ĐỀ CƯƠNG LUẬT HIẾN PHÁP VIỆT NAM, Study Guides, Projects, Research of Constitutional Law

Download ĐỀ CƯƠNG LUẬT HIẾN PHÁP VIỆT NAM and more Study Guides, Projects, Research Constitutional Law in PDF only on Docsity! PHAN 1: DE CUONG CHI TIET CUA MON HOC 1. Tén mén hoc: LUAT HIEN PHAP VIET NAM 2. S6 don vi tin chi: 3 tin chi: 15 ca ly thuyét (30 tiét), 15 ca thao luan (30 tiét) 3. Muc tiéu mon hoc: gi¢i thiéu nhitng khai niém co ban vé Hién phap, Luat Hién phap; lich str lap hién Viét Nam va m6t sé ché dinh cui Luat Hién phap Viét Nam nhu ché d6 chinh tri; quyén va nghia vu co ban ctia cong dan; caéc nguyén tac t6 chtic va hoat dong cua b6 may Nha nuéc Cong hoa xa hdi chu nghia Viét Nam; ché d6 bau ct; vi tri phap ly, chitc nang, nhiém vy, quyén han, co cau t6 chic, hinh thitc hoat d6éng cia Quéc hdi, Chu tich nuéc, Chinh phu, Toa an nhan dan va Vién kiém sat nhan dan cac cap, Chinh quyén dia phuong. 4. Phuong phap giang day: day ly thuyét két hgp véi thao luan 5. Phuong phap danh gia: Diém danh gia bo phan: dugc danh gia thong qua hoat dong thuyét trinh va thao luan tai 1ép theo nhém sinh vién va ca nhan; Diém thi két thiic hoc phan: sinh vién lam bai thi ty luan, kh6ng dugc st? dung tai liéu, thoi gian 90 phut. Diém hoc phan = (Diém danh gia bd phan 30%) + (Diém thi két thiic hoc phan 70%). 6. Noi dung mén hoc: Bai 1: KHAI QUAT VE HIEN PHAP VA LUAT HIEN PHAP VIET NAM (4 tiét) I. Khai quat vé Luat Hién phap Viét Nam Luat Hién phap la mét nganh luat cht dao trong hé thong phdp ludt Viét Nam, bao gém tong thé cdc quy pham phdp luat diéu chinh cdc mdi quan hé xa hdi phat sinh trong qua trinh t6 chtfc va thu hién quyén luc nha nuéc. 1. D6i twong diéu chinh: cdc quan hé xa h6i cing loai: © Ché d6 nha nuéc (chinh tri, kinh té, van héa — xa héi, khoa hoc — céng nghé, quéc phong — an ninh, d6i ngogi). ¢ Dia vi phap ly co ban cua cong dan (quan hé nha nu’éc — céng dan). ¢ = T6 chttc va hoat dOng ctia bo may nha nuéc. 2. Phuong phap diéu chinh: mdi loai quan hé x4 hdi cd dac diém riéng > Nha nutéc cé cach tac dong pht hgp. Cy thé: ¢ Phuong phap bat budc: “Chu tich nu‘éc chiu trach nhiém va bdo cdo céng tac tru6c Quéc hdéi” (khoan 2 diéu 87 Hién phap 2013). ¢ Phuong phap cam doan: “Nghiém cam moi hanh vi ky thi, chia ré dan t6c” (diéu 5 Hién phap 2013). ¢ Phuong phap cho phép: “Moi ngui co quyén ty do tin nguGng, t6n gido, theo hodc khéng theo mé6t ton gido nao” (diéu 24 Hién phap 2013). ¢ Phuong phap dinh huéng: “Dang Céng san Viét Nam la luc lugng lanh dao Nha nu6c va xa hi” (diéu 4 Hién phdp 2013). 3. Quy pham phap luat Hién phap: b6 phan cau thanh nhé nhat trong hé thong cau tric luat Hién phap. Dac diém: * Quy pham luat Hién phap chita dung trong Hién phap (ngu6n chu yéu cua lua@t Hién phdap) va cac van ban phap luat vé t6 chic quyén luc nha nuéc. * Quy pham luat Hién phap thudng kh6ng c6 du ba bd phan (gia dinh, quy dinh, ché tai) ma cha yeu chi cé phan quy dinh. 4. Quan hé phap lat Hién phap © Chu thé: nhan dan; Nha nuéc, co quan nha nuéc; t6 chite chinh tri, t6 chite chinh tri — xa hdi; ca nhan (céng ddan Viét Nam, ngudi nuéc ngoai, nguoi kh6ng quéc tich; ngudi mang chtfc vu nha nu6c). ¢ Khdch thé: lanh thé quéc gia va dia gidi hanh chinh; gia tri vat chat, tinh than; hanh vi ctia nha nuéc, t6 chic va ca nhan. ¢ N6i dung: t6 chitc thutc hién quyén luc nha nuéc, dia vi phap ly co ban cla cong dan. 5. Nguoén cia Luat Hién phap Viét Nam © = Hinh thirc thé hién: hé thong van ban quy pham phap luat. © N6i dung: t6 chitc thutc hién quyén luc nha nuéc; dia vi phap ly co ban ctia cong dan. 6. Vi tri cha Luat Hién phap trong hé théng phap luat Viet Nam: xdc lap mo hinh b6 may nha nuc va diéu chinh cac quan hé xa hdi nén tang > nganh luat chu dao = tinh khoi dau (ndi dung cua phap luat thyc dinh) + tinh téi cao (tinh thi? bac trong hé thong phadp luat). % Luu y: Sinh vién can phan biét hai khai niém: “Hién phap” va “Luat Hién phdp”. II. Ly luan vé Hién phap 1. Sw ra déi cha Hién phap Thuat ngit “Hién phap” cé nguon géc tir tiéng La tinh “Constitutio” vdi y nghia 1a "xdc lap", "thiét lap". Trong nha nuGc La Ma cé dai, cdc quy dinh cua hoang dé ban hanh dui hinh thttc “Constitutio”cé tinh chat 1a m6t loai ngu6n ctia phap luat. O phvong Ding, tir “Hién” dugc stv dung trong Kinh Thi (thé ky VIII TCN) véi y nghia 1a khu6n phép, khu6n mau. Thuat ngir “Hién phap” con dugc stv dung trong sach Quéc Ngif thoi Xuan thu (thé ky VII-VI TCN) vai y nghia 1a phap lénh cua nha nuéc ( “thudng thién, phat gian, quéc chi Hién phap da”). Nhung Hién phap dugc hiéu nhw ngay nay 1a dao luat co ban cia m6i quéc gia dé quy dinh t6 cht?c quyén luc nha nuéc, quy dinh cdc quyén con ngu@i, cac quyén va cac nghia vu co ban ctia c6ng dan chi bat dau xuat hién vao thoi ky cach mang tv san. Sy ra doi cla Hién phap gan lién véi viéc khang dinh thang Igi cia cach mang tu san, dong thoi danh dau sy cham ditt cla ché d6 cai tri d6c doan, chuyén quyén, st? dung bao luc cong khai va trang tron da tirng ton tai hang nghin nam dui ché do phong kién, ché d6 chiém hitu né 1é. Trong Nha nuéc chiém hitu nd 1é, Nha nuéc phong kién khGng hé biét téi Hién phap. Dui ché d6 phong kién, vua hay hoang dé, - dai dién giai cap thong tri phong kién, dugc coi 1a con tréi ("thién tir"), thau tém trong tay toan bé quyén luc nha nuéc: quyén dat ra phap luat, quyén cat ct? quan lai dé cai quan dat nuéc, quyén xét xt? tdi cao. Di vGi dong dao cac tang 6p nhan dan duc goi 1a "than dan" chi 1a khach thé cia quyén luc nha nuéc, bi tuwéc doat ca cdc quyén tdi thiéu nhat cua con ngudi, vua cho song thi dugc sng, vua bat chét thi phai chét. 2 ddan; nguyén tac, co’ cau t6 chic va tham quyén cua cdc co quan nha nu‘éc then chét 6 trung uo'ng va dia phuong ... thé hién m6t cach tap trung nhat, manh mé nhdt y chi va Igi ich cui giai cap (hoac lién minh giai cap) cam quyén. b. Cac dau hiéu dac trung cia Hién phap: khdc véi cdc dao luat va cdc van ban phap luat thong thudng khac, Hién phap cé cac dau hiéu dac tring chu yéu sau day: M6t la, Hién phdp do chu thé dac biét la nhan dan tryc tiép théng qua bang trung cau y dan, hoac co’ quan dai dién c6é tham quyén cao nhat cua nhan dan théng qua theo mét trinh ay, thu tuc dac biét. Vi du, Hién phap cua Phap (1958), cua Lién bang Nga (nam 1993), cua Han Quéc, Philippin (1987), Anbany (1998), Céng-g6 (2002), Thai Lan (2007), Bolivia (2009) v.v. dugc théng qua bang trung cau y dan; Hién phap Hoa ky nam 1787 do H@i nghi lap hién gom dai biéu dai dién cho 13 bang cua Hgp chung quéc Hoa Ky khi do soan thao va sau khi dugc 3/4 téng s6 cac bang (co quan lap phap cua cdc bang) tan thanh bat dau co hiéu luc nam 1789; Hién phap nuéc ta do Quéc hGi - co quan dai dién quyén luc nha nuéc cao nhat cua nhan dan thong qua khi cé it nhat 2/3 tong s6 dai biéu Quéc hdi biéu quyét tan thanh (dé thong qua bé6 luat, dao luat thuéng chi can qua 1/2 téng s6 dai biéu Quéc hdi biéu quyét tan thanh). Hai la, Hién phdp la van ban phdp luat duy nhat quy dinh t6 chirc va thurc hién toan b6 quyén luc nha nutéc, bao gém quyén lap phap, quyén hanh phdp, quyén tu’ phap c6é tinh chat khoi thuy ("quyén lap quyén") cho cdc co’ quan nha nuéc then chét 6 trung ung va dia phuong. Cac dao luat khac vé té chttc b6 may nha nuéc chi quy dinh vé té chic va thutc hién mét loai quyeén luc nha nuéc nhat dinh, nhu: Luat t6 chitc Quéc hdi chi quy dinh vé t6 chic va hoat dong cia Quéc hi, co quan thu'c hién quyén lap phap; Luat t6 chitc Toa an chi quy dinh vé t6 chic cdc co quan xét xu chuyén thy hién quyén tu phap... Cac co quan nha nuéc dugc cac luat quy dinh cho cac quyén va thuc hién cac quyén nay trén thyc té 1a bat nguén tir cdc quy dinh cé tinh chat "khoi thuy” (xac lap dau tién) cia Hién phap. Ba la, Hién phdp co pham vi diéu chinh réng va mitc d6 diéu chinh 6 tam khdi quat cao nhat so voi cac van ban phap luat khdc. Pham vi diéu chinh cia Hién phap rong nhat so véi tat ca cdc van ban phap Iuat khac, bao gom cac quy dinh vé cac linh wie: chinh tri, kinh té, van hda - xa hdi, an ninh - quéc phong, quyén va nghia vu co ban cua céng dan, t6 chifc va hoat dng ctia b6 may nha nuéc v.v., trong khi dé cdc van ban phap luat khac cé pham vi diéu chinh hep hon, chi giGi han trong m6t hoac mt s6 linh vutc nhat dinh. Tuy Hién phap diéu chinh pham vi r6ng nhw trén, nhwng mic d6 diéu chinh 6 tam khai quat cao. D6i véi mdi linh vic diéu chinh, Hién phap quy dinh nhitng van dé co ban nhat, quan trong nhat, c6 tinh nguyén tac. Bé6n la, Hién phap co hiéu luc phdp ly cao nhat. Moi van ban phap luat khdc phai pha hop voi Hién phap, khéng dutg'c trai voi Hién phdp. Dau hiéu dac trung nay cua Hién phap duge quy dinh bdi cac dau hiéu dac trung ndi trén (do chu thé ban hanh, do tinh chat quan trong ctia ndi dung quy dinh ctia Hién phap) va dugc thé hién & ché: - Hién phap 1a co sé nén tang cho toan bé hé thong phap luat cia quéc gia. Tat ca cdc co quan nha nuéc (ké ca co quan dai dién quyén luc nha nuéc cao nhat da ban hanh Hién phap), khi ban hanh cac van ban phap luat khac theo tham quyén 1a trén co’ sé va nham thi hanh cac quy dinh ctia Hién 5 phap, nhung phai phu hgp véi Hién phap, khéng dugc trai voi Hién phap, néu trai sé bi dinh chi viéc thi hanh hoac bai bo (cho nén Hién phap con duge goi la "dao Iudt g6c", hay "luat me"). - Hién phap cé hiéu luc phap ly cao nhat trong ca nuéc, déi vGi moi dia phuong, d6i vai tat ca cac co quan nha nuéc, cac t6 chic chinh tri, t6 chitc xa hdi, don vi luc lugng lugng vii trang va moi ca nhan cé lién quan. - Cé mét co ché gidm sat dac biét dé bao vé tinh t6i cao cia Hién phap. Vi du: mét s6 nudéc thanh lap Toa an Hién phap (CHLB Dic, Lién bang Nga, Italia, Hunggari...), hoac Hi dong bao hién (Phap, Ka-dac-xtan, Tuy-ni-di...), hay giao cho Toa an t6i cao (Hoa Ky, Nhat Ban...) dé thc hién su giam sat Hién phap. 4, Phan loai Hién phap: Co nhiéu cach phan loai Hién phap khac nhau. + Can ci? vao hinh thie thé hién, c6: - Hién phap thanh van: Hién phap Hoa Ky, Hién phap Viét Nam va hau hét cdc nuc cé Hién phap thudc loai nay. Hién phap thé hién trong m6t van ban duy nhat (vi dy, Hién phap cua Viét Nam, Nhat Ban, Lién bang Nga v.v.) hoac mét ban Hién phap va kém theo 1a cac van ban phy luc, giai thich Hién phap (Hién phap An D6 nam 1950), hay kém theo cdc stta déi, bé sung (Hién phap Hoa Ky nam 1787 va 27 bé sung, stta déi). Nhitng van ban giai thich Hién phap, stfa déi, b6 sung Hién phap 1a bo phan khong tach roi Hién phap. Tom lai, Hién phap thanh van, nhu cach noi cua ngudi My, 1a "Hién phap co thé bo tii dugc". - Hién phap khéng thanh van: Hién phap nuc Anh, Niu-di-lan. Khong co su hién dién cua méot ban Hién phap, ma gdm m6t so van ban luat co gia tri Hién phap; m6t so an lé hoac tap tuc cé truyén mang tinh hién dinh. Vi dy, Hién phap nuéc Anh g6m 3 nguon: khoang 300 dao luat mang tinh Hién phap, m6t sé phan quyét ctia Toa an tdi cao va m6t sé tap tuc c6 truyén mang tinh hién dinh. + Can cif vao thu tuc stra déi, b6 sung, thong qua Hién phdp, co: - Hién phdp nhu tinh (Vi du, cac dao luat mang tinh Hién phap cua nuéc Anh dugc thong qua, stfa d6i nhw thu tuc théng qua, stta déi cac dao luat thudng khac). - Hién phap cuong tinh (Hién phap Hoa Ky, Hién phap Viét Nam va Hién phap ctia nhiéu nuéc khac doi hoi thu tuc dac biét dé thong qua, stra déi, b6 sung Hién phap khac véi cac dao luat thung); + Can cif vao ngi dung quy dinh, cé Hién phdp cé dién (Hién phap Hoa Ky chi quy dinh vé t6 chitc quyén luc nha nuéc va cac quyén con ngudi, quyén ty do cia cong dan vé chinh tri, dan sy) va Hién phap hién dai (cac Hién phap cua nhiéu nuéc dugc ban hanh tir sau Chién tranh thé gidi thir 2 da mé rong pham vi diéu chinh ca nhiing chinh sach kinh té, van hda, xa hi; quy dinh ca cdc quyén co ban cia céng dan vé kinh té, van hda, xa hGi). + Can ct? vao ché d6 chinh tri, c6: Hién phap tu’ san va Hién phap XHCN. IIL. Lich si lap hién Viet Nam 1. Tw tuéng lap hién 6 Viét Nam trwéc Cach mang thang Tam nam 1945 TruGc Cach mang thang Tam nam 1945, nuéc ta la m6t nuéc thudc dia ntta phong kién véi chinh thé quan chu chuyén ché nén khéng c6 Hién phap. Tuy nhién, vao nhitng nam dau thé ky XX do anh hung cua tu’ tudng cach mang dan chu tu san Phap (1789), anh hung cua cach mang Trung Hoa (1911) va chinh sach duy tan ma Minh Tri thién hoang da ap dung ¢ Nhat Ban...nén trong gidi tri thtic Viét Nam da xuat hién tu tung lap hién. Co hai khuynh huéng chu yéu vé lap hién 1a: - Khuynh hung thi? nhdt: thiét lap ché d6 quan chu lap hién 6 Viét Nam du@i su’ bao hd cua Phap, cau xin Phap ban bé cho Viét Nam mét ban Hién phap trong do bao dam: quyén ctia thyc dan 6 Phap van duc duy tri, quyén cua Hoang dé Viét Nam can han ché va quyén ctia "dan An Nam" vé ty’ do, dan cht durgc mo rng. Dai dién cho xu huéng nay 1a Bui Quang Chiéu (ngudi sang lap ra Dang lap hién 6 Nam Ky nam 1923) va Pham Quynh (Chu but té bao Nam Phong) tuyén truyén cho tw tudng "Phdp Viét dé hue". - Khuynh hung thir hai: chu truong dau tranh gianh déc lap, ty do cho dan téc va sau khi gianh duoc déc lap sé xAy dung ban Hién phap ctia Nha nuéc déc lap do. Khéng c6 déc lap dan téc thi kh6ng thé cé Hién phap thy'c sy dan chu. Dai dién cho chu truvong nay 1a cy Phan Bdi Chau, cu Phan Chu Trinh, nha yéu nuéc Nguyén Ai Quéc. Thue tién cach mang Viét Nam va lich sit lap hién & nuéc ta da ching minh chu truong nay 1a hoan toan ding dan. 2. Hién phap 1946 a. Hoan canh ra déi Hién phap 1946 - Cach mang thang Tam nam 1945 thanh cong, ngay 2/9/1945 Chu tich H6 Chi Minh thay mat Chinh phu 14m thoi doc ban Tuyén ng6n doc lap khai sinh ra nuéc Viét Nam dan chu cdng hoa. - Tai phién hop dau tién cia Chinh phu (3/9/1945), H6 Chu tich dé ra sau nhiém vu cap bach cua Chinh phu, ma m6t trong sau nhiém vu cap bach dé 1a t6 chitc téng tuyén cv’ dé bau ra Quéc héi, Quéc hGi cé nhiém vu xay dung va ban hanh ban Hién phap. Vi theo Nguoi: "Truc chung ta da bj ché d6 quan chu cai tri, rdi dén ché d6 thuc dan khong kém phan chuyén ché nén nuéc ta khéng cé Hién phdp, nhan dan ta khéng duoc hu'éng quyén tu’ do, dan chu. Chting ta phai co mét Hién phap ddan chu" (H6 Chi Minh.Toan tap, T.4, tr.8). - Ngay 20/9/1945, Chinh phu 1am thdi ban hanh Sac lénh s6 34 thanh lap Ban dy thao Hién phap g6m 7 ngudi, do Chu tich H6 Chi Minh ditng dau. Thang 11/1945 ban Dy thao Hién phap dau tién dugc cong bé dé nhan dan dong gop y kién. - Ngay 9/11/1946, tai ky hop thi? hai cua Quéc hdi khda I (do cudc téng tuyén ci? ngay 06/01/1946 bau) da thong qua ban Hién phap dau tién cuia nvéc ta. 2. Ni dung co’ ban cua Hién phap 1946 Hién phap 1946 bao gom Ldi ndi dau, 7 chong va 70 diéu. Loi ndi dau cua Hién phap 1946 xac dinh nhiém vy cua dan t6c ta trong giai doan nay la: “Bao toan Idnh thé, gianh déc lap hoan toan va kién thiét Quéc gia trén nén tang dan chu”. Loi ndi dau con xac dinh 3 nguyén tac co ban xay ding Hién phap 1a: Doan két toan dan khéng phan biét gidng noi, trai gai, giai cap, ton giao; Dam bao cac quyén Igi dan chu; va Thyc hién chinh quyén manh mé va sang sudt cua nhan dan.Toan bé 7 chung cua Hién phap 1946 déu durgc xay ding trén ba nguyén tac co ban ndi trén. Nguyén tac "Doan két toan dan" dugc thé hién 6 Chung I "Chinh thé", gom 3 diéu. Diéu 1 xac dinh r6: “Nuéc Viét Nam la m6t nu6éc dan chi céng hoa. Tat ca quyén binh trong nuéc la cua toan thé nhdn dan Viét Nam, khéng phan biét noi gidng, trai gai, giau nghéo, giai cap, ton gido”. Diéu 2 khang dinh: "Dat nuéc Viét Nam la m6t khéi thong nhat Trung Nam Bac khong thé phan chia". Nguyén tac dam bao quyén ty do dan chu dugc thé hién ¢ Chung II (g6m 18 diéu quy dinh vé "Nghia vu va quyén Igi ctia céng dan"). Chuong nay quy dinh caéc quyén rat co ban cua con ngu¢i, cua cong dan, nhu: quyén binh dang truéc phap luat; quyén bau cw, tng ctr; quyén tu hifu vé tai san; cac quyén ty do dan chu va ty do ca nhan; quyén phiic quyét vé Hién phap va nhitng viéc quan hé dén van ménh quéc gia... Cong dan cé cac nghia vu: bao vé T6 quéc, tén trong Hién phap, tuan theo phap luat. sang tac van hoc nghé thuat (Diéu 34); quyén khiéu nai, t6 cdo (Diéu 29); quy dinh nghia vy méi cua cOng dan: t6n trong va bao vé tai san cong cdng (Diéu 46)... Chuong IV: gom 18 diéu quy dinh vé "Quéc hdi". Theo Hién phap 1959, Quéc hGi duge xac dinh 1a "co quan quyén luc nha nu@c cao nhat cuia nuéc Viét Nam dan chu céng hoa". Nhiém ky ctia Quéc hdi 1a 04 nam. Hién phap 1959 quy dinh quyén han cia Quéc héi cy thé hon, nhiéu quyén quan trong hon, trong d6 quy dinh chi Quéc héi mdi cé quyén lam Hién phap va stfa di Hién phap (Diéu 50, Diéu 112). Quéc héi c6 co quan thudng truce 14 Uy ban thudng vu Quéc héi. Ngoai ra, Quéc hdi con thanh lap cac Uy ban chuyén trach: Uy ban di an phap luat, Uy ban ké hoach va ngan sach, Uy ban tham tra tu’ cach ctia cac dai biéu va cdc Uy ban khac ma Quoc hdi thay can thiét. Chwong V: Chu tich nuéc, bao g6m 10 diéu. Theo Hién phap 1959, Chu tich nuéc khéng con Ja nguéi ding dau Chinh phi, chi 1a nguoi dig dau Nha nuéc, thay mat nuéc vé déi ndi va déi ngoai. Hién phap 1959 quy dinh Chi tich nuéc tir 35 tudi tré lén, 1a céng dan ctia nuéc Viét Nam dan cha cng hoa va kh6ng nhat thiét phai 1a dai biéu Quéc hdi. Quyén han ctia Chu tich nuéc theo Hién phap 1959 han ché hon nhiéu so véi Hién phap 1946. Chuong IV:g6m 7 diéu quy dinh vé Héi dong Chinh phu. Theo quy dinh cua Diéu 71, Hdi dong Chinh ph 1a co quan chap hanh ctia co quan quyén luc nha nuéc cao nhat va 1a co quan hanh chinh nha nuéc cao nhat cua nuéc Viét Nam dan chu cong hoa. H6i dong Chinh phu gom: Thu tung, cac Phé Thu tuwéng, cdc B6 truéng va Thu truéng cdc co quan ngang BO. Tinh chat phap ly, chitc nang, nhiém vy va quyén han cua Chinh phu v.v. theo quy dinh cia Hién phap nam 1959 1a theo ché d6 "H6i dong" gan véi m6 hinh Chinh phu cua cac nudéc XHCN hic bay gid. Chwong VII: gém 14 diéu quy dinh vé Héi déng nhan dan va Uy ban hanh chinh cdc cap. So voi Hién phap 1946, Hién phap 1959 quy dinh 3 cap chinh quyén dia phuong 1a: cap tinh, cap huyén, cap xa va cdc cap tuong duong, bé cap bd. O tat ca cdc don vj hanh chinh déu té chite Héi déng nhan dan va Uy ban hanh chinh, cac co quan dan ct? duc dé cao, duc xac dinh khong chi 1a co quan dai dién cho nhan dan dan dia phuong ma con 1a "co’ quan quyén luc nha nu’éc 6 dia phuong". Uy ban hanh chinh cap nao do H@i dong nhan dan cap dé bau ra, vita 1a "co’ quan chap hanh cua H6i dong nhan dan cung cap", vita 1a "co quan hanh chinh nha nuéc & dia phuong". Chuong VIII: gom 15 diéu quy dinh vé Toa dn nhdn dan va Vién kiém sat nhan dan. Hién phap 1959 quy dinh thanh lap hé théng Toa an tuong tg vai cac cap chinh quyén dia phuong (tir cap huyén tré lén), Toa an dia phutong do Hi dong nhan dan cting cap bau. Dac biét, Hién phap 1959 quy dinh thanh lap mdi hé thong Vién kiém sat nhan dan tuong ting voi hé thong Toa an nhan dan. TO chtfc va hoat d6ng ctia Vién kiém sat theo nguyén tac tap trung, thong nhat toan nganh, ditng dau 1a Vién truéng Vién kiém sat nhan dan t6i cao dé thuc hién chitc nang kiém sat viéc theo Hién phap, phap luat va thurc hanh quyén cong t6, bao dam théng nhat phap ché XHCN trong pham vi toan quéc. Chuong IX: g6m 3 diéu quy dinh vé Quéc ky, Quéc huy va Thu do. Chuwong X: Diéu 112 quy dinh vé stva déi Hién phap: "Chi cd Quéc héi mdi co quyén stra déi Hién phap. Viéc stra déi phai