Kiểm tra đánh giá theo định hướng phát triển năng lực học sinh trong dạy học lịch sử Việt, Thesis of Science education

Download Kiểm tra đánh giá theo định hướng phát triển năng lực học sinh trong dạy học lịch sử Việt and more Thesis Science education in PDF only on Docsity! DAI HOC HUE TRUONG DAI HOC SU PHAM TRAN VIET LUQNG KIEM TRA DANH GIA THEO DINH HUONG PHAT TRIEN NANG LUC HQC SINH TRONG DAY HOC LICH SU VIET NAM TU 1960 DEN 1975 G TRUONG TRUNG HOC PHO THONG. LUAN VAN THAC SI GIAO DUC HOC THEO DINH HUONG UNG DUNG Thira Thién Hué, nam 2019 LOI CAM ON Toi xin chan thanh cam on Ban Giam hiéu, phong Dao tao Sau Dai hoc - Truong DHSP Hué; Quy thay cé trong Khoa Lich sit, t6 Ly luan va Phuong phap day hoc b6 mén Lich sit trong Dai hoc Su pham Hué da giup dé téi trong qué trinh hoc tap va hoan thanh luan van. Pac biét, xin duge bay td long kinh trong va biét on sau sac TS. Nguyén Duc Cuong - giang vién T6 Ly luan va phuong phap day hoc b6 mén Lich st Truong DHSP Hué - da tan tinh hudng dan, giup dé téi trong qua trinh thuc hién va hoan thanh luan van. T6i cfing xin cam on S6 Gido duc va Dao tao tinh Dak Lak, Ban Gidm hiéu va gido vién b6 mon Lich st cac truong THPT trén dia ban huyén Kréng Nang, tinh Dak Lak d& tao diéu kién thuan loi va giup d6 téi trong qua trinh thuc hién luan van. Cuéi cing, xin chan thanh cém on gia dinh, déng nghiép va ban be di dong vién, giup d6 téi trong qua trinh hoc tap va hoan thanh luan van. Mac du da rat c6 gang song do nang luc cdn han ché, kinh nghiém nghién cttu chua nhiéu nén luan van kh6ng tranh khéi nhitng khiém khuyét, rat mong nhan duge su gép y¥ chan tinh cia quy thay c6 va ban be. Dak Lak, thang 7 nam 2019 Tac gia luan van Tran Viét Luong iv MUC LUC LOI CAM DOAN. LOT CAM ON wes esssessssesssseesssessssccnsceeseessneessssecsnscesseseesessunecsssscsssessseessneesuuesssnsessseesseessueessansesaseesed iv MUC LUC Woe cceeecesesscssceeceseceeceeesssssseesessseeesessssesssssesaceeseassesecessssesesessssaceeseasseseaseessaecesessseasee se vi MO DAU .sescsesssssessssecssnccsnseesseesssecssnecesseessessueessssessssesssessssessunecsunscsnsesessessnessussessnseesseesseessnsessnnse 1 1, L{DO CHON DE TAI 2. LICH SU VAN DE NGHIEN CUU.....ssssessssssssssvssnsesessessesseseessesssnssnnsnmnneumeseseescesesseassesssnsnnannannes 4 3. DOI TUGNG, PHAM VI NGHIEN CUU ....ssssssssssssesssesesseseessesssnssnnsnmnnsumeseseeseesesseansessnnsnnannannes 8 3.1. DOi tuoing nghién cut B12. PHIM Vi NGHIEN CULU v.eseeseesessseessseneteseseessneesneneesseeseseseseseseessnessneneesseeseseaeeaeanessneaneaeesaeeeeseeeieaeanese 9 4, MUC TIEU NGHIEN CUU 5. NHIEM VU NGHIEN CUU 6. PHUONG PHAP NGHIEN CUU DE TAL....sssssssssssssssssseessssesseessesssnsnnnsnnnenmeseseeseatesseenstsennannen 10 7. GIA THUYET KHOA HOC CUA DE TAL...sssssssssssssusesssesssseecseessesssnsnnnnnnnenmeseseeseatesseenstsennannes 10 8. NHUNG DONG GOP MGI CUA DE TAL ...ssssssssssssssusessseessseesseessesssnsnnnsnnneneseseeseatesseensesennannen 10 9, BO CUC CUA DE TAL .vsssssessssesesssssesesssessessstssnnsnmusnumsssseessesecaeessessunsnnnnnmenmcieeseeseesesseensessnnannen 11 NOI DUNG... Chirong 1: CO SO LY LUAN VA THUC TIEN CUA VIEC KIEM TRA DANH GIA THEO HUONG PHAT TRIEN NANG LUC HOC SINH TRONG DAY HOC LICH SU 6 TRUONG TRUNG HQC PHO THONG DD. CO S019 UG ss esseesessessessess cesses teeseesseescsssessesuiesesseesssssessesuesseaseessssuesnssuesseassessssnesssuessaneesssy 12 1.1.1. Khdi niém ve kiém tra, danh gid 1.1.2. Kiém tra danh gid qué trinh trong day hoc - mét hinh thic kiém tra dénh gid theo huéng phat trién nding luc hoc sinh 1.1.3. Khai niém nding lire, nang luc hoc sinh, cac nang lic chung va ndng luc chuyén biét ctia mon lich sit... D.1.3.1. KhGi mG NGNg WiC .cececccccceccseeseee secs eeses cee csces essences csnescsecsnescssssneensissneessnssaeessnesiensanenees 18 1.1.3.2. Khai niém nang luc hoc sinh 1.1.3.3. Kiém tra danh gid theo nang luc, su khdc biét giita kiém tra dénh gid theo nang luc voi kiém tra danh gid theo chuan kién thivc, ki nding... 1.1.4. M6i quan hé giita kiém tra danh gid voi phat trién nang luc hoc sinh trong day hoc lich s trong mét giai doan cu thé & trueéng Trung hoc phé thong... 1.1.5. Muc dich, ¥ nghia cia viéc kiém tra dénh gia trong day hoc lich str trong m6t giai doan cu thé 6 truréng Trung hoc phé thong. 1.1.5.1. Muc dich ctia kiém tra danh gia trong day hoc lich sit 6 truéng Trung hoc pho thong....26 1.1.5.2. ¥ nghia ciia kiém tra danh gid trong day hoc lich sir 6 truéng Trung hoc phé thong ...... 28 1.2. Co sé thitc tién 1.2.1. Muc dich diéu tra khdo sat . 1.2.2. N6i dung, két qua diéu tra Chirong 2: HE THONG CAU HOI, BAI TAP DE KIEM TRA DANH GIA THEO HUONG PHAT TRIEN NANG LUC HOC SINH TRONG DAY HOC LICH SU VIET NAM TU 1960 DEN 1975 G TRUONG TRUNG HOC PHO THONG... 2.1. N6i dung co ban chuong trinh lich str Viét Nam tit 1960 dén 1975 6 truéng Trung hoc pho 2.3. Xdy dung hé thong cau héi, bai tap kiém tra danh gid theo huéng phat trién nang luc hoc sinh trong day hoc lich sur Viét Nam tir 1960 dén 1975 6 truong trung hoc phé thong. ......00+ 39 2.3.1. Nguyén tac xdy dung hé thong cau hi, bai tap dé kiém tra danh gid theo huéng phat trién nding luc hoc sinh trong day hoc lich str Viét Nam tit 1960 dén 1975 6 truong Trung hoc pho 2.3.1.2. Cau héi, bai tap phai dam bao tinh vita site déi véi hoc sinh. 2.3.1.3. Thiét ké cau héi, bai tap phai da dang 2.3.1.4. Thiét ké cau héi, bai tap phai dém bao tinh hé thong 2.3.2. Bang m6 ta cdc mite 46 nhGn thitc 2.3.3. Xay dung hé théng cau héi, bai tap kiém tra dénh gid theo huéng phat trién nding luc hoc sinh trong day hoc lich str Viét Nam tit 1960 dén 1975 53 vii DANH MUC NHUNG CHU VIET TAT TRONG LUAN VAN BT CH DHLS DG GD GDPT GV HS KT KTDG LS NL NLHS NXB PPDH PPDHLS PT QTDH SGK THPT TNKQ TNSP Bai tap Cau hoi Day hoc lich st Danh gia Gido duc Gido duc phé thong Gido vién Hoc sinh Kiém tra Kiém tra danh gia Lich st Nang luc Nang luc hoc sinh Nha xuat ban Phuong phap day Phuong phap day hoc Lich str Phé thong Qtia trinh day hoc Sach gidéo khoa Trung hoc phé thong Trac nghiém khach quan Thuc nghiém su pham xi MO DAU 1. Li DO CHON BE TAI Buc sang thé ky 21 dat nude ta dang cling véi nhan loai bude sang mét giai doan phat trién moi voi nhiing yéu cau méi vé phat trién nguén nhan luc, phat trién con ngudi. Dé bao dam phat trién bén vig, nhiéu quéc gia di khéng ngimg déi moi CT GDPT ni riéng, giao duc dao tao néi chung dé nang cao chat hrong nguén nhan luc, trang bi cho cac thé hé tuong lai nén tang van hoa ving chic va nang hue thich mg cao trudc moi bién dong cua thién nhién va xa hdi. Déi mdi giao duc da tré thanh nhu cau cap thiét va xu thé mang tinh toan cau. Trong béi cénh noi trén, ngay 4/11/2013, H6i nghi lan thir 8 Ban Chap hanh Trung uong Dang Céng sén Viét Nam (khoa XI) da thong qua Nghi quyét sé 29- NQ/TW vé déi mdi can ban, toan dién GDDT dap tmg yéu cau céng nghiép hoa, hién dai hoa trong diéu kién kinh té thi truong dinh hudong x4 héi cht nghia va hdi nhap quéc té. Quan diém chi dao déi mdi giao duc ciia Nghi quyét la: “Chuyén manh qua trinh gido duc tir chi yéu trang bi kién thie sang phat trién toan dién nang lye va pham chat nguéi hoc. Hoc di d6i voi hanh; li lun gan voi thye tién; gido duc nha truéng két hop voi gido duc gia dinh va gido duc xd héi.” Tu tuéng nay hoan toan phi hop voi xu thé phat trién giao duc trén thé gidi hién nay. Nhu vay, bén canh pham chat dao dite duoc coi nhu 1a cai géc thi nang luc cia ngudi hoc tré thanh phan than, 14, canh cia mét cai cay, trén co sé do sé dom hoa, két trai. Trong méi trudng x4 hdi hién dai, nang luc quyét dinh thanh céng cia con ngudi. Nhung lam thé nao gido duc cé thé phat trién duoc nang luc cua hoc sinh. BO mén Lich str sé gop phan vao hinh thanh nhiing nang luc nao cla ngudi hoc? Day 1a nhtmg cau héi khéng dé tra loi. Trén co sé Nghi quyét 29, Trong nhtmg nam qua gido duc phé théng nude ta dang thu hién buéc chuyén tir chuong trinh gido duc tiép cAn néi dung sang tiép can nang luc cia nguoi hoc — tir ché quan tam tdi viéc hoc sinh hoc duge gi dén ché quan tam tdi viéc hoc sinh hoe duge cai gi qua viée hoc. Dé thuc hién duoc diéu do, can Trong nhiing nam qua, toan thé giao vién ca nude d4 cé nhiéu chuyén bién trong nhan thite vé déi moi kiém tra danh gia hudng dén phat trién nang le nguoi hoc. Day la tién dé v6 cing quan trong dé chung ta tién tdi viéc kiém tra, danh gid theo theo dinh huéng phat trién nang luc cia ngudi hoc. Tuy nhién, trong thuc té thi viée kiém tra, danh gia van dang dumg lai 6 viée kiém tra, danh gia da vao khdi long kién thite dé xép hang hoc sinh ma chua danh gia duoc kha nang van dung, sang tao, ki thuat thuc hanh va nang luc giai quyét van dé ctia hoc sinh. C6 nhiéu nguyén nhan dan dén nhtng han ché noi trén nhung chi yéu va quan trong nhat 1a do nhan thi Ii luan cua gido vién vé déi mdi phuong phap day hoc va kiém tra, danh gia con chua day di, nhuan nhuyén. Vi vay dé mon lich str phat huy hét vai trd cia minh thi bén canh déi mdi néi dung, phuong php day hoc lich st con phai d6éi mdi vé kiém tra, danh gid. Xuat phat tir nhing yéu cau déi moi giao duc hién nay, tdi chon van dé: “Kiém tra danh gid theo dinh hwéng phat trién néng luc hoc sinh trong day hoc Lich st Viét Nam tie 1960 dén 1975 6 trwong trung hoc phé théng”. lam dé tai luan van Thac sy chuyén nganh ly luan va phuong phap day hoc bé mén lich st. 2. LICH SU VAN DE NGHIEN CUU Kiém tra, danh gia theo dinh hudng phat trién nang luc hoc sinh trong day hoc néi chung va day hoc lich str trong mét giai doan lich st ndi riéng da duoc dé cap dén trong nhiéu c6ng trinh, duge xem xét va nghién ctu véi nhiéu goc dé khdc nhau. Trong gido trinh “ddnh gid trong gido duc” cia tac gia Tran Van Hiéu dé cap nhting If luan chung vé kiém tra, danh gia trong gido duc, li thuyét vé cac phuong phap va ki thuat kiém tra, danh gia co ban. Trén co sé do huong dan soan thao va stt dung cac phuong phap ki thuat dé té chic hoat déng kiém tra, danh gia trong gido duc hay hoat dong bé mén. Tac gia Tran Thi Tuyét Oanh trong cuén “Ddnh gid két qua hoc tap” (sach chuyén khao) d& cung c4p nhitg If luan co ban vé danh gia két qua hoc tap cia ngudi hoc, cdc nguyén tac, phuong phap danh gia, cdc ki thuat x4y dung c6ng cu danh gia, dac biét la danh gia 6 linh vuc nhan thuc. Tac gia Lam Quang Thiép trong “Do luéng va danh gia hoat déng hoc tap trong nha truong” da danh mét phan quan trong dé cap dén danh gia trong gido duc, téc gia gidi thiéu cdc phuong phap danh gia trong gido duc gém