ĐỀ CƯƠNG LỊCH SỬ NHÀ NƯỚC VÀ PHÁP LUẬT, Study Guides, Projects, Research of History of Law

Download ĐỀ CƯƠNG LỊCH SỬ NHÀ NƯỚC VÀ PHÁP LUẬT and more Study Guides, Projects, Research History of Law in PDF only on Docsity! LICH SU NHA NUGC VA PHAP LUAT Cau 1: Tinh giai cap va tinh xa hdi ctia cdc nguyén tac phap luat hinh sw Tinh giai cap Tinh giai cap cia Nha nuéc: thé hién 6 ché nha nwéc 1a céng cy théng tri trong xa hdi dé thirc hién y chi cua giai cap cam quyén, cung cé va bao vé truéc hét Igi ich cua giai cap théng tri trong x€ hGi. Ban chat ctia nha nuc chi r6 nha nuéc do 1a cua ai, do giai cap nao té cht?c va lanh dao, phuc vy loi ich cua giai cap nao? Trong xa hGi boc 16t (xa hoi chiém hitu né 1é, xa hdi phong kién, x4 hdi tu san) nha nuéc déu cd ban chat chung 1a thiét ché b6 may dé thuc hién nén chuyén chinh cua giai cap boc 16t trén 3 mat: Kinh té, chinh tri va tu tuéng. Vi vay, nha nuéc ton tai vdi hai tu’ cach: Mot 1a b6 may duy tri sy thong tri cia giai cap nay d6i véi giai cap khac. Hai 1a t6 chitc quyén luc cdng — tite 1a nha nu@c vita 1a ngudi bao vé phap luat vita 1a ngudi bao dam cac quyén cua cong dan dugc thu thi. Tinh xa hoi Trong nha nuéc, giai cap th6ng tri chi ton tai trong mdi quan hé vdi cac tang Iép giai cap khac, do vay ngoai tu cach 1a cong cy duy tri su thong tri, nha nu@c con 1a cong cy dé bao vé Igi ich chung cua toan xa hi. Vi dy: Nha nuéc giai quyét cdc van dé nay sinh tir doi song xa hdi nhu: doi nghéo, bénh tat, chién tranh, cac van dé vé mGi trudng, phong chong thién tai, dich hoa, vé dan t6c, t6n gido va cac chinh sach xa h6i khac.v.v...Bao dam trat ty’ chung- bao dam cac gia tri chung ctia xa hdi dé t6n tai va phat trién Nhv vay, vai tro kinh té - x4 hdi 1a thuéc tinh khach quan, phé bién ctia Nha nuéc. Tuy nhién, mic d6 biéu hién cy thé va thuc hién vai tro do kh6ng gidng nhau giita cdc nha nuéc khac nhau. Vai tro va pham vi hoat dong cua nha nuéc phy thudc vao ting giai doan phat trién cing nhu dac diém cua mdi nha nuéc, song phai luGn tinh dén hiéu qua hoat dong cua nha nuéc. CAC NGUYEN TAC CO BAN CUA PHAP LUAT HINH SU THOI LE SO 1. Nguyén tac “ V6 luat bat hinh” “V6 luat bat hinh” 1a m6t nguyén tac xét xt? phai tuan theo luat dinh va co thé hiéu ndm na 1a khdng cé luat quy dinh thi khong duc ding hinh phat v6 cé déi vdi ngwéi bi xét xt. (Dieu 683, Dieu 722) Nguyén tac nay duc thé hién qua cac diéu luat sau: Doi tugng bao vé cua cac diéu luat trén: thudc moi tang lép trong xa héi, bat ké giau nghéo, gia tré, trai gai, dé tranh kha nang lam dung quyén chic ctia cdc quan xt? An ma chen ép ngudi dan, hoac do tra tht ca nhan ma bia dat diéu khong cé trong luat dé két tdi ho. KET LUAN: Caéc diéu lu4t trén mang tinh x4 hi rat ré rang. 2. Nguyén tac mién, giam trach nhiém hinh sv ¢ Mién giam trach nhiém hinh su - chiéu cé theo dia vi xa hi (Dieu 3, Dieu 4, Dieu 5) Doi tugng duoc bao vé thong qua nhitng diéu luat trén: giai cap thong tri, gidi quy toc, ngudi cé cong, cé ich cho dat nuéc. KET LUAN: Nguyén tic nay mang tinh giai cap. ¢ Nguyén tac mién, giam trach nhiém