dugc it nhat la 2/3 tng s6 dai biéu Quéc hdi biéu quyét tan thanh". c. Y nghia cia Hién phap nam 1959 - Hién phap 1959 ghi nhan thanh qua dau tranh git? nuéc va xay dung dat nuéc cua nhan dan ta, khang dinh vai tro 1anh dao cua Dang Lao dong Viét Nam (tttc Dang Cong san Viét Nam ngay nay) trong su’ nghiép cach mang nutéc ta. - Hién phap nam 1959 1a Hién phap XHCN dau tién cua nuéc ta, dat co so phap ly nén tang cho sw’ nghiép xay dyng CNXH 6 mién Bac va 1a cuong linh dau tranh dé thyc hién hoa binh, théng nhat nuéc nha. 10 4. Hién phap 1980 a. Hoan canh ra doi: Thang Igi vi dai cua chién dich H6 Chi Minh mia xuan 1975 da mé ra m6t giai doan phat trién méi trong lich st? cach mang nuéc ta ndi chung, lich sv’ lap hién Viét Nam ndi riéng. Do 1a thoi ky ca nuéc d6c lap, thong nhat, cling thyc hién hai nhiém vy chién lugc chung 1a: xay dung CNXH trong pham vi ca nuéc va bao vé T6 quéc Viét Nam XHCN. CuGc tong tuyén cv’ ngay 25/4/1976, ct? tri ca nuéc da bau ra Quoc hGi thong nhat. Tai ky hop dau tién ctia Quéc héi théng nhat (25/6/1976), Quéc hdi da thong qua nhitng Nghi quyét quan trong, trong dé cd Nghi quyét vé lay tén nuéc la "Céng hoa XHCN Viét Nam", Nghi quyét vé thanh lap Uy ban dy thao Hién phap mdi cho Nha nuéc Viét nam thong nhat gém 36 vi do Chu tich Uy ban thugng vu Quoc héi Truéng Chinh lam Chi tich. Sau hon m6t nam chuan bi, dy thao Hién phap da duc dua ra lay y kién trong can bé va nhan dan. Ngay 18/12/1980, tai ky thi? 7 Quéc hi khoa VI da chinh thttc théng qua Hién phap mdi. Hién 1980 duc xay dung va thong qua trong kh6ng khi hao hung va tran day niém ty hao dan t6c sau Dai thang mua xuan nam 1975. Véi tinh than “lac quan cdch mang” va mong mu6n nhanh chong xay dung thang loi CNXH, tién téi CNCS 6 nuéc ta, nén ban Hién phap nay khGng tranh khdi cdc quy dinh mang tinh chu quan, duy y chi, gido diéu va quan niém gian don ve CNXH. b. Noi dung co ban cia Hién phap 1980 Hién phap 1980 bao gom Loi ndi dau, 147 diéu chia lam 12 chuong. Loi ndi dau ghi nhan nhifng thang Igi vi dai cua nhan dan ta, chi r6 tén cdc nuéc da titng 1a ké thai xam luge nuéc ta, xac dinh nhitng nhiém vu cach mang Viét Nam trong diéu kién méi ma Dai hdi Dai biéu toan quéc lan thi? TV (nam 1976) cua Dang dé ra va nhitng van dé co ban ma Hién phap 1980 can thé ché hda. Chuwong I: Hién phap qui dinh vé “Ché d6 chinh tri cua Nha nuéc CHXHCN Viét Nam”, bao gom 14 diéu. Chuong nay xac dinh ban chat giai cap cia nha nuéc ta 1a nha nuc chuyén chinh v6 san, st? ménh lich st? cua nha nuéc ta 1a thutc hién quyén lam chu tap thé cia nhan dan lao dong, xay dung thang Igi CNXH, tién téi CNCS (Diéu 2). Hién phap 1980 chinh thitc ghi nhan trong Diéu 4 vai tro lanh dao cua Dang Cong san Viét Nam doi véi Nha nuéc va xa hdi, déng thoi doi hdi moi t6 chttc cua Dang phai hoat ddng trong khu6én kh6 ctia Hién phap (Diéu 4). Hién phap 1980 con dé ra dudng 16i, chinh sach déi ngoai cia Nha nuéc Cong hoa XHCN Viét Nam, xac dinh cac nguyén tac quan ly nha nuéc, quan ly xa hi ¢ nuéc ta (nguyén tac tat ca quyén luc nha nuéc thudc vé nhan dan, nguyén tac phap ché, nguyén tac binh dang va doan két dn téc v.v. Chuong II: Ché d6 kinh té gdm 22 diéu. Theo Hién phap nam 1992, Nha nuéc tién hanh cach mang vé quan hé san xuat, cai tao cac thanh phan kinh té phi XHCN, thiét lap va cung c6 ché dd so hitu XHCN nham xay dung mét nén kinh té qu6c dan chu yéu cé hai thanh phan 1a: kinh té quéc doanh thuéc s¢@ hifu toan dan va kinh té hgp tac x4 thu6c sé hifu tap thé (Diéu 18). Nha nuéc lanh dao nén kinh té quéc dan theo ké hoach thong nhat (Diéu 33)... Chuong III: Van hod, gido duc, khoa hoc, ky thuat g6m 13 diéu. Day 1a mét chong hoan toan mdi. Chuong nay quy dinh muc tiéu cla cach mang tu tuéng va van hoa (Diéu 37), xac dinh chinh sach vé khoa hoc, ky thuat, van hoc, nghé thuat va cac c6ng tac thong tin bao chi, xuat ban, thu vién, phat thanh, truyén hinh, ... Chuong IV: Bao vé Té quéc XHCN bao gém 3 diéu. Day ciing 1a chuong méi trong lich str lap hién Viét Nam. Chuong nay xac dinh dung 16i quéc phong toan dan cua Nha nuc ta (Diéu 50), 11 xac dinh nhiém vy cua cac luc lugng vi trang nhan dan (Diéu 51) va viéc thyc hién ché d6 nghia vu quan sy (Diéu 52). Chung V: Quyén va nghia vu co ban cua céng dan g6m 32 diéu. Ké thita va phat trién cdc quy dinh cia Hién phap 1946, Hién phap 1959 vé cac quyén va nghia vy co ban cua cng dan, Hién phap 1980 quy dinh thém m6t s6 quyén mdi cia cong dan, nhu: quyén tham gia quan ly cong viéc cua nha nuéc va xa hdi (Diéu 56), quyén hoc kh6ng phai tra tién (Diéu 60), kham bénh va chita bénh kh6ng phai tra tién (Diéu 61), quyén cé nha 6 (Diéu 62),... Vé cdc nghia vu ctia cong dan, Hién phap 1980 qui dinh thém: céng dan cé nghia vy tham gia xay dung quéc phong toan dan (Diéu 77), nghia vu tuan theo ky luat lao dong, bao vé an ninh chinh tri, ton trong nhitng quy tac cia cudc séng xa hdi (Diéu 78), nghia vu lao dong céng ich (Diéu 80)... Do gido diéu, quan niém gian don vé CNXH, ciing nhu bénh chu quan, duy y chi khi xy dung va thong qua Hién phap 1980, nén nhiéu quyén cua céng dan dé ra qua cao, khéng pht hgp véi diéu kién va trinh d6 phat trién kinh té — xa hdi cia dat nuéc va vi thé cdc quyén nay kh6ng mang tinh kha thi, khong co diéu kién vat chat dé dam bao thutc hién. Chuong VI: gom 16 diéu quy dinh vé Quéc hdi. Hién phap 1980 chiu anh hudéng manh mé cua Hién phap XHCN noi chung, Hién phap nam 1977 cua Lién X6 (cil) ndi riéng nén da dé cao mot cach qua mitc cac co quan dan cw, ap dung triét dé nguyén tac vé vi tri t6i cao va toan quyén cua cdc co quan dan cw’, nhat la Quéc héi. Chite nang, nhiém vu, quyén han ctia Quéc hGi theo Diéu 82 va 83 cua Hién phap nam 1980 khong nhitng dugc mo réng va tang cuéng hon so vGi Hién phap nam 1959 ma con cé quyén "dinh cho minh nhifng nhiém vu va quyén han khdc, khi xét thay can thiét" ngoai 15 nhom nhiém vu, quyén han da dugc Diéu 83 quy dinh! Theo Hién phap 1980, Quoc héi bau ra Chu tich va Ph6 chu tich Quéc hdi dé Chu toa céc phién hop cua Quéc hdi nhung lai khong khong duong nhién 1a thanh vién cia co quan thing true Quéc hdi. Chuong VII: g6m 6 diéu quy dinh vé H6i dong nha nuéc. Khac vGi Hién phap 1959, do ap dung m6 hinh nguyén thu quéc gia tap thé cua cdc nudéc XHCN nén Hién phap nam 1980 bo ché dinh "Chu tich nuéc", thiét lap ché dinh méi 1a Héi dong nha nuéc. H6i déng nha nuéc vita 1a "co quan cao nhdt hoat d6ng thuong xuyén cua Quéc hdi", vita la "Chu tich tap thé cua nu6éc Céng hoa XHCN Viét Nam" (Diéu 98). Vi vay, HGi dong nha nuéc cd 21 nhém nhiém vu, quyén han rat rong 1Gn, ngoai ra, "Quéc hGi cé thé giao cho Hi dong nha nuéc nhitng nhiém vu va quyén han khdc, khi xét thay can thiét" (Diéu 100). Chuong VIII: H6éi dng B6 truéng (8 diéu): HOi déng BO trudng dugc xac dinh "Ia Chinh phu cuia nuéc CHXHCN Viét Nam", 1a “co quan chap hanh va hanh chinh nha nu‘éc cao nhat cuia co’ quan quyén luc nha nuéc cao nhat” (Diéu 104). Hdi dong B6 trudng do Quéc héi bau, gdm: Chu tich, cac Phé Chu tich H6i dong B6 trudng, cdc bd trudéng va Chu nhiém Uy ban Nha nuéc. HGi dong BO trudng cé 26 nhom nhiém vu, quyén han, trong do cé nhiém vu, quyén han mdi so véi Hién phap 1959 nhu: t6 chitc va lanh dao cGng tac trong tai nha nuéc vé kinh té, t6 cht?c va lanh dao c6ng tac bao hiém nha nuéc... (Diéu 107). Theo quy dinh cia Hién phap nam 1980, Chinh phu khong cé tinh doc lap ca vé t6 chitc, ca vé hoat dng va kh6ng cé nguwoi ding dau Chinh phu theo ding nghia, mac dui cd cht?c danh "Chu tich HGi d6éng B6 trudéng". Hién phap 1980 qui dinh trach nhiém tap thé ctia cac thanh vién H6i dong B6 truéng trudc Quéc hdi va HGi dong nha nuéc. Chuwong IX: H6i déng nhan dan va Uy ban nhdn dén (14 diéu). Chutong nay quy dinh vé cdc don vi hanh chinh - 1anh thé; xac dinh vi tri, tinh chat, nhiém vy, quyén han cua H6i dong nhan dan va Uy ban nhan dan cac cap theo huéng ap dung triét dé hon m6 hinh té chttc chinh quyén dia phuong XHCN. Hién phap 1980 quy dinh ba cap chinh quyén dia phuong: 1. Tinh, thanh pho try thudc trung wong va cap tuong duong (dac khu); 2. Huyén, quan, thanh phé va thi xa tryc thudc tinh; va 3. Xa, phung, thi tran. O tat ca cdc don vj hanh chinh ndi trén déu thanh lap H6i dong nhan dan va Uy ban nhan dan. 12 Chuong IV: Bao vé T6 quéc Viét Nam XHCN bao gom 5 diéu xac dinh dung 16i quéc phong toan dan. Hién phap 1992 con quy dinh thém vé nhiém vu xay dung luc lugng Cong an nhan dan... Chung V: Quyén va nghia vu co ban cua céng dan bao gém 34 diéu. So véi Hién phap 1980 thi chong nay trong Hién phap 1992 cé nhiéu diéu hon, nhiéu quyén va nghia vy dugc bé sung va stta déi. Lan dau tién trong lich str lap hién Viét Nam, Hién phap 1992 c6 mot diéu chinh thitc quy dinh “Cdc quyén con ngusi vé chinh tri, dan sv, kinh té, van hod va xd héi dugc t6én trong” (Diéu 50), quyeén ty do kinh doanh ctia cong dan duc xac lap (Biéu 57), “céng dan c6 quyén so hitu vé tu’ ligu san xudt, von va tai san trong doanh nghiép hodac trong cdc t6 chttc kinh té khdc” (Diéu 58). Cong dan c6 “quyén duoc thong tin”. Ngoai viéc quy dinh cac quyén méi ké trén, Hién phap con stta déi m6t s6 quy dinh vé quyén ctia cong dan kh6ng phu hgp véi diéu kién kinh té - xa hdi cua dat nuéc va khong c6 tinh kha thi. Chuong VI: g6m 18 diéu quy dinh vé Quéc hi. Hién phap 1992 cd b6 sung thém so véi Hién phap 1980 vé nhiém vu, quyén han cia Quoc hdi, nhu: quyét dinh xAy ding chuong trinh 1uat, phap lénh; quyét dinh chinh sach dan t6c cua nha nuéc; quyét dinh trung cau dan y (Diéu 48). Vée co cau t6 chttc Quéc hdi, Hién phap 1992 c6é mét sé thay déi quan trong: bo thiét ché Hi dong nha nuvéc, khdi phuc lai ché dinh Uy ban thudng vy Quéc héi va ché dinh Chu tich nuéc nhw Hién phap 1959. Hién phap 1992 khong truc tiép qui dinh Chu tich, céc Phd Chu tich Quéc héi dong thoi 1a Chu tich, cac Pho Chi tich Uy ban thuéng vu Quéc hdi, nhung thuc chat 1a nhu vay, vi Diéu 90 quy dinh: "Uy ban thuéng vu Quéc hdéi gém co: Chu tich Quéc héi; Cac Pho Chu tich Quéc héi; va Cac uy vién". Hién phap nam 1992 con quy dinh: M6t sé thanh vién ctia Hi dong dan téc, céc Uy ban ctia Quoc hdi lam viéc chuyén trach (Diéu 94, 95). Dac biét, Diéu 84 Hién phap nam 1992 chi quy dinh 14 loai nhiém vy, quyén han cua Quéc hGi, bé quy dinh "Quéc héi ty dinh cho minh nhifng nhiém vy, quyén han khac khi xét thay can thiét "nhu Hién phap nam 1980. Nghi quyét s6 51/2001/NQ - QH ngay 25/12/2001 quy dinh Quéc héi chi quyét dinh phan bé ngan sach trung wong chit khong phan bé ngan sach nha nuéc noi chung nhu truéc day va bé sung thém quyén bo phiéu tin nhiém doi vi nhitng nguvdi gif? cdc chttc vu do Quéc hdi bau hoac phé chuan... D6i voi Uy ban Thudng vu Quoc hdi (theo stfa déi, b6 sung Diéu 91): khdng con quyén phé chuan, bé nhiém, mién nhiém, cach chitc Phé Thu tuwéng, B6 trudng va cac thanh vién khac cua Chinh phu khi Quéc h@i khéng hop nhw Hién phap nam 1992 truéc day; chi trong truéng hop “Quéc hdi khéng thé hop duoc”, Uy ban Thudng vu mdi cd quyén quyét dinh viéc tuyén bé tinh trang chién tranh khi nuc nha bj xam luge... Chung VII: Chu tich nuéc bao g6m 8 diéu. Véi Hién phap 1992, ché dinh Chi tich nuéc ca nhan dugc quy dinh thanh m6t ché dinh riéng biét nhw Hién phap 1959. Chu tich nuéc theo Diéu 103 Hién phap 1992 kh6ng co nhiéu quyén han rong Ién nhv Hién phap 1946, nhung so véi Hién phap 1959 co nhiéu quyén hon, mac dit mt s6 quyén chi mang tinh thu tuc phap ly. Nghi quyét s6 51/2001/NQ - QH ngay 25/12/2001 b6 sung quyén ban bé tinh trang khan cap trong ca nuc hoac ¢ ting dia phong trong tinh trang Uy ban Thuong vu Quéc hdi khong thé hop dugc; dé nghi Uy ban Thudng vu Quoc héi xem xét lai Phap lénh (chit kh6ng phai ca Nghi quyét nh khoan 7 Diéu 103 Hién phap 1992)... Chuong VIII: Chinh phi g6m 19 diéu. Hién phap 1992 ké thiva Hién phap 1959 xay dung ché dinh Chinh phu theo quan diém tap quyén “mém”, nghia 1a quyén luc nha nuéc van tap trung thong nhat nhung can phai co sw phan biét chitc nang gitta cdc co quan nha nwéctrong viéc thyc hién 3 quyén: lap phap, hanh phap va tu phap.Vi vay, Hién phap 1992 quy dinh “Chinh phu la co’ quan chap hanh ctta Quéc héi", nhung Chinh phu con 1a "co quan hanh chinh nha nuéc cao nhat cua nuéc CHXHCN Viét Nam”. Hién phap 1992 dé cao vai tro cua Thu tuéng Chinh phu trong viéc thanh lap 15 Chinh phu. Ngoai ra, Hién phap 1992 con tang thém nhiéu quyén han khac cho Thu tuéng trong cac khoan 2, 4, 5 Diéu 114. Chuwong IX: Héi dong nhdn dan va Uy ban nhdn dén gém 8 diéu. Chuong nay cia Hién phap nam 1992 kh6ng cé stta déi gi nhiéu so vGi Hién phap nam 1980. Hién phap 1992 quy dinh cac don vj hanh vé co ban nhu Hién phdp nam 1980, nhung viéc té chttc H6i déng nhan dan va Uy ban nhan dan 6 cac don vi hanh chinh Hién phap nam 1992 danh cho luat quy dinh (Diéu 118). Vi tri, vai tré cia Hi dong nhan dan va Uy ban nhan dan dugc quy dinh trong Hién phap nam 1992 khéng cd thay déi gi so vdi Hién phap nam 1980. Chung X: Tod dn nhdn dan va Vién kiém sat nhan dan gém 15 diéu. Hién phap 1992 thutc hién ché d6 Tham phan bé nhiém. Doi voi Hi tham nhan dan thi két hgp gitta ché d6 ct va ché dd bau. Theo Hién phap 1992, Vién kiém sat nhan dan tdi cao va Vién kiém sat nhan dan cap tinh thanh lap Uy ban kiém sat. Hién phap 1992 con cd quy dinh mdi vé Vién truéng Vién kiém sat nhan dan dia phuong chiu trach nhiém bao cao truéc Hi dong nhan dan vé tinh hinh thi hanh luat 6 dia phuong va tra loi chat van cua Dai biéu H6i dong nhan dan (Diéu 140). Nghi quyét s6 51/2001/NQ - QH ngay 25/12/2001 stra déi, b6 sung Diéu 137 Hién phap 1992: bo quy dinh vé cht?c nang kiém sat chung cia Vién kiém sat nhan dan cdc cp (tite 1a Vién kiém sat kh6ng con thutc hién kiém sat viéc tuan theo phap luat d6i vGi cac b6, cdc co quan ngang b6, cac co quan khac thu6dc Chinh phu, cac co quan chinh quyén dia phuong, t6 chtrc kinh té, t6 chttc xa hdi, don yj va trang nhu Diéu 137 Hién phap 1992 quy dinh). Quy dinh Vién kiém sat nhan dan chi thuc hanh quyén c6ng t6 va kiém sat cdc hoat d6ng tu’ phdp (bao gém kiém sat cac hoat dong diéu tra, hoat dong truy t6, hoat dong xét xt, hoat dong thi hanh an, hoat dong tam git?, tam giam, quan ly va giao duc nguoi chap hanh an phat tu dam bao phap luat dugc chap hanh nghiém chinh va th6éng nhat. Chuong XI: quy dinh vé Quéc ky, Quéc huy, Quéc ca, Thu d6, ngay Quéc khanh. Chuong XII: Hiéu luc ctia Hién phap va viéc stta doi Hién phap. c. Y nghia cua Hién phap 1992 (da dugc sita déi, bé sung nam 2001): Hién phap nay danh dau giai doan phat trién mdi cua lich str lap hién Viét Nam, c6 cac y nghia sau: - Hién phap 1992 thé ché hdéa duéng 16: déi mdi toan dién, trong dé trong tam 1a doi mdi vé kinh té bat dau tir Dai h6i Dang lan thir VI (1986) cia Dang dé ra, dugc khang dinh trong Cuong linh xay dung dat nuéc trong thoi ky qua dé lén CNXH nam 1991, tao co sé hién dinh quan trong va can thiét cho buéc chuyén bién mang tinh cach mang ¢@ nwéc ta ti? co ché ké hoach hoa tap trung, hanh chinh quan liéu, bao cap sang co ché thi trudng theo dinh huéng XHCN. - Hién phap nam 1992 ké thiva va phat trién cac quy dinh ctia Hién phap 1946, 1959 va 1980, titng buéc tiém can véi nhitg thanh tyu lap hién thé gidi vé quyén con ngudi, quyén va nghia vu co ban cua cng dan. - Hién phap nam 1992 1a co sé hién dinh cho déi mdi té chitc va hoat d6ng ctia cdc co quan nha nuwéc then chét 6 trung wong. 6. Hién phap nam 2013 a. Hoan canh ra déi cia Hién phap nam 2013 Hién phap nam 1992 dugc ban hanh trong béi canh nhitng nam dau thyc hién cong cudc doi méi dat nuéc. Qua 20 nam thy hién Hién phap nam 1992, dat nu@c ta da dat duc nhitng thanh ty'u to 16n, c6 y nghia lich stv. Dén nay, dat nuéc ta da cé nhiéu thay doi trong béi canh tinh hinh quéc té cd nhifng bién déi to 1Gn, sau sac va phitc tap. Cuong linh xay dung dat nuéc trong thdi ky qua d6 lén cha nghia xa hdi (b6 sung, phat trién nam 2011) va cdc van kién khac cua Dai héi dai biéu toan quéc lan 16 thi? XI cua Dang da xac dinh muc tiéu, dinh huGng phat trién toan dién, bén vitng dat nu@c trong giai doan cach mang méi. Vi vay, can stta déi Hién phap nam 1992 dé bao dam déi mdi dong b6 ca ve kinh té va chinh tri, xay dung Nha nuéc phap quyén Viét Nam, hoan thién thé ché kinh té thi trudng dinh huéng XHCN, bao dam tot hon quyén con ngudi, quyén va nghia vy co ban cua céng dan; xay dung va bao vé dat nuéc; tich cue va chu dong héi nhap quéc té. Vi vay, ngay 06/8/2011, tai ky hop thi? nhat Quéc hdi khda XIII, Quéc hdi da thong qua Nghi quyét vé viéc sita déi, b6 sung Hién phap nam 1992 va thanh lap Uy ban dy thao sta déi Hién phap nam 1992 gém 30 vi do Chi tich Quéc héi Nguyén Sinh Hung 1a Chi tich Uy ban nay. Dy thao stta ddi Hién phap nam 1992 da dugc cong bé trén tat ca cdc phuong tién thong tin dai chung dé té chttc lay y kién cia nhan dan. Dy thao stta d6i Hién phap nam 1992 cé nhiéu stta déi, b6 sung mdi vé ndi dung quy dinh, vé cach thitc thé hién tir Loi noi dau dén tat ca cdc chung, diéu ctia Hién phap. Ngay 28/11/2013, tai ky hop th 6 Quéc héi khdéa 13 da théng qua Hién phap 2013, danh dau buc phat trién mdi vé chat lich str lap hién Viét Nam. b. Noi dung co ban cia Hién phap nam 2013 Hién phap nam 2013 cé cau tric g6m: Léi ndi dau, 11 chong véi 120 diéu. Mac du s6 lugng chung, diéu cia Hién phap nam 2013 déu giam so véi Hién phap nam 1992 do m6t s6 chuong, diéu dugc nhap lai. Nhung nhin chung pham vi diéu chinh cua Hién phap nam 2013 1a khGng thay d6i so véi Hién phap nam 1992. Chung I: Ché dé chinh tri bao gém 13 diéu. So véi Hién phap 1992, nhitng ndi dung quan trong cula chong Ché do chinh tri trong Hién phap nam 2013 vé co ban van git? nguyén nhung thay d6i cach thé hién m6t s6 ndi dung ng&n gon, stic tich va phu hgp hon: Thw nhat, Diéu 2 khang dinh “Nuc Céng hoa xa hdi chu nghia Viét Nam do Nhan dan lam chu” va tat ca cdc chi? “Nhdn dan” déu dugc trinh bay viét hoa m6t cach trang trong, thé hién sy ton trong va dé cao vai tro cla Nhan dan vdi tu cach 1a chu thé t6i cao cua quyén lie nha nwéc. Thw hai, Diéu 4 quy dinh r6 “Dang Céng san Viét Nam gan bo mat thiét voi Nhan dan, phuc vu Nhan dan, chju su’ giadm sat cua Nhan dan, chju trach nhiém truéc Nhdan dan vé nhitng quyét dinh cua minh”. Thw ba, Diéu 6 néu r6 hon cac hinh thttc dan chu duge thyc hién 6 nuéc ta bao gom: dan chu truc tiép, dan chu dai dién Thw tur, Diéu 9 liét ké day du cac t6 chite chinh tri - x4 hoi g6m: Cong doan Viét Nam, H6i néng dan Viét Nam, Doan thanh nién c6ng san H6 Chi Minh, H@i lién hiép phy ni Viét Nam, H@i cutu chién binh Viét Nam va xac dinh ré vai tro, trach nhiém cua cac t6 chtfc nay trong Mat tran t6 quéc Viét Nam. Thw nam, Diéu 13 Hién phap nam 2013 quy dinh vé quéc ky, quéc huy, quéc ca, quoc khanh va thu d6. Truéc day, van dé nay dugc quy dinh tai Chuong XI cua Hién phap 1992. Chuong II: Quyén con nguéi, Quyén va nghia vu co ban cia cong dan bao gém 36 diéu. Truéc day, Chuong V cua Hién phap 1992 quy dinh vé quyén va nghia vu co ban cua cOng dan. Viéc bo sung vao tén chuong chi’ “Quyén con nguoi” va chuyén vj tri chuong quy dinh vé Quyén con ngu@i, quyén va nghia vu co ban cua cong dan lén chwong II thé hién r6 quan diém ctia Nha nuéc ta vé tam quan trong ctia quyén con ngu¢i. Ngoai viéc thay déi vi tri chuong, va stta déi tén chung, so véi ndi dung Chuong V cua Hién phap 1992, Chuong IT cua Hién