danh gia kiéu Iya chon tra loi (trac nghiém khdch quan), danh gid nho bai viét da dai (tu lun), danh gia thuc hanh va danh gid qua giao tiép. O méi phuong phap danh gia, tac gia néu cdc tinh huéng va diéu kién thuan loi dé danh gia bang phuong phap dang xét, cach thiét ké cdc cong cu dé danh gia va trién khai hoat d6ng danh gia tuong tmg, céch nang cao chat rong danh gid va cdc thién léch khi danh gia. Nhin chung, cdc c6ng trinh trén tap trung vao nhting van dé cé tinh chat If luan vé kiém tra danh gia két qua hoc tap néi chung, khang dinh vi tri quan trong cia kiém tra danh gia trong hoat déng day hoc, dua ra cac phuong phap danh gia két qua hoc tap ctia hoc sinh 6 trudng phé thong. Di sau nghién ciu van dé kiém tra danh gia trong day hoc lich sit di durge cdc nha nghién cwu gido duc lich si dé cap dén trong nhiéu tac pham, tap chi, ky yéu. Trong tac pham “Cac con duéng, bién phdp nang cao hiéu qua day hoc lich sir & truéng phd thong”, tac gia Nguyén Thi C6i xem kiém tra danh gia co y nghia 1én trong day hoc lich sit 6 trudng phé théng, 14 mét hoat dong khéng thé thiéu va déi moi kiém tra danh gia trong day hoc lich str 1a mét bién phap quan trong dé nang cao chat luong day hoc bé mOn. Tc gia dua ra mét sé bién phap déi mdi viéc kiém tra dénh gid trong qué trinh hoc tap lich st ctia hoc sinh 6 truong phé thong. Tac gia Dang Van H6 trong giao trinh “Kiém tra danh gid trong day hoc lich sir 6 truong pho théng” (NXB Dai hoc Hué, 201 3) da lam 16 cac van dé: muc dich, yéu cau cia viéc KTDG; cac hinh thir, ndéi dung va phuong phap tién hanh KTDG trong DHLS 6 truong PT. Tac gia da trinh bay mét cach c6 hé théng nhting co sé ly lan va thuc tién cia viéc KTDG trong DHLS 6 truong PT va cdc nguyén tac, bién phap bién soan cting nhur stt dung cdc cau héi (CH), bai tap (BT) dé KT chinh xac, day di két qua hoc tap cia HS. Tuy nhién, van dé kiém tra danh gia theo hong phat trién nang luc ctia hoc sinh trong day hoc lich str qua mot mot giai doan lich st cu thé thi chua co nhiéu céng trinh nghién cwtu dé cap dén van dé nay. C6 thé ké ra mét sé céng trinh nghién ctu sau: Trén tap chi Khoa hoc gido duc nhitng nam gan day co nhiéu bai viét ctia cdc tac gia ban vé c4c van dé nhu nang luc, phat trién nang luc cho hoc sinh, kiém tra danh gia theo dinh huong phat trién nang hue. Trong bai viét “Xdy dung chuong trinh gido duc pho thong theo huéng tiép can nang luc” (Tap chi Khoa hoc gido duc sé 68 thang 5/2011), tac gia D6 Ngoc Théng néu 1én khai niém nang luc va phan loai hé thong nang hue, “nding hec cé thé dinh nghia nhu la m6t kha néng hanh déng hiéu qua bang sy cé gang dya trén nhiéu nguén luc. Nhiing kha néng nay dugc sie dung m6t cach phi hop, bao gém tat ca nhiing gi hoc duoc tir nha trong ciing nhu nhiing kinh nghiém cia hoc sinh, nhiing ki nang, thai d6 va su hing thi, ngodi ra con c6 nhing nguén ben ngoai chang han nhw ban cing lop, thay c6 gido, cdc chuyén gia hodc cdc nguén théng tin khdc” theo do, tac gia xac dinh hé théng nang le chung gém 8 nang luc cu thé: tu duy phé phan, tu duy logic; giao tiép, lam chu ng6n ngit; tinh todn, ing dung s6, doc — viét; lam viéc nhém — quan hé voi nguoi khdc; céng nghé thong tin truyén thong; s4ng tao, tu chi; gidi quyét van dé. Trén co sé do tac gia dua ra dinh hudng thiét ké chong trinh theo husng tiép can nang luc hoc sinh. Tac gia Nguyén Cong Khanh trong bai viét “Xa@y dung khung ndng luc trong chuong trinh gido duc phé thong sau nam 2015” (Tap chi Khoa hoe gidéo duc sé 95 thang 8/2013) da dua ra mét s6 quan niém vé nang luc va nang luc ctia hoc sinh phé thong “Néang luc la kha nang lam chi nhiing hé thong kién thitc, ki nding, thai d6 va van hanh ( két néi) chiing mét cach hop li vao thuc hién thanh céng nhiém vu hodac giai quyét hiéu qua van dé dat ra ctia cuéc séng. Nang luc la mét cdu tric déng (trieu tuong), c6 tinh mé, da thanh té, da tang bac, ham chia trong n6 khong chi la kién thitc, ki nang ma ca niém tin, gid tri, trach nhiém xd hdi... thé hién & tinh san sang hanh d6ng trong nhitng diéu kién thc té, hoan cénh thay déi ” [34], tu do tac gia dé 3.2. Pham vi nghién ciru Trong khu6én kh6 cua luan van, ching tdi chi gidi han nghién cuu tim hiéu viéc kiém tra danh gia theo dinh hudng phat trién nang Ic ciia hoc sinh trong day hoc Lich str Viét Nam tir 1960 dén 1975 6 truong trung hoc phé théng. Dé gidi quyét nhtng van dé cua dé tai, chting t6i tién hanh diéu tra x4 hdi hoc, thuc nghiém sw pham 6 mét sé truéng THPT trén dia ban tinh Dak Lak va xt Ii két qua thuc nghiém su pham dé rit ra nhtng két luan can thiét lién quan dén dé tai. 4. MUC TIEU NGHIEN CUU Nghién ctru, xay dung, sit dung cdc céng cu va hinh thirc kiém tra danh gia theo hudng phat trién nang luc hoc sinh trong day hoc lich sit 6 mét giai doan, g6p phan thuc hién c6 hiéu qua ddi mdi trong day hoc noi chung, kiém tra danh gia noi riéng trong day hoc lich st 6 truong THPT. 5. NHIEM VU NGHIEN CUU Luan van tap trung giai quyét cdc nhiém vu cu thé sau: - Nghién ctu Ii luan vé kiém tra, danh gid trong day hoc néi chung va trong day hoc lich str noi riéng, If luan vé kiém tra danh gia theo dinh huong phat trién nang luc cia hoc sinh 6 truong trung hoc phé thong qua cdc tai liéu tam If gido duc, tai ligu gido duc lich st, tai ligu tap huan déi moi kiém tra danh gid. - Diéu tra x4 hdi hoc dé khao st thuc tién viéc kiém tra danh gia két qua hoc tap trong day hoc lich sit néi chung va day hoc kiém tra danh gia theo chu dé noi riéng 6 trong trung hoc pho théng theo dinh hung phat trién nang luc hoc sinh. - Tim hiéu néi dung chuong trinh lich st Viét Nam giai doan 1960 dén 1975 6 truong trung hoc phé thong lam cin ctr xac dinh ndi dung kién thite, xac dinh cdc nang luc can kiém tra tir dé dé xuat cdc hinh thttc, bién phap kiém tra danh gia theo dinh huong phat trién nang luc cua hoc sinh trong day hoc Lich str Viét Nam tir 1960 dén 1975 6 trudng trung hoc phé thong. - Tién hanh thuc nghiém su pham dé khang dinh tinh kha thi cia dé tai. 6. PHUONG PHAP NGHIEN CUU DE TAI - Phuong phép luan: Lf luan cia chi nghia Mac — Lénin va tu tuong H6 Chi Minh, duong 16i cia Dang Céng san Viét Nam vé lich stt va gido duc lich st vé kiém tra danh gia. - Phuong phap nghién cwu cu thé: + Phuong phap nghién ctu tai liéu: Nghién ctu cdc tai liéu gido duc hoc, gido duc lich str vé kiém tra dinh gid va cdc tai liéu lich str lién quan, déng thoi nghién ctu chuong trinh Lich str Viét Nam tir 1960 dén 1975 6 trong trung hoc phé théng. + Phuong phap diéu tra x hdi hoc: Khao sat thuc té kiém tra danh gia 6 mét sé trong trung hoc phé thong trén dia ban tinh Dak Lak thong qua mét sé hoat dong nhu diéu tra x4 héi hoc trong gido vién, hoc sinh. Tur do rut ra két luan vé thuc trang kiém tra danh gia theo dinh huéng phat trién nang lye ctia hoc sinh. + Tién hanh thuc nghiém su pham: Soan mét sé dé kiém tra, danh gia theo dinh huong phat trién nang luc cta hoc sinh va tién hanh thuc nghiém su pham 6 mét sé trong trung hoc pho théng trén dia ban tinh Dak Lak. + Phuong phap théng ké todn hoc: Xt If két qua thuc nghiém su pham nham khang dinh tinh kha thi cia dé tai. 7. GIA THUYET KHOA HOC CUA DE TAI Néu thuc hién kiém tra danh gia trong day hoc Lich stt Viét Nam tir 1960 dén 1975, theo cdc hinh thc va bién phap dé tai dé xuat thi sé gop phan thuc hién déi moi kiém tra danh gia theo dinh hudng phat trién nang luc ctia hoc sinh, nang cao chat long day hoc b6 mon lich sir 6 trong phé thong. 8. NHUNG DONG GOP MOI CUA BE TAI Luan van hoan thanh sé c6 nhtng déng gop cu thé sau: - Bé sung co sé If luan ctia viéc kiém tra danh gia theo huéng phat trién nang hrc hoc sinh trong day hoc lich sit 6 truong trung hoc phé thong 10 - Hé théng héa nhting don vi kién thuc lich st trong giai doan tir 1960 dén 1975 6 trong trung hoc phé théng c6 thé st dung dé tién hanh kiém tra danh gia theo dinh hung phat trién nang lc hoc sinh. - Dé xuat hé théng cau hdi, bai tap kiém tra danh gia theo dinh hung phat trién nang luc hoc sinh trong day hoc Lich str Viét Nam tr 1960 dén 1975 6 truong trung hoc phé théng. - Dé xuat cdc nguyén tic, bién phap su pham kiém tra danh gia theo dinh hudng phat trién nang luc hoc sinh trong day hoc Lich str Viét Nam tir 1960 dén 1975 6 trong trung hoc phé théng. - Luan van la tai liéu tham khao cua sinh vién su pham khoa lich st truong dai hoc, cao ding va gido vién b6 mén lich str 6 truong THPT. 9. BO CUC CUA DE TAI Ngoai phan Mé dau, Két luan, Tai ligu tham khao, Phy luc, néi dung cia luan van bao gém 3 chuong: Chuong 1: CG SO Li LUAN VA THUC TIEN CUA VIEC KIEM TRA, DANH GIA THEO HUONG PHAT TRIEN NANG LUC CUA HOC SINH TRONG DAY HOC LICH SU G TRUGNG TRUNG HOC PHO THONG. Chuong 2: HE THONG CAU HOI, BAI TAP DE KIEM TRA DANH GIA THEO HUONG PHAT TRIEN NANG LUC CUA HOC SINH TRONG DAY HOC LICH VIET NAM TU 1960 DEN 1975 G TRUGNG TRUNG HOC PHO THONG. Chuong 3: BIEN PHAP KIEM TRA, DANH GIA THEO HUGNG PHAT TRIEN NANG LUC CUA HOC SINH TRONG DAY HOC LICH SU’ VIET NAM TU 1960 DEN 1975 G TRUONG TRUNG HOC PHO THONG. 