. Ý nghĩa lịch sử của vấn đề đối với cách mạng và với công cuộc xây dựng, bảo vệ Tổ quốc XHCN Việt Nam hiện nay Giảng viên hướng dẫn: Phan Văn Toản Sinh viên thực hiện: Phan Thị Thu Huế Mã sinh viên: 23A4030147 Nhóm tín chỉ: PLT10A15 Mã đề: 08 Hà Nội, ngày 18 tháng 10 năm 2021 2 MỞ ĐẦU .............................................................................................................. 3 NỘI DUNG ........................................................................................................... 5 1. Phần lí luận chung ............................................................................... 5 1.1. Tình hình cách mạng Việt Nam sau Cách mạng tháng 8 năm 1945 ..... 5 1.1.1. Những thuận lợi đối với Việt Nam sau Cách mạng tháng 8 năm 1975 5 (a) Thuận lợi trên Thế Giới ......................................................................... 5 (b) Thuận lợi trong nước ............................................................................. 5 1.1.2. Những khó khăn đối với Việt Nam sau Cách mạng tháng 8 năm 1975. 6 (a) Khó khăn trên Thế Giới ......................................................................... 6 (b) Khó khăn trong nước ............................................................................. 6 1.2. Đảng lãnh đạo xây dựng chế độ mới và bảo vệ chính quyền cách mạng thời kỳ 1945-1946 ................................................................................................ 7 1.2.1. Quan điểm và chủ trương của Đảng trong thời kỳ này ......................... 7 1.2.2. Biện pháp thực hiện của Đảng trong thời kì này ................................... 8 1.2.3. Bảo vệ chính quyền cách mạng chống thực dân Pháp ở Nam Bộ ........ 8 1.3. Thành tựu của Đảng trong thời kỳ 1945-1946 ...................................... 9 1.3.1. Về chính trị - xã hội ............................................................................... 9 1.3.2. Về kinh tế - văn hóa ............................................................................... 9 1.4. Nguyên nhân thắng lợi rút ra của cuộc kháng chiến 1945-1946. ........ 10 2. Liên hệ thực tiễn và liên hệ bản thân ................................................ 11 2.1. Liên hệ thực tiễn .................................................................................. 11 2.1.1. Ý nghĩa của thắng lợi đối với công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay ............................................................................................................ 11 2.1.2. Những thành tựu cơ bản ...................................................................... 12 2.1.3. Những hạn chế còn tồn tại ................................................................... 13 2.2. Liên hệ sinh viên ................................................................................. 14 KẾT LUẬN ........................................................................................................ 15 TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................ 