phap nam 2013 cé mét sé diém méi sau: 17 dinh bau ctr, tang cu@ng hinh tht?c dan chu truc tiép, tao co ché dé nhan dan thirc hién day du hon quyén lam chu cia minh, thé hién r6 hon chu quyén nhan dan. Kiém toan nha nuéc 1a co quan do Quéc hdi thanh lap, hoat dong dGéc lap va chi tuan theo phap luat, thyc hién kiém toan viéc quan ly, str dung tai chinh, tai san c6ng. Kiém toan nha nuéc mac du da duc thanh lap va dang hoat dong, tuy nhién dén Hién phap 2013, co quan nay chinh thitc dugce quy dinh trong Hién phap thé hién su dé cao m6t buéc vai tro cua co quan nay trong b6 may nha nuéc. Diéu nay citing 1a phu hop vdi xu huwéng chung cua thé gidi, gop phan hoan thién b6 may kiém soat viéc quan ly va sv’ dung tai chinh, tai san cong, ngan ngifa nan tham nhiing. Chuong XI: Hiéu luc cha Hién phap va viéc sita déi Hién phap gom 2 diéu, trong dé Diéu 119 xac dinh “Hién phdp la luat co ban cia nuéc Céng hoa xa hdi chu: nghia Viét Nam, co hiéu lyc phap ly cao nhat” va yéu cau “Quéc héi, cdc co’ quan cua Quéc hGi, Chu tich nu'éc, Chinh phu, Toa an nhan dan, Vién kiém sat nhan dan, cdc co’ quan khdc cua Nha nu’éc va toan thé Nhan dan cé trach nhiém bdo vé Hién phap”. Vé thu tuc stta d6i_ Hién phap thi Diéu 120 quy dinh: “Quéc hdi quyét dinh viéc lam Hién phap, suta déi Hién phap khi co it nhat hai phan ba tong s6 dai biéu Quéc hdi biéu quyét tan thanh”; “Hién phdp duc théng qua khi co it nhat hai phan ba tong s6 dai biéu Quéc héi biéu quyét tan thanh. Viéc trung cau y dan vé Hién phdp do Quéc héi quyét dinh”. c. ¥ nghia cua Hién phap 2013 - Hién phap 2013 da thé ché héa dung 16i chu truong tiép tuc déi méi cua Dang va Nha nu&c ta trong giai doan mdi, bao dam déi mdi dong b6 ca vé kinh té va chinh tri, xy dung Nha nuéc phap quyén Viét Nam, hoan thién thé ché kinh té thi trong dinh huéng XHCN; - Hién phap 2013 dé cao va bao dam tét hon quyén con ngwéi, quyén va nghia vu co ban ctia cong dan; - Hién phap 2013 hoan thién thém m6t buéc vé t6 chtic va hoat dong b6 may nha nuéc. Ting buGc phan c6ng cy thé gitta cdc co quan trong viéc thuc hién cdc quyén lap phap, hanh phap va tw phap, va dat co sé cho viéc xay dung bo may chinh quyén dia phuong phu hgp vé t6 chitc va hiéu qua trong hoat d6ng. Thao luan Jan 1 (4 tiét) Luu y: Sinh vién phai chuan bj nhitng ndi dung thdo ludn sau day truréc khi dén lop: 1. Sosdanh ndi dung cua 5 ban hién phap. 2. Binh luan vé nhitng diém mdi trong ndi dung Hién phap nam 2013 so vdi Hién phap 1992. Bai 2: CHE DO CHINH TRI (2 tiét) I. Khai niém ché dé chinh tri 1. Chinh tri 1a “toan bé nhing hoat déng cé lién quan dén cac mdi quan hé gitta cdc giai cap, giita cac dan t6c, cdc tang lop xa héi ma cét Idi cua no la van dé gianh chinh quyén, duy tri va su’ dung quyén luc, su’ tham gia vao céng viéc nha nu6c, su’ xdc dinh hinh thitc t6 chitc, nhiém vu, ndi dung hoat d6ng cua nha nuéc”. (Trung tam Tw dién quéc gia (1995), Tir dién bach khoa Viét Nam, Ha NGi, tap 1, tr. 478) 20 2. Ché do chinh tri 1a m6t ché dinh co ban cua ludt Hién phap, né chi phéi hau hét cdc ché dinh khac trong Hién phap. D6 la cdc quy dinh mang tinh nguyén tic, nén tang cho viéc t6 chitc thuc hién quyén luc nha nuéc. II. Mot sé noi dung co ban cua ché dé chinh tri theo Hién phap 2013 1. Quyén dan téc co ban * Co'sé hién dinh: diéu 1 Hién phap 2013; ¢ N6i dung: khang dinh nhitng gia tri thiéng liéng cia quyén dan téc co ban - déc lap, chu quyén, théng nhat va toan ven lanh thé; tuyén bé vdi muc dich phong ngita, ngan chan moi hanh vi xam pham cac quyén dan t6c co ban, xam hai sy nghiép xay dung va bao vé T6 quéc Viét Nam. 2. Ban chat cia Nha nwéc * Co’ sé hién dinh: diéu 2 Hién phap 2013; ¢ N6i dung: tuyén b6 chu quyén nhan dan; xac dinh tinh nhan dan r6ng rai (Nha nuéc cua nhan dan, do nhan dan, vi nhan dan) két h¢p véi ban chat chuyén chinh v6 san ctia Nha nuc (lién minh giai cap céng n6éng va ddi ngti tri thitc); xay dyng Nha nuéc phap quyén xa hoi chu nghia. 3. Muc dich cua Nha nuéc * Co’ sé hién dinh: diéu 3 Hién phap 2013; ¢ N6i dung: thu'c hién muc tiéu dan giau, nuéc manh, xa hi c6ng bang, dan chu, van minh; bao vé Ii ich cua T6 quéc va nhan dan. 4. Vi tri, vai tré cia cac bd phan cau thanh hé thong chinh tri * Co'sé hién dinh: diéu 2, 4, 9, 10 Hién phap 2013; ¢ N6i dung: vi tri cia Nha nuéc Cong hoa xa hdi chu nghia Viét Nam, Dang Céng san Viét Nam, Mat tran T6 quéc Viét Nam va cac t6 chitc thanh vién trong hé thong chinh tri. 5. Hinh thife nhan dan thic hién quyén luc nha nuéc Quyén luc nha nvéc 1a quyén luc chinh tri cia giai cap cam quyén dugc thuc hién bang nha nu6c. Quyén luc nha nuéc cé ba b6 phan cau thanh g6m quyén lap phap, quyén hanh phap va quyén tu phap. Theo quy dinh tai Diéu 6 Hién phap 2013, nhan dan thyc hién quyén luc nha nuéc bang hai hinh thite: dan chu truc tiép va dan chu dai dién. ¢ Dan chu dai dién: 1a viéc nhan dan st? dung quyén luc nha nuéc théng qua cac co quan dai dién do nhan dan bau ra gdm cé: Quéc héi, Hdi dong nhan dan cac cap va th6éng qua cac t6 chitc chinh tri — xa hdi...(diéu 6) © Dan chu truc tiép: nhan dan cé quyén bau cw, bai nhiém dai biéu dan ctr (diéu 7, 27); quyén tham gia quan ly Nha nuc va xa hGi, biéu quyét khi Nha nu@c t6 chitc trung cau y dan (diéu 28, 29)... 6. Nguyén tac co ban trong té chifc va hoat dong cia b6é may nha nuéc ¢ Nguyén tac quyén luc 1a thong nhat, cé sy phan céng, phdi hgp, kiém soat gitta céc co quan trong viéc thuc hién cac quyén lap phap, hanh phap va tu phap (diéu 2); ¢ Nguyén tac Dang lanh dao (diéu 4); 21 Nguyén tac binh dang, doan két dan téc (diéu 5); Nguyen tac tap trung dan chu (diéu 8); Nguyén tac phap ché xa hdi chu nghia (diéu 8). 7. Mi lién hé giita Nha nuéc véi nhan dan Co’ so hién dinh: diéu 8 Hién phap 2013; N@i dung: Cac co quan nha nuéc, can bé, céng chitc, vién chic phai t6n trong Nhan dan, tan tuy phuc vu Nhan dan, lién hé chat ché véi Nhan dan, lang nghe y kién va chiu sy gidm sat cua Nhan dan; kién quyét dau tranh chéng tham nhing, lang phi va moi biéu hién quan liéu, hach dich, ctta quyén. 8. Chinh sach dan toc Co’ so hién dinh: diéu 5 Hién phap 2013; N6@i dung: khang dinh vi thé binh dang gitta cdc dan t6c; Nha nuéc thy hién chinh sach wu tién phat trién vé moi mat doi vdi dong bao thiéu sé. 9. Chinh sach doi ngoai Co’ so hién dinh: diéu 12 Hién phap 2013; N6@i dung: Nuéc Céng hoa xa hdi chu nghia Viét Nam thurc hién nhat quan dung 16i déi ngoai d6c lap, ty chu, hoa binh, hiru nghi, hgp tac va phat trién; da phuong héa, da dang hda quan hé, chu dOng va tich cuc hdi nhap, hgp tac quéc té trén co sé ton trong doc lap, chu quyén va toan ven 1anh thé, kh6ng can thiép vao cng viéc nGi b6 cua nhau, binh dang, cing co Igi; tuan thu Hién chuong Lién hop quéc va diéu udc quéc té ma Cong hoa xa héi chu nghia Viét Nam 1a thanh vién; 1a ban, déi tac tin cay va thanh vién c6 trach nhiém trong céng dong quéc té vi loi ich quoc gia, dan t6c, gop phan vao sw nghiép hda binh, doc lap dan téc, dan chu va tién b6 xa hi trén thé gidi. 10. Cac biéu twong cia Nha nuéc Co’ so hién dinh: diéu 13 Hién phap 2013; N6@i dung: Quy dinh - Quoc ky nuéc Cong hoa xa hGi cht nghia Viét Nam hinh chi? nhat, chiéu rong bang hai phan ba chiéu dai, nén do, 6 gitta cd ngdi sao vang nam canh. - Quéc huy nu’éc C6ng hoa xa hGi cht nghia Viét Nam hinh tron, nén do, 6 giita cé ngdi sao vang nam canh, xung quanh co bong lua, 6 dui cé niva banh xe rang va dong chit “Cong hoa xa héi cht nghia Viet Nam”. - Quoc ca nuéc Cong hoa xa hGi chu nghia Viét Nam 1a nhac va loi cua bai “Tién quan ca”. - Quéc khanh nuéc Cong hoa x4 hdi chu: nghia Viét Nam 1a ngay Tuyén ng6n doc lap 2 thang 9 nam 1945. - Thu d6 nvéc Cong hoa xa hdi chu nghia Viét Nam la Ha NGi. III. Hé théng chinh tri nuéc Cong hoa xa héi cha nghia Viét Nam 1. Dinh nghia hé thong chinh tri Hé théng chinh tri la hé thong cdc thiét ché tham gia vao viéc t6 chitc thuc hién quyén luc chinh trj. Hé théng chinh tri 6 nuéc ta bao g6m: ¢ Nha nuéc Cong hoa x4 hoi chu nghia Viét Nam; 22 quyén con ngui da dugc céng dong quéc té va cac quéc gia dan chu hién dai trén thé giéi thiva nhan. - Vé hinh thie phap ly: Quyén va nghia vu co ban cia cong dan dug quy dinh trong Hién phap - dao luat co ban cua nha nuc, van ban phap luat cé hiéu luc phap ly cao nhat trong méi quéc gia. Hién phap 1a co so dau tién va chu yéu dé xdc dinh dia vi phap ly cua cong dan. - Vé hé qua: Quyén va nghia vu co ban ctia céng dan 1a co sé dé quy dinh cdc quyén va nghia vu cu thé khac, hay ndi cach khac 1a céc quyén, nghia vy cy thé xuat phat tir quyén, nghia vu co ban. Trén co so Hién phap, cac van ban quy pham phap luat khac quy dinh cac quyén, nghia vu co ban thanh ndi dung cu thé: cach thuc hién quyén, nghia vy; cach bao vé quyén khi quyén bj xam pham, cing nhw trach nhiém phap ly khi Igi dung, lam dung quyén hay tr6n tranh nghia vu. - Vé y nghia: Quyén va nghia vu co ban cia cong dan khéng chi phan anh chat luvgng séng cia cac ca nhan, cOng déng xa hdi ma con thé hién tinh chat nhan dao va tién b6 cua mot nha nuéc. Mét nha nuéc khong thé durge coi 1a dan chu néu kh6ng quy dinh trong Hién phap thanh van cac quyén va nghia vu co ban cua céng dan, trong dé méi quan hé gitta nha nuc vi cong dan phai dugc xay dung trén nguyén tac binh dang. II. Cac nguyén tac Hién phap vé quyén con nguéi, quyén va nghia vu co’ ban cua cong dan Quyén con ngui, quyén va nghia vu co ban cua cong dan xac dinh méi quan hé phap ly gitra ca nhan, cong dan véi nha nuc, 1a ndi dung quan trong cui Hién phap cua cac nvéc trén thé gidi. Tat ca cac ban Hién phap Viét Nam déu gianh m6t vi tri xtmng dang cho viéc ghi nhan vé van dé nay. Tuy nhién, xay dung ché dinh quyén con ngudi, quyén va nghia vu co ban cua cong dan phai tuan theo nhifng tu tudng chi dao mang tinh dinh huéng, nén tang nhat dinh dugc goi 1a nhitng nguyén tac cua ché dinh nay. Theo Hién phap nam 2013, quyén con nguéi, quyén va nghia vy co ban cua cong dan duc xac dinh diya trén cdc nguyén tac hién dinh sau day: 1. Nguyén tac cong nhan, tén trong, bao vé, bao dam quyén con ngudi Diéu 50 Hién php nam 1992 quy dinh: “O' nu&c Céng hoa xa héi cht! nghia Viét Nam, cdc quyén con ngu®i vé chinh tri, dan su, kinh té, xd héi va van hoa dugc ton trong thé hién 6 cdc quyén c6ng dan va dutgc quy dinh trong Hién phdp va luat”. Day la diéu mdi cua Hién phap nam 1992 ma cac Hién phap truéc cui Viét Nam chwa thé hién, mac du trong moi thoi ky Nha nuéc ta déu coi ton trong quyén con ngu@i 1a nguyén téc quan trong trong hoat dong cua minh. Sy biéu hién chinh thitc r6 rang va long trong ndi dung nay trong mét diéu khoan riéng cua Hién phap mang y nghia chinh tri - phap ly sau sac. D6 1a su phat trién tu’ twéng H6 Chi Minh vé quyén con ngw6i, thé hién sy ton trong cac diéu wdc quéc té vé quyén con ngudi ma Viét Nam da ky két va phan nao thé hién duc cach nhin cua chting ta d6i vdi cac van dé cua cOng d6éng quéc té, phi hop xu thé xda bo dac tinh khép kin cua phap luat trong nuéc. Diéu 14 Hién phdp ndm 2013 quy dinh: “1. O' nuéc Céng hoa x@ h6i cht nghia Viét Nam, cdc quyén con ngudi, quyén céng dan vé chinh tri, dan su, kinh té, van héa, xd hdi duc céng nhan, t6n trong, bao vé, bao dam theo Hién phap va phap luat. 2. Quyén con nguti, quyén cong dan chi co thé bi han ché theo quy dinh cua luat trong truéng hop can thiét vi ly do quéc phong, an ninh quéc gia, trat tu, an toan xd hGi, dao difc xa hdi, sttc khoe cia céng dong”. Quy dinh nay da khac phuc duc han ché vé cach quy dinh cua diéu 50 Hién phap nam 1992 khi d6ng nhat quyén con ngu@i vGi quyén cong dan ciing nhu xac dinh r6 hé thong trach nhiém ctia Nha nuéc déi véi gia tri quyén con ngudi bao gém: céng nhan, t6n trong, bao vé va bao dam. Dong thoi, dé lam ré su khac biét gitta quyén con ngudi vi quyén céng dan, Hién phap nam 2013 da stv dung tir “moi nguoi”, “khong ai” khi thé hién quyén con ngu@i va ding tir “céng dan” khi ghi nhan vé quyén cng dan. 25 Quyén con nguéi va quyén cng dan 1a hai khai niém cd cé méi quan hé hitu co, gan bé mat thiét voi nhau song khéng déng nhat. Khong c6é quyén cong dan ngoai quyén con ngudi, khong cd quyén con ngudi ma kh6éng bao ham quyén céng dan. Quyén cdng dan dugc xay ding trén co sé ton trong quyén con ngudi va quyén con ngudi (cua ca nhan 1a cong dan) chi cé thé dugc dam bao bang nhifng quy dinh vé quyén c6ng dan trong phap luat cia mdi quéc gia. Bat ci? quéc gia van minh nao cing déu phai danh né luc téi da trong viéc t6n trong, bao vé va bao dam nhan quyén cho moi ca nhan kh6ng phan biét tu cach céng dan cua ngudi dé. Gia tri chung cua quyén con ngudi kh6ng c6 nghia 1a quyén con ngudi kh6ng mang nhifng ban sac cy thé riéng theo phap luat cua titng quéc gia tty thudc vao cac diéu kién phat trién vé kinh té, chinh tri, xa hi, dan téc, van hda, truyén théng... cu thé cua titng nuéc. Va cing chinh sy khac biét vé diéu kién kinh té - x4 hdi méi nuéc ma chi s6 phat trién con nguoi ¢ cac quoc gia 1a khac nhau. Viéc thyc hién nguyén tac nay doi hoi nha nuc ky két, tham gia, noi luat hda va thyc hién mét cach cé thién chi cdc Diéu wdc quéc té vé quyén con ngudi, ma dién hinh 1a B6 luat quéc té vé Quyén con ngudi (bao g6m Tuyén ngén nhan quyén quéc té nam 1948, COng wéc quéc té vé cdc quyén dan sy, chinh tri nam 1966; Cong wéc quéc té vé cdc quyén kinh té, van hoa, xa héi nam 1966 va nhitng van kién khac). Nham dam bao thu'c thi nguyén tac nay trong hoat dong lap phap, Quéc hdi ndi riéng, cdc co quan nha nuéc khac noi chung can Ivu y m6t quy dinh mdi tai khoan 2 diéu 14 nhw sau: “Quyén con ngu’oi, quyén céng dan chi cé thé bi han ché theo quy dinh cua luat trong truéng hgp can thiét vi ly do quéc phong, an ninh quéc gia, trat tu, an toan xa héi, dao dirc xa hi, strc khde cua c6ng déng”. Nha nuéc 1a chu thé ban hanh phap luat, ké ca phap luat diéu chinh quan hé nha nwéc - ca nhan. Vi thé, vé nguyén tac, phap luat ctia nha nuc phai du khach quan dé mét mat bao dam Igi ich cua c6ng dan, m6t mat duy tri binh thuéng viéc thic hién cac chic nang nha nuéc. Tuy nhién, trong x€ hdi chua thuc sy phat trién cao thi thong thudng Igi ich nha nu@c lai hay dugc quan tam nhiéu hon so vGi viéc cong dan thuc hién quyén. Trong s6 céc co quan nha nuc cé quyén ban hanh van ban quy pham phap luat diéu chinh quan hé nha nuéc - céng dan, Quéc héi chinh 1a co quan dan cv? tiéu biéu nhat (bdi Quéc hdi 1a co quan duy nhat do nhan dan ca nuéc lua chon théng qua ché d6 phé thong dau phiéu; Quéc héi cé thanh phan hét sttc da dang véi su gop mat cua dai dién dan cu theo ving mién, tang ldp xa hdi, giai cap, dan téc, ton gido, gidi tinh...; Quéc hdi ndi chung, dai biéu Quéc hdi ndi riéng co sy gan mat thiét nhat véi nhan dan, ct? tri trong hoat dong va chiu trach nhiém cao nhat truéc quoc dan dong bao). Do vay, Quéc h@i dugc xem 1a co quan cé kha nang nhat trong viéc thé ché hda y nguyén cua nhan dan m6t cach trung thu'c nhat, toan dién nhat; dac biét trong viéc xay dyng méi quan hé co ban gitta nha nuéc véi cong dan hay dia vi phap ly co ban cua céng dan thé hién bang hé thong quyén va nghia vu cua cong dan. Nguyén tac nay xac dinh hinh thttc phap ly ctia viéc han ché quyén (bang cac dao luat do Quéc hdi ban hanh) cting nhu diéu kién han ché quyén (vi ly do quéc phong, an ninh quéc gia, trat ty, an toan xa hdi, dao ditc xa hdi, sitc khde cia c6ng dong). Dong b6 vdi nguyén tac nay va nham dam bao tinh kha thi cua quyén, Hién phap nam 2013 da st? dung cum tir “trdi luat”, “theo quy dinh cua luat” hoac “do luat dinh” khi quy dinh vé cac quyén cy thé; bao g6m: quyén s6ng (diéu 19); quyén khong bi bat, giam gitr trai luat; quyén hién m6, bd phan co thé ngudi va hién xac (Diéu 20); quyén bi mat thu’ tin, dién thoai, dién tin va cac hinh thitc trao déi théng tin riéng tu khac (Diéu 21); quyén bat kha x4m pham vé ché 6 (Diéu 22); quyén bau ct? va ting ctr (Diéu 27); quyén dugc suy doan v6 tdi, quyén duvgc Toa an xét xv trong thoi han, dugc xét xv kin cua ngudi bi budc tdi (Biéu 31); nghia vu ndp thué (Diéu 47). Truéc dé, Diéu 51 Hién phap nam 1992 lan dau tién khang dinh m6t tu tudng chi dao hay nguyén tac nén tang cho viéc xac lap dia vi phap ly ctia cong dan: “Quyén va nghia vu cuia céng dan do Hién phap va luat quy dinh”. Diéu nay thé hién thai d6 tran trong rat dang ghi nhan cua Nha nuéc 26 d6i vdi viéc thé ché héa dia vi phap ly cla céng dan, nham han ché tdi da sy tty tién tir phia Nha nude. 2. Nguyén tac quyén cong dan khong tach roi nghia vu cong dan Diéu 15 Hién phap nam 2013 quy dinh: “1. Quyén céng dan khéng tach roi nghia vu cong dan. 2. Moi ngudi c6é nghia vu ton trong quyén cua nguoi khac. 3. Cong dan cé trach nhiém thu hién nghia vu déi voi Nha nuéc va xa hdi. 4. Viéc thu hién quyén con ngui, quyén céng dan khéng du‘gc xam pham Igi ich quéc gia, dan téc, quyén va Igi ich hop phap cuia ngudi khdac”. Trong mdi quan hé gitfa nha nuc véi cong dan, quyén ctia cong dan 1a nghia vy ctia nha nuéc, nghia vu cia cOng dan 1a quyén cua nha nuéc. Cac nghia vu cua nha nuéc dugc xac dinh trong Hién phap va phap luat thong qua quy dinh vé nhiém vu cua co quan nha nuéc, can b6 cong chttc nha nuéc cing nhv toan bé co ché phap ly phai ton tai dé bao dam quyén, tu’ do cho céng dan. Xét vé nGi dung, quyén va nghia vu céng dan 1a hai khai niém cé tinh thong nhat cao va cé moi lién hé bién ching cho du nhitng thanh t6 hinh thic cua chting 1a khac nhau. Trong xa hdi dan cha kh6ng thé co quyén céng dan tach roi nghia vu cong dan va ngu¢c lai, céng dan khéng thé chi cd nghia vy ma kh6ng duoc hung quyén. M6t mat, nhu cau dugc hudng nhitng quyén, ty do nhat dinh 1a nhu cau chinh dang ma loai nguoi ndi chung, nhan dan ta noi riéng luén khao khat vuton téi, song néu céng dan chi mu6n huéng quyén ma khong ganh vac nhifng nghia vy thi do 1a sy ich ky, va quyén kh6ng cé kha nang dugc bao dam thuc hién. Thyc hién nghia vy 1a m6t trong cdc tién dé dé cong dan thyc hién quyén tru’éc hét vi quyén cua céng dan chi cé thé duc dam bao trén co sé cong dan gdp phan tao ra tién dé kinh té, chinh tri, tw twéng nhat dinh cua xa hGi. Vi dy, thué do céng dan dong gop 1a nguén quan trong hinh thanh ngan sach quéc gia; thyc hién nghia vy quan sy 1a gdp phan bao dam an ninh quoc gia, trat ty’ an toan xa hdi...Hon nia, trong xa hdi co trat ty phap luat, méi ca nhan déu phai t6n trong quyén ctia cac thanh vién khac trong cOng dong, moi trudéng hop cong dan vi pham nghia vy déu dan dén kha nang cong dan bi han ché quyén. Mat khac, néu nhw cdng dan thic hién nghia vy ma khong duc hudng quyeén thi do lai 1a sy bat cong. Trong xa hdi lac hau, tinh chat dang cap trong quyén ca nhan 1a sy bat cOng xa hdi: da s6 thudng dan khGéng c6é quyén hay quyén rat han ché, con thiéu s6 cam quyén lai cé nhitng dac quyén, dac Igi hon nhitng nguédi khac. Nhin chung, nguyén tac quyén céng dan khong tach réi nghia vu cong dan 1a mot nguyén tac phap ly van minh, thé hién ban chat dan cht cia xa hoi van minh khac véi xa hdi chuyén ché, noi ma quyén va nghia vu cua méi ca nhan phy thu6c vao dang cap cua ho trong x4 hdi. Viéc bao dam quyén cng dan khong tach rdi nghia vu cong dan 1a hung tdi mt x4 hdi trong dé Igi ich cua mdi ca nhan dat hai hoa trong Igi ich cla cdc ca nhan khac, ctia tap thé va cOng dong xa hdi. 3. Nguyén tac viéc thurc hién quyén con ngwoi, quyén cong dan khéng duc xam pham lgi ich quéc gia, dan téc, quyén va Igi ich hop phap cua ngwéi khac Khoan 4 Diéu 15 Hién phap nam 2013 quy dinh: “Viéc thuc hién quyén con ngu®i, quyén cong dan khéng dugc xdm pham lgi ich quéc gia, dan t6c, quyén va Igi ich hop phdp cuia ngudi khac”. Xét vé phuong dién ly luan, ndi dung cua diéu khoan hién dinh trén co thé dugc xem 1a ndi ham cua nguyén tac quyén cong dan khong tach roi nghia vy cng dan hoac dugc hiéu nh mét nguyén tac d6c lap. Nguyén tac nay nham lam ré hon mdi tung quan gitfa quyén ctia ca nhan voi quyén cua ngui khac ciing nhu quyén cua cong dong. Khi thiva nhan tinh d6c lap cla nguyén tac nay, ching ta mu6n nhan manh tinh than trach nhiém cuing véi sy chu déng cua mdi ca nhan trong viéc thy hudng quyén, ty do. Viéc qua dé cao Ii ich ca nhan trong nhiéu trudng hgp khong chi anh hung dén khong gian ty do ctia ngudi khac ma con 27 Quyén va nghia vu co ban cua céng dan vé kinh té, van hda va xa hdi thé hién sy dam bao chat lugng cudc song cua méi con ngudi trong xa hdi. Nhom nay bao gém cac quyén va nghia vu cy thé sau: quyén c6 noi ¢ hgp phap (Diéu 22); quyén so hifu tu nhan va quyén thiva ké (Diéu 32); quyén ty do kinh doanh (Diéu 33); quyén dugc bao dam an sinh xa hdi (Diéu 34); quyén lam viéc, lua chon nghé nghiép, viéc lam va noi lam viéc; quyén cua ngudi lam cong an luong (Diéu 35); quyén ctia nguoi me va tré em trong hon nhan va gia dinh (Diéu 36); quyén tré em, quyén thanh nién, quyén ngudi cao tudi (Diéu 37); quyén dugc bao vé, cham séc sttc khée, binh dang trong viéc st? dung cdc dich vu y té va nghia vy thuc hién cdc quy dinh vé phong bénh, kham bénh, chita bénh (Diéu 38); quyén va nghia vu hoc tap (Diéu 39); quyén nghién citu khoa hoc va cong nghé, sang tao van hoc, nghé thuat va thu huéng Igi ich tir cdc hoat dong dé (Diéu 40); quyén hung thy va tiép can cac gia tri van hoa, tham gia vao doi s6ng van héa, st? dung cac co sé van héa (Diéu 41); quyén sir dung ng6n ngi? me dé, la chon ngén ngif giao tiép (Diéu 42); quyén dugc song trong mi trudng trong lanh va nghia vu bao vé mi trudng (Diéu 43); nghia vu ndp thué (Diéu 47)... Thao luan Jan 3 (4 tiét) Luu y: Sinh vién phai chuan bj nhitng ndi dung thdo ludn sau day truréc khi dén lop: 1. Nhém quyén dan sy theo Hién phap 2013. 