hinh su - chiéu cé theo tudi tac, strc khée, ngudi phu ni? (Dieu 16, Diéu 680) Doi tugng du¢c bao vé thong qua nhitng diéu luat trén: Tat cd nhitng ngudi yéu thé trong x4 hdi nhu 1a ngw6i gia, tré em, ngui tan tat, phy ni? mang thai... KET LUAN: Nguyén tic nay mang tinh xa hoi ¢ Nguyén tac mién giam vi pham tdi vo y (Dieu 47, Diéu 499) Doi tugng duw¢c bao vé thong qua cac diéu luat trén: nhitng ngudi pham tdi do 1am 16, khong cé y, bat ké dia vi xa hdi. Mién 1a ngudi vo y, khOng biét viéc minh lam 1a pham tdi thi déu dugc huéng su khoan héng cua phap luat. KET LUAN: Nguyén tic nay mang tinh xa hdi. ¢ Nguyén tac truy cifu trach nhiém hinh sy tap thé (Dieu 411, Diéu 412) Doi tugng duc bao vé théng qua cac diéu luat trén: ngudi ditng dau triéu dai - Vua cing nhifng thanh phan thuGc giai cap phong kién, thong tri. KET LUAN: Nguyén tic nay mang tinh giai cap. Cau 2: Tinh phé bién cua toi pham (dinh nghia tinh phé bién, ching minh né qua cac diéu luat, gidi thich trong bé luat no lai cé tinh phé bién nay) Dinh nghia: Tinh phé bién cua tdi pham dug hiéu 1a khuynh hung hinh sw héa nhifng quan hé xa h@i trong doi song. Hau hét cac hanh vi vi pham phap luat déu dugc gan lién véi hinh phat hinh sy va chi can cé hanh vi roi vao trudng hgp ma phap luat m6 ta nhu xam pham vao dac quyén cua vua va quan lai, vi pham ché d6 hon nhan - gia dinh, dan sw... tham chi vi pham vé dao ditc citing bi coi 1a toi pham. Dan chitng: Phap luat nha Lé khong cé sw phan nganh, chi can cé hanh vi roi vao nhitng trong hgp ma phap luat m6 ta thi sé bi coi 1a cd t6i, bat ky ngudi nao cé ti déu sé tré thanh toi pham. Y nghia: Rang buéc trach nhiém ctia cdc bén trong viéc thyc hién nhiing diéu ghi trong khé uéc va giai quyét nhiing van dé phat sinh co lién quan dén quyén Igi va nghia vu cua cac bén. ¢ Dieu kién 2: Dieu kién trung thu: Dieu 187. Trong cac chg tai kinh thanh va th6n qué, nhitng ngudi mua ban khGng theo dung can, thuéc, thang, dau cua nha nuéc ma 1am riéng cia minh dé mua ban thi xt tdi biém hoac tdi do. Dieu 190. Nhitng ngudi tho lam cai thang, cai dau, cai can, cdi thutéc khéng dung phép, bi tdi xuy danh 50 roi, biém m6t tu. Néu quan gidm duong coi tho ma khong biét thi bj phat tién 10 quan. Nguoi dung thang, dau, can, thuéc riéng dé bét cua céng thi thém tdi mot bac. Ngudi ding thang, dau, can, thuéc dé mua ban 1ay Igi riéng thi tdi cing nhv tdi an trom. Dieu 191. Nhitng ngudi lam do khi dung gia déi, va vai lua ngan hep dé dem ban, thi bi toi xuy danh 50 roi, biém m6t tu, hang hda phai sung c6ng. Y nghia: Phai trung thyc khi giao dich titc khéng dugc lita déi dé dim bao binh dang vé mat quyén va Igi ich gitta cac bén. ¢ Dieu kién 3: Dieu kién ve chu thé: Chu thé ban ruéng dat, tai san phai 1a chu so htru thc su’, hop phap cua rudng dat, tai san do. Dieu 382. Ban trom ruGng dat cua ngudi khac thi xir t6i biém, ban tiv 10 mau tré én thi xv? tdi d6, tra tién mua cho nguéi mua va phai tra thém m6t Jan tién mua nia dé tra cho ngu@i chu cd rugng dat va ngudi mua; mdi ngudi mot phan nita; rudng dat thi phai tra ngwdi chu cd. Diéu 