16 5 NỘI DUNG 1. Phần lí luận chung 1.1. Tình hình cách mạng Việt Nam sau Cách mạng tháng 8 năm 1945 1.1.1. Những thuận lợi đối với Việt Nam sau Cách mạng tháng 8 năm 1975 (a) Thuận lợi trên Thế Giới Sau chiến tranh thế giới lần thứ II, cục diện thế giới có những sự thay đổi lớn. Sau khi giải phóng khỏi chủ nghĩa phát xít, một số nước ở Đông Âu được sự ủng hộ và giúp đỡ của Liên Xô đã lựa chọn con đường phát triển theo CNXH; phe xã hội chủ nghĩa dần hình thành do Liên Xô làm trụ cột; trong khi phe tư bản do Mỹ đứng đầu. Chủ nghĩa đế quốc lâm vào tình trạng suy yếu, đã tạo điều kiện cho phong trào chống đế quốc, giải phóng dân tộc ở các thuộc địa châu Á, châu Phi và Mỹ Latinh dâng cao. Ở châu Á – Thái Bình Dương, sự thảm bại của phát xít Nhật và các thế lực tay sai, thúc đẩy mạnh mẽ phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc của các nước thuộc địa, trong đó Việt Nam là nước tiên phong. (b) Thuận lợi trong nước Việt Nam trở thành quốc gia độc lập, tự do; Đảng Cộng sản trở thành Đảng cầm quyền lãnh đạo cách mạng trong cả nước. Đặc biệt, việc hình thành hệ thống chính quyền cách mạng với bộ máy thống nhất từ cấp Trung ương đến cơ sở trong toàn quốc với những phẩm chất chính trị hoàn toàn mới; cơ cấu tổ chức bộ máy, mục đích hoạt động gắn bó mật thiết với lợi ích nhân dân,.... Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa được thành lập, đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh trở thành biểu tượng của nền độc lập, tự do, niềm tin và sức mạnh của nhân dân cả nước. Chủ tịch Hồ Chí Minh với uy tín đạo đức, trí tuệ và tài năng của mình đã trở thành trung tâm của khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Với sự phát triển nhanh của Quân đội quốc gia và lực lượng Công an trong toàn quốc, nước ta đã thành lập các toàn án quân sự và xây dựng các tổ chức bán vũ trang khác; luật pháp của chính quyền được khẩn trương xây dựng và phát huy vai trò 6 với cuộc đấu tranh chống thù giặc xây dựng chế độ mới. 1.1.2. Những khó khăn đối với Việt Nam sau Cách mạng tháng 8 năm 1975. (a) Khó khăn trên Thế Giới Khi chiến tranh thế giới II kết thúc, cũng là lúc các nước lớn, phe đế quốc chủ nghĩa bộc lộ rõ âm mưu mới trong việc chia lại hệ thống thuộc địa thế giới, bắt tay, dàn xếp với nhau, liên kết phục hồi chủ nghĩa thực dân, duy trì ảnh hưởng và sự thống trị của mình đối với các nước thuộc địa; ra sức tấn công, đàn áp phong trào cách mạng thế giới, trong đó có cách mạng Việt Nam. Sau cách mạng Tháng Tám thành công năm 1945, không có nước nào ủng, công nhận địa vị pháp lý của nước ta. Việt Nam nằm trong vòng vây của chủ nghĩa đế quốc, bị bao vây cách biệt hoàn toàn với thế giới bên ngoài. Cách mạng Việt Nam phải đương đầu với nhiều bất lợi, khó khăn, thử thách to lớn và nghiêm trọng, do dã tâm xâm lược của các thế lực cầm quyền ở các nước tư bản phương Tây. (b) Khó khăn trong nước Hệ thống chính quyền cách mạng mới được thiết lập, còn rất non trẻ, thiếu thốn, yếu kém về nhiều mặt; bị ảnh hưởng, tác động tiêu cực của hậu quả của chiến tranh và chế độ cũ để lại hết sức nặng nề, sự tàn phá của nạn lũ lụt, nạn đói năm 1945 rất nghiêm trọng. Nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa tiếp quản một nền kinh tế xơ xác, tiêu điều sau chiến tranh tàn khốc, công nghiệp đình đốn, nông nghiệp bị ngưng trệ, hoang hóa tới 50%; nền tài chính, ngân khố kiệt quệ, kho bạc trống rỗng; các hủ tục lạc hậu, thói hư, tật xấu, tệ nạn xã hội chưa được khắc phục; 95% dân số thất học, mù chữ; nạn đói cuối năm 1944 đầu năm 1945 làm 2 triệu người dân chết đói. Thách thức lớn nhất, nghiêm trọng nhất lúc này là âm mưu, hành động quay lại thống trị Việt Nam một lần nữa của thực dân Pháp. Ngày 2-9-1945, quân Pháp đã trắng trợn gây hấn, bắn vào cuộc mít tinh mừng ngày độc lập của nhân