11 luong va hiéu qua gido duc can cr vao muc tiéu day hoc (muc tiéu dao tao) lam co’ so cho nhiing chit truong, bién phap va hanh déng gido duc tiép theo” [45, tr.8]. Theo quan diém moi vé DG hién nay, tac gia Nguyén Cong Khanh dua ra dinh nghia: “Danh gid trong gido duc la mét qua trinh thu thap, tong hop, dién gidi thong tin vé déi tuong can dénh gid (hiéu biét hay nang lyc ctia hoc sinh, chuong trinh, nha truéng...) mt cach cé hé théng nham muc dich hiéu biét sau va sie dung cdc théng tin nay dé ra quyét dinh vé hoc sinh, vé nha truéng hay dua ra cdc chinh sch gido duc” [33, tr.33]. Tac gia Nguyén Céng Khanh dé cp triét ly “Danh gid dé phat trién hoc tap hay danh gid vi su tién b6 cia nguéi hoc (assessment for learning)”. Theo do, “DG vi sy tién b6 cia nguéi hoc” nghia la xac dinh 16 kién thite nén tang va cac ki nang ctia HS, déng thoi theo doi su tién bd cia cdc em trong viéc hoc tap. DG dé phat trién hoc tap doi hoi GV str dung théng tin vé két qua KTDG dé cai thién hoat déng giang day, phat trién NL ctia HS. DG vi su tién b6 nghia la DG phai dién ra trong sudt QTDH, phai cung cap nhiing thong tin phan hdi gitip GV biét timg HS tién bd dén dau, ché nao c6 su tién b6, ché nao con yéu dé diéu chinh QTDH. Khi néi dén DG vi sw tién bd cua HS thi phai DG lam sao dé HS khong sq hii, khOng bi thuong ton tir dé thuc day HS né Ic. Su DG dién ra trong suét QTDH gitip HS so sénh phat hién minh thay déi thé nao trén con duong dat muc tiéu hoc tap cua ca nhan da dat ra. Can nhan thite rang DG 1a mét qua trinh hoc tap. Khong chi GV biét cach thtrc, cac ki thuat KTDG HS ma quan trong khéng kém 1a HS phai hoc duge cach DG ctia GV, phai biét DG lan nhau va biét tr DG két qua hoc tap rén luyén cia chinh minh. Cé nhu vay, HS mdi tu phan héi véi ban than xem két qua hoc tap, rén luyén cia minh dat mtre nao so vdi yéu cau, tot hay chua tét nhu thé nao.DG phii tao ra va nang cao NL DG cua chinh nguwoi hoc, tuc 1a gitip cdc em hinh thanh kha nang tr DG, DG lan nhau dé phat trién NL tur hoc ctia ttmg HS, day cting la muc tiéu GD. DG phai chinh xdc, khdch quan, chi ra duge HS dat duoc 6 mute dé nao so voi muc tiéu, chuan da dé ra. Sau khi HS két thtic mét giai doan hoc thi t6 chtte DG dé GV biét duoc nhiing kién thttc minh day, HS da lam chi duoc kién thite, ki nang 6 phan nao va 14 phan nao con héng... Nhu vay, DG theo céch néu trén gitip hinh thanh NLHS. 15 Theo ly luan va PPDHLS, KTDG trong DHLS la “quad trinh thu thap va xt ly nhiing théng tin vé tinh hinh Tinh héi kién thivc, béi dung tu tuéng, dao dic, hinh thanh ki néing ki xdo ciia hoc sinh... so voi myc tiéu hoc tap. Sur hiéu biét vé cdc nguyén nhdn va anh hung tinh hinh hoc tap cia hoc sinh gitip gido vién cé nhiting bién phdp su pham thich hgp nhaém nang cao chat lugng day hoc va gitp cdc em hoc tap ngay cang tién b6 hon (hoan thién kién thirc, hinh thanh thé gisi quan, phat trién ngén ngi®, tu duy va giao duc long yéu lao d6ng cho hoc sinh)” (38, tr.161]. Nhu vay, KTDG khong chi 1a céng viéc cua GV ma 1a ctia ca HS.HS cting phai tu KT va DG lan nhau.KTDG 1a nhiing céng viée c6 lién quan mat thiét voi nhau. KT 1a phuong tién dé DG. Do do, DG trong day hoc, cé nghia 1a da bao ham ca KT. 1.1.2. Kiém tra dénh gid qua trinh trong day hoc - mot hinh thiec kiém tra danh gid theo hwéng phat trién nang lec hoc sinh Mét trong nhiing hudng déi moi KTDG theo huéng phat trién NLHS do la chuyén tir chi yeu KTDG két qua hoc tap cudi mén hoc, khéa hoc (KTDG téng két) nham muc dich xép hang, phan loai sang stt dung cdc loai hinh thtte KTDG thuéng xuyén, KTDG dinh ky theo timg chi dé, tng chuong nham muc dich phan héi, diéu chinh QTDH (duge goi la KTDGQT). KTDGQT (formative assessment) “la loai danh gid duoc thuc hién thuong xuyén, lién tuc trong suét qua trinh day hoc, bao gdm kiém tra miéng, kiém tra viét doi 1 tiét, kiém tra thc hanh duéi 1 tiét, quan sat hoat déng hoc tap ctia hoc sinh thong qua cdc bai hoc kién thirc méi, bai thuc hanh, bai 6n tap, so” két, tong két, qua tu hoc & nha” [9, tr.69]. Khai niém “kiém tra dénh gid qua trinh” ding dé chi “nhiing hoat déng kiém tra danh gia duoc thuc hién trong qué trinh day hoc, co y nghia phan biét voi nhitng hoat dong kiém tra dénh gid truéc khi bat dau qua trinh day hoc mét mén hoc nao do (placement assessment - dénh gid so khéi, danh gid xép lop) hodic sau khi két thic qua trinh day hoc mén hoc nay (summative assessment - dénh gid tong két)”[33, tr.39]. Muc dich chinh cia KTDGQT nham sit dung KTDG nhu la mét PPDH tich cuc.Qua do, GV biét ré hon vé nhtg gi HS dang hoc va hoc nhu thé nao.Déng thoi 1a 16 Theo Hoang Hoa Binh, “Nang lyc la tong hop nhiing thuéc tinh déc dao ciia cd nhén phi hgp voi nhing yéu cau dae trung cia mét hoat dong nhat dinh, nham dam bao viéc hoan thanh cé két qua tot trong linh vuc hoat déng dy” [5]. OECD (T6 chtte kinh té cac nude phat trién) dua ra khai nigm vé NL nhu sau: “Nang luc la kha néng ca nhan dap img cdc yéu cau plitc hop va thyc hién thanh cng nhiém vu trong mét béi canh cu thé” [53]. Theo Nguyén Cong Khanh, NL hiéu theo nghia chung nhat “la kha nding lam chit nhiing hé thong kién thitc, ki nang, thai d6 va van hanh (két néi) ching mét cdch hgp ly vao thuc hién thanh cong nhiém vu hodc giai quyét hiéu qua van dé dat ra ctia cu6c song. Nang luc la mét cdu tric dng (tritu tong), cé tinh mé, da thanh t6, da tang bac, ham chic trong n6 khéng chi la kién thite, ki nang... ma ca niém tin, gid tri, tréch nhiém xd héi... Thé hién & tinh san sang hanh d6ng trong nhiing diéu kién thuc té, hoan canh thay d6i”[32, tr.79]. Tw cac dinh nghia trén, cd thé thay NL thé hién cdc dic trung sau: Mot la, NL cé tinh chat da chiéu vi dé cé thé thuc hién tét mét nhiém vu hay mét cong viéc, nguoi lao dong phai huy dong mét tap hop céc kién thtte, ki nang, thai do. Hai la, NL lién quan dén hanh déng, no chi tén tai khi con ngwoi thuc hién hanh déng va né c6 kha nang quan sat va do rong duoc trong cdc tinh huéng nhat dinh vi nho co NL ngudi ta moi cé thé thuc hién nhiing cong viéc cu thé nhu xay dung, thi céng, phan tich, lap ké hoach... Ba la, NL luén duoc thé hién va due DG gan voi mét béi canh nhat dinh. Nhv vay, c6 thé nhin nhan mét cach téng quét, NL luén gan voi kha nang thuc hién, nghia la phai biét lam chit kh6ng ding lai 6 hiéu. Hanh d6ng “lam” 6 day lai gan voi nhitng yéu cau cu thé vé kién thutc, ki nang, thai d6 dé dat duoc két qua. 1.1.3.2. Khai niém nang luc hoc sinh Tw dinh nghia vé NL ndi chung néu trén, cé thé rt ra khdi niém NLHS “la khd nang lam chi: cdc hé théng kién thitc, kt nang, thai d6, phi hop voi lira tudi va van dung chiing mét cach hgp ly vao thuc hién hanh cong nhiém vu hoc tap, giai quyét hiéu qua nhiing vdn dé ma cuéc séng dat ra cho chinh cdc em” [16]. 19 NLHS ham chuta trong né khéng chi 1a kién thite, ki nang ma cA niém tin, gid tri, tréch nhiém xa hdi...thé hién 6 tinh sin sang hanh déng cia cdc em trong méi trudng hoc tap cia nha trong PT va nhitng diéu kién thuc té dang thay déi cia xa hoi. NLHS c6 cdc dau hiéu quan trong sau: Thur nhat, NLHS khong chi lA kha nang tai hién tri thitc, thong hiéu tri thie, ki ning hoc duroc ma quan trong 14 kha nang hanh déng, ung dung/van dung tri thie, ki nang nay dé giai quyét nhimg van dé ciia chinh cudc séng dang dat ra déi voi cdc em. Thr hai, NLHS khéng chi 1a von kién thite, ki nang, thai dé s6ng phi hop voi ha tudi ma 1a su két hop hai hda ctia ca 3 yéu t6 nay thé hién 6 kha nang hanh déng (thuc hién) higu qua, muén hanh déng va san sang hanh déng (gdm déng co, y chi, tu tin, trach nhiém x4 hdi...) Thtr ba, NL nhan thite ctia HS duoc thé hién tr NL bac thap nhu tdi hién/biét, thong hiéu kién thitc, c6 ki nang (biét lam)... dén NL bac cao nhw phan tich, khai quat, tong hop, DG, sang tao. No duoc hinh thanh va phat trién trong suét qué trinh hoc tap va rén luyén cia méi HS trong nhtg diéu kién/béi canh cu thé. Thtr tu, NL duoc hinh thanh, phat trién 6 trong va ngoai nha tnrong. Nha truong duge coi 1a méi truéng GD chinh théng gitip HS hinh thanh nhitng NL chung can thiét, song d6 khéng phai la noi duy nhat. Nhttng béi canh va khOng gian khéng chinh thtrc khac nhu gia dinh, céng déng, phuong tién théng tin dai ching, tén giao... gop phan bd sung hoan thién céc NL cua cdc em [34]. NL gan lién voi kha nang hanh déng. Do do, khi noi tdi phat trién NL ta hiéu 1a phat trién NL hanh déng trong béi canh cu thé. Chinh vi vay trong day hoc, NL cé thé duge hiéu la “kha nang thuc hién c6 tréch nhiém va hiéu qua cdc hoat déng, giai quyét van dé, nhiém vu trong nhiing tinh huong khac nhau thuéc cae Tinh vuc hoc tap hay xa hi, trén co sé kién thirc, ki néing, tu duy, thai dé, gid tri va kinh nghiém ciing nh se san sang hanh déng” [50]. C4u tric chung cia NL hanh déng duoc mé ta 1A su két hop cia 4 NL thanh phan: NL chuyén mén, NL phuong phap, NL x héi, NL cé thé. Bén thanh phan NL trén phi hop voi bén tru cét gido duc theo UNESCO: 20 Cac thanh phan nang Ive Cac try cét gido duc cia UNESO i U Nang luc chuyén mén = |<——> Hoe dé biat it J Nang luc phurong php} << > Hoge dé lim fl il Nang lye x4 héi <> Hoe dé cing chung song fl ll Nang lyre cd thé <> Hoe de ty khiing dinh Tir cau truc cia khdi niém NL cho thay GD dinh huong phat trién NL khéng chi nham muc tiéu phat trién NL chuyén m6n bao gém tri thttc, ki nang chuyén mon ma con phat trién NL phuong phap, NL x4 héi va NL ca thé. Nhtmg NL nay khéng tach roi nhau ma cé méi quan hé chat ché. NL hanh d6éng duoc hinh thanh trén co sé co su két hop cac NL nay [9, tr.18-19]. 1.1.3.3. Kiém ra danh gia theo nang luc, su khde biét gitta kiém tra danh gid theo nang luc voi kiém tra danh gid theo chudn kién thite, ki nang “Kiém tra danh gid theo nang luc la kiém tra danh gid cdc kha nang hoc sinh dp dung cdc kién thite, kt nang d& hoc dugc vao giai quyét cdc tinh hudng thc tién cia cuéc séng hang ngay. Danh gid theo néng luc con dug goi la dénh gid néng lyc thc hién” [32, tr.118]. DG NL ctia ngudi hoe dic biét nhan manh dén DG qua trinh hoc. Viée DG qua trinh hoc két hop voi DG két qua sé dem dén cho GV nhung théng tin phan hdi dé diéu chinh hoat dong day hoc. DG NL huong vao viéc xac dinh nguoi hoc giai quyét nhiém vu 6 mire dé nao hon la biét nhiing gi. 21 thao... Voi dic trung riéng ctia mn hoc, mén Lich sit g6p phan phat trién nang luc lich str, thanh phan cua nang luc khoa hoc, trén co sé nam ving hé thong kién thitc co ban va nang cao vé lich str thé gidi, khu vue va Viét Nam thong qua hé théng chu dé va chuyén dé vé lich st chinh tri, kinh té, x4 héi, van hoa, van minh. Cac nang lwe chuyén bién mon Lich st Thanh phan nang . TT Biéu hién luc Thé hién qua viéc: - Nhan dién va str dung tr liéu lich str: phan biét duoc cdc loai hinh tu liéu lich si, hiéu duge nédi dung, khai thac va st dung duoc tu liéu lich st trong qua trinh 1 Tim hiéu lich si hoc ep. - Tai hién va trinh bay lich str: mé ta, trinh bay (ndi hoac viét) dién trinh cia cdc su kién, nhan vat, qua trinh lich str tr don gian dén phuc tap; xac dinh duoc cdc su kién lich str trong kh6ng gian va thoi gian cu thé. Thé hién qua viéc: - Giai thich duoc ngudn géc, su van d6éng ctia cdc su kién lich st tt don gian dén phuc tap; chi ra duoc qua trinh phat trién cla lich sit theo lich dai va déng dai; Nhan thire va tu | so sdnh su tuong déng va khdc biét gitta cdc su kién duy lich st lich st, ly gidi duoc méi quan hé nhan qua trong tién trinh lich st. - Dua ra nhiing y kién nhan xét, danh gia cia c4 nhan vé cdc su kién, nhan vat, qua trinh lich str trén co sé nhan thuc va tu duy lich st; hiéu duoc su tiép ndi va 24 thay ddi cia lich six, biét suy nghi theo nhimg chiéu hung khac nhau khi xem xét, danh gia, hay di tim cau tra loi vé mét su kién, nhan vat, qué trinh lich sw. Thé hién qua kha nang két ndi qué kr voi hién tai, van dung kién thtte lich str dé ly gidi nhitng van dé Van dung kién | cia thuc tién cudc séng. Trén nén tang do, hoc sinh c6 3 | thire, ki nang da | kha nang tu tim hiéu nhiing van dé lich st, phat trién hoc nang luc s4ng tao, c6 kha nang tiép can va xt ly thong tin tir nhimg ngudén khc nhau, c6 ¥ thtte va nang ue tut hoc lich str suét doi. Nguén: Nguon: Huong dan day hoc theo chong tinh gido duc pho thong méi mén Lich sw (Tai liéu béi dudng gido vién va can bé quan li ném 2019) 1.1.4. Méi quan hé giiéa kiém tra ddnh gid véi phat trién nang lc hoc sinh trong day hoc lich st trong mét giai doan cu thé & trwéng Trung hoc phé théng Kiém tra dinh gid 1A m6t khau khOng thé thiéu cia qué trinh day hoc, trong mdi quan hé gitta kiém tra dénh gid voi phat trién nang hrc hoc sinh trong day hoc lich st tt ca ly luan Ian thu tién chting ta déu c6 thé khang dinh rang kiém tra dénh gid khong chi la cong cu dé dénh gid két qua hoc tap ctia hoc sinh ma con Ia phuong phap day hoc c6 hiéu qua dé phat trién cdc nang lye khdc nhau ctia hoc sinh Trong QTDH, dé nam duoc nhitng théng tin vé kién thitc, ki nang va thai dé cia ngudi hoc dat duoc, GV phai tién hanh KTDG dé thu thap dugc thong tin vé két qua hoc tap ctia HS. Vi vay, KTDG va viée phat trién NLHS c6 méi quan hé mat thiét, tac déng qua lai lan nhau. KTDG “cé tdc dung én trong viéc phat trién toan dién hoc sinh nhu: cdc nang luc nhdn thitc (nho, hinh dung, tuong tuong va tu duy), trong do dac biét la cdc thao tac tu duy (phan tich, so sanh, tong hop...) va chat legng ciia tu duy (nhanh, séu, doc lap, sdng tao...)” (14, tr.105]. 