379 Ong ba, cha me chét ca, ma ngudi trudng ho ban dién san ctia con chau khéng c6 ly do chinh dang thi xi phat 60 trugng, biém hai tu, tra lai tigén cho ngudi mua va phai tra thém mét Jan tién mua nita dé chia cho ngudi mua va con chau méi bén m6t ntfa; dién san thi phai tra cho con chau. Y nghia: Dam bdo quyén Igi ctia cdc bén thuc hién giao dich, ngay ca bén mua va bén ban. Tranh cho chu sé hitu that su bj mat tr6m tai san ctia minh, ciing nhu tranh cho ngudi mua tai san mua nham phai nhiing tai san bi trom. ¢ Dieu kién 4: Cam giao dich tai san ma phap lat khéng cho phép. Dieu 74: Nhimng ngudi ban rudng dat & bé cdi cho ngudi nuvéc ngoai thi bi téi chém. Nhitng ngudi ban né ty va voi ngyfa cho ngudi nuéc ngoai thi bj toi chém... Dieu 75: Nhitng ngudi dem binh khi va cdc thir thuéc cé thé ché héa pho, héa tién ban cho nuc ngoai...déu phai toi chém... Ban da trau, cac thi gan, cac thi? sing dé lam binh khi, ké s6 vat gia dang 10 quan thi lu di chau ngoai... Dieu 76: Nhitng ngudi dem m4m mudi ban ra nu’éc ngoai, thi bi xt? luu di chau xa... Néu dem g6 lim, vang s6ng, vo qué, tran chau, nga voi ban cho thuyén bu6n nuéc ngoai, thi bi tdi biém ba tu... Y nghia: Cac nha lam luat muén dam bao cho nhan dan trong nuéc dug dam bao vé luong thy thuc pham, stic khoe , an ninh quéc gia va chu quyén dan téc... ¢ Dieu kién 5: Dieu kién hinh thitc C6 2 loai hinh thitc phé bién 1a: miéng va van ban. Diéu kién hinh thitc 14 mét diéu kién khéng bat budc, ngudi giao dich cé thé ty’ do lia chon trong 2 loai hinh thitc trén, tri? nhitng trudng h¢p sau day: Dieu 363: “Mua né ty khéng dem van ty trinh quan dé xét hdi ma lai tu’ y thich chit thi phai phat tién 10 quan.” Qua diéu luat trén cé thé thay dc, viéc mua né ty 6 thdi nha Lé 1a mét diéu kho thie hién vi can phai qua nhiéu thu tuc: cé van ban trinh quan va quan phai xét hoi. ¢ Nha Lé quy dinh nhv vay la dé han ché tinh trang mua ban n6 ty, tranh né ty hoa. Dieu 366: “Nhitng nguoi lam chtic thu van khé ma khéng nho quan truéng trong lang viét thay va chttng kién, thi phai phat 80 trugng, phat tién theo viéc nang nhe. Chuic thu’ van khé dy khéng cé gid tri. Néu biét chi? ma viét lay thi dugc.” C6 thé thay rang, diéu luat trén quy dinh vé nhirng thu tuc ma ngudi mui chi? phai cd khi mu6n tao lap mét hgp dong hay di chic: phai do quan trudng viét thay va ching kién ¢ PL nha Lé quy dinh nhu vay 1a dé bao vé ngudi yéu thé, vi xa hoi VN thoi xva da sé déu Ja ngwoi mu chit, nhifng thu tuc nay giip cho ngudi mu chi mua ban ma khong bi anh huéng dén quyén lgi. 3/ Nhitng quy dinh trong Quéc triéu thu khé thé thttc vé nhirng tai san c6 gid tri (ru6ng, dat, nha ctra, thuyén be...): phai bang van ban. ¢ Tranh nhitng tranh chap kh6ng dang cé, va néu cé xay ra tranh chap thi sé cd van ban lam bang ching. Tom lai, diéu kién vé hinh thitc 14 m6t diéu kién khong bat buGc, ngudi thytc hién giao dich cd thé lya chon giita hinh thirc bang miéng hay bang van ban déu dugc, chi trir nhitng trudng hop da néu trén. Cau 5: Tinh binh dang tong déi gitta vo chong, gitta cdc con trong phap luat