2. Nhém quyén chinh tri theo Hién phap 2013. 3. Nhém quyén kinh té - van héa - xa hdi theo Hién phap 2013 . Bai 4: KHAI QUAT VE BO MAY NHA NUGOC (2 tiét) I. Khai niém vé bo may nha nuwéc 1. Dinh nghia bo may nha nwéce: Ia tong thé cdc co quan nha nuéc dugc thanh lap va hoat d6ng theo nhitng nguyén téc, trinh ty, thu tuc do phap ludt quy dinh; co vj tri, tinh chat, chic nang, co’ cau t6 chtfc, nhiém vu, quyén han khac nhau nhung chung cé mdi lién hé va tac déng qua lai lan nhau, hop thanh mét hé thong théng nhat nhdm thu hién cdc chic nang, nhiém vu chung cua nha nuéc. 2. Dinh nghia co quan nha nwée: 1a mét b6 phan cau thanh b6é may nha nuéc. Do co thé la mét tap thé ngudi (vi du: Quéc héi, Chinh phi, Hi déng nhén dan, Uy ban nhdn dén...) hodc mét ngudi (vi du: Chu tich nu@c); dugc thanh lap va hoat d6ng theo quy dinh cua phdp luat; nhaén danh nha nuéc thu hién mét phan chitc ndng, nhiém vu cua nha nuéc. * Co quan nha nuéc cé cdc dau hiégu chu yéu sau day: © Co quan nha nuéc dugc thanh lap va hoat dong theo m6t trinh ty, tha tuc nhat dinh do phap 1uat quy dinh; © Co quan nha nuéc cé tinh déc lap vé co cau té chic; ¢ Diéu kién vat chat dam bao sy t6n tai cla co quan nha nuéc do ngan sach nha nuéc dai tho; * Can bé, cong chitc nha nuéc phai 1a céng dan Viét Nam; * Co quan nha nuéc cé tham quyén (nhiém vy, quyén han) mang tinh quyén luc nha nuéc: nhan danh nha nuc thuc hién tham quyén, dugc dam bao bdi cac bién phap cu@ng ché nha nuéc, duc quyén ban hanh van ban phap luat (van ban quy pham phap luat, van ban ap dung phap 30 luat)... Day 1a dau hiéu da@c treng nham phan biét co quan nha nuéc vGi cac t6 chite khac trong XH. 3. Phan loai co quan nha nwéc (ty theo cdc can ct? phan loai) II. Cac nguyén tac hién dinh vé t6 chitc va hoat dong cia bo may nha nuéc 1. Nguyén tac quyén hyc nha nuéc 1a thong nhat, cé sy phan cong, phéi hgp va kiém soat giita cac co quan nha nwéc trong viéc thic hién cac quyén lap phap, hanh phap va tw phap a. Co’ so’ hién dinh: "Quyén luc nha nuéc la thong nhat, cé su phan céng, phdi hop, kiém soat giita cdc co quan nha nuéc trong viéc thuc hién cdc quyén lap phap, hanh phap, tu phap " (diéu 2 Hién phap 2013). b. N6i dung ctia nguyén tac - Quyén luc nha nuéc 1a théng nhat vi quyén luc nha nuéc bao gid cing thudc vé giai cap hoac lién minh giai cap cam quyén trong xa hdi co giai cap. Ban chat cua nha nutc ta 1a nha nuéc ctia nhan dan, do nhan dan va vi nhan dan. Do dé, quyén luc nha nuéc phai tap trung thong nhat thi mdi dam bao tat ca quyén lc nha nuéc thudc vé nhan dan. Tinh thong nhat quyén luc nha nuéc 6 nuéc ta kh6ng chi biéu hién vé mat chinh tri (thong qua vai tro 1anh dao d6c quyén cia Dang cOng san) ma con biéu hién trong t6 chitc b6 may nha nuéc (thong qua vi tri cla cdc co quan dan ct? — Quoc hdi va HDND cac cap). - Trong ché d6 nha nuéc dan chu, quyén lye nha nuéc phai duge phan cong cho cac co quan nha nu@c thyc hién, khéng thé co mét co quan nha nu@c nao thau tom trong tay toan b6 quyén luc nha nude. - Trong qua trinh hoat d6ng, cac co quan nha nuéc phai phéi hgp vdi nhau dé hung dén viéc thu hién cd hiéu qua cac chic nang chung ctia bd may nha nuéc. - Dam bao co ché kiém soat giita cac co quan nha nuéc trong viéc thyc hién quyén luc nha nu@c dé han ché tinh trang lam quyén ctia cac co quan nha nuéc trong viéc thyc thi tham quyén cia minh. Day 1a mot ndi dung mdi cla Hién phap 2013, thé hién su thay d6i m6t bude trong cach thttc tu duy vé phan céng thu hién quyén lute nha nuéc. c. Y nghia: thé hién nguén géc quyén luc nha née va ban chat nha née. 2. Dang lanh dao a. Co’ so’ hién dinh: diéu 4 Hién phap 2013. “Dieu 4 1. Dang Céng san Viét Nam - Déi tién phong cua giai cap céng nhan, d6ng thoi la d6i tién phong cua nhan dan lao d6ng va cua dan téc Viét Nam, dai biéu trung thanh Igi ich cua giai cap céng nhan, nhdn dan lao d6ng va cua ca dan t6c, lay cht. nghia Mac - Lé nin va tr turdng H6 Chi Minh lam nén tang tu tung, la luc lung lanh dgo Nha nutc va xa hdi. 2. Dang Céng san Viét Nam gan bé mat thiét voi Nhdn dan, phuc vu Nhan ddan, chiju su’ gidm sat cua Nhan dan, chiu trach nhiém truéc Nhan dan vé nhitng quyét dinh cuia minh. 3. Cac t6 chic cia Dang va dang vién Dang Céng san Viét Nam hoat d6ng trong khu6én khé Hién phdp va phap luat”. b. N6i dung ctia nguyén tac: ban chat su lanh dao cia Dang déi vdi Nha nuéc 1a lanh dao chinh tri mang tinh dinh huéng va duc thé hién qua nhitng ndi dung cu thé sau day: 31 ¢ = Dérachu truong, dudng l6i, chinh sach; ¢ = Thutc hién cong tac t6 chitc - can bd; ¢ Thong qua vai tro tich cutc cia dang vién va té chttc dang; ¢ Kiém tra, gidm sat hoat dOng cua bo may nha nuéc. c. ¥ nghia: sv lanh dao ctia Dang 1a diéu kién dam bao cho sy ra di, ton tai va phat trién cia Nha nu@c ta; git? ving va phat huy ban chat ché d6 XHCN. 3. Tap trung dan chu a. Co’ so’ hién dinh: “Nha nuéc duc t6 chitc va hoat déng theo Hién phdp va phdp ludat, quan ly xa héi bang Hién phap va phap ludt, thuc hién nguyén ttc tap trung dan chu". (diéu 8 Hién phap 2013). b. N6i dung ctia nguyén tac: sv tap trung 1a dac trung chung cla moi t6 chifc nha nuéc, nhung day khong phai la tap trung quan liéu ma 1a tap trung theo huéng phat huy dan chu: - Nhan dan tham gia thao luan cting nhu try tiép quyét dinh nhing van dé quan trong trong t6 chttc va hoat d6ng ctia b6 may nha nuéc. Nguyén tac nay gan chat vi nguyén tac “quyén luc nha nuéc la thong nhat...”. - Tap trung dan chu lay nén tang 1a sw tap trung (suf chi dao tap trung thong nhat gitta trung wong — dia phutong, cap trén — cap duéi); déng thoi phat huy tinh dan cha (quyén chu dOng, sang tao, kha nang déc lap nhat dinh cia dia phuong, cap duéi khi thyrc hién nhiém vy, quyén han; quyén lam chu cia nhan dan); - Tap trung dan chu durgc ap dung khGéng chi trong pham vi ndi bé cua ting co quan nha nuéc ma con dugc thé hién trong méi quan hé gitta ching. Méi loai co quan nha nudc ap dung nguyén tac nay theo nhitng mirc dé khac nhau (co quan dan ct? — co quan hanh chinh — co quan toa an — co quan kiém sat). c. ¥ nghia: vita ngan ngita tinh trang cat ctv phan quyén, cuc bd, “v6 chinh phir”; vita ngan ngifa té tap trung quan liéu trong viéc t6 chitc thic hién quyén lye nha nuéc. 4. Binh dang, doan két dan téc a. Co’ so’ hién dinh: 1. Nuc C6ng hoa x4 hdi chu nghia Viét Nam 1a quéc gia thong nhat ctia cdc dan téc cing sinh song trén dat nuéc Viét Nam. 2. Cac dan téc binh dang, doan két, t6n trong va gitp nhau ctng phat trién; nghiém cam moi hanh vi ky thi, chia ré dan téc. 3. Ng6n ngif quoc gia la tiéng Viét. Cac dan téc cd quyén ding tiéng ndi, chi? viét, git? gin ban sac dan téc, phat huy phong tuc, tap quan, truyén thong va van hoa t6t dep cua minh. 4, Nha nuéc thu hién chinh sach phat trién toan dién va tao diéu kién dé cdc dan t6c thiéu s6 phat huy ndi luc, cling phat trién voi dat nuéc. (diéu 5 Hién phap) b. N6i dung ctia nguyén tac: - Nha nuéc dam bao cho cac dan téc cé quyén binh dang (binh dang vé kha nang, co’ héi tham gia) trong viéc xay dung va tham gia quan ly nha nuéc; nghiém cam moi hanh vi ky thi, chia ré dan tOc. 32 Bau cv? binh dang thé hién qua nhitng ndi dung cy thé sau: - Sy binh dang gitta cdc ct? tri: + Diéu kién tham gia bau cv nh nhau. Cong dan du mudi tam tudi tré 1én cé quyén bau ci va du hai muci m6t tudi trd lén cé quyén ting ct? vao Quéc hoi, HOi déng nhan dan. (Diéu 27 Hién phap 2013) + Méi ct? tri c6 quyén bd mot phiéu bau dai biéu Quéc héi va bo mét phiéu bau dai biéu HGi dong nhan dan tong tng véi mdi cap HGi déng nhan dan. (Diéu 69 Luat bau ctv 2015) va chi dugc ghi tén vao danh sach cv? tri 6 m6t noi cu tru + La phiéu cua mi ct? tri khong ghi tén, cd gia tri nhu nhau. - Sy binh dang gitta cdc ting ct? vieén: + Moi cong dan cé diéu kién tng ct? nhu nhau nhu phai dat duc tiéu chuan cua ngu¢i tng ct? do luat dinh, phai ndp ho so theo qui trinh... + Méi ngu¢i chi dugc ghi tén ing ctr 6 mét don vi bau ctv. + Viéc van d6ng bau ctv phai dam bao su céng bang, kh6ng thién tu, thién vi, tao diéu kién nhv nhau cho cdc ttng cv? vién. Cu thé: 3. Nguyén tac bau cif tric tiép Bau cv? try tiép nghia 1a cv? tri ty minh chon ngudi ma minh tin nhiém dé bau lam dai biéu ma kh6ng qua ngudi hoac cap trung gian nao khac. - Nguyén tac nay doi hoi (Diéu 69 Luat bau ct): + Cv tri phai ty minh, di bau ctr, khong dugc nho ngudi khac bau ct? thay. Néu ctf tri kh6ng thé ty viét dugc phiéu bau thi nho nguoi khac viét hd, nhung phai ty minh bo phiéu; ngudi viét ho phai bao dam bi mat phiéu bau cua cv? tri. Truéng hgp cv? tri vi khuyét tat khong ty bd phiéu dugc thi nho ngudi khac bo phiéu vao hom phiéu. + Trong trudng hgp cv tri 6m dau, gia yéu, khuyét tat khong thé dén phong bo phiéu dugc thi T6 bau ct? mang hom phiéu phy va phiéu bau dén ché 6, ché diéu tri cua ct? tri dé ct? tri nhan phiéu bau va thu hién viéc bau ctr. Doi véi cit tri 1a ngudi dang bi tam giam, nguGi dang chap hanh bién phap dua vao co sé gido duc bat budc, co sd cai nghién bat budc ma trai tam giam, co sd gido duc bat budc, co sé cai nghién bat budc khGng té chic khu vurc bo phiéu riéng hoac ct? tri 1a ngudi dang bi tam git? tai nha tam git? thi To bau ct? mang hom phiéu phy va phiéu bau dén trai tam giam, nha tam git, co sé giao duc bat budc, co sé cai nghién bat buGc dé ctr tri nhan phiéu bau va thc hién viéc bau cvt. Thu'c hién ding nguyén tac nay, két qua bau ct? sé phan anh chinh xac nhat y chi, nguyén vong cua nhan dan trong bau ctr. 4. Nguyén tac bé phiéu kin Bau ct? bang bo phiéu kin nghia 1a ct? tri ty minh viét phiéu bau ma kh6ng ai dugc ching kién va ty minh bo phiéu bau vao hom phiéu. Nguyén tac nay dam bao cho cv tri ty do biéu 16 y chi, dé cé su khach quan trong viéc lywa chon ngu¢i minh tin nhiém va tranh moi sy 4p dat trong viéc lua chon dai biéu, loai tri’ sy theo déi va kiém soat tir bén ngoai sy thé hién y chi (sy bd phiéu) cua cv tri. Nguyén tac nay duc thé hién nhu sau: - Khi ct? tri viét phiéu bau, khong ai dugc xem, ké ca thanh vién T6 bau ctr. Néu viét hong, ct? tri co quyén d6i phiéu bau khac. Ci? tri viét phiéu bau trong budng kin va bo phiéu vao hom phiéu. 35 - Phiéu bau khéng co dau hiéu dac biét hoac in san tén ct? tri nham phan biét phiéu bau cua tiing cv? tri; - Cr tri khong duge bau bang cach gui thu, goi dién thoai... Cw tri khong thé ty viét dugc phiéu bau thi nho nguoi khac viét h6, nhung phai ty minh bo phiéu; ngudi viét hd phai bao dam bi mat phiéu bau cua cv tri. Truéng hgp ctr tri vi khuyét tat khong ty bo phiéu duge thi nho ngu6i khac bd phiéu vao hom phiéu. III-Nhitng noi dung co ban cia phap lat bau cit hién hanh 1. Khu vue bau cit Khu vu bau cir 1a noi tién hanh hoat dong bau ct? va duge chia thanh cac b6 phan sau: - Don vj bau cw: 1a m6t ving lanh thé gom mot hay nhiéu don vj hanh chinh duge quy dinh dé t6 chic bau ctr. Dai biéu Quéc hi va dai biéu HGi dong nhan dan duc bau theo don vi bau cr’. Méi don vi bau cv dai biéu Quéc hdi dugc bau kh6ng qua ba dai biéu. Mdi don vi bau cv? dai biéu Hdi dong nhan dan dugc bau kh6ng qua nam dai biéu. (Diéu 10 Luat bau ctr 2015) * Don vi bau cv? dai biéu Quéc héi: Tinh, thanh phé tric thudc trung wong duge chia thanh cac don vi bau ctr dai biéu Quéc hdi. SO don vi bau ctr, danh sach cdc don vi bau ct? va sé lugng dai biéu Quéc hdi duge bau 6 mdi don vi bau ctv duge tinh can ctf theo sé dan, do Hdi dong bau ct? quéc gia an dinh theo dé nghi cla Uy ban bau ctr 6 tinh, thanh phé tryc thuéc trung wong va duge céng b6 cham nhat 1a 80 ngay truéc ngay bau ctr. * Don vi bau cv dai biéu Hdi dong nhan dan: Tinh, thanh phé truc thuéc trung wong duge chia thanh cac don vi bau ctr dai biéu HGi dong nhan dan cap tinh. Huyén, quan, thi xa, thanh pho thudc tinh, thanh phé thuéc thanh pho tric thudc trung wong duc chia thanh cac don vi bau ci dai biéu Hdi dong nhan dan cap huyén. Xa, phudng, thi tran duc chia thanh cac don vj bau ctr dai biéu HGi déng nhan dan cap xa. S6 don vi bau ct? dai biéu HGi dong nhan dan cap tinh, cap huyén, cap xa, danh sach cac don vi bau ct? va s6 lugng dai biéu dugc bau 6 méi don vi bau ctv do Uy ban bau ct? 6 cap do an dinh theo dé nghi cia Uy ban nhan dan citing cap va duc cong b6 cham nhat 1a 80 ngay truéc ngay bau cit. - Khu wu bé phiéu (Diéu 11 Luat bau ctr 2015): Méi don vi bau ct? dai biéu Quéc héi, don vi bau ct? dai biéu HGi dong nhan dan chia thanh cdc khu vu bé phiéu. Khu vue bd phiéu bau ctr dai biéu Quéc hdi déng thoi 1a khu vue bd phiéu bau ctr dai biéu H6i dong nhan dan cdc cap. Mai khu vu bo phiéu cé tir ba tram dén bon nghin ct? tri. O mién nui, viing cao, hai dao va nhitng noi dan cu kh6ng tap trung thi du chwa du ba tram ct? tri cling duc thanh lap mot khu vic bo phiéu. Cac truéng hgp co thé thanh lap khu vue bod phiéu riéng: Don vi vi trang nhan dan; Bénh vién, nha h6 sinh, nha an du@ng, co sé cham soc nguéi khuyét tat, co sé cham sdc nguvi cao tudi co tiv ndm mudi ct tri trd 1én; Co sd giao duc bat budc, co sé cai nghién bat buGc, trai tam giam. Viéc xdc dinh khu vuc bé phiéu do Uy ban nhan dan cap x4 quyét dinh va dugc Uy ban nhan dan cap huyén phé chuan. Déi vdi huyén khong c6 don vi hanh chinh xa, thi tran thi viéc xac dinh khu vutc bo phiéu do Uy ban nhan dan huyén quyét dinh. 2. Cac té chic phu trach bau cit Gom Hi dong bau ct? quéc gia va cac t6 chic phy trach bau ctr 6 dia phuong 36 a. H6i dong bau ct? quéc gia - Co cau, t6 chitc cla HGi dong bau ct? quéc gia (Diéu 12 Luat bau ctr 2015): + H@i déng bau ct? quéc gia do Quéc hGi thanh 14p, c6 ti? mudi lam dén hai muoi mét thanh vién gom Chu tich, cdc Pho Chu tich va cdc Uy vién 1a dai dién Uy ban thuéng vu Quéc héi, Chinh phu, Uy ban trung uong Mat tran T6 quéc Viét Nam va m6t s6 co quan, t6 chitc hifu quan. +Chu tich Hi dong bau ci? quéc gia do Quoc hdi bau, mién nhiém theo dé nghi cua Uy ban thudéng vu Quéc hdi. Cac Phé Chu tich va cdc Uy vién H@i dong bau ct? quéc gia do Quéc héi phé chuan theo dé nghi cia Chu tich H6i déng bau ct quéc gia. + H6i dong bau ct quéc gia thanh lap cdc tiéu ban dé gitip H6i dong bau ct? quéc gia thutc hién nhiém vu, quyén han trong tirng linh vutc. -Nguyén tac hoat dong cua H6i dong bau ct? quéc gia (Diéu 13 Luat bau ctr 2015) H6i dong bau ctr quéc gia hoat déng theo ché d6 tap thé, quyét dinh theo da s6. Cac cudc hop dugc tién hanh khi cé ft nhat hai phan ba tong s6 thanh vién cua H6i dong bau ci? quéc gia tham dy; cac quyét dinh dugc théng qua khi cé qua nia téng s6 thanh vién biéu quyét tan thanh. H6i dong bau cit quéc gia chiu tréch nhiém truéc Quéc héi va bdo cdo vé hoat dong ctia minh truce Quéc héi, Uy ban thudng vu Quoc hdi. - Nhiém vy, quyén han cua H@i dong bau ct quéc gia gdm 3 nhém: + Nhiém vu, quyén han chung cua H6i dong bau ct? quéc gia: T6 chic bau cv? dai biéu Quéc hi; Chi dao, hung dan c6ng tac bau ctr dai biéu H6i dong nhan dan cac cap; Chi dao céng tac thong tin, tuyén truyén va van dong bau ctt; Chi dao céng tac bao vé an ninh, trat tu’, an toan xa hGi trong cudc bau ctr; Kiém tra, d6n doc viéc thi hanh phap luat vé bau ct; Quy dinh mau ho so ting ctr, mau thé cv? tri, mau phiéu bau ct’, ndi quy phong bo phiéu, cdc mau van ban khac st? dung trong céng tac bau cv?. (Diéu 14 Luat bau ctv 2015) + Nhiém vy, quyén han cuia H6i dong bau ct? quéc gia trong viéc t6 cht?c bau ct? dai biéu Quéc hoi (Diéu 15 Luat bau ctv 2015) + Nhiém vy, quyén han cuia H6i dong bau ctr quéc gia trong viéc chi dao, hudéng dan c6ng tac bau cv dai biéu H@i déng nhan dan (Diéu 16 Luat bau cv’ 2015) b. Cac té chitc phy trach bau cit ¢ dia phutong gom (Diéu 21 Luat bau ct? 2015): - Uy ban bau cit 6 tinh, thanh phé tryc thuéc trung wong; Uy ban bau ci ¢ huyén, quan, thi x4, thanh phd thu6c tinh, thanh pho thuéc thanh phé tric thudc trung wong; Uy ban bau ctr 6 xa, phudng, thi tran (sau day goi chung 1a Uy ban bau ct?) (Diéu 22 Luat bau ctr 2015). - Ban bau ct? dai biéu Quéc hGi, Ban bau ct? dai biéu HGi dong nhan dan cap tinh, Ban bau ct? dai biéu H6i dong nhan dan cap huyén, Ban bau cv? dai biéu H6i dong nhan dan cap xa (sau day goi chung Ja Ban bau cw?) ( Diéu 24 Luat bau ctr 2015). - T6 bau ctr (Diéu 25 Luat bau ctr 2015). - Nhifng trong hop khong duc tham gia vao cac t6 chic phy trach bau cv: Nguoi tng cv? dai biéu Quéc hdi, dai biéu HGi dong nhan dan khong dugc 1am thanh vién Ban bau ct hoac T6 bau ctr é don vi bau ct? ma minh ting cv’. Néu da 1a thanh vién cia Ban bau ct? hoadc T6 bau ct 6 don vi bau ct? ma minh tng cv? thi ngwéi tng cv phai xin rit khoi danh sach thanh vién cua t6 cht?c phy trach bau cv’ dé cham nhat 1a vao ngay cong bé danh sach chinh thttc nhitng ngwdi tg ctr. Truong hop ngudi tng civ khong cd don xin rit thi co quan da quyét dinh thanh lap Ban bau ctr, T6 37 - Bién ban két qua kiém phiéu phai c6 cac ndi dung sau day: Tong s6 ct? tri cia khu vutc bd phiéu; S6 lugng cv? tri da tham gia bé phiéu; S6 phiéu phat ra; S6 phiéu thu vao; S6 phiéu hgp 1é; S6 phiéu kh6ng hgp 1é; S6 phiéu bau cho méi nguéi ting cir; Nhitng khiéu nai, t6 cdo nhan duge; nhitng khiéu nai, t6 cdo da giai quyét va két qua giai quyét; nhitng khiéu nai, t6 