dân ta ở Sài Gòn – Chợ Lớn. Từ tháng 9-1945, theo thỏa thuận của phe Đồng minh, 2 vạn quân đội Anh-Ấn đổ bộ vào Sài Gòn để làm nhiệm vụ giải giáp quân đội Nhật thua trận ở phía 7 Nam. Quân đội Anh đã trực tiếp bảo trợ, sử dụng đội quân Nhật giúp sức quân Pháp ngang nhiên nổ súng gây hấn đánh chiếm Sài Gòn – Chợ Lớn vào rạng sáng ngày 23-9-1945, mở đầu cuộc chiến tranh xâm lược lần thứ 2 của thực dân Pháp ở Việt Nam. Ở Bắc vĩ tuyến 16, theo thỏa thuận Hiệp ước Potsdam, từ cuối tháng 8-1945, hơn 20 vạn quân đội của Tưởng Giới Thạch tràn qua biên giới kéo vào nước ta dưới sự bảo trợ và ủng hộ của Mỹ với danh nghĩa quân đội Đồng minh vào giải giáp quân đội Nhật, kéo theo là lực lượng tay sai Việt Quốc, Việt Cách với âm mưu thâm độc “diệt Cộng, cầm Hồ, phá Việt Minh”. Trong khi đó, trên nước ta vẫn còn 6 vạn quân đội Nhật Hoàng thua trận chưa được giải giáp. Nền độc lập non trẻ của Việt Nam phải đương đầu với sự hiện diện của đội quân nước ngoài đông đúc chưa từng có khoảng hơn 30 vạn tên. Cách mạng Việt Nam phải đối phó với sự xuất hiện của các đảng phái chính trị phản động, các thế lực tay sai, quân xâm lược, các thế lực chống đối trong giai cấp bóc lột cũ, các đối tượng phản cách mạng, tội phạm hình sự đồng loạt chống phá cách mạng rất quyết liệt. Chính quyền non trẻ lúc này phải đối mặt với nhiều loại kẻ thù cả trong và ngoài nước, nền độc lập và chính quyền cách mạng non trẻ trước tình thế “như ngàn cân treo sợi tóc”. Đảng Cộng sản cầm quyền đang phải đối mặt với những thách thức hết sức to lớn, nghiêm trọng và những biến động phức tạp khôn lường. 1.2. Đảng lãnh đạo xây dựng chế độ mới và bảo vệ chính quyền cách mạng thời kỳ 1945-1946 1.2.1. Quan điểm và chủ trương của Đảng trong thời kỳ này Ngày 3-9-1945, Chính phủ lâm thời họp phiên đầu tiên đã xác định ngay nhiệm vụ lớn trước mắt, là: diệt giặc đói, diệt giặc dốt và diệt giặc ngoại xâm. Ngày 25-11-1945, Ban Chấp hành Trung ương Đảng ra chỉ thị Kháng chiến kiến quốc, nhận định tình hình và định hướng con đường đi lên của cách mạng Việt Nam sau khi giành được chính quyền. Về chỉ đạo chiến lược: Đảng xác định mục tiêu quan trọng của cách mạng Việt 10 toàn dân học chữ quốc ngữ để từng bước xóa bỏ nạn dốt; vận động toàn dân xây dựng nếp sống mới, đời sống văn hóa mới đẩy lùi các tệ nạn, hủ tục, thói quen cũ, lạc hậu cản trở tiến bộ. Dưới đây là những hình ảnh lớp học “có một không hai” bất kể ngày đêm, thúc đẩy toàn dân xóa nạn mù do trực tiếp Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ đạo và giảng dạy. Qua đó ta thấy được sự quan tâm, ưu tiên của Đảng đối với đời sống nhân dân. Kết quả: ngay năm đầu, sản xuất nông nghiệp có bước khởi sắc rõ rệt, việc sửa chữa đê điều được khuyến khích, tổ chức khuyến nông, tịch thu ruộng đất của đế quốc chia cho nông dân nghèo. Sản xuất lương thực tăng lên rõ rệt, cả về diện tích và sản lượng. Ngân khố quốc gia được xây dựng lại, phát hành đồng giấy bạc Việt Nam. Đầu năm 1946, nạn đói cơ bản được đẩy lùi, đời sống nhân dân được ổn định, tinh thần dân tộc được phát huy cao độ. Cuộc vận động toàn dân xây dựng nền văn hóa mới đã bước đầu xóa bỏ được nhiều tệ nạn xã hội. Phong trào diệt dốt, bình dân học vụ được thực hiện sôi nổi. Cuối 1946 cả nước có thêm 2,5 triệu người biết đọc, viết. 1.4. Nguyên nhân thắng lợi rút ra của cuộc kháng chiến 1945-1946. Thứ nhất, nhờ sự lãnh đạo đúng đắn, sáng tạo của Đảng, đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh: đánh giá đúng tình hình nước ta sau Cách mạng Tháng Tám; lợi dụng được mâu thuẫn trong hàng ngũ kẻ địch. Thứ hai, Đảng đã xây dựng và phát huy được sức mạnh khối đại đoàn kết dân tộc: tình yêu nước và niềm khao khát độc lập. 11 Như vậy, những chủ trương, biện pháp đúng đắn; tinh thần quyết đoán, sáng tạo của Chính phủ trong cuộc đấu tranh chống giặc ngoài, thù trong ở những năm đầu chính quyền non trẻ đã đem lại thắng lợi có ý nghĩa quan trọng: củng cố, giữ vững và bảo vệ bộ máy chính quyền cách mạng từ Trung ương đến cơ sở. 2. Liên hệ thực tiễn và liên hệ bản thân 2.1. Liên hệ thực tiễn 2.1.1. Ý nghĩa của thắng lợi đối với công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay Một là, Đảng đã biết sớm chủ động đường lối đúng đắn, sáng tạo; tiếp tục hoàn thiện cơ chế Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, điều hành đối với xây dựng nền quốc phòng toàn dân; kịp thời chuyển hóa thế trận quốc phòng toàn dân thành thế trận chiến tranh nhân dân, bảo vệ vững chắc Tổ quốc. Đảng phải tiếp tục thực hiện nguyên tắc lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt đối với xây dựng nền quốc phòng toàn dân; trong đó, trực tiếp quyết định chủ trương, đường lối và lãnh đạo, chỉ đạo việc tổ chức thực hiện xây dựng nền quốc phòng toàn dân trong mọi hoạt động. Hai là, Phát huy sức mạnh tổng hợp của khối đại đoàn kết toàn dân trong xây dựng nền quốc phòng toàn dân, trong đó tập trung xây dựng và phát huy mọi tiềm lực chính trị, tinh thần, kinh tế, quân sự, văn hóa - xã hội và khoa học – công nghệ của nền quốc phòng toàn dân. Ba là, Nhận định về vai trò của văn hóa trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc ngày càng đầy đủ và nâng cao. Nhân tố văn hóa trong phát triển kinh tế - xã hội đã được coi trọng với một số chính sách liên quan đến công nghiệp văn hóa, gắn văn hóa với phát triển; đã bước đầu khai thác văn hóa như nguồn lực nội sinh để phát triển kinh tế - xã hội, phát huy các giá trị mới của con người Việt Nam. Hội nhập quốc tế về văn hóa bước đầu có những thành tựu. Nhiều giá trị văn hóa, sáng tạo văn hóa mới của nhân loại được tiếp nhận góp phần làm phong phú và nâng cao đời sống văn hóa tinh thần của người dân. Các di sản văn hóa được coi 12 trọng, truyền thống văn hóa tốt đẹp của dân tộc được đề cao, bản sắc dân tộc được giữ gìn và phát huy. Bốn là, Đảng ngày càng chú trọng quy mô giáo dục phát triển nhanh, thực hiện nền giáo dục toàn dân, đáp ứng nhu cầu học tập ngày càng tăng của nhân dân, thể hiện ở sự phát triển rộng khắp mạng lưới các trường học, sự tăng nhanh quy mô giáo dục, những chuyển biến bước đầu về chất lượng giáo dục. Năm là, Công tác đối ngoại đã góp phần duy trì, củng cố môi trường hòa bình ổn định, giữ vững độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa. Việt Nam duy trì mối quan hệ tốt với các nước láng giềng và khu vực. 2.1.2. Những thành tựu cơ bản Về chính trị: Nghị quyết của Đảng đã bám sát thực tiễn, phát huy dân chủ, gắn với xây dựng kế hoạch và chỉ đạo tổ chức thực hiện; công tác tuyên truyền đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước được đẩy mạnh. Đảng đã tổ chức thành công Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII với những mục tiêu mới và những chỉ đạo tích cực phát triển đất nước nhất là trong bối cảnh đại dịch Covid-19 đang diễn ra ngày càng khó lường. “Chống dịch như chống giặc” có lẽ là