25 1.1.5. Muc dich, y nghia cia viéc kiém tra dinh gid trong day hoc lich st trong mét giai doan cu thé 6 treéng Trung hoc phé thong 1.1.5.1. Myc dich ctia kiém tra dénh gia trong day hoc lich str & truéng Trung hoc pho thong Thur nhat, KTDG thu hién muc dich thie day QTDH trong DHLS 6 trong PT. KTDG thuc hién mue dich dinh huong va thuc day viéc day cia GV va viéc hoc ctia HS.Déi voi GV, théng qua KTDG, “gido vién biét dugc nhiing 16 héng vé kién thitc chuyén mon va kha nang su pham ctia minh tie dé diéu chinh va dinh hong hoat d6éng day hoc” [25, tr.9]. Két qua ctia KTDG 1a co sé dé GV danh gia, phan loai, tuyén chon HS, xac dinh két qua hoc tap cia céc em, tao diéu kién gitip céc em cé thé la chon mon hoc, lua chon nghé nghiép trong tuong lai. Ddi voi HS, qua két qua KTDG, “hoc sinh biét dugc trinh dé tiép nhan kién thie, ki nang cia minh so vi yéu cau cia chuong trinh cing nhu su tién b6 cua ho trong hoc tap nham tao hing thi hoc tap. Tir himg thi say mé hoc tap, kiém tra danh gid giiip hoc sinh phat hién nhing “1d héng” trong kién thie, nguyén nhan sai sot can bé sung dé ty diéu chinh qua trinh hoc tap” (25, tr.9-10]. KTDG giup céng khai héa nhan dinh vé NL va két qua hoc tap cla mdi HS va tap thé 1dp, tao co hi cho HS phat trién ki nang tu DG, giup HS nhan ra su tién bd cia minh, khuyén khich déng vién viéc hoc tap. Nhu vay, KTDG la hoat déng can thiét va phtte tap cia QTDH. No dong vai tré la nhan té thuc day day hoc tich cuc, nhan té kich thich HS tu gidc hoc tap va vuon lén. Hai nhan té nay cé lién quan mat thiét voi nhau. KTDG cang chinh xc, cang gitip GV hoan thién, cai tién PPDH co hiéu qua hon. Nguoc lai, néu xem nhe muc dich cia KTDG sé dan dén hau qua buéng long QTDH, khéng déng vién, thie day HS né luc von lén trong ren luyén va hoc tap. KTDG khéng chi nham muc dich nhan dinh thuc trang va dinh hudng, diéu chinh hoat déng cia HS ma con déng thoi tao diéu kién nhan dinh ra thuc trang va diéu chinh hoat déng day ctia GV. Thtr hai, KTDG thuc hién muc dich phat trién NL hoc tap. KTDG cé tac dung rat lon déi vdi vide tiép tuc cting cé kién thtte, rén luyén NL 26 Vé gido dong: qua KTDG gitp HS cing cé kién thite da dat duoc trong hoc tap. Dong thdi, gitip cdc em phat hién nhtmng thiéu sot, “16 hong” trong kién thtte da tiép thu dé kip thoi stta chita, diéu chinh phuong phap hoc tap nham dat két qua cao hon. Nghia la “bién qua trinh dao tao thanh qué trinh ne dao tao”. LY lan day hoc hién dai khang dinh “viéc hinh thanh, cing cé tri thie cho hoc sinh chi dat hiéu qua khi viéc day hoc thuc hién trén co’ so 16 chitc hoat d6ng nhdn thc déc lap cho hoc sinh, che khéng phai la su truyén dat kién thitc c6 san ctia gido vién” [25, tr.11]. Vé gido duc: Thong qua KTDG sé hinh thanh 6 HS nhu cau théi quen tu KTDG, rén luyén ¥ chi quyét tam, tinh ki luat, trung thuc, tu gidc, ¥ thitc hoc hdi, tinh than tréch nhiém va giup dé Jan nhau trong hoc tap, rén luyén cho HS sv ty tin vao kha nang hoc tap va lam viéc déc lap, kha nang tu diéu chinh hoat dong hoc tap cia chinh minh, béi dudng cho HS long yéu qué huong dat nuéc, tinh than doan két dan téc, doan két quéc té; khac phuc tinh chi quan, tu min, ng6 nhan vé NL ban than, tam ly y lai, chan nan khong tin tuéng vao ban than minh. Nhu vay, KTDG sé tao diéu kién cho HS hinh thanh nhiing tr tuéng, dao dic tét dep, biét cach cur xit van hda va co mét tam thé, dong luc hoc tap tich cuc, chéng lai nhitng biéu hién tiéu cuc trong hoc tap, thi ctr. Vé phat trién: KTDG gop phan phat trién NLHS. Thong qua KTDG, HS cé diéu kién dé tién hanh cdc hoat d6ng tri tué nhu: ghi nho, tai hién, phan tich, tong hop, khéi quat héa, hé thong héa kién thtre, van dung tri thtte vao thu tién... Vide KTDG khéng chi cht trong dén viéc tai hién kién thtrc hay ki ning da co ma con cé kha nang phat huy duoc tri thong minh, NL tu duy sang tao, NL van dung kién thie di hoc dé giai quyét nhtmg van dé, nhitng tinh huéng trong thu tién hay trong doi séng. - Déi v6i cdn bé quan ly gido duc: KTDG nham cung cap cho cdc cap quan ly GD nhiing théng tin co ban vé déi tuong quan ly nhu GV, HS, co sé vat chat nha truong, thuc trang day hoc va GD, phan anh toan dién vé céc mat chat luong citing nhu 36 luong, nhiing dién bién ctia cdc hoat dong GD trong méi don vi GD dé kip thoi ra cdc quyét dinh quan ly nham chi dao, diéu chinh, uén nan nhitng léch lac, khuyén khich hé tro nhiing sang kién hay, bao dam thuc hién tot muc tiéu GD va khong ngimg thuc day nha trong phat trién. 29 Tuy nhién, tat ca nhiing quyét dinh cia cap quan ly co ding dan, kip thoi hay khOng con tiy thudc vao mute dé chinh xdc cla két qua KTDG, cach thute t6 chire khoa hoc, khéng chiu dp luc tir bat ky mét yéu té nao. 1.2. Co sé thyc tién Dé cd duoc nhitng danh gia khach quan va khoa hoc vé thuc trang cua viéc KTDG trong DHLS Viét Nam tir 1960 dén 1975, chting téi tién hanh diéu tra déi véi GV va HS trvéng THPT Phan Boi Chau, trrong THPT Nguyén Hué, truong THPT Ly Tu Trong, trrong THPT Tén Duc Thang trén dia ban tinh Dak Lak. 1.2.1. Muc dich diéu tra khdo sat - Diéu tra vé tinh hinh thuc higén KTDG theo dinh hung phat trién NLHS trong DHLS Viét Nam tt: 1960 dén 1975 6 truong THPT voi HS khéi lop 12, lam co sé déi chiéu voi ly luan khoa hoc, tim ra nhttng nguyén nhan cua thuc trang, tir do dé tai dé xuat cdc bién phap su pham thuc hién viéec KTDG theo dinh huong phat trién NL cia HS trong day hoc LS Viét Nam tir 1960 dén 1975 (Chuong trinh Chuan). - Déi tuong diéu tra: GV va HS ldp 12 6 mét sé truong THPT trén dia ban tinh Dak Lak. - Phuong phap diéu tra: dé tién hanh diéu tra, ching toi truc tiép dén mét sé truéng THPT trén dia ban tinh Dak Lak tim hiéu, quan sat su pham, du gid, tiép xtic trao déi voi GV b6 mén LS va HS khdi Idp 12. Déng thoi diéu tra thuc trang bang phuong phap diéu tra xi héi hoc voi bé cau héi TNKQ, sau do phan tich, xtr ly cdc sé liéu dé c6 co sé rit ra két luan chinh xdc, khoa hoc. 1.2.2. N6i dung, két qua diéu tra - Doi voi GV: Vé quan niém: Dé biét duoc quan niém cia GV vé vai tro, y nghia cia KTDG, ching téi dé thuc hién phat phiéu diéu tra cho 20 GV. Két qua thu duoc da chimg td, quan niém cia GV vé KTDG da thay déi tich cuc, phan lon GV nhan thitc 16 day 1a mot khau khong thé thiéu trong QTDH, dé mang lai hiéu qua tdi wu can phai duge thong xuyén sit dung cac hinh thtre, phuong phap KTDG khac nhau déng thoi két hop 30 tu KTDG ctia HS voi KTDG ctia GV. (Xem phu luc 4 - Bang 4.1). Mét sé GV cho rang, KTDG ngoai tac dung cé co sé dé xét 1én Idp, xép loai HS con cé tac dung cung cap théng tin dé GV biét duge NL ctia HS dén dau tu do diéu chinh phuong phap giang day cua minh cho phi hop, hiéu qua. Vé viée hudng dan HS tu KTDG trong QTDH, da phan GV cho rang GV can tao co héi dé HS tu DG va tham gia DG lan nhau dé cdc em thay duoc diém manh, diém yéu cua minh, tu nhan thay su tién b6 cia minh dé co dong luc phan dau. 90% GV duoc diéu tra cho rang viée déi moi KTDG theo huong phat trién NLHS hién nay 1a hoan toan cé thé thuc hién duoc, phi: hop voi xu hudng déi moi GD hién nay va ho dang trong qua trinh thuc hién. Tuy nhién, con gap mét s6 kho khan khi thuc hién. Cu thé, mét sé GV chwa nam ving ly luan vé déi moi KTDG theo huéng phat trién NL ctia ngudi hoc (30%), ngai thc hién vi kh6 bién soan hé théng cau héi theo hudng phat trién NL (20%), HS chua quen voi cach ra dé moi nén chua dat duge két qua nhu mong mudén (50%) (Xem phu luc 4 - Bang 4.2). GV kién nghi dé thuc hién tét viée d6i moi KTDG theo du dn trong DHLS 6 trong PT can phai té chtte cdc Idp tap hudn hung dan cu thé hon ntta vé viée déi mi KTDG theo hung phat trién NLHS, dong thoi trang bi co sé vat chat dé déi mdi day hoc theo huéng phat trién NL tao co sé cho viéc déi moi KTDG theo hung phat trién NLHS. Vé phwong phdp KTDG, két qua thu duge nhu sau: Qua diéu tra cho thay, trong KTDG phuong phap TNKQ da duoc sit dung nhung con it, phuong phap TL van chiém wu thé, song nhiéu GV van thtra nhan viéc sit dung két hgp ca hai phuong phap KT trén trong KTDG 1a m6t bién phap hay, dem lai nhiéu hiéu qua, kich thich dugc hung thi hoc tap va phat trién NL cho HS (Xem phu luc 4 - Bang 4.3). Khao sdt cac phuong phap dé KTDGQT hoc tap cia HS trong day hoc LS 6 trong PT, két qua thu duoc: phuong phap duoc nhiéu GV str dung do 1a phuong phap van dap théng qua hé théng CH, BT va lam cdc bai kiém tra ngan (80%). Bén canh do, ho cting chu trong dén cdc phuong phap khac dé KTDGQT hoc tap cia HS nhu quan 31 Chuong 2: HE THONG CAU HOI, BAI TAP DE KIEM TRA DANH GIA THEO HUONG PHAT TRIEN NANG LUC HOC SINH TRONG DAY HOC LICH SU VIET NAM TU 1960 DEN 1975 G TRUGNG TRUNG HOC PHO THONG . 