cdo chuyén dén Ban bau ctr. (Khoan 2 Diéu 76 Luat bau cv’ 2015) - Phiéu bau khong hgp 1é (Diéu 74 Luat bau ctr 2015): Phiéu kh6ng theo mau quy dinh do Té bau cv phat ra; Phiéu khong c6 dau cua T6 bau ctt; Phiéu dé s6 ngwoi dugc bau nhiéu hon s6 lugng dai biéu dugc bau da an dinh cho don vi bau ctr; Phiéu gach xa hét tén nhitng ngwoi tng ctr; Phiéu ghi thém tén ngudi ngoai danh sach nhitng ngudi tng ctr hoac phiéu cé ghi thém ndi dung khac. -Nguyén tac xac dinh ngu¢i tring ctv (Diéu 78 Luat bau ctr 2015): Két qua bau ct? dugc tinh, trén s6 phiéu bau hgp 1é va chi duc céng nhan khi da cé qua m6t nta tong s6 ci? tri trong danh sach cv tri tai don vi bau ctr tham gia bau ct, triv trudéng hop quy dinh tai khoan 4 Diéu 80 cua Luat nay. Ngudi tring cv phai 1a ngudi tg ci? dat s6 phiéu bau qua m6t ntta tong so phiéu bau hgp 1é. Truong hgp sé ngudi tng ct? dat s6 phiéu bau qua m6t nia téng s6 phiéu bau hgp 1é nhiéu hon so lugng dai biéu ma don vi bau ctv dugc bau thi nhitng ngudi tring cv 1a nhitng ngudi cd sé phiéu bau cao hon. Trung hgp cuéi danh sach tring ct? co nhiéu nguéi dugc s6 phiéu bau bang nhau va nhiéu hon s6 lugng dai biéu dugc bau da an dinh cho don vi bau cv? thi ngudi nhiéu tudi hon 1a ngwéi tring ctr. 9. Bau thém, bau lai, bau bo sung a. Bau ci’ thém (Diéu 79 Luat bau ct? 2015) Trong cudc bau cv? dau tién, néu s6 ngui tring ct’ dai biéu Quéc hdi chua du sé lugng dai biéu duoc bau da an dinh cho don vi bau cw thi Ban bau ct? phai ghi r6 vao bién ban xac dinh két qua bau ct? va bdo cao ngay cho Uy ban bau ct? 6 tinh dé dé nghi H6i déng bau ctr quéc gia xem xét, quyét dinh viéc bau ctv thém 6 don vi bau ctr do. Trong cudc bau ct? dau tién, néu s6 ngudi tring cu dai biéu H6i dong nhan dan chu du hai phan ba sé lugng dai biéu duoc bau da an dinh cho don vj bau cv thi Ban bau ct? phai ghi r6 vao bién ban xac dinh két qua bau ct? va bao cdo ngay cho Uy ban bau ct? chiu trach nhiém t6 chic bau ct? dai biéu H@i dong nhan dan 6 cap do dé quyét dinh ngay bau ctr thém ¢ don vi bau ci? dé. Trong trong hgp bau cv? thém thi ngay bau cv? dugc tién hanh cham nhat 1a 15 ngay sau ngay bau cv dau tién. Trong cudc bau ct thém, ct? tri chi chon bau trong danh sach nhitng ngu¢i img cv? tai cudc bau cv dau tién nhung kh6ng tring cv’. Ngudi tring ci 1a ngudi dugc qua mot niva tong sé phiéu bau hgp lé va co sé phiéu bau cao hon. Néu bau ct’ thém ma van chua du s6 lugng dai biéu dugc bau da an dinh cho don vj bau cv? thi kh6ng t6 chic bau ci? thém lan thi? hai. b. Bau ci? lai Co hai truéng hgp: -Truéng hgp 1: Trung hop don vj bau cif co sé ctr tri di bo phiéu chuta dat qud m6t nita tong so cv tri ghi trong danh sach cv tri thi Ban bau cv phai ghi r6 vao bién ban va bao cao ngay cho Uy ban bau ct? chiu trach nhiém té cht?c bau cv dai biéu 6 cap dé. (Diéu 80 Luat bau ctr 2015) Déi voi bau cir dai biéu Quéc héi, Uy ban bau cit 6 tinh dé nghj Hi déng bau ct? quéc gia xem xét, quyét dinh viéc bau ci? lai 6 don vi bau cv? cd $6 ctf tri di bd phiéu chva dat qua m6t nia tong sé cv tri ghi trong danh sach cv? tri. D6i véi bau cir dai biéu H6i dong nhan dan, Uy ban bau ct? chiu tréch nhiém té chtic bau ct? dai biéu H6i dong nhan dan quyét dinh ngay bau ct? lai 6 don vi bau ct? cé sé ct tri di bd phiéu chua 40 dat qua m6t ntfa tong s6 ct? tri ghi trong danh sach ci tri sau khi da bao cao va dugc su’ dong y cua HGi dong bau ct? quéc gia. Trong trudng hop bau cv lai thi ngay bau ct? dugc tién hanh cham nhat 1a 15 ngay sau ngay bau cv dau tién. Trong cuéc bau ct? lai, cv? tri chi chon bau trong danh sach nhiing ngudi tng ci? tai cudc bau cv dau tién. Néu bau cv’ Iai ma sé cv tri di bau cv’ van chua dat qua m6t nira téng sé cv tri trong danh sach cv? tri thi két qua bau cw Igi du'gc céng nhan ma khéng t6 chitc bau cv Iai lan thi? hai. Truong hgp 2: Huy bo két qua bau cv’ va quyét dinh bau cw Iai (Diéu 81 Luat bau cv’ 2015) H@i déng bau cir quéc gia ty’ minh hoc theo dé nghj ctia Uy ban thudng vu Quéc héi, Chinh phu, Uy ban trung wong Mat tran T6 quéc Viét Nam, Uy ban bau cir 6 tinh hy bé két qua bau ctr 6 khu vutc bo phiéu, don vi bau cr cé vi pham phdp luat nghiém trong va quyét dinh ngay bau cw lai 6 khu vu bo phiéu, don vi bau cw? do. Trong trudng hop bau cv lai thi ngay bau ct? dugc tién hanh cham nhat 1a 15 ngay sau ngay bau cv dau tién. Trong cuéc bau ct? lai, cv? tri chi chon bau trong danh sach nhiing ngudi tng ci? tai cudc bau cw dau tién. Danh sach cv? tri cla cudc bau ctr thém, bau ct? lai duoc lap theo danh sach ctv? tri trong cudc bau ctr dau tién va theo quy dinh cua Luat nay. c. Bau cit bé sung (Diéu 89 Luat bau ctr 2015) Viéc bau ctr b6 sung dai biéu Quéc hdi trong nhiém ky chi duge tién hanh khi thoi gian con lai cua nhiém ky nhiéu hon 02 nam va thiéu trén mudi phan tram t6ng s6 dai biéu Quoc hGi da duge bau 6 dau nhiém ky. Viéc bau ctr b6 sung dai biéu HGi dong nhan dan trong nhiém ky chi duc tién hanh khi thoi gian con lai cia nhiém ky nhiéu hon 18 thang va dap tng m6t trong cac diéu kién sau day: 1. H6i dong nhan dan thiéu trén mét phan ba tong s6 dai biéu HGi dong nhan dan da dugc bau 6 dau nhiém ky; 2.Don vi hanh chinh méi duc thanh lap trén co sé nhap, chia, diéu chinh dia giGi céc don vi hanh chinh hién cé cé s6 lugng dai biéu HGi dong nhan dan kh6ng du hai phan ba tong so dai biéu dugc bau theo quy dinh cua Luat t6 chitc chinh quyén dia phuong. Quéc héi quyét dinh va cong bé ngay bau cir b6 sung dai biéu Quéc hdi; Uy ban thugng vu Quéc hGi quyét dinh va cng bé ngay bau ctr b6 sung dai biéu Hoi déng nhan dan c4p tinh; Thudng trutc HGi déng nhan dan cap tinh quyét dinh va cong b6 ngay bau ctr b6 sung dai biéu HGi dong nhan dan cap huyén, cap xa. Ngay bau cv? b6 sung phai 1a ngay chu nhat va duc cong bé cham nhat 1a 30 ngay truéc ngay bau ctr. THAO LUAN LAN 5 (2 tiét) Sinh vién phai chuan bj nhitng néi dung thao luan sau day truéc khi dén lop: 1. Thitc té thy hién nhitng ndi dung, yéu cau ctia cdc nguyén tac bau ct? 6 nuéc ta hién nay. 2. Tién trinh mét cudc bau ct? theo phap luat hién hanh. 3. Diém méi cua Luat bau ctr 2015. Bai 6: QUOC HOI (4 tiét) I. Vi tri, tinh chat phap ly 41 Theo quy dinh tai Diéu 69 Hién phap 2013 va Diéu 1 Luat T6 chitc Quéc héi 2014: “Quéc hdi la co’ quan dai biéu cao nhat cua Nhdn dan, co quan quyén luc nha nutéc cao nhat cua nuéc Céng hoa xa hdi chu: nghia Viét Nam”. Quéc héi (QH) cé hai tinh chat phap ly sau: 1. Tinh dai biéu cao nhat cia Nhan dan dugc thé hién: * QH do tap thé ct? tri toan qu6c truc tiép bau ra cing nhw bai nhiém; © QH dai dién cho lgi ich quéc gia; ¢ QH, théng qua cac dai biéu QH phai lién hé chat ché vGi cv? tri, chiu sy giam sat cua ct? tri, thu thap va phan anh trung thc y kién, nguyén vong cua ct? tri; bién y chi, nguyén vong chinh dang cua ct? tri thanh nhitng quyét sach cia QH. 2. Tinh quyén lic nha nuéc cao nhat QH 1a co quan duy nhat trong b6 may nha nuéc true tiép nhan va thyc hién quyén lye nha nuéc do nhan dan ca nuéc trao cho (thong qua ché d6 bau cw), bién y chi cla nhan dan thanh y chi nha nuéc dui hinh thitc Hién phap, luat, nghi quyét cua QH co hiéu luc phap ly cao nhat, cé tinh bat budc thi hanh déi véi moi co quan nha nwéc, t6 chic va ca nhan trén ca nuéc. Tinh quyén luc nha nuéc cao nhat dugc thé hién thong qua cht?c nang va tham quyén cua QH. II. Chic nang, nhiém vu, quyén han a. Lap hién, lap phap + QH la co quan cé quyén thong qua, stfa déi, b6 sung Hién phap va luat. Dé bao dam thuc hién chitc nang nay, cac chu thé sau quyén trinh dy an luat trwéc QH dé QH xem xét: - Uy ban thudng vu Quéc h6i (UBTVQH); - Cac Uy ban ctia QH; - Chu tich nuéc; - Ta an nhan dan téi cao (TAND tdi cao); - Chinh phu (CP); - Vién kiém sat nhan dan téi cao (VKSND t6i cao); - H@i dong dan t6c (HDDT); - MTTQVN va cac t6 chitc thanh vién; - Dai biéu QH; - Kiém toan nha nuéc. Chu thé sau quyén kién nghj vé luat truéc QH: Dai biéu QH + QH cé quyén quyét dinh chuong trinh xay dung luat, phap lénh. b. Quyét dinh nhitng van dé quan trong cua dat nuéc + Quyét dinh muc tiéu, chi tiéu, chinh sach, nhiém vu co ban phat trién kinh té - xa hdi ctia dat nude. + Quyét dinh chinh sach co ban vé tai chinh, tién t@ qu6c gia; quy dinh, stva ddi hoac bai bd cac thir thué; quyét dinh phan chia cac khoan thu va nhiém vy chi gitta ng4n sach trung wong va ngan sach dja phuong; quyét dinh mirc gidi han an toan ng quéc gia, ng cong, ng chinh phu; quyét dinh dy toan ngan saéch nha nuéc va phan bé ngan sach trung wong, phé chuan quyét toan ngan sach nha nuéc. + Quyét dinh chinh sach dan t6c, t6n giao. + Quyét dinh van dé chién tranh va hoa binh. 42 + Quyét dinh téng dong vién hoac d6ng vién cuc bé, ban bé tinh trang khan cap trong ca nuéc hoac 6 titng dia phuong. + T6 chitc viéc trung cau y dan theo quyét dinh cia QH. +dée nghi Quéc héi bau, mién nhiém, bai nhiém Chu tich nuéc, Chui tich Quéc hi, Pho Chu tich Quéc héi, Uy vién Uy ban thudng vu Quoc héi, Chu tich Hdi dong dan téc, Chu nhiém Uy ban cua Quéc h@i, Chu tich HGi d6ng bau ctr quéc gia, Téng Kiém toan nha nuéc; ... 2. Héi dong dan toc va cac Uy ban cia Quéc héi * H6i dong dan toc: - Thanh phan cua H6i dong dan téc: Chi tich HDDT - Uy vién UBTVQH, Pho chu tich HDDT, Uy vién. Cac thanh vién cua HDDT do QH bau ra trong s6 cac dai biéu QH (phai 1a ngwoi dan tOc thiéu sd) theo sy gidi thiéu cua Chu tich QH. Mot s6 thanh vién cia HDDT lam viéc theo ché d6 chuyén trach. - Nhiém vu, quyén han cua HDDT: + Tham mut, tu van cho QH trong viéc ban hanh nhifng quyét dinh vé chinh sach dan téc. + Giup QH tham tra cac bao cao, cac dy an luat, phap lénh va cac dy an khac lién quan dén van dé dan téc. + Gidm sat viéc thuc hién luat, nghi quyét cua QH; phap lénh, nghi quyét cla UBTVQH. + Giup QH giam sat viéc thyc hién chinh sach dan téc. + C6 quyén dé nghi QH bo phiéu tin nhiém déi vdi cac chitc danh do QH bau hoac phé chuan. + Kién nghj véi QH vé nhifng van dé lién quan dén chinh sach dan téc. + Chu tich HDDT cé quyén tham dy cdc phién hop cua Chinh pht khi ban vé nhiing van dé cd lién quan dén chinh sach dan téc. + Chinh phu phai tham khao y kién cia HDDT khi quyét dinh nhimg van dé cé lién quan dén chinh sach dan téc. * Cac Uy ban cua QH: QH lap ra 2 loai Uy ban, do 1a: * Uy ban lam thoi: 1a nhitng uy ban dugc lap ra khi xét thay can thiét dé nghién citu, tham tra mot dy an hoac diéu tra vé mét van dé nhat dinh. Sau khi hoan thanh xong nhiém vu, uy ban nay sé ty d6ng giai tan. Vi du: UB stra d6i Hién phap, UB tham tra tu cach dqi biéu QH... * Uy ban thuong truc: 1a nhitng ty ban dugc QH thanh lap theo quy dinh cua Luat t6 chitc QH, 1a b6 phan cau thanh cia co cau t6 chtc cua QH trong sudt nhiém ky. QH lap ra 9 Uy ban, do la: 1. Uy ban phap luat ; 2. Uy ban tu phap ; 3. Uy ban déi ngoai ; 4. Uy ban kinh té ; 5. Uy ban tai chinh, ngan sach ; 6. Uy ban khoa hoc, cong nghé va méi trudng ; 7. Uy ban van hda, gido duc, thanh nién, thiéu nién va nhi dong ; 8. Uy ban quéc phong va an ninh, 9. Uy ban vé cac van dé xa hdi. Theo Luat 65/2020/QH14 ngay 19/06/2020 Sita doi, b6 sung mot s6 diéu ctia Luat T6 chttc Quéc héi nam 2014 (cé hiéu luc 01/01/2021) sita ten Uy ban van héa, gido duc, thanh nién, thiéu nién va nhi dong thanh Uy ban van héa, gido duc, stta ten Uy ban cdc van dé x4 hi thanh Uy ban xa hdi. - Thanh phan cua cdc Uy ban gém co: Chu nhiém Uy ban - Uy vién UBTVQH, Pho Cha nhiém, Uy vién. Cac thanh vién ctia céc Uy ban do QH bau ra trong s6 cac dai biéu QH cé trinh dé, cd kién thitc chuyén m6n vé nganh, linh vic ma UB minh phy trach theo sy gidi thiéu cua Chu tich QH. - Nhiém vu, quyén han cua cdc Uy ban: 45 + Tham tra cdc bao cao, dy an luat, dy an phap lénh va cac dy an khac lién quan dén linh vic ma minh phy trach. + Gidm sat viéc thuc hién luat, nghi quyét cua QH; phap lénh, nghi quyét cla UBTVQH. + Giam sat hoat d6ng cua Chinh phu (chu yéu 1a giam sat hoat dOng cua cdc B6 tuong ting véi linh vuc chuyén m6n ctia céc UB), TAND téi cao, VKSND téi cao. + Dé nghi QH bo phiéu tin nhiém dé6i véi cdc chttc danh do QH bau hoac phé chuan. + Kién nghj véi QH vé nhifng van dé co lién quan dén linh vic ma minh phy trach. - Cac Uy ban cua QH chiu trach nhiém va bao cao cong tac truéc QH, trong thoi gian QH kh6ng hop thi chju trach nhiém truéc UBTVQH. IV. Ky hop Quéc hoi: a. La hinh thitc hoat dong chu yéu va quan trong nhat cua Quéc hdi - Ky hop 1a noi biéu hién tru tiép va tap trung nhat quyén luc nha nuéc cua co quan quyén luc nha nuéc cao nhat. - Moi van dé quan trong nhat cua dat nuéc thudc nhiém vu, quyén han ctia QH, du’ge QH dua ra thao luan tap thé va quyét dinh theo da so tai ky hop. - Cac hinh thite hoat dong khac nhu: hoat d6ng cia UBTVQH (dy kién chuong trinh lam viéc cua ky hop), hoat d6ng cua HDDT va cac Uy ban cua QH (tham tra cdc dy an...), hoat déng cua ting dai biéu QH... suy cho cting chi 1a hinh thitc trg gitip cho ky hop QH. - QH hop mdi nam cé 2 ky hop thung 1é, QH co thé hop bat thong theo dé nghi cua: UBTVQH, Chi tich nuéc, Tht tuéng Chinh phu hodac it nhat 1/3 téng s6 dai biéu QH. b. Viéc chuan bj va triéu tap ky hop: Viéc chuan bi, triéu tap ky hop QH dugc giao cho UBTVQH. UBTVQH sé dy kién chuong trinh lam viéc cua ky hop QH. UBTVQH phai gtti ban du kién chuong trinh lam viéc cua ky hop va thy triéu tap cho cac dai biéu QH cham nhit 1a 30 ngay (déi vdi ky hop bat thudng 1a 7 ngay) truéc ngay khai mac ky hop. c. Luat va nghi quyét cia Quéc héi - Luat, nghi quyét cua QH phai duc Chu tich QH ky chting thutc va due Chu tich nuéc céng b6 cham nhat 1a 15 ngay, ké tir ngay dugc thong qua. Luat, nghi quyét cua QH phai dugc qua % tong s6 dai biéu QH biéu quyét tan thanh. - Tuy nhién, déi vdi cdc trudng hgp sau day, nghi quyét cua QH phai duge it nhat 2/3 téng so dai biéu QH biéu quyét tan thanh: nghi quyét vé viéc théng qua, stfa déi, b6 sung Hién phap; nghi quyét vé viéc kéo dai hay rut ngan nhiém ky cua Quéc hdi; nghi quyét vé viéc bai nhiém dai biéu QH. V. Quy ché phap ly cia Dai biéu Quéc héi - Tinh chat: Dai biéu QH 1a ngwéi dai dién cho y chi nguyén vong ctia nhan dan (ct? tri da bau ra minh va nhan dan ca nu@c); 1a nguéi thay mat nhan dan thyc hién quyén luc nha nu@c trong QH. - Phan logi: theo ché d6 lam viéc, cé hai loai dai biéu g6m dai biéu hoat dong chuyén trach va dai biéu hoat dong kh6ng chuyén trach (kiém nhiém). - Vai tro (tu cach hoat d6ng): ngudi dai dién cho ct? tri va nhan dan; thanh vién cua Quéc hGi; thanh vién cia UBTVQH; thanh vién ctia HGi déng dan téc va cac Uy ban ctia QH; thanh vién Doan dai biéu QH. 46 - Tham quyén: tiép xtc cv tri, tiép dan; tr¢ git nhan dan thyc hién quyén khiéu nai, t6 cdo; tham gia ky hop QH (tham gia hoat d6ng lap hién, lap phap; giam sat tdi cao; quyét dinh nhitng van dé quan trong cua dat nuéc); tham gia hoat dOng cua cdc co quan trufc thudc QH; tham gia hoat dong cua Doan dai biéu QH... - Diéu kién dam bao hoat d6éng dai biéu: thdi gian lam viéc, cung cap tai liéu, tién luong, phy cap, phuong tién lam viéc, di lai, cham sc stfc khoe... - Quyén mién trir cua dai biéu QH (doi vdi viéc kham xét, bat giam, truy t6 dai biéu). - Trach nhiém cua dai biéu: dai biéu QH cé thé xin théi lam nhiém vu dai biéu, bi mién nhiém, bai nhiém dai biéu (khi dai biéu khéng con xitg dang véi sy tin nhiém cua cua nhan dan), bi dinh chi cOng tac hay duong nhién mat quyén dai biéu. - Doan dai biéu QH: cac dai biéu QH duc bau trong m6t tinh hoac thanh phé tryc thudc trung wong hgp thanh Doan dai biéu QH. Doan dai biéu QH cé dai biéu hoat dong chuyén trach. VI. Dinh huéng déi méi ¢ Hoan thién co ché bau ctv nhaém nang cao chat lung dai biéu QH, tang cudng hop ly sé dai biéu QH chuyén trach; ¢ Tang cudng mdi lién hé gitta Nhan dan, ct? tri vGi Quéc hdi, dai biéu QH; hoan thién co ché chiu trach nhiém giita dai biéu QH véi ct? tri; ¢ Nang cao vai tro va chat long hoat dong cia UBTVQH, HBDT va cac Uy ban ctia QH, doan dai biéu QH, dai biéu Quéc hdi trong viéc thyc hién chitc nang quyét dinh nhiing van dé quan trong cua dat nuGc va gidm sat tdi cao; ¢ T6 chitc lai mét s6 Uy ban ctia QH theo huéng chuyén sau; ¢ 6i mdi quy trinh xay dung lap phap nham dam bao tinh dan chu, phap ché. thong nhat, minh bach, kha thi va c6 hiéu luc cao ctia hé thong phap luat. Trong dd, cac dao luat ngay cang git? vj tri trung tam, truc tiép diéu chinh cac quan hé xa hdi. ¢ Hoan thién phap luat vé quy trinh xay dung, ban hanh va c6ng b6 van ban quy pham phap luat thong nhat cho ca Trung wong va dia phuong, theo huéng QH ban hanh luat, giam dan viéc UBTVQH ban hanh phap lénh; Chinh phu ban hanh van ban hu@ng dan t6 chit thi hanh 1uat. XAc lap co ché bao dam luat duge thi hanh ngay khi co hiéu luc; ¢ Tiép tuc phat huy dan chi, tinh cong khai, d6i thoai trong thao luan, hoat d6éng chat van tai nghj trong. Thao luan Ian 6 (4 tiét) Luu y: Sinh vién phai chudn bj nhitng ndi dung thao ludn sau day truéc khi dén lép: 1. Quy ché phap ly ctia dai biéu QH. 2. Van dé déi méi Quéc h6i (UBTVQH, HDDT, cdc Uy ban cia QH). 3. Diém moi cia Luat T6 chitc Quéc hi 2014, Luat 65/2020/QH14 Stra doi, b6 sung mét sd diéu Luat T6 chttc Qué hdi nam 2020 (c6 hiéu luc 01/01/2021). Bai 7: CHU TICH NUGC (2 tiét) 47 - Trong thoi gian QH kh6ng hop, Chu tich nuéc cé quyén tam thdi dinh chi céng tac cla Pho thu tuéng, B6 trudng va cac thanh vién khac cia CP theo dé nghi ctia Thu tuéng. IV. Dinh huéng déi méi Nghién ctu xac dinh r6 hon quyén han va trach nhiém cua Chu tich nuéc dé thie hién day du chtfc nang nguyén thu quéc gia, thay mat Nha nuéc vé déi ndi, d6i ngoai va thong linh cac luc lugng vii trang; quan hé gitta Chu tich nwéc véi cac co quan thuc hién quyén lap phap, hanh phap va tu phap. Bai 8: CHINH PHU (4 tiét) I. Vi tri, tinh chat phap ly Diéu 94 Hién phdp 2013 quy dinh: “Chinh phu la co quan hanh chinh nha nuéc cao nhat cuia nuéc Céng hoa xa héi chu nghia Viét Nam, thuc hién quyén hanh phap, la co’ quan chap hanh cua Quéc hdi”. Hién phap 2013 chinh thitc xac dinh Chinh pha thuyc hién quyén hanh phap, thé hién r6 hon nguyén tac phan cng trong thutc hién quyén luc nha nuéc 6 nuéc ta hién nay. Vé tinh chat phap ly, Chinh phu co hai tinh chat sau day: 1. Co quan chap hanh cua Quéc héi a. Chinh phu dugc thanh lap trén co’ sé ctia Quéc hGi: + QH quyét dinh co cau t6 chtfc cia CP thong qua viéc quy dinh s6 lugng va tén goi cua cdc BO, co quan ngang Bo. + QH quyét dinh s6 lugng Pho thu twéng. + Thu tuéng CP do QH bau ra trong s6 cdc dai biéu QH. + QH phé chuan viéc bé nhiém Pho Thu tuéng, B6 truéng va cac thanh vién khac cua CP theo dé nghi cia Thu tuéng CP. Trir Thu tung, cdc thanh vién khac cua CP kh6ng nhat thiét phai 1a dai biéu QH. b. Chinh phu phai chap hanh Hién phap, luat, nghj quyet cua Quéc hoi; phdp lénh, nghj quyét cua Uy ban thuong vu Quéc hdi: + Chinh phu khong co quyén phui quyét cdc dy luat cla QH. + Chinh phu tru tiép hoac chi dao cdc BG, co quan ngang B6 ban hanh cac van ban QPPL dé cu thé hda, chi tiét héa va huwéng dan viéc thi hanh Hién phap, luat, nghi quyét cua QH. Cac van ban nay kh6éng du'gc trai voi Hién phap, luat, nghi quyét cua QH. + Chinh phu phan céng, chi dao cdc B6, nganh tién hanh nhifng bién phap cy thé dé nhitng quy dinh cia Hién phap, luat, nghi quyét cua QH dugc trién khai, duc thutc hién trén thi té. c. Chinh phu chiu sv gidm sat va chju trach nhiém truréc Quéc hdi: + Chinh phu phai bao cao céng tac truéc QH, trong thi gian QH khGng hop thi bao cao céng tac v6i UBTVQH. 