mệnh lệnh chỉ có ở Việt Nam và đã khơi dậy tinh thần chiến đấu của cả dân tộc và được nêu ra trong một văn bản chính thức của người đứng đầu chính phủ. Về kinh tế: Nền kinh tế càng ngày càng khởi sắc khi liên tục đạt được những mục tiêu kép. Trong bối cảnh toàn cầu hóa, hội nhập kinh tế quốc tế, Việt Nam thành công kí hết các hiệp định song phương và đa phương như: Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương và Hiệp định Thương mại tự do giữa Việt Nam và Liên minh châu Âu. Đây được coi là bước tiến lớn trong quá trình phát triển nền kinh tế của nước ta. Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu bị tác động nặng nề bởi chiến tranh thương mại và đại dịch Covid-19, hội nhập kinh tế quốc tế đã góp phần đưa Việt Nam vào nhóm nhỏ các nền kinh tế thành công trong việc duy trì mức tăng trưởng dương. Năm 2020, xuất khẩu đạt 281 tỷ 15 KẾT LUẬN Giữ vững chính quyền nhân dân ở nước ta trong những nǎm 1945-1946 làm nổi bật kinh nghiệm về cách mạng biết tự bảo vệ trong bối cảnh lịch sử cực kỳ khó khǎn, phức tạp. Dưới sự lãnh đạo của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, cùng một lúc nhân dân ta phải thực hiện nhiều nhiệm vụ lớn: kháng chiến chống xâm lược giữ vững nền độc lập; trấn áp các thế lực phản động, xây dựng và củng cố chính quyền, xây dựng chế độ mới; phát triển kinh tế, vǎn hoá để từng bước ổn định đời sống nhân dân. Những chủ trương, biện pháp đúng đắn đó đã khơi dậy sức mạnh to lớn của cả dân tộc, không những đã bảo vệ được chính quyền, mà còn đưa cách mạng tiếp tục phát triển vững chắc và giành thế chủ động ngay từ đầu cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược. Qua đó đã cho chúng ta những bài học sâu sắc, cho đến nay vẫn còn nguyên giá trị và có ý nghĩa tích cực đối với sự nghiệp đổi mới đất nước. Đất nước ta đang đứng trước những thời cơ và thách thức lớn trong quá trình phát triển. Từ năm 2020, những khó khăn, thách thức càng tăng lên do ảnh hưởng tiêu cực từ dịch Covid-19, đà tăng trưởng về kinh tế nước ta bị chặn lại; đời sống của nhân dân, về vật chất, tinh thần,... đều gặp muôn vàn khó khăn. Thế giới đang bị khủng hoảng lớn về kinh tế và nhiều mặt khác, tình hình an ninh khu vực và thế giới còn nhiều diễn biến phức tạp, khó lường. Nhưng áp dụng những chủ trương và sự chỉ đạo của Đảng, đất nước ta đang trong đà phát triển, phục hồi mọi mặt sau những khó khăn của đại dịch toàn cầu. 16 TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Tài liệu học tập và thực hành môn học Lịch sử Đảng, khoa Lý Luận chính trị, Học viện Ngân Hàng. 2. “KINH TẾ VIỆT NAM 2020”, https://www.gso.gov.vn/du-lieu-va-so-lieu- thong-ke/2021/01/kinh-te-viet-nam-2020-mot-nam-tang-truong-day-ban-linh/ 3. “10 vụ án lớn về kinh tế, tham nhũng” https://tapchitoaan.vn/bai-viet/xet-xu- xet-xu/10-vu-an-lon-ve-kinh-te-tham-nhung-va-cac-vu-an-dien-hinh-duoc-dua- ra-xet-xu-trong-nam-2018 4. “Lãnh đạo xây dựng và bảo vệ chính quyền, chuẩn bị kháng chiến trong cả nước (1945-1946)”, http://www.lichsuvietnam.vn/home.php?option=com_content&task=view&id=1 065&Itemid=69 5. Đường lối đấu tranh giữ vững chính quyền, bảo vệ nền độc lập, tự do những năm đầu thành lập nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa – Tạp chí quốc phòng toàn dân, http://tapchiqptd.vn/vi/tim-hieu-truyen-thong-quan- su/duong-loi-dau-tranh-giu-vung-chinh-quyen-bao-ve-nen-doc-lap-tu-do- nhung-nam-dau-thanh-lap-/14280.html