2.1. NGi dung co ban chwong trinh lich sit Viét Nam tie 1960 dén 1975 6 trong Trung hoc pho théng. Trén co sé duong 16i cach mang Viét Nam trong giai doan mdi sau nam 1954 do la Cach mang X& héi chu nghia & mién Bac va Cach mang dan téc dan cht nhan dan 6 mién Nam, trong chuong trinh Lich st Viét Nam tir 1960 dén 1975 (chuong trinh chuan) cfing duoc bién soan song song theo hai tuyén ndi dung ctia nhiing su kién cia cach mang hai mién Nam — Bac. G mién Bac tt 1960, sau Dai héi dai biéu toan quéc lan thi II cia Dang (9 — 1960), mién Bac thuc hién ké hoach Nha nude 5 nam (1961 — 1965), mién Bac chuyén sang giai doan lay x4y dung chi nghia x4 héi 1am trong tam, voi nhiém vu co ban Ia ra strc phat trién cong nghiép va nong nghiép, tiép tuc cai tao x4 hdi chu nghia, cling cé va tang cuong thanh phan kinh té quéc doanh, cai thigén mét bude ddi séng vat chat va van hoa ctia nhan dan lao déng, cing cé quéc phong, ting cudng trat tu va an ninh xa héi. Voi su né luc cia toan Dang, toan dan, céng cudc x4y dung CNXH & mién Bac dat duoc nhiéu thanh tu rat toan dién vé cong nghiép, thuong nghiép, thuong nghiép, giao théng, gido duc, y té. Nhiing thanh tun dat dugc trong giai doan tir 1961 — 1965 da lam thay déi b6 mat x4 hdi mién Bac. Tuy nhién, cong cudc x4y dung CNXH 6 mién Bac gap phai hrc can v6 cing Ion do 1a cuéc tién cong bang khong quan va hai quan pha hoai mién Bac lan 1 tir 1965 — 1968 va lan 2 vao nim 1972. Tién hanh chién tranh pha hoai, Mi 4m muu pha hoai tiém Ic kinh té, quéc phong, phd céng cudc x4y dung chi nghia x4 héi 6 mién Bac; ngan chan nguén chi vién ttr bén ngoai vao mién Bac va tit mién Bac vao mién Nam; uy hiép tinh than, 1am lung lay ¥ chi chéng Mi cua nhan dan 6 hai mién dat nude va phuc vu cho muu dé ngoai giao cia chinh quyén Mi. Nhan dan mién Bac trudc chién tranh phd hoai d& chuyén trang thai x4 hi tlr thoi binh sang thoi chién, voi tinh than “Khéng co gi quy hon déc lap tu do”, quan dan ta td 16 ste 34 manh cia mét dan téc giau truyén théng lao déng can cil, chién dau thong minh, ding cam nhan dan mién Bac da lap duoc thanh tich to 16n trong chién dau va san xuat, danh bai cuédc chién tranh pha hoai Ian thir nhat (1965 — 1968) va lam nén mét “Dién Bién Phu trén khéng” nim 1972 budc Mi phai tuyén bé ngimg han cdc hoat déng chong pha mién Bac va ki vao Hiép dinh Pari vé cham dit chién tranh, lap lai hoa binh & Viét Nam (21-1-1973). Tu nam 1973 — 1975, mién Bac tré lai hoa binh, tién hanh khac phuc hau qua chién tranh, kh6i phuc va phat trién kinh té - x4 hi, dén cudi nim 1974, san xuat cong nghiép, ndng nghiép trén mét s6 mat quan trong da dat va vuot muc nim 1964 va nim 1971, la hai nam dat mic cao nhat trong 20 nam xay dung chu nghia x4 héi 6 mién Bac. Tu nim 1960 dén 1975, mac di gap nhiéu kh khan tht thach nhung Voi tinh than “tat ca vi mién Nam ruét thit”, nhan dan mién Bac phan dau “méi ngudi lam viéc bang hai”, “théc khéng thiéu mét cAn, quan khong thiéu mét ngwoi” dé hoan thanh xuat sac nghia vu hau phuong gép phan to Idn vao thang loi trén tién tuyén mién Nam. 6 mién Nam, phong trao Déng Khéi (1960), cach mang mién Nam chuyén tir thé gitt gin he luong sang thé tién cong, lam that bai hinh thirc théng tri bang chinh quyén tay sai déc tai Ng6 Dinh Diém cia dé quéc Mi, bude dé quéc Mi phai chuyén sang chién hroc “Chién tranh dic biét” (1961 — 1965). “Chién tranh dic biét” 1a hinh thire chién tranh xm woe thu dan kiéu mdi, duoc tién hanh bang quan déi tay sai, dui su chi huy ctia hé théng cé van Mi, dua vao vii khi, trang bi ki thuat, phuong tién chién tranh cia Mi nham chéng lai cac he luong cach mang va yéu nude. Dusdi ngon co doan két ctu nude cia Mat tran Dan téc gidi phong do Dang lanh dao, quan dan mién Nam day manh dau tranh chéng Mi va chinh quyén Sai Gon, két hop dau tranh chinh tri véi dau tranh vit trang, noi day tién céng dich trén ca ba ving chién luoc (rimg mii, néng thén déng bang va dé thi), tién céng dich bang ca ba mii (chinh tri, quan su, binh van) dén dong — xudn 1964 — 1965, quan dan ta mo chién dich tién cong dich 6 mién Déng Nam B6 lam pha san hoan toan chién luoc “Chién tranh dac biét” cia Mi. Sau that bai cia chién loc “Chién tranh dic biét”, Mi day manh chién tranh xam lugc, chuyén sang chién loc “Chién tranh cuc b6” 6 mién Nam. “Chién tranh cuc 35 b6” la mét loai hinh chién tranh x4m luge thuc dan mi, duoc tién hanh bang quan Mi, quan mét s6 nude déng minh Mi va quan d6i Sai Gon, nham nhanh chong tao ra wu thé vé quan su, gianh lai thé chu déng trén chién truong. Nhan dan ta chién déu chéng chién luge “Chién tranh cuc b6” cia Mi bang sttc manh ctia ca dan téc, cia tién tuyén va hau phuong, voi y chi quyét chién quyét thing gidie Mi x4m hoc, mé dau la cac thang loi 6 Nui Thanh (Quang Nam), Van Tong (Quang Ngii) nim 1965, sau do la cudc Téng tién céng va noi day Xuan Mau Than 1968 lam that bai hoan toan chién luoc “Chién tranh cuc bé” cia Mi. Sau that bai cia “Chién tranh cuc b6”, Mi phai chuyén sang chién loc “Viét Nam héa chién tranh” va mé réng chién tranh ra toan Déng Duong, thue hién chién loc “Déng Duong hoa chién tranh”. “Viét Nam héa chién tranh” citing la mot hinh thuc chién tranh x4m luoc thuc dan méi cia Mi, duoc tién hanh bang quan déi tay sai la cht yéu, co su phdi hgp vé héa luc, khéng quan, hau can ctia Mi, do cé van Mi chi huy. Nhan dan ta chién d4u chéng chién luoc “Viét Nam héa chién tranh” la chéng lai cuédc chién tranh x4m luoc toan dién duoc tang cuong va mé réng ra toan Déng Duong. Ta via chién dau chéng dich trén chién truong, vita dau tranh voi dich trén ban dam phan va voi cudc Tién céng chién luge nam 1972 da budc Mi phai tuyén bé “Mi héa” tré lai chién tranh x4m luoc (tre thira nhan su that bai cia chién loc “Viét Nam héa chién tranh”. Nhiing thang loi trén mat tran quan su cua nhan dan mién Nam cung voi tran “Dién Bién Phi trén khéng” da budc Mi phai ki vao Hiép dinh Pari vé cham dut chién tranh, lap lai hoa binh 6 Viét Nam, day la mét thang loi lich stt quan trong, tao ra thoi co thuan loi dé nhan dan ta tién lén giai phong hoan toan mién Nam. V6i Hiép dinh Pari quan Mi cimg véi quan déng minh ctia Mi rut khdi nude ta, dén cuéi nam 1974 — dau nam 1975, trong tinh hinh so sanh luc luong & mién Nam thay déi mau le cé loi cho cach mang, B6 Chinh tri Trung wong Dang dé ra ké hoach giai phéng hoan toan mién Nam. Cuéc Téng tién cong va néi day Xuan 1975 voi ba chién dich ln do 1a: Chién dich Tay Nguyén (ti ngay 4-3 dén ngay 24 — 3 — 1975), Chién dich Hué - Da Nang (tu ngay 21-3 dén ngay 29 — 3 — 1975), Chién dich Hé Chi Minh (tir ngay 26 — 4 dén ngay 30 — 4 — 1975) dén 11 gid 30 phut ngay 30 thang 4 nam 1975, la co cach mang tung bay trén Dinh Déc Lap, bao hiéu su toan thang cia Chién 36 Nang lye chung: Nang luc tu chi va tu hoc; nang giao tiép va hop tac; nang luce gidi quyét van dé va sang tao; nang luc ng6n ngit; nang hue tim hiéu xa hdi. Nang luc chuyén biét: - Tim hiéu lich siz. - Nhan thuc va tu duy lich st - Van dung kién thie, ki nang da hoc 2.3. Xay dung hé théng cau héi, bai tap kiém tra dénh gid theo huéng phat trién nang luc hoc sinh trong day hoc lich ste Viét Nam tie 1960 dén 19756 trong trung hoc phé théng. 2.3.1. Nguyén tac xdy dung hé théng cau hdi, bai tap dé kiém tra dinh gid theo hwéng phat trién nang lwc hoc sinh trong day hoc lich st Viét Nam tie 1960 dén 1975 6 treéng Trung hoc phé théng 2.3.1.1. Cau héi, bai tap phai phan anh ndi dung co ban cia bai hoc CH, BT sit dung trong gid hoc true hét phai thé hién ndi dung co ban cia bai hoc. Noi dung co ban mét mat no la co sé, cai then chét cia b6 m6n; mat khdc 1 ndi dén cai y nghia nhat, c6 tac dung nhat déi voi su phat trién nhan cach hoc sinh, CH, BT voi tu cach mét nhan té thic day qua trinh nhan thtte can phai gop phan 1am sdng té cdc van dé LS co ban, nhiing kién thitc téi wu, can thiét cho viéc hiéu biét cia HS vé LS. Cac CH, BT phai gitip HS ghi nho su kién co ban, cac nién dai, dia danh, nhan vat LS; giai thich, hiéu sau cdc khéi niém LS; néu quy lat; hinh thanh phuong phap hoc tap va biét van dung kién thitc LS da hoc dé ly giai cdc hién tuong x4 héi cting nhu tham gia cdc hoat dong x4 hdi... CH, BT thé hién néi dung co ban ctia bai hoc cting déng nghia voi viéc thiét ké CH, BT bam sat va béc 16 cac diém mau chét, cdc van dé quan trong, thiét thuc (do chuong trinh, SGK va thuc té cudc séng dat ra) qua cdc bai cu thé. Thuc chat do la cdc van dé trong tam ctia cdc muc, cac bai duoc quy dinh trong chuong trinh; la cac van dé nhan thire - xuong song, cét 161 dé tao lap hé thong tri thitc. Dé xac dinh néi dung co ban, GV can hiéu ré so dé Dairi vé ndi dung bai hoc nh mét chi dan vé phuong phap va cac CH theo dé phan anh duoc con sé 2 (theo so dé 39 Pairi) - chi ndi dung via cé trong bai giang vua cé trong SGK - 1a nhiing van dé co ban nhat, khé nhat. Nam ving nhimg van dé nay 1a nhiém vu dat ra hang dau déi voi hoat dong nhan thuc cuia HS. Tuy nhién, thiét ké CH, BT trong day hoc LS phai thé hién néi dung co ban cua bai hoc khéng co nghia la gién loc cdc ndi dung LS vén cuc ky phong phi, mu6n mau, mu6n vé. GV tap trung vao kién thttc co ban nhung cting can phai mé rong kién thre nham giup HS dat dén su thong hiéu sau sac hon. Do do, ngoai cc CH, BT vé ndi dung co ban, con can phai cé CH, BT nham nang cao van dé, tim hiéu sau, di vao khia canh mdi ctia van dé. 2.3.1.2. Céu héi, bai tap phai dam bao tinh vira strc a6i voi hoc sinh Noi dén tinh via strc la noi dén viée giang day phai “phi hgp” voi trinh d6, yéu cau nhan thirc va dic diém ha tudi cia HS, déng thoi cé lién quan dén sw “phat trién”. N6 chita dung nhan t6 kich thich su né luc tiép nhan, n6 hc tu duy va hoat déng ctia chu thé nhan thie - HS. Tinh vira suc ctia viée thiét ké CH, BT trong DHLS 1a phai ding voi timg déi tuong. Khéng nén dua ra CH, BT qua kho cting khong nén qua dé. Tinh vita ste nhu vay khong chi lién quan dén HS ma con ca dén GV - nhing nguéi co trach nhiém té cht, diéu khién qua trinh su pham. Do do ciing chiu trach nhiém trong viéc Iva chon CH, BT cho phi hop. QTDH 1a mét chinh thé théng nhat nhung thuc ra no rat phntc tap vi ngudi thay phai huong tdi nhiéu déi tong HS trong ciing mét diéu kién su pham (trong mét lop, gio hoc cu thé). Trinh d6, NL, tam ly cia HS cé su khéc biét, phan hod nhiéu cap dé. Do vay tinh vira strc trong viéc dat CH, BT phai nham phat trién toi tat ca cdc déi tuong HS. Mite dé phite tap cia CH, BT nhan thite LS c6 nhiéu cap dd, hudng toi nhiéu déi trong HS. Day la diéu can luu y trong DHLS. No Ia van dé phitc tap doi héi trinh dé va nghé thuat kich thich su phat trién cao nhat cia timg ca nhan HS trong su phat trién chung ctia tap thé Idp. Tinh vira strc con thé hién trong viée dién dat CH, BT. Dién dat CH rat quan trong, CH va BT khi néu ra phi r6 rang, trong sang. CH, BT khéng nén qua bong bay, 40 kho hiéu, nhiéu nghia, map m6 cé thé hiéu theo nhiéu nghia khac nhau. Khéng nén g6p nhting van dé khong déng nhat voi nhau thanh CH hay BT. 2.3.1.3. Thiét ké cau hoi, bai tap phai da dang Kién thc LS