50 + Dai biéu QH cé quyén chat van Thu tuéng Chinh phu va cac thanh vién khac cuia CP. + Thong qua hoat ddng gidm sat, QH cé quyén: Bai nhiém, mién nhiém Thu tuéng CP; phé chuan viéc mién nhiém, cach chic Pho Thu tuéng, BO trudng va cac thanh vién khac ctia Chinh phu; Bo phiéu tin nhiém doi véi cac chic danh cua CP do QH bau hoac phé chuan; Bai bo cac van ban phap luat cia CP, cua Thu tuwéng CP... néu cdc van ban do trai véi Hién phap, luat, nghi quyét cia QH. 2. Co quan hanh chinh cao nhat cua dat nuwéc + Chinh phi 1a co quan thu'c hién quyén hanh phap, 1a co quan dttng dau hé thong cdc co’ quan hanh chinh nha nutc tit trung wong dén dia phuong. + Truc tiép t6 chitc, chi dao cdc co quan hanh chinh nha nuéc thutc hién hoat d6ng quan ly nha nu@c d6i vdi tat ca cc nganh, cac linh vue (Hanh chinh — chinh tri, KT, VH - XH, AN - QP...) trén pham vi ca nuéc. + Ban hanh cac van ban phap luat nham cy thé hda,chi tiét héa, huéng dan viéc thi hanh Hién phap, luat, nghj quyét cua QH; phap lénh, nghi quyét cia UBTVQH; cé tinh bat budc thy hién chung d6i véi cdc co quan, t6 chic va moi ca nhan trong pham vi ca nuéc. + Kiém tra, gidm sat hgat dong ctia cdc co quan hanh chinh nha nuéc 6 trung wong cing nhu 6 dia phuong: cac BG, co quan ngang B6, cdc co quan khac thugc CP, UBND cap tinh, cdc co quan chuyén mén thugc UBND. II. Chifc nang, nhiém vy, quyén han - Hoat dong quan ly nha nuéc ctia CP 1a hoat dong chu yéu, 1a chic nang ctia CP. Chifc nang quan ly nha nu cua CP cé hai dac diém: © Chinh ph quan ly tat ca cac linh vue cua doi s6ng xa hdi; © Hoat d6ng quan ly cua CP cé hiéu luc trén pham vi ca nuéc. - Chttc nang ndi trén dugc cy thé héa bang diéu 96 cia Hién phap hién hanh (quy dinh CP cé 11 loai nhiém vy, quyén han) va Luat T6 chitc CP nam 2015 (stta déi, b6 sung nam 2019). IIL. Co cau té chitc 1. Thanh vién Chinh pha - Thu tuéng CP do QH bau, mién nhiém, bai nhiém theo dé nghi cua Chu tich nuéc. Thu tong phai 1a dai biéu QH. - Cac Phé Thu tuwéng do Thu tuwéng dé nghi QH phé chuan vé viéc b6 nhiém, mién nhiém, cach chtfc. Can ci? vao nghi quyét phé chuan cla QH, Chu tich nuc ra quyét dinh bé nhiém, mién nhiém, cach chtfc. Cac Pho Thu tuéng kh6ng nhat thiét phai 1a dai biéu QH. - Cac B6 truéng, Thu truéng co quan ngang B6 do Thu tuéng dé nghi QH phé chuan vé viéc bé nhiém, mién nhiém, cach chitc. Can ci? vao nghi quyét phé chuan cua QH, Chu tich nuéc ra quyét dinh bé nhiém, mién nhiém, cach chitc. B6 truéng, Thu truéng co quan ngang Bo khéng nhat thiét phai 1a dai biéu QH. 2. BO va co quan ngang Bo - BO, co quan ngang B6 1a co’ quan chuyén mon cua CP, thuc hién chitc nang quan ly nha nu6c di vdi nganh (kinh té — ky thuat hoac sw nghiép) nhung B6 Cong Thuong, BO Gido duc va Dao tao...; hoac linh vc nhat dinh trén pham vi ca nuéc nhu Bo Tai chinh, BO Ké hoach va Dau tw...; quan ly nha nuéc déi vGi cac dich vu cong. 51 - Theo Nghi quyét s6 03/2011/QH13 ctia Quéc héi, hién nay cd 22 BG, co quan ngang BO. Ngoai ra, trong CP con cé 9 co quan thuéc Chinh phu. IV. Hinh thirc hoat dong CP nwéc ta hoat dong théng qua 3 hinh thitc sau: hoat dong cua tap thé CP, cua Thu tuéng CP va titng thanh vién cua CP. 1. Hoat dong cua tap thé Chinh phi trong cac phién hop Chinh phu: - Phién hop 1a hinh thitc hoat d6ng tap thé cia CP. Chinh phu hop méi thang mét phién, day 1a cac phién hop thudng ky. Ngoai ra, CP cé thé hop chuyén dé hoac hop dé giai quyét cong viéc phat sinh d6t xuat theo: quyét dinh cua Thu tuéng CP, yéu cau cua Chu tich nuéc hoac it nhat 1/3 tong so thanh vién cua CP. - Mot phién hop cua CP phai co it nhat 2/3 téng s6 thanh vién cia CP tham dy. Thanh vién nao vang mat va c6 dugc ct? cap Pho dy phién hop CP hay khong thi phai durge suv dong y ctia Thu tuéng. -Trong cac phién hop, CP cé thé mdi: + Chi tich nuéc, + Chu tich HBDT, + Chi tich Uy ban trung uong Mat tran T6 quéc Viét Nam va ngu%i dimg dau co quan trung wong cua t6 chttc chinh trj - xa hdi, + Thu trudng co quan thudc CP, + Chu tich UBND cp tinh. Nhitng ngudi dy hop khong phai 1a thanh vién CP c6é quyén phat biéu y kién nhung khong cd quyeén biéu quyét. - Tai cdc phién hop, CP thao luan tap thé, biéu quyét theo da sé nhitng van dé thuéc nhiém vu, quyén han ctia minh dugc quy dinh tai Diéu 96 Hién phap nam 2013 va Diéu 6 dén Diéu 26 Luat To chttc CP 2015 (stra d6i, b6 sung nam 2019). 2. Hoat dong cua Tha twéng Chinh phu: Tho tuéng CP c6 nhitng nhiém vu, quyén han quy dinh Diéu Diéu 98 Hién phap 2013 va Diéu 28 Luat Té chitc Chinh phu 2015 (stta doi, b6 sung nam 2019). 3. Hoat dong cua cac thanh vién khac: * Pho Thu tung, c6 2 tu cach: - La nguéi gitip viéc cho Thu tuwéng, dugc Thu tuwéng phan cong chi dao, quan ly m6t sé linh vutc nhat dinh. - La thanh vién cua CP, dugc quyén tham dy cac phién hop cua CP, tham gia quyét dinh nhing van dé thudc tham quyén quyét dinh cua tap thé CP. * BO trong, Thu trudéng co quan ngang B6, c6 2 tu cach: - Véi tu cach 1a thanh vién cua CP: B6 trudng, Thu trudéng co quan ngang BO cé quyén: tham div cac phién hop cua CP; xay ding cac dy an Luat, Phap lénh va cac dy an khac theo yéu cau cua CP; trinh bay truéc QH, UBTVQH cac bao cdo cOng tac ctia co quan minh theo yéu cau cua QH, UBTVQBH; tra 106i chat van truéc QH; thutc hién nhiém vy do Thu tuwéng uy nhiém. - Véi tu cach 1a ngwéi dimg dau BG, co quan ngang B6: B6 trudng, Thu tréng co quan ngang BO 1anh dao, quyét dinh, hung dan va kiém tra cdc B6, co quan ngang B6 thutc hién cac nhiém vy, cong 52 - Chanh 4n TAND cap cao do Chanh 4n TAND tdi cao bé nhiém, mién nhiém, cach chitc. Nhiém ky cua Chanh an TAND cap cao 1a 5 nam, ké tir ngay dugc b6 nhiém. Chanh an TAND cAp cao co nhiém vy, quyén han dugc quy dinh ¢ Diéu 35 Luat T6 chitc TAND nam 2014. - Cac Phé Chanh an TAND cap cao do Chanh an TAND ti cao bé nhiém, mién nhiém, cach chttc. Nhiém ky ctia Pho Chanh an TAND cp cao 1a 5 nam, ké tir ngay duc bé nhiém. - Chanh toa, cac Pho Chanh toa do Chanh an TAND cap cao bé nhiém, mién nhiém, cach chttc. - Tham phan TAND cap cao do Chit tich nuéc bé nhiém, mién nhiém, cach chttc. - Tham tra vién do Chanh an TAND cAp cao bé nhiém, mién nhiém, cach chitc. - Thu ky Toa an do Chanh an TAND cp cao bé nhiém, mién nhiém, cach chitc. - Cong cht?c khac va ngui lao dong. * Co cau té chive: - Uy ban Tham phan Toa an nhan dan cap cao Thanh vién: Chanh an, cac Pho chanh an 1a Tham phan cao cap va m6t s6 Tham phan cao cap do Chanh an TAND ti cao quyét dinh theo dé nghi cia Chanh 4n TAND cap cao (téng s6 thanh vién cua Uy ban Tham phan khong dui 11 ngwoi va kh6ng qua 13 ngwéi). Nhiém vu, quyén han cia Uy ban Tham phan TAND cp cao duc quy dinh 6 Diéu 31 Luat T6 chitc TAND nam 2014 . Nguyén tac hoat doéng: Uy ban Tham phan lam viéc theo ché d6 tap thé, quyét dinh cia Uy ban Tham phan phai duc qua % tong s6 thanh vién biéu quyét tan thanh. - Cac Toa chuyén trach Téa an nhan dan cap cao: Toa hinh su, Toa dan su’, Toa hanh chinh, Toa kinh té, Toa lao dong, Toa gia dinh va nguéi chua thanh nién. Trong trudng hgp can thiét: UBTVQH quyét dinh thanh lap Toa chuyén trach khac theo dé nghj cia Chanh an TAND ti cao. - BO may gitip viéc: gm cd Van phong va cdc don vi khac. b3. Téa an nhan dan cap tinh * Co cau thanh vién: - Chanh 4n TAND cp tinh do Chanh an TAND t6i cao bé nhiém, mién nhiém, cach chtrc. Nhiém ky cua Chanh 4n TAND cAp tinh 1a 5 nam, ké tiv ngay dugc b6 nhiém. Chanh an TAND cap tinh cé nhiém vy, quyén han duc quy dinh 6 Diéu 42 Luat Té chitc TAND nam 2014. - Cac Phé Chanh an TAND cp tinh do Chanh an TAND ti cao bé nhiém, mién nhiém, cach chttc. Nhiém ky cia Phé Chanh an TAND c§p tinh 1a 5 nam, ké tiv ngay dug b6 nhiém. - Chanh toa, cac Pho Chanh toa do Chanh 4n TAND c§p tinh bé nhiém, mién nhiém, cach chit. - Tham phan TAND cAp tinh do Chi tich nuéc b6 nhiém, mién nhiém, cach chitc. - Tham tra vién do Chanh an TAND caAp tinh bé nhiém, mién nhiém, cach chitc. - Thu ky Téa an do Chanh an TAND cp tinh bé nhiém, mién nhiém, cach cht?c. - Cong cht?c khac va ngui lao dong. * Co cau té chive: 55 - Uy ban Tham phan Toa an nhan dan cap tinh Thanh vién: Chanh 4n, céc Pho chanh 4n va m6t s6 Tham phan do Chanh an TAND tdi cao quyét dinh theo dé nghi cla Chanh an TAND cAp tinh. Nhiém vy, quyén han cua Uy ban Tham phaén TAND c§p tinh dugc quy dinh ¢ Diéu 39 Luat T6 chitc TAND nam 2014 . - Cac Toa chuyén trach Toa an nhan dan cap tinh: Toa hinh su, Toa dan su, Toa hanh chinh, Toa kinh té, Toa lao d6ng, Toa gia dinh va ngu@i chva thanh nién. Trong trudng hgp can thiét: UBTVQH quyét dinh thanh lap Toa chuyén trach khac theo dé nghj cia Chanh an TAND ti cao. - BO may giuip viéc: gm co Van phong, phong va cac don vi tuong duong. B4. Toa an nhan dan huyén, quan, thi xa, thanh phé thuéc tinh va tuong dwong * Co cau thanh vién: - Chanh an TAND huyén, quan, thi xa, thanh pho thuGc tinh va tuwong duong do Chanh an TAND téi cao bé nhiém, mién nhiém, cach chttc. Nhiém ky cua Chanh an Toa an nhan dan 1a 5 nam, ké tir ngay dugc bé nhiém. Chanh an TAND huyén, quan, thi xa, thanh pho thuGc tinh va tong duong co nhiém vy, quyén han dugc quy dinh 6 Diéu 47 Luat T6 chitc TAND nam 2014. - Cac Phé Chanh an TAND huyén, quan, thi xa, thanh phé thuéc tinh va tuwong duong do Chanh an TANDTC bé nhiém, mién nhiém, cach chttc. Nhiém ky cua Phé Chanh an TAND huyén, quan, thj xa, thanh phé thu6c tinh va tuong duong 1a 5 nam, ké tiv ngay duc bé nhiém. - Chanh toa, cac Pho Chanh toa do Chanh an TAND huyén, quan, thi xa, thanh phé thu6c tinh va tuong duong b6é nhiém, mién nhiém, cach chitc. - Tham phan TAND huyén, quan, thi xa, thanh pho thuGc tinh va tuong duong do Chu tich nuéc bé nhiém, mién nhiém, cach chitc. - Tham tra vién vé thi hanh an do Chanh an TAND huyén, quan, thi xa, thanh phé thuGc tinh va tung duong bé nhiém, mién nhiém, cach chttc. - Thu ky Toa an do Chanh an TAND huyén, quan, thi xa, thanh phé thudc tinh va tong duong bo nhiém, mién nhiém, cach chitc. - Cong cht?c khac va ngui lao dong. * Co cau té chive: - Cac Toa chuyén trach Toa an nhan dan huyén, quan, thi xa, thanh pho thuéc tinh va tuong duong: co thé cé Toa hinh sy, Toa dan sy, Toa gia dinh va nguéi chua thanh nién, Toa xw ly hanh chinh. Chanh an TAND tdi cao quyét dinh viéc t6 chttc Toa chuyén trach can ci? vao yéu cau, thie té xét xu’ ¢ mdi TAND huyén, quan, thi xa, thanh pho thuGc tinh va tong duong. - Bo may giup viéc. b5. Cac Toa an quan sy dugc t6 chttc trong Quan déi nhan dan Viét Nam dé xét xw nhitng vu 4n ma bj cao 1a quan nhan tai ngii va nhttng vu an khac theo quy dinh cua phap luat; bao gém: Toa an quan sy trung wong, cdc Toa an quan sy quan khu va tuong duong, céc Toa an quan su khu vuc. Chanh an Toa an quan sy trung wong déng thdi 1a Pho Chanh an Toa an nhan dan téi cao. 4. Cac nguyén tac té chife va hoat dong (Dieu 103 Hién phap 2013) 56 a. Nguyén tac viéc xét xvf ctia Toa an do Tham phan va tham thu hién H6i dong xét xv? g6m cac tham phan va hdi tham nhan dan (h6i tham quan nhan) do Toa an cd tham quyén lap ra dé nhan danh nha nuéc tric tiép xét xv? tai phién toa va ra ban an, quyét dinh d6i véi cac vu an. Sy tham gia ctia tham phan va hdi tham trong hoat dong xét xt? nhaém bao dam cho cac quyét dinh cua toa an kh6ng nhiing dung phap luat ma con phan anh du’gc nguyén vong cua nhan dan. Day chinh 1a hinh thitc nhan dan giam sat c6 hiéu qua va tham gia truc tiép vao viéc thyc hién quyén luc nha nuéc tai TAND. b. Nguyén tac khi xét xe Tham phan va Hi tham déc lap, chi tudn theo phdp luat Nguyén tac nay nham dam bao tinh khach quan va tinh phap ché cua hoat d6ng xét xt? tai toa An. Theo dé, khi tién hanh xét xt?, méi tham phan va hdi tham chi tuan theo phap luat ma khGng chiu bat ci? sy chi phdi nao tiv phia cac thanh vién khac trong hGi dong xét xt, cdc thanh vién khac cua t6a an, cac cap toa an khac, cac co quan nha nuéc khac, t6 chttc Dang, cdc doan thé quan ching cting nhu du luan xa hdi. Co nhu vay, sy that khach quan cua vy an méi cé co hdi du’gc 1am sang to, sy nghiém minh cua phap luat mdi dugc git ving. c. Nguyén tac Téa an xét xv cong khai, trir truong hgp do luat dinh Nguyén tac nay nham thu hut sy’ quan tam dong dao ctia nhan dan déi véi hoat dong xét xt cua toa an; tir dé, dam bao sy giém sat cua nhan dan ciing nhw nang cao gia tri gido duc phap luat, phong ngita vi pham phap luat cua hoat d6ng nay trong xa hdi. Theo dé, Toa an phai cong khai ké hoach xét xt, mé phién toa cng khai tai tru sé toa an cing nhu tién hanh xét xt? luu d6ng tai try sé cla co quan, t6 chic khac cing nhu tai dia ban dan cu’. Moi cng dan ti 16 tudi tré 1én déu co quyén tham dy phién toa. Doi véi m6t sé vu an cé lién quan dén bi mat quéc gia, danh dy nhan pham cua céng dan hay cd lién quan dén tré em, Toa an co thé quyét dinh xét xv kin mét phan hay toan b6 vu an. Tuy nhién, viéc tuyén an phai duc céng khai. d. Nguyén tac Téa Gn xét xu tap thé va quyét dinh theo da s6 Nguyén tac nay 1a su thé hién cua nguyén tac tap trung dan chu trong t6 chitc va hoat d6ng cua bo may nha nuéc ap dung vao hoat déng cua TAND. Két qua cua hoat d6Ong xét xt? cé anh hung sau sac dén trat ty phap luat, quyén va Igi ich hgp phap cua cong dan, t6 chitc cing nhv uy tin cia b6 may nha nuéc noi chung, toa an nhan dan ndi riéng nén hoat dong nay phai duc tién hanh hét stc than trong, huy dong dugc tri tué tap thé cua ddi ngii tham phan va héi tham. Tuy nhién, vi thé binh dang gitta tham phan véi héi tham trong xét xt? cling nhw su chénh léch vé trinh dé phap luat, kinh nghiém xét xu... gitfa ho lu6n dat ra sy thach thttc 16n khi ap dung m6 hinh xét xt? nay. e. Nguyén tac tranh tung Trong qua trinh t6 tung lu6n co su tham gia cua cdc chu thé cd quyén, Idi ich doi nghich nhau. Viéc tranh tung cho phép cac bén dura ra cac minh ching, lap luan nham bao vé quan diém cua minh. Diéu nay gitip cho H6i dong xét xt? cd cai nhin toan dién hon déi vdi ndi dung vu viéc va dua ra phan quyét khach quan hon. Day 1a nguyén tac méi dugc quy dinh trong Hién phap 2013. Nguyén tac tranh tung nham dam bao sy binh dang gitta cac chu thé tham gia t6 tung, tir dé tang cudng tinh minh bach, cong khai, nang cao chat lugng hoat dong xét xt? cua Toa an. f. Nguyén tac bao dam hai cap xét xu Viéc dam bao ché d6 xét xv? so tham, phtic tham cé y nghia quan trong, vita bao dam cho TAND xét xt? duing vita bao dam cho bi cdo, duong su bao vé dugc quyén, Igi ich hgp phap cua ho truéc Toa an. Cac ban an, quyét dinh so tham déu cé thé bi khang cdo, khang nghi theo thu tuc phic tham dé Toa an cap trén xét xt? lai; loai bo thu tuc xét xt? so tham dong thoi chung tham. Néu ban an, quyét dinh so tham bi khang cao, khang nghi phtic tham theo dung quy dinh cua phap luat thi phai 57 kién thanh lap phong thi c6 cac b6 phan cong tac va bd may gitip viéc. * Co cau thanh vién: Vién trudng, Phd Vién trudng, Kiém sat vién, Kiém tra vién, cong chitc va ngudi lao dong khac. Vién truéng VKSND cap huyén do Vién trudéng VKSND téi cao bé nhiém, mién nhiém, cach chitc. b5. Cac Vién kiém sat quan sv * T6 chife: Vién kiém sat quan su’ dugc t6 chic trong Quan doi nhan dan Viét Nam bao gém: Vién kiém sat quan sy Trung uong, Vién kiém sat quan sy quan khu va tuong duong, Vién kiém sat quan sw khu vuc. Vién kiém sat quan sy Trung wong thudc co cau Viém kiém sat nhan dan tdi cao. Vién truéng Vién kiém sat quan sy Trung wong dong thoi 1a Pho vién trudng Vién kiém sat nhan dan tdi cao, lanh dao hoat dong cua Vién kiém sat quan sy cac cap, chiu trach nhiém va bao cao cong tac truéc Vién trudng Vién kiém sat nhan dan téi cao. * Tham quyén: Cac Vién kiém sat quan suf cd tham quyén kiém sat viéc tuan theo phap luat d6i vGi cac co quan, don vi, t6 chitc cua quan ddi; quan nhan, céng nhan, nhan vién quéc phong, co quan, t6 chic va ca nhan khac cé lién quan; thc hanh quyén c6ng té theo quy dinh cua phap luat. Cac Vién kiém sat quan su’ thudc hé thong VKSND. Chitc nang, nhiém vy, quyén han cing nhw cac nguyén tac t6 chic va hoat dong cua Vién kiém sat quan sy déu theo quy dinh chung cua Luat T6 chitc VKSND nam 2014. 4. Cac nguyén tac té chic va hoat dong a. Nguyén tac déc lap Dé dam bao tinh nghiém minh, théng nhat cua phap luat, t6 chttc va hoat dong ctia hé thong vién kiém sat nhan dan phai c6 sy déc lap nhat dinh, dac biét 1a d6i vdi cac co quan nha nuéc @ dia phuong. Theo phap luat hién hanh, toan b6 hoat déng cia Vién kiém sat nhan dan dugc dat duéi sy giam sat toan dién, chat ché, thudng xuyén cua QH, UBTVQH va Chi tich nuéc. b. Nguyén tac tap trung thong nhat Nguyén tac nay 1a sy biéu hién cua nguyén tac tap trung dan chu trong t6 chitc va hoat dong cua bo may nha nuéc ap dung vao hoat dong cua VKSND. Xuat phat tiv yéu cau dam bao tinh thong nhat cua phap ché trong viéc thuc hién hai chtfc nang cua minh, VKSND can durgc t6 chite va hoat dng theo nganh doc m6t cach thong nhat va manh mé. VKSND do vién trudng lanh dao. VKSND do Vién truéng lanh dao. Vién truéng VKSND cap duéi chiu sy lanh dao ctia Vién truéng VKSND cp trén. Vién trudéng cac Vién kiém sat cap duéi chiu sy lanh dao théng nhat cua Vién truéng VKSND tdi cao. Khi thyc hanh quyén céng t6 va kiém sat hoat dong tu phap, Kiém sat vién tuan theo phap luat va chiu sy chi dao cia Vién trudng Vién kiém sat nhan dan. Vién truéng VKSND tdi cao chiu trach nhiém ca nhan vé toan b6 hoat d6ng cua nganh kiém sat tru6c QH, UBTVQH va Chit tich nuéc. III. Dinh huéng d6i mdi cac co quan tu phap * Chién luge cai cach tu phap: lay cai cach hoat dong xét xv lam trong tam; nang cao chat lugng cOng tac xét xt? cia toa an cac cap, bao dam toa an xét xv déc lap, duing phap luat, kip thoi; xay dung cac co quan tu phap trong sach, viing manh, bdo vé cong ly va ton treng quyén con ngwoi; dé cao tinh d6c lap, khach quan, tuan thu phap luat cua cac co quan va chitc danh tu phap; * Déi v6i TAND: Déi mdi viéc t6 chitc phién toa xét xt; xdc dinh ré hon vj tri, quyén han, trach nhiém cua ngu¢i tién hanh t6 tung va nguéi tham gia t6 tung theo huéng dam bao tinh céng khai, dan 60 chu, nghiém minh; nang cao chat lugng tranh trung tai cdc phién toa, lay két qua tranh tung tai phién toa lam can ci? quan trong dé phan quyét ban an, coi day 1a khau d6t pha dé nang cao chat lugng hoat dong tu phap. T6 chttc hé théng toa an theo tham quyén xét xt, khéng phy thu6dc vao don vi hanh chinh: toa an so tham khu vue durge t6 chitc 6 mét s6 don vi hanh chinh cap huyén; toa an phtic tham co nhiém vu chu yéu 1a xét xt? phic tham va so tham m6t s6 vy an; toa thugng tham duc t6 chitc theo khu vu c6 nhiém vy xét xv phic tham; Toa an nhan dan tdi cao cd nhiém vy tong két kinh nghiém xét xt, huéng dan ap dung thong nhat phap luat, phat trién an 1é va xét xt giaém doc tham, tai tham. Mo rong tham quyén xét xt? ctia toa an déi véi tat ca cac loai khiéu kién hanh chinh; * Déi voi VKSND: truéc mat thu hién tét hai chttc nang cng t6 va kiém sat cac hoat dong tw phap; nghién cifu thy hién co ché céng té gan véi hoat dong diéu tra (m6 hinh Vién Cong td); Vién kiém sat dugc t6 chic pha hgp vai hé thong t6 chic Toa an; ¢ X€y dung co ché phan quyét vé nhiing vi pham Hién phap trong hoat d6ng lap phap, hanh phap va tu phap. THAO LUAN LAN 8 (4 tiét) Luu y: Sinh vién phai chuan bj nhitng ndi dung thdo ludn sau day truréc khi dén lop: 1. Cac nguyén tac t6 