thira ké (binh dang twong d6i la ntn?) Ngoai binh dang vo chong thong qua di san, phap 1uat thiva ké binh dang con thé hién 6 ng vo co tai san cua riéng minh, ngu6i vo co quyén dong sd hitu tai san chung véi chéng va co quyén dé lai thiva ké nhw ng chong (khi chia thi cing gi6ng nhw cach chia cua ng chéng). Tinh binh dang tuong doi giita vo chong trong phap luat thiva ké thé hién 6 khi nguoi chong cai gid thi khong can phai tra lai tai san con vg cai gia thi phai tra lai tai san. Con cac tht? khac thi van binh dang. Tinh binh dang 6 cac con 1a khong co su phan biét con trai, con gai co so phap ly 1a 6 diéu 388: “Khi cha me mat chua kip dé lai di chtic, anh em ty chia nhau,...” va theo mau di chuc trong Quéc triéu Thu khé: “truéng nam.../ trudng ni? nh trén.../ th? nam nhu trén...”, vay theo mau di chuc thi cdc nha lam luat dinh hung cho ng dan trao thita ké cho cac con kh6ng phan biét nhau. Binh dang tong déi 6 ché phu thuéc dia vi ng me, con rudt vs con nuéi, rudéng dat huong hoa uu tién cho con trai trudéng. Co sé phap ly 6 diéu 388: “Cha me mat ca, cd rudng dat, chia kip dé lai chtic thu, ma anh em chi em ty chia nhau, thi lay mét phan 20 s6 ru6ng dat lam phan huong hoa, giao cho ngui con trai trudng giit, con thi clung chia nhau. Phan con cua vg 1é, nang hau, thi phai kém. Néu da co lénh cua cha me va chic thu, thi phai theo dung, trai thi phai mat phan minh” Cau 6: Quyén loi cia phu nif trong phap luat ctia nha Lé thong qua cdc quy dinh trong linh vuc hinh su va dan sw ¢ Trong dan sv Quyén loi cua nguoi phy nit dugc thé hién qua 2 chuong “ H6 hon “ va “ Dién san “. Qua hai chuong nay, cac nha lam luat da coi trong ca nhan va vai tro cua ngwéi phy ni — diéu ma cac bo luat truc va sau kh6ng may quan tam. M6t so diéu luat ban vé h6n nhan ~ gia dinh, té 1é, thiva ké, thita ké tai san,.. trong 2 chong nay da it nhiéu dé cap dén mét s6 quyén Igi cla ngudi phu nit trong xa hdi va trong gia dinh. Cy thé la diéu 322 “Quoc triéu hinh luat” ghi: "Con gai thay chéng cha cui cé ac tat cd thé kéu quan ma tra do sinh 1é", néu "con ré lang ma cha me vo, dem thua quan, cho ly di". Trong quyén thita ké tai san cia cha me dé lai, phap Iuat nha Lé kh6ng phan biét con trai — con gai, cho thay sy binh dang tuong déi gitta cac con. Diéu 388 ghi: “Cha me mat ca, chu” kip dé lai chtic thu chia rudng dat, thi lay 1/20 s6 rung dat lam huong hoa, giao cho con trai trudng gift, con thi chia nhau. Phan con ctia vg 1é nang hau thi phai kém”. ¢ = Trong hinh su Quyén loi cua nguoi phy ni? duc thé hién qua viéc giam nhe hinh phat déi voi ngudi phy nt. Cu thé, khoan 2 diéu 1 cdc hinh phat nhu Trugng, D6, Luu déu co giam nhe déi véi ngudi phy nit hoac chi riéng dan 6ng phai chiu. Cac diéu 429, 441, 450 déu cé chung m6t dac diém 1a “ dan ba, to gai dugc giam toi “. Nhitng nha nuc khac thu@ng co nhifng quy dinh chi bao vé Igi ich cho nguoi dan 6ng ma khong hé quan tam dén nguéi phy niv. Nhung trong Quoc triéu hinh 1uat lai cd nhifng quy dinh kha r6 rang nham thé hién sy khoan hong, chinh sach nhan dao cua nha nuéc déi voi nguoi phy ni.