phan 4nh nhiéu mat cia doi sng xa héi. Vi vay CH, BT phai nham phan Anh toan dién, trung thu su t6n tai khéch quan ctia LS. N6 khéng chi dé cap dén cdc mat chinh tri, quan su ma con dé cap dén cac linh vue khdc nhu kinh té, van hoa, x4 hi... Diéu nay cting phu hop voi quan niém lién mén trong DHLS. Tinh da dang cia CH, BT thé hién 6 viéce str dung nhiéu loai CH, BT; khai thac nhiéu nguén tai ligu khéc nhau. Viée phan bé cdc loai CH, BT khac nhau doi hoi GV phai lia chon voi m6t ty 1é hop ly, phi hop voi phuong phap luan nhan thu b6 mon va dem lai hiéu qua t6i wu cho gid hoc. Trong mot gid hoc LS, GV can can nhac vé sé lugng CH, BT cho phi hop voi néi dung cua tig bai, tig tiét hoc va phi hop voi kha nang HS. Su la chon va co cau hop ly cdc dang CH, BT voi mtre dé phic tap khac nhau can nham huéng vao tat ca cac déi tuong cting nhu su phn hod vé trinh d6 nhan thurc cua HS. Tinh da dang cia CH, BT con doi héi phai x4y dung nhiéu loai CH, BT khéc nhau tir dé dén kho, tir don gian dén phic tap, tir cu thé dén khai quat. 2.3.1.4. Thiét ké cau hoi, bai tap phai dam bao tinh hé thing Tinh hé théng cia viée thiét ké CH, BT doi héi viée x4y dung CH, BT phai dam bao méi lién hé logic gitta cdc su kién, hién tuong LS. Béi vi, qua trinh linh héi tri thie ctia HS chi vitng chac khi kién thite ma cdc em thu nhan duoc khong phai timg don vi riéng 1é, biét lap ma phai tao thanh mt chinh thé théng nhat c6 quan hé véi nhau. Néi dung kién thie trong timg gid hoc déu cé quan hé chit ché vdi cdc gid hoc trudc hoac sau do HS nam viing duoc kién thitc ban dau sé cé diéu kién nam viing chic kién thirc vé sau. Gitta cac don vi kién thire c6 mdi lién hé mat xich voi nhau, khi chua ndm ving don vi kién thtte 6 phan true thi khéng thé chuyén sang phan sau. Do dic trung ctia nhan thie LS quy dinh nén truéc hét can phai x4y dung CH, BT nham khéi phue su ton tai cia LS; sau dé mdi néu CH, BT cho HS danh gia, tim hiéu ban chat va méi 41 chién tranh cuc b6”, “chién hrgc Viét Nam hoa chién tranh” Nhéan ra -X4c dinh duoc vi tri cia phong trao Déng Khéi trong tién trinh cach mang mién Nam tir 1954 — 1975 -X4c dinh duoc thang loi quan su m6 dau cia quan dan mién Nam chéng lai “chién luge chién tranh dic biét” -Xac dinh duoc cuéc tién céng quan su cua ta danh dau that bai cia chién luge “chién tranh cuc b6” ctia Mi 6 mién Nam. -Xac dinh duoc thang loi quan su cua ta lam co sé bude Mi phai ki vao Hiép dinh Pari 1973 -Xac dinh duge chién dich quan su két thtic cudc Khang chién chéng Mi ctru muée cia nhan dan ta tir 1954 dén 1975 -Xac dinh duoc Téng théng dau tién cia ché d6 Viét Nam Céng hoa -Xac dinh duoc Téng thong cudi cing cia ché dé Viét Nam Céng hoa. -Dat ding vi tri nhing su kién “bude ngoat” trén duong thoi gian tir 1961 dén 1975 -Dat ding vi tri su kién mé man cudc Téng tién céng va noi day xudn 44 1975 trén ban dé Viét Nam -Dat dung vi tri su kién két thtic Téng tién cdng va néi day xudn 1975 trén ban dé Viét Nam. -Xac dinh duoc Nghi quyét H6i nghi trung uong nao mé ra phong trao Dong Khdi. -Xac dinh duoc su kién duoc coi 1a cdi co dé dé quéc Mi phat dong cudc chién tranh pha hoai mién Bac lan thir nhat. -Xac dinh duoc luc lugng da giat day cdc tuong linh quan ddi Sai Gon 1am cudc dao chinh giét anh em Diém — Nhu nam 1963. -Xac dinh duge ai la nguoi da ra 1énh cho quan déi Mi tién hanh chién tranh phd hoai mién Bac Ian thir hai. Tim thong tin -Biét sit dung cdc tir khéa tra ctu trén Internet dé tim kiém théng tin cdc tt khéa nhu: “chinh sach té cong diét céng”, “ap chién loc”, “su kién vinh Bac BO”, “ngoai giao bong ban”, “may bay B52”. - Phan biét duoc cdc loai hinh tu liéu lich str trong giai doan 1960 — 1975: van ban, tranh anh, biéu dé, loc dé. 45 -Biét cach khai thac tu liéu lich st: bude dau hiéu duoc ndi dung, khai thac va str dung duoc mét sé tu liéu lich str trong qua trinh hoc tap. - Th6ng qua “Hinh 66” trang 169 SGK ldp 12 chuan, hiéu duge khai niém “truc thang van” - Théng qua “Hinh 67” trang 170 SGK Idp 12 chuan, hiéu duoc phong trao “pha 4p chién lgc” - Théng qua “Hinh 69” trang 174 SGK lop 12 chuan, nam duge dién bién tran Van Tuong — Quang Ngai (8-1965) - Théng qua “Hinh 79” trang 193 SGK ldp 12 chuan, nam duge dién bién cudc Téng tién cong va ndi day Xuan 1975. M6 ta - Trinh bay duoc dién bién phong trao “Déng khéi” - Trinh bay duoc dién bién chién dich H6 Chi Minh nam 1975 - Trinh bay duoc nhting dau méc co ban vé cude doi chu tich Hé Chi Minh tir 1890 dén 1969. - Trinh bay dugc nhimng giai doan chinh ctia lich st Viét Nam & mién Nam tir 1960 dén 1975 - M6 ta duoc bang ng6n ngit cia minh vé chién thang vang déi cia quan 46 - Phan tich duoc tac déng ctia chién thang Duong 14 — Phudc Long (1- 1975) déi voi ké hoach gidi phong mién Nam ctia Trung uong Dang. - Danh gia duoc y nghia va han ché ctia Cudc Téng tién cong va ndi day Xuan Mau Than 1968 Phat hién - Xac dinh duoc ndi dung cé y nghia thuc té nhat trong Hiép dinh Pari nam 1973 dan tdi thang loi cia nhan dan ta trong cuédc Khang chién chéng Mi, ctu nusce. - Dat duoc cau héi vé vai trd ctia Ng6 Dinh Diém déi vi tién trinh lich sit 6 mién Nam Viét Nam tir 1954 dén 1963. - Xac dinh duoc vi tri va vai tro cua chién thang Buon Ma Thust trong tién trinh that bai ctia ché dd VNCH vao mua xuan nam 1975 Gidi quyét - Trén co sé nhiing kién thtte di hoc dé xuat duoc phurong hudng chimg minh su chi vién cia mién Bac cho mién Nam tang 1én qua thoi gian trong giai doan 1960 — 1975. - Trén co sé nhiing kién thite da hoc hay 1am 16 biéu hién cia chu nghia anh hing céch mang cua nhan dan ta trong cudc khang chién chéng Mi 49 Van dung (1954 — 1975) Tao lip - Bang kién thie lich str da hoc khang dinh duoc tinh than doan két cla 3 nudc Déng Duong sé tiép tuc phat trién 6 hién tai va trong turong lai. - Tir thuc té lich sit vé duong 16i két hop suc manh dan téc voi suc manh thoi dai cia Dang ta trong cuéc khang chién chéng Mi, ching minh dan téc ta sé thanh c6ng trong qué trinh hdi nhap kinh té quéc té hién nay. - Hoan thanh duge bai tap vé duong 16i ngoai giao cha Dang ta tir 1968 — 1975 va viée van dung duong 164i do vao thuc tién ngoai giao da phuong hoa hién nay cia nudc ta - Lap duge ké hoach hoc tap cho mét budi di tham quan Nha day Buén Ma Thuét dui su huong dan ctia gido vién - X4y dung va thuyét trinh duoc bdo céo thu hoach vé chuyén tham quan Nha day Buén Ma Thust - Lién hé thuc té dia phuong, van dung dugc kién thie da hoc vé lich sit thé gidi, lich sit Viét Nam vao trong hop cu thé, hoan canh cu thé ctia dia phuong. 50 - Mét trong nhting nguyén nhan dan dén thang loi cua ta trong cudc khang chién chéng Mi la do nhan dan ta c6 truyén théng can cu lao dong, qua giai doan lich st tt: 1960 dén 1975 hay lam 16 truyén théng do, lién hé voi qua trinh hoc tap va trudng thanh cta gidi tré hién nay. - Thiét ké duoc mét ké hoach hanh déng van déng moi ngw6i tim hiéu vé Buon Dliégia — Buén Anh hing - Xay dung duoc mot danh sach cac tac pham lich str ma ban than sé doc va tim hiéu trong turong lai. - Xay dung duoc mét danh sach cae di tich lich st Viét Nam ma ban than c6 nguyén vong dén tham quan va tim hiéu trong turong lai. 51 CH10: Em hay ké tén céc chién thang quan sv tiéu biéu cia quan dan ta 6 mién Nam tir 1961 den 1975. CH11: Néu cdc khai niém: “chién luge chién tranh dic biét”. BT12: Théng qua “Hinh 66” trang 169 SGK Idp 12 chuan, em hay phat biéu suy nghi cia em vé khai niém “true thang van”. BT13: Thong qua “Hinh 67” trang 170 SGK dp 12 chuan, em hay phat biéu nhan thire cia em vé phong trao “pha ap chién luge”. CH14: Thang loi quan sy nao 1a thang loi mé dau cia quan dan mién Nam chong lai “chién luge chién tranh dic biét” (1961 — 1965) CH15: Luc luong nao da giat day cac tudng linh quan déi Sai Gon lam cude dao chinh giét anh em Diém — Nhu nam 1963? CH16: Néu cac khai niém: “chién luge chién tranh cuc bd”. BT 17: Hay xac dinh su kién duoc coi 1a cai cd dé dé quéc Mi phat dong cudc chién tranh phd hoai mién Bac lan thir nhat (1965 — 1968). BT 18: Théng qua “Hinh 69” trang 174 SGK dp 12 chuan, trinh bay tom tat dién bién tran Van Tudng — Quang Ngai (8-1965). BT19: Bang ng6n ngtt cia minh em hay mé ta vé chién thang vang d6i cia quan va dan mién Nam trong tran Van Tuong — Quang Ngai (1965). 54 CH20: Néu cac khai niém: “chién lugc Viét Nam hoa chién tranh”. CH21: Cuéc tién céng quan su nao cua ta danh d4u cho su that bai cia chién luoc “chién tranh cuc b6” ctia Mi 6 mién Nam Viét Nam? CH22: Thang loi quan sw nao cua ta lam co sé bude Mi phai ki vao Hiép dinh Pari 1973? CH23: Hay ké tén ning cau khau hiéu thé hién quyét tam cia nhan dan ta trong cudc khang chién chéng Mi ctu nude tir 1961 dén 1975. CH24: Chién dich quan su nao da két thtic cuéc Khang chién chéng Mi cuu nue ctia nhan dan ta tt 1954 dén 1975? CH25: Ai la Téng théng dau tién ctia ché dé Viét Nam Céng hoa? CH26: Ai la Téng théng cudi cing cita ché dé Viét Nam Céng hda? BT27. Hay dat dung vi tri nhitng sy kién “bude ngoat” trén duong thoi gian tt 1961 dén 1975. BT28: Hay chi ding vi tri su kién mé man cuéc Téng tién cong va ndi day xuan 1975 trén ban dé. BT29: Hay chi dig vi tri su kién két thtic cuéc Téng tién cong va néi day xuan 1975 trén ban dé. CH30: Ai 1a nguéi di ra 1énh cho quan d6i Mi tién hanh chién tranh phd hoai mién 55 Bac lan thu hai (1972)? BT31: Hay liét ké cdc loai hinh tu liéu lich st cé trong sach gido khoa Lich str 12 giai doan 1960 — 1975. BT32: Thong qua “Hinh 79” trang 193 SGK lép 12 chudn, em hay trinh bay dién bién cudc Téng tién cong va néi day Xuan 1975. CH33: Chién dich Hé Chi Minh nam 1975 da dién ra nhu thé nao? CH34: Hay trinh bay nhitng déu méc co ban vé cudc doi cha tich H6 Chi Minh tir 1890 dén 1969. CH35: Trinh bay nhiing giai doan chinh cta lich si Viét Nam 6 mién Nam tir 1960 dén 1975. BT36: Bang ngé6n ngit cia minh em hay m6 ta vé tinh 4c liét cia tran “Dién Bién Phi trén khong” nam 1972. BT37: M6 ta duc bang ng6n ngit cia minh vé tinh than téc cia cudc Téng tién cong va néi day mita xuan 1975. BT38: Str dung duoc hoc dé “Hinh 79” trang 193 SGK Idp 12 chuan, hay gidi thiéu nhting nét chinh vé dién bién cuéc Téng tién cong va néi day Xuan 1975. BT39: Lap duoc duong thoi gian vé tién trinh lich st tt 1960 dén 1975 6 mién Nam Viét Nam. 56 CH57: Bang kién thre lich st vé mdi quan hé gitta Viét Nam, Lao, Campuchia da hoc hay khang dinh tinh than doan két cla 3 nude Déng Duong sé tiép tuc phat trién 6 hién tai va trong tuong lai? CH58: Tu duong 16i “két hop suc manh dan téc voi suc manh thoi dai” cla Dang ta