chifc va hoat dong cua TAND . Nguyén tac xét xt’ 6 Toa an do Tham phan va H6i tham nhan dan thic hién os fp . Nguyén tac khi xét xt’ Tham phan va H@i tham d6c lap, chi tuan theo phap luat c. Nguyén tac Toa an chi xét xt? tap thé va quyét dinh theo da s6 a |. Nguyén tac Toa an xét xt cong khai tri trudng hgp do luat dinh e. Nguyén tac tranh tung i . Nguyén tac xét xt 2 cap. g. Nguyén tac Toa an phai dam bao quyén bao chita cua bi can, bi céo 2. Cac nguyén tac té chic va hoat dong cla VKSND . Nguyén tac doc lap . Nguyén tac tap trung thong nhat trong nganh . Dinh huéng déi méi Toa an nhan dan va Vién kiém sat nhan dan. . Diém moi cia Luat Té chitc TAND 2014 va Luat Té chitc VKSND 2014. bh wor Pp Bai 10: CHINH QUYEN DJA PHUONG (3 tiét) I. Don vi hanh chinh va té chitc chinh quyén dia phuong @ cac don vi hanh chinh 1. Don vi hanh chinh 61 Theo Diéu 110 Hién phap 2013, Diéu 2 Luat T6 chic Chinh quyén dia phuong 2015 (sta déi, bo sung nam 2019), cac don vi hanh chinh ctia nuéc Céng hoa xa hdi chi nghia Viét Nam gom co: - Tinh, thanh phé tru thudc trung wong (sau day goi chung 1a cap tinh); - Huyén, quan, thi xa, thanh phé thu6c tinh, thanh phé thudc thanh phd truc thudc trung uong (sau day goi chung 1a cap huyén); - Xa, phu@ng, thi tran (sau day goi chung 1a cap xa); - Don vj hanh chinh - kinh té dac biét. Diéu 3 Luat T6 chic Chinh quyén dia phuong 2015 (stta ddi, b6 sung nam 2019) da phan loai don vi hanh chinh nham hoach dinh chinh sach phat trién kinh té - xa hoi; xay dung t6 chic bo may, ché d6, chinh sach déi véi can bé, cong chitc cia chinh quyén dia phuong phu hgp véi titng loai don vi hanh chinh. Don vj hanh chinh dugc phan loai nhu sau: - Thanh phé Ha N@i, thanh phé H6 Chi Minh 1a don vi hanh chinh cap tinh loai dac biét; cac don vi hanh chinh cp tinh con lai dugc phan thanh ba loai: loai I, loai II va loai III; - Don vi hanh chinh cap huyén dugc phan thanh ba loai: loai I, loai II va loai III; - Don vj hanh chinh cap xa dugc phan thanh ba loai: loai I, loai II va loai III. 2. Té chite chinh quyén dia phuong 6 cac don vi hanh chinh Theo Diéu 111 Hién phap nam 2013 quy dinh “1. Chinh quyén dia phuong duc t6 chic 6 cdc don vi hanh chinh ctia nuéc Céng hoa xa héi chu nghia Viét Nam. 2. Cap chinh quyén dia phuong gém c6 Héi déng nhan dén va Uy ban nhdan dén dugc t6 chite pht hyp vei dac diém néng thén, dé thi, hai dao, don vi hanh chinh - kinh té dac biét do luat dinh.” Diéu 4 Luat T6 chitc Chinh quyén dia phuong 2015 (sta d6i, b6 sung nam 2019)quy dinh: “1. Chinh quyén dia phuo'ng dutyc t6 chitc 6 cdc don vj hanh chinh cuia nuéc Céng hoa xa héi chu: nghia Viét Nam quy dinh tai Diéu 2 cua Luat nay phu hop voi dac diém néng thon, dé thi, hai dao, don vi hanh chinh - kinh té dac biét. 2. Chinh quyén dia phuong & néng thén gom chinh quyén dia phuong & tinh, huyén, xd. 3. Chinh quyén dia phuong 6 dé thi gom chinh quyén dia phuo'ng o thanh phé truc thuéc trung ung, quan, thi xa, thanh phé thuéc tinh, thanh phé thuéc thanh pho trutc thuéc trung uong, phuong, thi tran.” II. Hoi dong nhan dan 1. Vi tri, tinh chat phap ly Vi tri, tinh chat phap ly cua HGi dong nhan dan (HDND) cac cap hién nay duc quy dinh tai Khoan 1 Diéu 113 Hién phap 2013: “H6i dong nhdn dan la co quan quyén luc nha nuéc o dia phuong, dai dién cho y chi, nguyén vong va quyén lam chu cua Nhdn dan, do Nhan dan dia phuong bau ra, chju trach nhiém truéc Nhan dan dia phuong va co’ quan nha nuéc cap trén”. Can ct? vao quy dinh tai Diéu 113 Hién phap 2013, HDND cé hai tinh chat phap ly sau: a. Hoi dong nhan dan la co quan dai dién cho y chi, nguyén vong va quyén lam chi cua nhan dan dia phuong: - HDND aco quan duy nhat 6 dia phuong do ct? tri 6 dia phuong truc tiép bau ra. - HDND 1a m6t tap thé bao gom tat ca cdc dai biéu thudc cac thanh phan dan cu ¢ dia phutong, dai dién tiéu biéu nhat cho tiéng ndi va tri tué tap thé cua Nhan dan dia phuiong. HDND duc thay mat Nhan dan dé quyét dinh nhitng van dé quan trong nhat cia dia phuong Nhitng quyét dinh ctia H6i dong nhan dan 1a sy thé hién y chi cua Nhan dan dia phuong, phuc vu cho lgi ich ctia Nhan dan ¢ dia phuong. 62 - HDND bo phiéu tin nhiém déi véi nhing nguwéi git? chitc vu do HDND bau trong cac trudng hgp sau day: + Co kién nghi cua it nhat mét phan ba tong s6 dai biéeu HDND; + C6 kién nghi ctia Uy ban Mit tran T6 quéc Viét Nam cing cap; + Nguti dugc lay phiéu tin nhiém cé tir hai phan ba tong sé dai bieu HDND tro lén danh gia tin nhiém thap. Ngu@i dugc dua ra bo phiéu tin nhiém cé qua ntta t6ng s6 dai bidu HDND bo phiéu khong tin nhiém cé thé xin tir chttc. Trudng hgp khong tir cht?c thi co quan hoac ngudi cd tham quyén gidi thiéu dé HDND bau chitc vy do cé trach nhiém trinh HDND xem xét, quyét dinh viéc mién nhiém ngudi kh6ng dugc HDND tin nhiém - Giai tan HDND cap dui trong truéng hop HDND dé lam thiét hai nghiém trong dén Igi ich cua Nhan dan. 3. Co cau té chitc cha Hoi dong nhan dan a. S6 lwong dai biéu Hoi dong nhan dan * O néng thén: - HDND tinh cé tiv 50 dén 85 dai biéu . - HDND huyén cé tir 30 dén 40 dai biéu. - HDND xa co ti 15 dén 30 dai biéu. * O dé thi: - HDND thanh phé truc thudc trung wong co tir 50 dén 85 dai biéu (riéng Thanh phé Ha Ni, thanh phé H6 Chi Minh dugc bau 95 dai biéu). - HDND quan cé tir 30 dén 40 dai biéu. - HDND thi xa, thanh pho thuéc tinh, thanh pho thudc thanh phé truc thudc trung wong cé tir 30 dén 40 dai biéu. - HDND phuong c6 tir 21 dén 30 dai biéu. - HDND thi tran co tiv 15 dén 30 dai biéu. b. Thuéng tric H6i dong nhan dan * O néng thén: - Thudng true HDND tinh gém: Chi tich HDND, Pho Chu tich HDND, cdc Uy vién 1a Truéng ban cua HDND tinh. Truong hgp Chu tich HDND tinh 1a dai bieu HDND hoat dong chuyén trach thi cd mét Pho Chu tich HDND; truéng hgp Chu tich HDND tinh 1a dai bieu HDND hoat d6ng khéng chuyén trach thi cé hai Phd Chu tich HDND. Pho Chu tich HDND tinh 1a dai biéu HDND hoat d6ng chuyén trach. - Thuong tric Hdi dong nhan dan huyén gom: Chu tich HDND, mot Phé Chi tich HDND va cac Uy vién la Truéng ban cia HDND huyén. Chu tich HDND huyén cé thé 1a dai bieu HDND hoat dng chuyén trach; Phd Chu tich HDND huyén 1a dai biéu HDND hoat dong chuyén trach. 65 - Thwdng truce Héi dong nhan dan xa gom: Chu tich HDND, m6t Pho Chi tich HDND va cac Uy vién 1a Truéng ban cia HDND xa. Pho Chi tich HDND xa 1a dai biéu HDND hoat dong chuyén trach. * O dé thi - Thw6ng truc HDND thanh phé truc thuéc trung wong goém: Chu tich HDND, Pho Chu tich HDND, cac Uy vién 1a Truéng ban cia HDND thanh pho tru'c thuéc trung wong. Truéng hgp Chu tich HDND thanh pho tric thudc trung wong 1a dai biéu HDND hoat dong chuyén trach thi cé mét Phd Chu tich HDND; trudng hgp Chu tich HDND thanh phé truc thuéc trung wong 1a dai biéu HDND hoat d6ng khong chuyén trach thi cd hai Pho Chui tich HDND. Pho Chit tich HDND thanh phé truc thudc trung wong 1a dai biéu HDND hoat dong chuyén trach. - Thudng true HDND quan gém: Chii tich HDND, mét Pho Chi tich HDND va cdc Uy vién la Truéng ban cua HDND quan. Chu tich HDND quan cé thé 1a dai biéu HDND hoat dong chuyén trach; Pho Chu tich HDND quan 1a dai biéu HDND hoat dong chuyén trach. - Thuong tric HDND thi xa, thanh phé thuGc tinh, thanh phé thuéc thanh pho truc thudc trung wong gom: Chu tich HDND, mot Pho Chu tich HDND va cac Uy vién 1a Truong ban cia HDND. Chu tich HDND thi xa, thanh phé thudc tinh, thanh phé thuéc thanh phé tric thuéc trung wong co thé 1a dai bigu HDND hoat d6ng chuyén trach; Phé Chu tich HDND thi xa, thanh phd thu6c tinh, thanh phé thudc thanh phé tru thuéc trung wong 1a dai biéu HDND hoat dong chuyén trach. - Thu@ng true HDND phuéng gm: Chi tich HDND, mét Pho Chti tich HDND va cac Uy vién Ja Truéng ban cua HDND phung. Pho Chu tich HDND phung 1a dai biéu HDND hoat dong chuyén trach. - Thung true HDND thi tran gém: Chu tich HDND, mét Phé Chi tich HDND va cdc Uy vién Ja Truéng ban cua HDND thi tran. Pho Chu tich HDND thi tran 1a dai bigu HDND hoat dong chuyén trach. c. Cac ban cia Hoi déng nhan dan * O néng thén: - HDND tinh thanh 1ap Ban phap ché, Ban kinh té - ngan sach, Ban van hda - x4 hi; noi nao c6 nhiéu dong bao dan téc thiéu sé thi thanh lap Ban dan téc. Ban cia HDND tinh gém cé: Trung ban, Pho Truéng ban va cdc Uy vién. S6 lugng Uy vién ctia cdc Ban cia HDND tinh do HDND tinh quyét dinh. Truéng hop Trung ban cua HDND tinh 1a dai bieu HDND hoat d6ng chuyén trach thi Ban co mét Pho Truéng ban; trudng hgp Truéng ban cua HDND tinh 1a dai biéu HDND hoat d6ng kh6ng chuyén trach thi Ban cd hai Phé Truéng ban. Pho Truéng ban cua HDND tinh 1a dai bieu HDND hoat dng chuyén trach. - HDND huyén thanh lap Ban phap ché, Ban kinh té - xa h@i; noi nao cd nhiéu déng bao dan t6c thiéu sé thi thanh lap Ban dan téc. Ban cia HDND huyén gom cé: Trung ban, mét Pho Tru’éng ban va cdc Uy vién. S6 lugng Uy vién cia cac Ban cla HDND huyén do HDND huyén quyét dinh. Truéng ban cla HDND huyén cé thé 1a dai biéu HDND dan hoat d6ng chuyén trach. - HDND xa thanh lap Ban phap ché, Ban kinh té - x4 hdi. 66 Ban ctia HDND xa gém co: Trudng ban, mét Pho Trudng ban va cdc Uy vién. S6 lugng Uy vién cua cac Ban cla HDND xa do HDND xa quyét dinh. Trung ban, Pho Truéng ban va cac Uy vién cia cac Ban cua HDND xa hoat dong kiém nhiém. * O dé thi: - HDND thanh pho truc thudc trung wong thanh lap Ban phap ché, Ban kinh té - ngan sach, Ban van héa - xa hdi, Ban dé thi. Ban cua HDND thanh pho truc thuéc trung wong gém co: Trudng ban, Pho Trurdng ban va cac Uy vién. S6 lwong Uy vién ctia cdc Ban cia HDND do HDND thanh phé truyc thudc trung wong quyét dinh. Trudng hop Truéng ban cia HDND thanh pho truc thudc trung wong 1a dai biéu HDND hoat d6ng chuyén trach thi Ban cd mét Pho Trung ban; truéng hop Truéng ban cua HDND thanh pho truc thudc trung uong 1a dai biéu HDND hoat déng khong chuyén trach thi Ban cé hai Pho Trudng ban. Pho Truéng ban cua HDND thanh pho tric thuéc trung wong 1a dai bieu HDND hoat dong chuyén trach. - HDND quan thanh lap Ban phap ché va Ban kinh té - xa hdi. Ban cia HDND quan gdm co Truéng ban, mét Pho Truéng ban va cdc Uy vién. $6 lugng Uy vién cua céc Ban cua HDND do HDND quan quyét dinh. Truéng ban cla HDND quan cé thé 1a dai biéu HDND hoat dong chuyén trach; Phd Truéng ban cua HDND quan 1a dai biéu HDND hoat dong chuyén trach. - HDND thi xa, thanh pho thuéc tinh, thanh phé thudc thanh pho try thudc trung wong thanh lap Ban phdp ché va Ban kinh té - x4 hdi. O thi x4, thanh pho thudc tinh c6 nhiéu dong bao dan téc thiéu s6 thi thanh lap Ban dan t6c. UBTVQH quy dinh tiéu chuan, diéu kién thanh lap Ban dan t6c quy dinh tai khoan nay. Ban cia HDND thi xa, thanh phé thuGc tinh, thanh pho thu6c thanh phé tric thudc trung vong gom cé Trung ban, mét Phé Trung ban va cac Uy vién. S6 lugng Uy vién ctia cdc Ban cia HDND do HDND thi xa, thanh phé thu6c tinh, thanh pho thudc thanh phé tric thuéc trung wong quyét dinh. Truéng Ban cua HDND thi xa, thanh phé thu6c tinh, thanh pho thu6c thanh phé tric thudc trung wong c6 thé 1a dai biéu HDND hoat dong chuyén trach; Pho Truéng ban ctia HDND thi xa, thanh phé thudc tinh, thanh phé thu6c thanh phé true thuéc trung wong 1a dai bigu HDND hoat dong chuyén trach. - HDND phuwong thanh lap Ban phap che, Ban kinh té - xa hdi. Ban cua HDND phuéng g6m c6 Truéng ban, mét Pho Trung ban va cdc Uy vién. S6 lugng Uy, vién cui céc Ban cia HDND do HDND phuéng quyét dinh. Truéng ban, Pho Truéng ban va cdc Uy vién cia cdc Ban cia HDND phung hoat d6ng kiém nhiém. - HDND thi tran thanh lap Ban phap ché, Ban kinh té - x@ hdi. Ban cua HDND thi tran g6m Truéng ban, m6t Pho Trung ban va cdc Uy vién. S6 lugng Uy vién clia cac Ban cua HDND do HDND thj tran quyét dinh. Truéng ban, Phd Trung ban va cdc Uy vién ctia céc Ban cla HDND thi tran hoat d6ng kiém nhiém. 4. Ky hop Hoi dong nhan dan Ky hop duc coi 1a hinh tht?c hoat d6ng quan trong nhat cia HDND. Tai ky hop, HDND ban bac, thao luan tap thé va quyét dinh theo da s6 nhitng van dé quan trong thudc nhiém vy, quyén han cua HDND. Cac van dé co ban lién quan dén ky hop HDND duc quy dinh tai Muc 1 Chung VI Luat T6 chttc Chinh quyén dia phuong nam 2015 (stra déi, b6 sung nam 2019). 67 - Théng qua hoat dong gidm sat, HDND cé quyén: + Bai nhiém, mién nhiém Chu tich, Pho Chu tich va cac thanh vién khac cua UBND. + Lay phiéu tin nhiém, bo phiéu tin nhiém d6i véi cdc thanh vién cua UBND. + Bai bo cac van ban phap luat cia UBND, Chu tich UBND néu cac van ban do trai voi Hién phap, luat, cac van ban cua co quan nha nuéc cap trén, trai voi nghi quyét cua HDND ctng cap. b. Uy ban nhan dan Ia co quan hanh chinh nha nuéc é dia phutong UBND 1a co quan hanh chinh nha nuéc nam trong hé théng cac co quan hanh chinh nha nuéc duc t6 chitc thong nhat tir trung wong dén co sd, ditng dau 1a CP. La co quan hanh chinh nha nuéc 6 dia phvong, UBND thu hién cht?c nang quan ly nha nuéc 6 dia phuong, gop phan bao dam sy chi dao, quan ly thong nhat trong b6 may hanh chinh nha nuéc tir trung wong tdi co so. UBND 1a co quan tru tiép t6 chitc, chi dao cac co quan ban nganh thudéc quyén thyc hién hoat dong quan ly nha nu@c déi véi tat ca cdc nganh, cac linh vue (kinh té, van héa — xa hdi, an ninh — quéc phong, gido duc...) 6 dia phuong theo sy phan cap, phan quyén va uy quyén quan ly cua co quan hanh chinh nha nwéc cap trén. Trong qua trinh quan ly nha nuwéc tai dia phuong, UBND cé quyén ban hanh cac van ban quy pham php luat cé tinh bat budc thyc hién déi vdi cdc co quan, t6 chifc va moi ca nhan cé lién quan & dja phuong, UBND cé thé truc tiép hoac thong qua cac co quan chuyén mon ban hanh cac van ban ca biét nhadm giai quyét cdc quyén, nghia vy hoac xt? ly cdc vi pham phap luat trong linh vuc quan ly nha nu&éc 6 dia phuong. Tinh chat hanh chinh cia UBND da tao nén mdi quan hé chat ché gitta UBND voi cac co quan hanh chinh nha nu@c cap trén ca vé t6 chic va hoat dong. * Vée té chite: UBND do HDND cung cap bau nhung két qua bau UBND phai dugc Chu tich UBND cap trén tru tiép phé chuan, doi vai UBND cp tinh thi phai dugc Thu tuéng CP phé chuan. * Vé hoat dong: - Chiu sy chi dao, d6n déc, kiém tra hoat dong cng tac cia UBND cap trén truc tiép. - Chu tich UBND cap duéi dugc quyén tham dy phién hop mé roéng cua UBND cap trén true tiép dé ban va trién khai thuc hién chung trinh, ké hoach cé lién quan. * Vé kiém tra, giam sat: - Uy ban nhan dan, Chi tich UBND chiu trach nhiém va bdo cdo céng tac trvéc UBND cap trén tryc tiép. - Thu tuéng CP quyét dinh diéu d6ng Chu tich UBND, Pho Chu tich UBND cAp tinh; Chu tich UBND cap tinh, cap huyén quyét dinh diéu d6ng Chu tich UBND, Pho Chu tich UBND cp duéi truc tiép. - Thu tuwéng Chinh phn quyét dinh cach chttc Chu tich UBND, Pho Chu tich UBND cap tinh; Chu tich UBND cap tinh, cap huyén quyét dinh cach chitc Chu tich UBND, Phé Chu tich UBND cap du@i tryc tiép khi Chu tich UBND, Pho Chu tich UBND co hanh vi vi pham phap luat hoac khong thu hién dung chitc trach, nhiém vu dugc giao - Chu tich UBND cap trén cé quyén phé chuan két qua bau Chu tich, Phé Chu tich UBND cap dui tryc tiép. Thu tuéng CP c6é quyén phé chuan két qua bau Chu tich, Pho Chu tich va Uy vién UBND cap tinh. 70 - Chu tich UBND cAp trén cé quyén dinh chi, bai b6é cdc van ban trai phap luat cua UBND, Chu tich UBND cap duéi trutc tiép. - Chu tich UBND c§p trén cé quyén yéu cau Chu tich UBND cap dui tric tiép dinh chi, bai bo cac van ban trai phap cia cdc co quan chuyén m6n thudc UBND cap dui. 2. Chife nang, nhiém vu, quyén han - Hoat d6ng quan ly nha nuéc cua UBND 1a hoat dong chu yéu, 1a chitc nang cua UBND. Chttc nang quan ly nha nuc cia UBND cé hai dac diém: + Uy ban nhan dan quan ly tat ca cdc linh vue cia déi sng xa hdi; + Hoat d6ng quan ly cua UBND hién nay dugc thu hién theo sw phan cap, phan quyén va theo su uy quyén cua co quan hanh chinh nha nuwéc cap trén. - Chic nang ctia UBND dugc cu thé hda thanh nhifng nhiém vu, quyén han cua UBND va duc quy dinh trong Luat T6 chitc Chinh quyén dia phuong nam 2015 (stta d6i, b6 sung nam 2019). 3. Co cau té chit cia Uy ban nhan dan a. Thanh vién cua Uy ban nhan dan * O néng thon: - Thanh vién cia UBND tinh: UBND tinh gém Chit tich, Pho Chit tich va cdc Uy vién. UBND tinh loai I cé khéng qua bon Phé Chi tich; tinh loai II va loai III cé khéng qua ba Pho Chu tich. Uy vién UBND tinh gom cac Uy vién 1a nguoi ding dau co quan chuyén mén thuéc UBND tinh, Uy vién phy trach quan su, Uy vién phy trach céng an. - Thanh vién ctia UBND huyén: UBND huyén gém Chii tich, Phé Chu tich va cdc Uy vién. UBND huyén loai I cé kh6ng qua ba Pho Chi tich; huyén loai IT va loai IIT cé kh6ng qua hai Pho Chu tich. Uy vién UBND huyén gém cdc Uy vién 1a ngwéi dimg dau co quan chuyén mén thuéc UBND huyén, Uy vién phy trach quan su, Uy vién phy trach cong an. - Thanh vién cia UBND xa: UBND xa gom Chit tich, Phé Chi tich, Uy vién phy trach quan su, Uy vién phy trach céng an. UBND xi loai I, loai II cé khéng qua hai Phé Chi tich; x4 loai II cé mét Phé Chi tich. * 6 dé thi: - Thanh vién cua UBND thanh phé truc thu6éc trung wong: UBND thanh pho truc thudc trung wong gdm: Chi tich, cdc Phé Chui tich va cdc Uy vién. Thanh pho Ha NGi, thanh phé H6 Chi Minh cd kh6ng qua nam Pho Chu tich UBND; cac thanh phé khac tryc thudc trung wong cé kh6ng qua bén Phd Chi tich UBND. Uy vién UBND thanh phé truc thuéc trung wong gdm cdc Uy vién 1a ngudi ding dau co quan chuyén mén thuéc UBND thanh phé truc thuéc trung wong, Uy vién phy trach quan su, Uy vién phy trach c6ng an. - Thanh vién cia UBND quan: UBND quan gém Chi tich, Phé Chi tich va cdc Uy vién. UBND quan loai I cé kh6ng qua ba Pho Chii tich; quan loai II va loai III cé khéng qua hai Pho Chi tich. Uy vién UBND quan gom cdc Uy vién 1a ngudi ding dau co quan chuyén mén thuéc UBND quan, Uy vién phy trach quan su, Uy vién phy trach cong an. - Thanh vién cia UBND thi xa, thanh phé thu6c tinh, thanh pho thuéc thanh pho truc thudc trung wong: UBND thi xa, thanh pho thu6c tinh, thanh phd thuéc thanh phé tric thuéc trung uvong gom: Chu tich, Phé Chi tich va cdc Uy vién. UBND thi x4, thanh phé thuGc tinh, thanh phé thuéc thanh phé truc thudc trung wong loai I cé khong qua ba Pho Chu tich; thi xa, thanh ph6 thudc tinh, thanh phé thudc thanh phé try thudc trung wong loai II va loai III cé khéng qua hai Phd Chi tich. Uy vién UBND thi 71 x4, thanh phé thuGc tinh, thanh phé thuéc thanh phé truc thuéc trung wong gdm cac Uy vién la ngudi dimg dau co quan chuyén mon thuéc UBND thi xa, thanh phé thuéc tinh, thanh pho thudc thanh pho truc thuGc trung wong, Uy vién phy trach quan sw, Uy vién phy trach cng an. - Thanh vién cia UBND phuwéng: UBND phuéng gém Chui tich, Pho Chui tich, Uy vién phy trach quan su, Uy vién phy trach céng an. UBND phu@ng loai I, loai I] cd kh6ng qua hai Pho Chu tich; phung loai ITI cé mét Pho Chu tich. - Thanh vién cua UBND thj tran: UBND thj tran gém Chi tich, Pho Chii tich, Uy vién phy trach quan su, Uy vién phy trach c6ng an. UBND thi tran loai I, loai II cé6 kh6ng qua hai Phd Chu tich; thi tran loai III cé m6t Phé Chit tich. b. Co cau té chitc Co quan chuyén mén thuéc UBND duc té chitc 6 cap tinh, cap huyén, 1a co quan tham mutu, gitip UBND thu hién chitc nang quan ly nha nu@c vé nganh, linh vuc 6 dia phuong va thie hién cdc nhiém vu, quyén han theo sy phan cap, uy quyén cia co quan nha nuéc cap trén. Co quan chuyén mén thugéc UBND chiu sy chi dao, quan ly vé t6 chic, bién ché va c6ng tac cua UBND, dong thoi chiu sy chi dao, kiém tra vé nghiép vy cia co quan quan ly nha nuéc vé nganh, linh vu cap trén. Viéc t6 chive co quan chuyén mén thu6c UBND phai bao dam phu hgp véi dac diém néng thén, d6 thi, hai dao va diéu kién, tinh hinh phat trién kinh té - xa hi cua ting dia phuong; bao dam tinh gon, hgp ly, thong suét, hiéu luc, hiéu qua trong quan ly nha nuéc vé nganh, linh vic tir trung wong dén co sd; kh6ng tring lap vdi nhiém vy, quyén han ctia cdc co quan nha nuc cap trén dat tai dja ban. Chinh phu quy dinh cy thé t6 chtrc va hoat d6ng cia co quan chuyén m6n thudc UBND cap tinh, cap huyén. 4. Hinh thitc hoat d6ng cia Uy ban nhan dan UBND thuc hién chic nang, nhiém vu va quyén han cuia minh thong qua cac hinh tht?c hoat d6ng: tap thé UBND, Chu tich UBND, cac thanh vién khac cua UBND. a. Hoat dong cua tap thé Uy ban nhan dan thong qua cac phién hop - UBND hop thung ky mdi thang m6t lan. - UBND hop chuyén dé hoac hop dé giai quyét cong viéc phat sinh d6t xuat trong cdc trudng hgp sau day: do Chu tich UBND quyét dinh; theo yéu cau ctia Chu tich UBND cp trén trutc tiép, déi vi phién hop UBND cap tinh thi theo yéu cau cula Thu tuwéng CP; theo yéu cau cua it nhat m6t phan ba tong s6 thanh vién UBND. Tai phién hop, UBND thao luan tap thé va quyét dinh theo da s6 nhitng van dé thudc tham quyén cua tap the UBND theo sy phan cap, phan quyén va sy uy quyén cua co quan hanh chinh nha nuéc cap trén. Quyét dinh cua UBND phai dugc qua nifa téng sé thanh vién UBND biéu quyét tan thanh. Truong hgp so tan thanh va sé khong tan thanh ngang nhau thi quyét dinh theo y kién biéu quyét cua Chi tich UBND. b. Hoat dong ctia Chi tich Uy ban nhan dan Chi tich UBND 1a nguéi ding dau UBND, lanh dao, diéu hanh hoat d6ng ctia Uy ban nhan dan. Chu tich UBND: - Chiu trach nhiém ca nhan vé viéc thyc hién nhiém vu, quyén han dugc giao theo quy dinh cua Luat T6 chitc chinh quyén dia phuong; ctng cac thanh vién khdc cua UBND chiu trach nhiém tap 72 1. Bat budc: Truéng Dai hoc Luat Tp. H6 Chi Minh (2017), Gido trinh Luat Hién phap Viét Nam, Nxb. Hong Ditc, Tp.H6 Chi Minh; 2. Khong bat budc: Vién Nghién citu Nha nuéc va phap luat (1995), Binh Iuan khoa hoc Hién phap nuéc CHXHCN Viét Nam nam 1992, Khoa hoc xa héi, Ha N6i; Thai Vinh Thang (1997), Lich sw lap hién Viét Nam, Nxb. Chinh tri quéc gia, Ha NGi; Van phong Quéc hdi (1998), Hién phdp ndm 1946 va sy ké thira, phat trién trong cdc ban Hién phap Viét Nam, Nxb. Chinh tri quéc gia, Ha N6i; Nguyén Van Dong (2005), Quyén con ngudi, quyén cong dan trong Hién phap Viét Nam, Nxb. Khoa hoc xa héi, Ha N6i; Bui Xuan Dic (2007), Ddi mdi, hoan thién b6 may nha nuéc trong giai doan hién nay (sach chuyén khao), Nxb. Tu phap, Ha N6i; Vii Van Nhiém (2011), Gido trinh Bau ct? trong Nha nuéc phap quyén, Nxb. Dai hoc quéc gia, Tp. HCM; Nguyén Dang Dung — Truong Dac Linh — Nguyén Manh Hung — Luu Ditc Quang — Nguyén Van Tri (2011), Xdy dung va bdo vé Hién phap — Kinh nghiém thé gidi va Viét Nam (sach chuyén khao), Nxb. Gido duc Viét Nam; Vii Van Nhiém - Nguyén Manh Hing - Luu Dic Quang (2012), Co ché gidm sat Hién phap véi viéc bao dam quyén con nguti (sach chuyén khao), Nxb. Hong Ditc; Vii Van Nhiém (chu bién) (2016), Binh ludn khoa hoc cac diéu cua Hién phap nuéc Céng hoa xa héi chu nghia Viét Nam nam 2013, Nxb. Hong Dttc; Van phong Quéc hdi (2017), Hién phap nam 1946 nhitng gid tri lich str (sach chuyén khao), Nxb. Chinh tri quéc gia; Hoang Thé Lién ( 2013), Hién phap nam 2013 nhitng diém mdi mang tinh dét pha (sach chuyén khao), Nxb. Tu phap; Van phong quéc hdi (2014), Hién phdp Viét nam qua cdc thoi ky (Constitutional Viet Nam through periods) — Song ngif Viét — Anh, Nxb. Tu phap; D6 Minh Khéi (2014), Ché dinh Nguyén thu: quéc gia trong cac ban Hién phap Viét Nam, Nxb. Chinh tri quéc gia; Lut Ditc Quang (2016), Nguyén tac Hién phdp vé quyén con ngu’oi, quyén céng dan, Nxb. Chinh tri quéc gia; Nguyén Canh Binh (2017), Hién phap My duc lam ra nhu thé nao (tai ban lan thi? 4 cé bé sung), Nxb. Thé gii; Nguyén Si Diing (2017), Ban vé Quéc hdi va nhitng thach thitc cua khdi niém, Nxb. Chinh tri quéc gia lién két xuat ban cling Cong ty sch Omega Viét Nam; T6 Van Hoa, Déi chiéu Hién phap nam 2013 va Hién phdp nam 1992 (stra doi, b6 sung nam 2001) cia nuéc CHXHCNVN, Nxb. Chinh tri quéc gia; Tran Ngoc Dung, Bui Ngoc Son, M6t s6 van dé ly luan va thuc tién vé viéc xdy dung va ban hanh Hién phap, Nxb. Chinh tri quéc gia; 75 ¢ BO Tu phap (Vién khoa hoc phap ly), Quyén con ngudi trong Hién phap nam 2013 quan diém mdi, cach tiép can mdi va cdc quy dinh mdi (Sdch), Nxb. Chinh tri quéc gia; * Dai hoc quéc gia Ha NGi (Khoa Luat), Binh ludn khoa hoc Hién phdp nutéc Cong hoa xa h6i chu nghia Viét Nam ndm 2013, Nxb Chinh tri quéc gia; * Dai hoc quéc gia Ha Noi (Khoa Luat), Tuyén tap Hién phdp ctia mét s6 quéc gia, Nxb. Hong Ditc; ¢ T6 Van Hoa (2013), Nghién cttu so sanh Hién phap cac quéc gia ASEAN, Nxb. Chinh tri quoc gia, Ha N6i. III. Cac vu éc thuc té 1. “Vy an D6 Son”: Bi thu thi ty ra quyét dinh... cap dat. 2. Nghi quyét s6 23/2011/NQ-HDND ve nhiém vu nam 2012 cua thanh phd Da Nang dugc HDND thanh pho thong qua ngay 23/12/2011, tai diém 9 khoan 3 diéu 1 néu: “... Trong khi cho xin y kién cua Trung uong vé mét s6 van dé lién quan dén viéc thyc hién Luat Cv trui trén dia ban, tam dirng giai quyét dang ky thuéng tri mdi vao khu vutc ndi thanh déi voi cdc trudéng hop ché @ la nha thué, mun, o nho' ma khéng c6 nghé nghiép 6n dinh hodc cé tién an tién su...”. 3. Nam 2017, chu tich UBND x4 Tam Giang (huyén Nam Can, tinh Ca Mau) bi phat hién str dung bang cap gia nhung chi xt ly hinh thite canh cao va van tai vi. 4. Khong cong nhan tv cach dai biéu Quéc héi déi vGi ba Nguyén Thi Nguyét Hudng va 6ng Trinh Xuan Thanh 5. Van dé bo phiéu tin nhiém va lay phiéu tin nhiém tai Quéc héi. 6. Thuc hién quyén biéu tinh cia cong dan @ nwéc ta. 7. Vé m6 hinh “m6t ctta, m6t dau” tai Tp. H6 Chi Minh, “m6t ctta”, “m6t ctfa lién thong” thie hién 6 mét sé dia phuong hién nay. 8. Nghi quyét s6 18-NQ/TW HGi nghi Trung wong 6, khda XII da néu ra chu truong “nhat thé hoa” chiic danh nguéi ding dau mét s6 co quan cia Dang va Nha nuéc. 9. Van dé hoan thi hanh B6 Luat hinh sw 2015 vi 90 16i k¥ thuat. 10. Ngay 30/6/2017, BG Giao thong van tai ban hanh Thong tu s6 21/2017/TT-BGTVT, dé thay thé cho Thong tu s6 41/2015/TT-BGTVT. Tuy nhién, ca hai van ban néu trén déu cé vi pham Hién phap va B6 luat Lao déng nam 2012. 11. Van dé chat van tai ky hop cuia Quéc hdi 12. Van dé quyén tiép can thong tin, quyén riéng tu’ cia ca nhan 13. Nghi quyét 54/2017/QH14 ngay 24-11-2017 ctia Quéc hdi vé thi diém co ché, chinh sach dac tha phat trién TPHCM. 14. Tinh trang “giay phép con” va nhiéu chinh sach thué,... dugc ra doi chi can ci? vao cac quy dinh ctia Chinh phu va cac BO. 15. Vu viéc cua cong dan Doan Thi Huong dién ra vao nam 2017 tai Malaysia, ban vé mdi lién hé gitfa cng dan va nha nuéc. 16. Quyét dinh s6 13/QDB-CA cua Chanh an Toa 4n nhan dan Ha N@i ban hanh ngay 23/1/2013 vi pham nghiém trong nguyén tac déc lap xét xt? trong Hién phap. 17.Toa an Hién phap Han Quoc ra quyét dinh phé truat Tong théng Park Geun Hye. 76 18. Trung cau y dan vé tw cach thanh vién Lién minh Chau Au (EU) ctia Vuong quéc Anh dién ra nam 2016. PHAN 3: CAU HOI LY THUYET VA BAI TAP I. CAU HOI NHAN DINH Anh (Chi) hay cho biét cac nhan dinh sau day la dung hay sai va giai thich? 1. Hién phap ra déi cing véi sy ra déi cua nha nuéc. 2. O nuéc ta, Hién phap da ra ddi truéc Cach mang thang Tém nam 1945. 3. O nuéc ta hién nay, nhan dan chi thyc hién quyén lc nha nuéc gidn tiép thong qua Quéc hoi va HGi dong nhan dan cac cap. 4. Th tuc stta déi Hién phap dugc quy dinh trong Hién phap 2013 gidng vdi Hién phap 1992. 5. Thu tuc stta doi Hién phap duc quy dinh trong Hién phap 2013 gidéng vdi Hién phap 1946. 6. Cac ban Hién phap Viét Nam déu ghi nhan sy lanh dao cula Dang Cong san Viét Nam. 7. Quyén con ngudi va quyén céng dan 1a hai pham tru hoan toan dong nhat véi nhau. 8. Hién phap 2013 quy dinh: “Quyén con ngu@i, quyén céng dan chi co thé bi han ché theo quy dinh cua phdp ludt trong tru’éng hop can thiét vi ly do quéc phong, an ninh quéc gia, trat ty’, an toan xa hi, dao dtrc xa hGi, strc khée cia c6ng dong”. 9. Hién phap nam 2013 quy dinh: “Moi ngui co quyén séng. Tinh mang con ngudi duoc phap luat bao hé. Khéng ai bj tu6c doat tinh mang trai phdp luat”. 10. Hién phap nam 2013 quy dinh: viéc bat, giam git? nguéi va viéc khém xét ché 6 do phap luat quy dinh. 11. Theo quy dinh cua phap luat hién hanh, trong cudc bau ct? lai, tng ct’ vién nao dugc nhiéu phiéu hon 1a ngw6i tring ct?. 12. Theo quy dinh cua phap luat hién hanh, trong cuéc bau cv lan dau néu s6 nguvi tring ct kh6ng du so véi quy dinh thi sé tién hanh bau bé sung dai biéu. 13. Theo quy dinh cua phap luat hién hanh, H6i dong bau ctr quéc gia la co quan hoat dong thudng xuyén ctia Quoc hdi 14. Theo quy dinh ctia phap luat hién hanh, Quéc héi chi thyc hién hoat dong giam sat tdi cao d6i véi cdc co quan nha nuéc ¢ trung wong. 15. Theo quy dinh cua phap luat hién hanh, chi dai biéu Quéc héi mdi cé quyén trinh dy an luat truce Quéc hdi. 16. Theo quy dinh cua phap luat hién hanh, Quéc hGi cé quyén hu bé van ban quy pham phap luat cua Chinh phu trai voi Hién phap, luat, phap lénh. 17. Theo quy dinh cua phap luat hién hanh, trong théi gian Quéc hdi khong hop, Thu tuéng co quyén dé nghi Uy ban thudng vu Quoc hi phé chuan viéc b6 nhiém, mién nhiém hoac cach chic déi voi Pho Thu tuéng, B6 trudng va Thu truvdng co quan ngang bd. 18. Theo quy dinh cua phap luat hién hanh, tat ca cdc Nghi quyét cia Quoc hdi phai dug qua ntfa tong s6 Dai biéu Quoc héi biéu quyét tan thanh. 19. Uy ban thuéng vu Quéc héi 1a co quan chuyén mén ctia Quéc héi. 77 2. Hién phap nhiéu quéc gia trén thé gidi quy dinh Hién phap dugc thong qua bang trung cau y dan hoac Quéc hdi lap hién. Anh (Chi) hay ly giai quy dinh nay va cho biét quan diém cua minh. 3. Anh (Chi) hay trinh bay diém khac nhau co ban trong thu tuc stta déi Hién phap theo Hién phap 1946 va Hién phap 2013. Anh (Chi) cé nhan xét gi vé van dé nay. 4. Hoan canh ra doi cua Hién phap 1946 da tac d6ng nhw thé nao dén moi quan hé phap ly gitta Chu tich nuéc véi Nghi vién nhan dan duc quy dinh trong ban Hién phap nay? 5. Néu va phan tich nhitng diém méi co ban cua Hién phap nam 2013 so vdi Hién phap 1992 (da dugc stta déi, b6 sung 2001). 6. Sy lanh dao ctia Dang dugc ghi nhan khac nhau nhu thé nao trong lich str lap hién Viét Nam va giai thich vi sao cé sy khac nhau do. 7. Anh (Chi) hay néu va phan tich nhitng ndi dung thé hién sy lanh dao cua Dang cOng san Viét Nam trong hé thong chinh tri va giai thich vi sao ndi sy lanh dao cua Dang déi vdi hé thong chinh tri mang tinh dinh huéng? 8. Anh (Chi) hay phan tich vj tri, vai tro cua Mat tran T6 quéc Viét Nam va cac té chic thanh vién cua Mat tran trong hé thong chinh trj nuéc ta hién nay. Tai sao can phai phat huy vai tro phan bién xa hdi cua Mat tran T6 quéc Viét Nam 6 nuéc ta hién nay? 9. Anh (Chi) hay phan tich vi tri, vai tro cla Nha nuéc Cong hoa xa hdi chu nghia Viét Nam trong hé théng chinh trj nuéc ta hién nay. 10. Anh (Chi) hay trinh bay cac hinh thttc nhan dan thyc hién quyén lyc nha nuéc theo quy dinh ctia Hién phap hién hanh va danh gia viéc thuc hién van dé nay. 11. Xu thé toan cau héa da lam thay d6i nhan thite cua cac nha lap hién Viét Nam vé van dé quyén con ngu¢i nhu thé nao. 12. Anh (Chi) hay so sanh n@i dung hai quy dinh sau: “Quyén va nghia vu cua céng dan do Hién phdp va luat quy dinh” (Diéu 51 Hién phap nam 1992). “Quyén con ngudi, quyén céng dan chi co thé bi han ché theo quy dinh cua luat trong trudéng hgp can thiét vi ly do quéc phong, an ninh quéc gia, trat tu’, an toan xd hdi, dao ditc xd hdi, suc khoe cua c6ng d6ng” (Khoan 2 diéu 14 Hién phap nam 2013). 13. Anh (Chi) hay phan tich cac nguyén tac hién dinh vé quyén con ngu¢i, quyén va nghia vu co ban cua cong dan. 14. Anh (Chi) hay néu va phan tich y nghia cua nhitng diém méi co ban trong chong “Quyén con ngu‘i, quyén va nghia vu co’ ban cuia céng dan” theo Hién phap nam 2013 so vdi chuong “Quyén va nghia vu co’ ban cuia céng dan” Hién phap nam 1992. 15. Hoat d6ng Hiép thuong trong bau ctr la gi? Anh (Chi) hay danh gia vé hoat dong nay & nu@c ta hién nay. 16. Anh (Chi) hay trinh bay phuong phap xac dinh két qua bau cv’ theo quy dinh cua phap 1uat hién hanh va cho y kién nhan xét vé van dé trén. 17. Bang cac quy dinh cua php luat hién hanh, hay ching minh sy phan céng, phdi hgp, kiém soat gitta cdc co quan nha nu@c trong viéc thyc hién quyén lap phap, hanh phap va tu phap. 18. Anh (Chi) hay giai thich vi sao noi viéc Nghi quyét s6 51 nam 2001 quy dinh thém quyén bo phiéu tin nhiém da gitp Quéc hdi cht déng hon trong viéc xt ly cac chitc danh do Quéc hdi bau 80 hoac phé chuan? Anh (Chi) hay dé xuat m6t giai phap dé viéc bo phiéu tin nhiém tai Quéc héi 6 nuéc ta hién nay co tinh kha thi hon. 19. Anh (Chi) hay phan biét hoat ddng lay phiéu tin nhiém va bo phiéu tin nhiém tai Quéc hdi. 20. Anh (Chi) hay phn tich viéc thytc hién quyén lap hién, lap phap cla Quoc h@i. Hay néu y kién nhan xét cua Anh (Chi) vé viéc thyc hién quyén nay ctia Quoc hdi hién nay. 21. Anh (Chi) hay trinh bay vé quyén chat van cua dai biéu Quéc hi. Hay néu y kién nhan xét va kién nghj ctia Anh (Chi) vé van dé nay. 22. Anh (Chi) hay trinh bay mdi quan hé phap ly gitta Quéc hdi véi Chinh phu, Toa an nhan dan tdi cao, Vién kiém sat nhan dan ti cao. Nhan xét cua Anh (Chi) vé vi tri cia Quéc hGi trong b6 may nha nuvc ta. 23. Anh (Chi) hay trinh bay diém khac nhau co ban giifa ché dinh Chu tich nuéc theo Hién phap 2013 véi Hién phap 1946 va giai thich. 24. Anh (Chi) hay trinh bay méi quan hé php ly co ban gitta Chu tich nuéc véi Quéc héi, Uy ban thu'éng vu Quéc hdi, Chinh phu, Toa an nhan dan téi cao va Vién kiém sat nhan dan téi cao theo quy dinh cua phap luat hién hanh. 25. Anh (Chi) hay giai thich vi sao Khoan 1 Diéu 88 Hién phap hién hanh quy dinh cho Chu tich nuéc cé quyén dé nghi Uy ban thudng vu Quéc héi xem xét lai cac phap lénh trong thdi han 10 ngay ké tir ngay phap lénh dugc thong qua. 26. Anh (Chi) hay phan tich vi tri, tinh chat phap ly cua Chinh phu theo Diéu 94 cua Hién phap hién hanh. So sanh tinh chat phap ly cua Chinh phu theo Hién phap nam 2013 véi Chinh phu theo Hién phap nam 1992 va giai thich. 27. Anh (Chi) hay trinh bay co cau té chitc cua Chinh phu. Hién nay, Nha nuéc ta dang thuc hién viéc d6i mdi t6 chitc cia Chinh phu nhu thé nao? 28. Bang cdc quy dinh cua phap luat hién hanh, Anh (Chi) hay chttng minh tinh déc lap cua Toa an nhan dan cac cap trong té chtrc va hoat dong. Tai sao can dam bao tinh déc lap ctia hé thong co quan nay? 29. Anh (Chi) hay trinh bay dinh huGng d6i méi m6 hinh Toa an nhan dan 6 nuéc ta. 30. Anh (Chi) hay trinh bay dinh huéng d6i mdi Vién kiém sat nhan dan 6 nuéc ta. 31. Anh (Chi) hay phan tich cac chtfc nang ctia Vién Kiém sat nhan dan theo quy dinh cua phap luat hién hanh. Nam 2001, chitc nang cua Vién Kiém sat nhan dan da thay d6i nhu thé nao? Anh (chi) hay binh luan vé van dé nay. 32. Anh (Chi) hay phan tich mdi quan hé gitta Hoi dong nhan dan véi Toa an nhan dan va Vién kiém sat nhan dan cting cap. 33. Anh (Chi) hay trinh bay quy dinh cua Hién phap nam 1946 vé co quan tu phap. Lién hé véi Chién luge cai cach tu phap 6 nuéc ta, Anh (Chi) hay binh luan vé tinh hgp ly cua nhitng quy dinh nay trong Hién phap nam 1946. 34. Anh (Chi) hay trinh bay nhiing diém moi cua Hién phap nam 2013 vé Toa an nhan dan va Vién kiém sat nhan dan. Anh (Chi) hay binh luan vé nhitng diém mdi do. 35. Anh (Chi) hay chttng minh rang Uy ban nhan dan cdc cp 14 co quan duge té chitc va hoat d6ng theo nguyén tac “tru thudc hai chiéu”. Vi sao Uy ban nhan dan dutgc t6 chttc va hoat dong theo 81 nguyén tic nay va hay chi ra nhitg bat c4p hién nay trong viéc van hanh Uy ban nhan dan theo nguyén tac nay? 36. Cho y kién ctia anh (chi) vé cht trong hop nhat chic danh Bi thy cap uy véi Chui tich Uy ban nhan dan cng cap 37. Anh (Chi) hay trinh bay méi quan hé phap ly co ban gitta Héi dong nhan dan véi Uy ban nhan dan cung cap, Toa an nhan dan cung cap va Vién kiém sat nhan dan cung cap theo quy dinh cua phap luat hién hanh. 38. Anh (Chi) hay trinh bay co cau t6 chic cla Hi déng nhan dan cac cap theo Luat Té chitc chinh quyén dia phuong 2015 (stta doi, b6 sung nam 2019). 39. Anh (Chi) hay trinh bay co cau té chttc cia Uy ban nhan dan cac cap theo Luat T6 chitc chinh quyén dia phuong 2015 (stta doi, b6 sung nam 2019). 40. Anh (Chi) hay néu va phan tich y nghia cua nhitng diém stra d6i, b6 sung ctia Luat sé 47/2019/QH14 vé Luat T6 chic chinh quyén dia phuong nam 2015. III. BAI TAP 1. Sy tuong thich gitta Hién phap, Luat Dat dai va cdc van ban duéi luat vé van dé thu hoi dat vdi quyeén st? dung dat cia cOng dan. + Diéu 54 Hién phap stra d6i 2013 quy dinh: “1. Dat dai la tai nguyén dac biét cia quéc gia, nguon luc quan trong phat trién dat nuéc, duoc quan ly theo phdp ludt. - 2. T6 chic, ca nhan duoc Nha nuéc giao dat, cho thué dat, céng nhan quyén sw’ dung dat. Nguoi su dung dat dugc chuyén quyén st? dung dat, thyc hién cac quyén va nghia vu theo quy dinh cua ludt. Quyén sur dung dat duoc phap ludt bao hd. 3. Nha nuéc thu hdi dat do t6 chitc, ca nhdn dang st? dung trong truéng hop that can thiét do luat dinh vi muc dich quéc phong, an ninh; phat trién kinh té - xd hi vi loi ich quéc gia, cng céng. Viéc thu héi dat phai céng khai, minh bach va duc béi thudng theo quy dinh cua phdp luat. 4, Nha nuéc trung dung dat trong truéng hgp that can thiét do luat dinh dé thuc hién nhiém vu quéc phong, an ninh hoac trong tinh trang chién tranh, tinh trang khan cap, phong, chéng thién tai”. - + Diéu 38 Luat Dat dai quy dinh: Nha nuéc chi thu hoi dat trong cac trudng hgp dat dugc st’ dung vao céc muc dich quéc phong, an ninh, Igi ich quéc gia, loi ich c6ng céng, phat trién kinh té . Hién nay, phan 1én khiéu kién, tranh chap vé thu hoi dat déu lién quan dén truéng hgp thi? ba. + Diéu 40 Luat Dat dai quy dinh viéc thu h6i dat dé str dung vao muc dich phat trién kinh té thudc bén trudng hgp cy thé gom: “Dau tu xdy dung khu céng nghiép, khu céng nghé cao, khu kinh té va cdc dy’ an dau tu’ 16n theo quy dinh cuia Chinh phi”. + Diéu 36 Nghi dinh 181/2004/ND-CP quy dinh ngoai cac trudng hgp xay dung khu cong nghiép, khu cong nghé cao, khu kinh té nhu luat dinh, Nha nuéc con dugc thu héi dat déi véi cac dy 4n: a) Dau tu san xuat, kinh doanh, dich vy, du lich (véi diéu kién dy an thudc nhém A va kh6ng thé dau tu trong khu cong nghiép, khu céng nghé cao, khu kinh té); b) Cac dy an st? dung vén ODA; c) Cac dy an dau tu 100% v6én nuéc ngoai (véi diéu kién dy an kh6ng thé dau tv trong khu c6ng nghiép, khu cng nghé cao, khu kinh té). Nhu vay, nghi dinh da “ngam” giai thich rang ba nhom dy an nay thudc trudng hop “cdc dy dn dau tu’ 16n” nhw luat dinh. + Nghi dinh 84/2007/ND-CP quy dinh viéc bai bo diéu kién (mttc vén va linh vutc) dé Nha nuéc thu héi dat; dong thoi, tiép tuc mé r6ng danh muc cac trudng h¢p Nha nuéc thu héi dat ma dién hinh 1a viéc dé ra m6ét s6 muc dich méi chua hé dugc luat dinh nhu: “Nha nuéc thu hoi dat dé thuc 82