trong cuéc khang chién chéng Mi, ching minh dan téc ta sé thanh céng trong qua trinh héi nhap kinh té quéc té hién nay? CHS59: Gitt viing lap truong 14 mot yéu té can ban dan dén thanh cong cua ta trén mat tran ngoai giao cua ta tir 1968 dén 1973. Theo em trong thuc tién ngoai giao hién nay, ching ta can van dung yéu té nay nhu thé nao? CH60: Hay lap ké hoach cho mét budi di tham quan Nha day Buén Ma Thust dui su hung dan ctia gido vién? CH61: Hay x4y dung va thuyét trinh bdo cdo thu hoach vé chuyén tham quan Nha day Buén Ma Thuct? CH61: Mét trong nhitng nguyén nhan dan dén thang Igi clia ta trong cudc khang chién chéng Mi la do nhan dan ta co truyén théng can cu lao déng, qua giai doan lich stt tir 1960 dén 1975 hay lam ré biéu hién cia truyén théng do, lién hé voi qué trinh hoc tap va trudng thanh cua gidi tré hién nay? CH62: Hay thiét ké mét ké hoach hanh déng van déng moi ngwoi tim hiéu vé Buén 59 Dliégia — Buén Anh hing tai x4 Dliégia — huyén Kréng Nang — tinh Dak Lak? CH63: Hay xay dung mét danh sach cac tac pham lich sit ma ban than sé doc va tim hiéu trong turong lai? CH64: Hay xay dumg mot danh sach cae di tich lich str Viét Nam ma ban than cd nguyén vong dén tham quan va tim hiéu trong tuong lai. Trén day la goi y vé hé thong CH, BT GV cé thé tham khao str dung dé KTDGQT hoc tap ctia HS khi giang lich str Viét Nam tir 1960 dén 1975 (SGK LS lp 12) theo hung phat trién NLHS. Lich siz Viét Nam tt: 1960 dén 1975 14 mét giai doan chtra dung nhiéu néi dung lich sit hét sire bién chimg va hap dan qua d6 gido vién co thé khai théc va hinh thanh mét hé théng cau hi, bai tap cé kha nang phat trién nang luc hoc sinh thong qua cdc bién phap kiém tra dénh gid nhu 6 chuong 3. 60 Chuong 3: BIEN PHAP KIEM TRA DANH GIA THEO BINH HUONG PHAT TRIEN NANG LUC HOC SINH TRONG DAY HQC LICH SU VIET NAM TU 1960 DEN 1975 G6 TRUONG TRUNG HOC PHO THONG . 3.1. Nhitng yéu cau co ban cita viéc kiém tra, dénh gid theo dinh hwéng phat trién nang lic hoc sinh trong day hoc lich swe Viét Nam tie 1960 dén 1975 6 trwong THPT. 3.1.1. Phai danh gia dwoc cac nang lec khac nhau cia hoc sinh Dé co thé thanh céng trong hoc tap va cudc s6ng méi cé nhan can phai sé hitu nhiéu loai NL khac nhau. Do dé GV phai st dung nhiéu phuong phap khac nhau nham KTDG duoc céc loai NL khdc nhau ctia ngudi hoc, dé kip thoi phan héi, diéu chinh hoat dong day hoc. NL cia cd nhan thé hién qua hoat d6ng (c6 thé quan sat duge 6 cac tinh hudng, hoan canh khdc nhau) va c6 thé DG duoc. NL thuong tén tai dudi hai hinh thuc: NL chung va NL chuyén biét (ndi dung nay da trinh bay 16 trong muc co sé ly luan 6 chuong 1). Trong DHLS 6 truong PT, c6 nhiéu NL can hinh thanh cho HS (cu thé biéu hién ting NL da trinh bay 6 chuong 1). Trong KTDG hoc tap ctia HS trong DHLS 6 truéng PT, GV phai cd phuong phap KTDG, xay dung hé thong CH, BT sao cho cd thé KTDG duoc tat ca cac NL khac nhau ciia HS. 3.1.2. Dam bao tinh khach quan Nguyén tac khach quan duoc thuc hién trong qua trinh KTDG nham dam bao sao cho két qua thu thap duoc ft chiu anh huéng ti nhiing yéu t6 cha quan khic. Tinh khdch quan phai thé hién trong tat cA cdc khau ctia qué trinh KTDG. “Néu mét trong cdc khdu ctia qua trinh dé ma thuc hién thiéu nghiém tic hay khiém khuyét thi s& dan dén tinh trang danh gid thiéu khdch quan, tham chi sai lam mét di y nghia cua danh gia trong giao duc” [22, tr.14]. Vi vay, can phai thuc hién mot sé yéu cau sau: - Phdi hop mét cach hop ly cdc loai hinh, céng cu DG khaec nhau nham han ché téi da cac han ché cia mdi loai hinh, céng cu DG. 61 3.1.6. Dam bao tinh gido duc DG phai gép phan nang cao viéc hoc tap va kha nang tu hoc, tr GD ctia HS.HS c6 thé hoc tir nhting DG ctia GV. Ti nhting diéu hoc duge do, HS dinh ra cach tur diéu chinh hanh vi hoc tap vé sau ctia ban than. Muén vay, GV can lam cho bai KT sau khi duoc cham tré nén co ich déi voi HS bang cach ghi lén bai KT nhting ghi cht vé: nhtmg gi ma HS lam duc; nhtng gi ma HS co thé lam duoc tét hon; nhiing gi HS can duoc hé tro thém; nhing gi HS can tim hiéu thém. Nho vay, nhin vao bai lam cia minh, HS nhan thay duoc su tién bd cia ban than, nhitng gi can cé gang hon trong mén hoe, citing nhu nhan thay su khang dinh ctia GV vé kha nang ctia ho. Diéu nay c6 tac dung déng vién ngudi hoc rat ldn, gop phan quan trong vao viéc thuc hién chttc nang GD ctia KTDG. 3.1.7. Dam bao tinh phat trién Xét vé phurong dién GD, c6 thé ndi day hoc 1a phat trién. N6i céch khac, GD 1a qué trinh gitip nhiing c4 nhan trong x4 héi phat trién tiém nang cia minh dé tro thanh nhting ngwoi cé ich. Trong day hoc, dé gitip cho vie KTDG co tac dung phat trién céc NL ctia nguoi hoc mét cdch bén ving, can thuc hién cdc yéu cau sau: - Céng cuDG tao diéu kién cho HS khai thdc, van dung cdc kién thi, NL lién mon. - Phuong phap va céng cu DG gop phan kich thich 1éi day phat huy tinh than tu luc, cht dong va sang tao cua HS trong hoc tap, cht trong thuc hanh, rén luyén va phat trién NL. - DG hung dén viée duy tri su phan dau va tién bd cia ngudi hoc cfing nhu g6p phan phat trién déng co hoc tap ding dan trong ngudi hoc. - Qua nhiing phan doan, nhan xét vé viéc hoc cia HS, ngwoi GV nhat thiét phai gitip céc em nhan ra chiéu hung phat trién trong tuong lai cia ban than, nhan ra tiém nang cia minh. Nho vay, thc day cdc em phat trién long ty tin, hudng phan dau va hinh thanh NL tu DG cho HS. 3.1.8. Dam bao dé tin cay va tinh gia tri D6 tin cay chi su chinh xAc cia DG tite 1A phan anh ding két qua hoc tap cia ngudi hoc nhu né t6én tai trén co sé déi chiéu voi muc tiéu da dé ra. D6 tin cay cho biét nhiing 64 két qua DG 6 nhiing thoi diém khac nhau déu cho nhiing két qua tuong tu. Dé nang cao tinh tin cay ctia DG can lu y: - Han ché cdc yéu t6é chi quan cia nguoi DG - Dam bao cac busc ctia quy trinh DG - Han ché t6i da nhitng anh hung tit bé ngoai - Cac DG phai co két qua nhat quan - Can gido duc cho HS ¥ thtre, déng co ding din voi KTDG - Hinh thanh cho HS ki nang tr KT, tu DG. Tinh gid tri doi hdi phai DG va do luong duge dung cac muc tiéu dinh do. Nhu vay, trong DG, nhtmg théng tin thu dugc phai 1a nhting bang chimg dé di dén nhting két luan phi hop, thé hién 6 viéc thiét ké cong cu DG. KTDG dam bao duoc ca tinh gid tri va d6 tin cay sé tao diéu kién cho HS phat trién toan dién, thé hién NL nhan thic, kha nang tu duy sang tao, NL thuc hanh, béc 16 thai d6, tu tung, tinh cam... Qua do, tao co sé cho GV va HS tu DG vé NL ban than va gitip ho dua ra nhtng quyét dinh diéu chinh day - hoc phi hgp sao cho ngay mét tién bd hon dap tmg nhiing yéu cau, doi hdi ngay cang cao cia GD va xa hdi. 3.1.9. Dam bao két hop chat ché kiém tra cia gido vién voi tie kiém tra cia hoc sinh Truce day, quan niém vé KTDG co phan sai léch vi cho rang chi c6 GV 1a ngudi giit doc quyén vé KTDG, con HS chi la déi trong duoc KTDG. Hon ntta, ndi dung KT lai thién vé ghi nho, tai hién. Nhting diéu nay lam cho viéc KTDG con mang tinh cha quan, thiéu chinh xac, Idi day doc - chép truyén thu mét chiéu van tiép tue duoc “duy tri va nudéi duéng”. Ngay nay, quan niém KTDG la céng viéc cia ca GV va HS, quan niém nay dang tao ra déng luc Ién thie day qué trinh hoc tap cia HS theo husng tich cue, gitip cac em xac dinh mue dich, déng co, thai dé va tam ly hoc tap, biét tw DG két qua hoc tap va cha déng diéu chinh phuong phap hoc tap cia ban than. HS khéng qué lo so dan toi viée déi pho va gian lan trong KT, thi ctr... GV c6 thé tu DG céng tac GD ctia ban than va dua ra nhiing quyét dinh diéu chinh QTDH ciia minh. Song viéc két hop KTDG gitta GV va HS doi héi can cé sw dam bao vé tinh trung thuc tir ca hai phia 65 trong ca qué trinh nay. Su két hop chat ché gitta KTDG ctia GV voi tr KTDG cia HS sé tich cuc héa hoat dong cua HS trong qua trinh tiép nhan tri thuc, vi tr KTDG ciing la mot hoat dong hoc tap. Hoat déng nay duoc thuc hién chu yéu sau méi bai hoc, méi chung, méi ky trong nam hoc thong qua giai quyét cdc CH néu van dé, BT nhan thitc, bai thc hanh... Cach tién hanh hoat déng tu KTDG ctia HS do GV dé ra va huong dan thuc hién. Dé hoat déng nay dién ra theo hung tich cuc, chi dong, GV phai chuan bi néi dung ki cang tir ndi dung, hinh thir, bién ph4p va dw kién cdc tinh hudng cé thé dién ra. 3.1.10. Dim bao két hop nhiéu logi hinh, plucong phdp kiém tra danh gid Dé trnh viée “hoc tu”, “hoc léch”, gian lan trong KT, thi ct, dam bao phat huy tinh tich cue hoc tap cia HS dong thoi gitip GV tién hanh DG NL hoc tap ctia HS chinh xac, toan dién, khach quan thi GV phai xdc dinh r6 nhiing ndi dung co ban KTDG va phai cé su két hop linh hoat, mém déo, nhuan nhuyén nhiéu loai hinh, phuong phap KTDG. Cac phuong phap KTDG cang don gian, tén it thoi gian, strc he va chi phi, phi hop voi diéu kién cu thé, lai cé dé tin cay, tinh gid tri cao thi cang tét va nén sit dung. Nhung don gian khéng co nghia la so sai, khéng duoc dau tu, bai KT chi nham tai hién lai kién thtte c6é s&n trong SGK hay trong bai gidang ma khong coi trong viéc phat trién NL cta HS. Don gian 6 day la tranh st dung nhimg phuong phap KTDG thiéu d6 tin cay hay qué rom ra, phic tap, chi phi cao, gay “nhiéu” cho HS, khéng phi hop voi diéu kién cu thé cia cdc trudng, ving mién. 3.2. Bién phdp kiém tra danh gid theo Iueéng phat trién nang luc hoc sinh trong day hoc lich sw Viét Nam tir 1960 dén 1975 6 treéng Trung hoc pho thong . 3.2.1. Kiém tra dénh gid qua quan sat qué trinh hoc tap ctia hoc sinh Quan sat sé gitip cho GV “thu thap dit liéu kiém tra danh gid... quan sat dé cap dén viéc theo doi hoac lang nghe hoc sinh thuc hién cdc hoat dong (quan sat quad trinh) hodc nhan xét mét san pham do hoc sinh lam ra (quan sat san pham). Trong thai gian quan sdt, gido vién phai quan tam dén nhiing hanh vi ciia hoc sinh, quan hé tuong tac giita cdc em voi nhau trong nhom...” [32, tr.63].Khi HS trinh bay san 66 s6 theo déi ca nhan dé ghi chép qué trinh hoat déng hoc tap cia HS. Co nhu vay moi DG chinh xac ca qua trinh hoc tap ctia cdc em. 3.2.2. Sit dung plucong phdp van dap dé kiém tra danh gid cdc néng luc khéc nhau cia hoc sinh trong qua trinh hoc tép Van dap la “phuong phap gido vién dat cdu héi va hoc sinh tra loi cau héi (hode ngugc lai), nham rit ra nhiing két luan, nhiing tri thc moi ma hoc sinh can nam dugc, hodc nham tong két, cting cé, kiém tra mé réng, dao sau nhitng tri thitc ma hoc sinh da hoc. Phuong phap dét cau héi van dap cung cap rat nhiéu théng tin chinh thu va khéng chinh thuc vé hoc sinh” [33, tr.98]. Phuong phap van dap c6 nhiéu wu diém, nd gitp cho GV thu duoc nhting thong tin nguoc mét cach truc tiép va nhanh chong dé DG mic dé nam kién thie va kip thoi diéu chinh HS, dé GV cé nhitng bién phap diéu chinh hoat d6ng day gitip HS bé khuyét nhiing sai sot. HS ciing nhanh chong va dé dang thu duoc nhiing tin hiéu nguoc trong tt cau tra loi cia minh va tir su nhan xét DG cia GV dé tu diéu chinh hoat déng hoc va két qua hoc tap. van dap c6 kha nang kich thich HS tich cuc, déc lap tu duy, tim toi cau tra loi mét cach chinh xac, day da, khan truong, nhanh chong tim duoc cau tra loi trong thoi gian ngan, rén luyén cho HS ki nang str dung ng6n ngi noi, lap luan, rén luyén cho HS dite tinh tu tin, manh dan trinh bay nhiing chinh kién cia minh ve cdc van dé hoc tap. Tuy nhién, van dap cing co nhitng nhugc diém co ban.Trong mét tiét hoc, khong thé thuc hién mét cach déng loat voi nhiéu HS. Do khoang thoi gian danh cho HS khéng nhiéu nén khéng cho phép HS cé thé trinh bay day da va nhiéu ndi dung, vi vay kho KT duoc nhiéu kién thie 6 nhitng mute dé khdc nhau. Trong nhiéu truong hop, HS lai tra loi lan man dé 1am mat thoi gian va anh huong dén viéc thuc hién ké hoach day hoc. Trong day hoc, GV cé thé st dung cdc dang CH nham vao nhitng muc dich day hoc khac nhau nhu gay hung thi, thu htt su cht y, kich thich tim tdi, goi cach suy nghi, CH néu van dé, CH dam thoai... G day, ching téi chi tap trung dén viée dat CH, BT nhu la mot phuong phap KTDG qua trinh hoc tap ctia HS. 69 Trong DHLS 6 trong PT, cé rat nhiéu loai CH, BT dé KTDG HS. Tuy theo timg déi trong HS, néi dung bai hoc ma GV Iva chon loai CH, BT phi hop dé KTDG duoc mic dé tiép nhan kién thite cia HS tir do co cach diéu chinh cho thich hop. GV cé thé stt dung CH, BT dé KTDG cac NL khac nhau cia HS trong qua trinh hoc tap bang phuong phap van dap theo cac trong hop sau: 3.2.2.1. Kiém tra dénh gia dau gio hoc Vao dau gid hoc, gido vién cé thé kiém tra hay khong kiém tra kién thire bai ct. Thay vao d6 trudc khi cung cap kién thitc cia bai hoc mdi, gido vién nén néu ngay cau héi dinh hung nhan thuc cho hoc sinh. Cau hoi loai nay thuong 1a cau hdi cé tinh chat bai tap, muén tra loi phai huy déng kién thie co ban ctia toan bai. Cau hdi, bai tap néu 6 dau gid hoc c6 tac dung xac dinh phuong huéng cia hoat déng tu duy va nhiém vu hoc tap ctia hoc sinh. Dé giai quyét c4u héi, bai tap ma gido vién néu ra hoc sinh phai chi ¥, quan sat, tri gidc tai liéu hoc tap, tu duy... nham nam cdc van dé co ban cia bai hoc. Viéc tim kiém cau tra loi c6 thé thong qua bai giang ctia thay, qua viéc tu tim hiéu tai liéu, qua trao déi thao luan va qua cdc hoat d6ng ty lap tu duy cua riéng minh. Viéc néu cau héi, bai tap dau gio dinh hung ndi dung co ban ctia bai hoc, gitip cdc em hiéu van dé mét cach tap trung nhat ma khéng roi vao tinh trang nam kién thtte tan man, ri rac. Chting sé day manh qua trinh linh héi tai ligu ban dau, ting thém tinh chat dinh huong nhat dinh cho viéc ha chon va tu duy tai liéu, hoc sinh luc chon va suy nghi sau sac tai liéu, tiép thu dugc trén quan diém, van dé dat ra cho hoc sinh . Cau héi, bai tap néu 6 dau gid mét mat phai chtta dung cdc tinh hudng co van dé, mat khdc phai duoc hoc sinh tiép nhan, c6 san cdc phuong tién (vé kién thutc, ky nang v.v... ) ban dau dé giai quyét n6. Vi vay phai tap trung vao nhiing van dé moi, nhiing kho khan va tré ngai trong nhan thire nhung phai dam bao tinh vua suc do tai ligu, chuong trinh hoc tap quy dinh va nam trong kha nang co thé gidi quyét duoc ctia hoc sinh. Nhting cau héi, bai tap néu dau gid hoc vi thé khéng don thuan 1a nhting céu hdi cé trong sdch gido khoa (tuy van dua vao n6) ma nén c6 ndi dung sinh déng, hap dan, sau sac gitip hoc sinh thuc hién t6i da nhiém vu ctia minh trong do cé viée 1am phong phti va mé réng khdéi long kién thirc, ky nang, k¥ x4o cua cac em. 70 3.2.2.2. Kiém tra danh gia trong gio hoc Dat CH cho HS trong QTDH nham muc dich 16i cuén HS vao bai hoc, gitip HS tu duy va dién dat (bang loi) nhiing suy nghi cia minh mét cdch khoa hoc, déng thoi giip HS tr DG duoc mt dé linh hdi tri thuc. Cac cau tra loi cua HS sé cho GV nhiing thong tin can thiét vé timg HS va tap thé lép dé diéu chinh giang day va gitip HS khac phuc nhitng thiéu sot. Trong day hoc mét bai cu thé, GV x4y dung va str dung hé théng CH theo cac cap d6 khdc nhau dé DG cac NL khac nhau ctia HS. - Chuan bi CH: GV can nghién cttu ki nhiing néi dung trong tam va xac dinh cdc don vi kién thtte co ban ctia bai, nim chac yéu cau cia chuong trinh, chuan bi kién thie tdi thiéu theo quy dinh cia B6. Mire d6 kho citing nhu dung long kién thtte trong mdi CH vita phai, sat voi trinh dé cia HS dé HS cé thé tra Idi gon trong thoi gian ngdn. S6 long CH vwa phai, bén canh CH chinh nén chuan bi CH bd sung, tao diéu kién DG chinh xac HS. Cac CH phai DG duoc cac NL khac nhau ctia HS, khéng chi yéu cau tai tao kién thie ma con doi héi HS phai thé hién duoc NL van dung kién thitc vao thuc tién, khuyén khich suy nghi tich cuc, tu duy sang tao. - Dat CH: CH néu ra cho HS phai duoc dién dat mét céch chinh xdc, ro rang, ngan gon va co tinh xac dinh. Giong néi di I6n va cham rai dé moi HS cé thé nghe 16 va hiéu r6, khong 1am cho HS hiéu sai, dan dén tra loi lac dé. Sau khi néu CH chung cho ca Idp can dé mét thoi gian ngdn dé HS chuan bi mdi chi dinh HS tra loi. Viéc chon HS dé KT can duoc tinh ton cho phi hop voi CH, phan anh duoc tinh hinh hoc tap cua HS trong 16p, tranh chi dinh mét cach ngau nhién, tity tién. - Thai d6 va cach tng xir cia GV déi voi HS rat co y nghia khi KTDG theo bién phap nay. GV can tao cho HS m6t trang thai tam ly binh tinh, tu tin dé c6 thé suy nghi va trinh bay cau tra loi mét cach day da va chinh xdc. Can biét lang nghe cau tra Idi cia HS, tranh cat ngang hodc héi dén dap lam HS mat binh tinh. Goi ¥, khuyén khich HS khi can thiét. Yéu cau HS tra loi sao cho ca lép nghe durge va yéu cau ca Iép theo déi cau tra 1di cia ban dé bé sung. Sau khi tiép nhan cau tra loi cia HS, GV can dac biét coi trong khau DG.Can tranh thai d6 qué dé dai hoac qué nghiém khac trong DG. Sau khi HS tra loi can phai DG ngay mét cach cong khai va trude toan thé HS. Viéc DG két qua khéng don 71 nghién ctu gom cac to photo, Internet, tai ligu in da dang va thé hién nhiéu trién vong khac nhau. + Tat ca cdc nguén tu liéu dang tin cay, cé lién quan chinh xac. + Cac nguén thong tin tr cdc chuyén gia va xa hdi da dang dang tin cay va thu thap duoc nhiéu. ligu gdm( to photo, Internet, tai liéu in...) duoc st dung thé hién nhiéu trién vong khac nhau. + Tat ca cdc nguén tu liéu cé vé dang tin cay, cé lién quan chinh xdac nhung khéng co trich dan tat ca cdc nguén gdc cua ching. + Cac nguén thong tin tir cdc chuyén gia va xa hdi da dang dang tin cay nhung luong thong tin it. liéu gdm (to photo, Internet, tai liéu mn...) duoc st dung nhung chi phan anh mot trién vong. + Su tin cay cua mét vai ngudn tai chinh ligu thiéu xdc, mot vai tai liéu da lac hau. + CAc nguén thong tin tr cdc chuyén gia va xa hdi khong da luong thong tin it. dang, tu liéu duoc st dung va chi phan trién anh mot vong. + Mét sé nguén tu ligu lay tu cac nguén xuyén tac va khong thu — thap duoc théng tin, dit tu. + Céc nguén khéng tham khao thu duoc, khong thap duoc théng tin, dit ligu. Noi dung: Diém 45 + Hoc sinh téng hop day di rd rang nhting kién thir sit dung trong co sé li luan lam can va dinh = duoc tim kién xac trong + Hoc sinh téng hop day dit r6 rang nhting kién thite sit dung trong co sé li luan lam can nhung chua xdc dinh dung trong + Hoc sinh chua néu day di nhiing kién thie trong co sé lf luan lam can cing nhu xac dinh sai trong tam. +Hoc sinh khéng néu co so Ii luan bai trong trinh dién. 74 thurc st dung. + Cae bude tién hanh du an duoc néu tuan tu cu thé, cé bang phan céng, c6 bang ké hoach. + Phan nguyén tac can lap luan chat ché, c6 phan tich thanh cdc b6 phan thanh phan, c6 van dung kién — thtte trong tam, kién thtte moi déng thoi cing phdi hop voi long kién thite ci. + Cach st dung néu ro rang cu thé timg budc, hop Ii, c6 chi ¥ tdi sai sé va biét cach tinh sai sd. + Tra loi ding day da céc cau héi dinh huong, voi su lap luan chung minh ro rang. tam kién thir str dung. + Cae bude tién hanh du an duoc néu tuan tu cu thé, cé bang phan cong, c6 bang ké hoach. + Phan nguyén tac can lap luan chat ché, cé phan tich thanh cac bé phan thanh phan, c6 van dung kién — thttc trong tam, kién thtte moi déng théi cing phdi hop voi luong kién thtre ct. + Cach st dung néu 16 rang cu thé timg bude, hop li, c6 chi ¥ tdi sai sé va biét céch tinh sai sd. + Tra loi dung day dt céc cfu hoi dinh huong, voi su lap luan chimg minh ro rang. +Cac bude tién hanh du an duoc néu 16 rang nhung khéng c6é_ bang phan c6ng, ké hoach. + Nguyén tic can lap luan chat ché, cé phan ___tich, chimg minh nhung khéng xac_ dinh duoc kién — thttc mdi voi hrong kién thu citi. + Cach st dung néu duoc nhung chu 16 rang cu thé timg bude. + Tra loi thiéu cau hoi dinh hung. + Cac bude tién hanh du an khéng duoc néu khéng cé bang phan céng ké hoach. + Nguyén tac can lap luan so sai, phan tich cau tha khong logic. + Cach st dung néu so sai, cau tha. + Khong tra loi duoc cau hoi dinh huong. 75 Ki nang: Diém 30. + Bai trinh dién duoc chuan bi ki cang, trinh bay tréi chay. + Tat ca cdc thanh vién trong nhém déu tham gia trinh bay va dong vai nhiing chuyén gia . nguoi + Bai trinh dién duoc hé tro bang cdc cong cu truc + Bai trinh dién duoc chuan bi ki , trinh bay tét. + Tat c cdc thanh vién trong nhém déu tham gia trinh bay va vai trd cua minh da duoc giao. + Bai trinh dién duge hé tro bang cdc céng cu truc + Bai trinh dién duoc chuan bi ki , tuy nhién trinh bay con vap. + Cac thanh vién trong nhém tham gia chua nhiét tinh chura thoat li duoc slide. + Bai trinh dién duoc hé tro bang cdc cong cu truc + Bai trinh dién khéng duoc chuan bi. + Cac thanh vién trong nhém tham gia chua nhiét tinh chua thoat li duoc slide. quan sinh déng. quan quan Hinh thie: Diem 15 + Bai trinh bay | + Bai trinh bay sang tao hap dan. Co ban thé hién due toan sdng tao hap dan. Thé hién duoc toan b6 ndi dung/ muc tiéu. + Am thanh , dnh sing, hiéu nhéan manh duoc ung vao trong tém cua bai trinh dién. b6 ndi dung/ muc tiéu. + Am thanh , anh sang, hiéu img chua nhan manh duoc vao trong tam cia bai trinh dién. + Thiét ké trinh bay 16n x6n. Chua thé hién duoc toan bé ndi dung/ muc tiéu. + Am thanh , anh sang, hiéu tng khéng nhan manh duoc vao trong tam cia bai trinh dién. + Thiét ké bai day 16n x6n. Kh6ng thé hién duoc néi dung/ muc tiéu. 76 - Xac dinh va phé bién tiéu chi DG cho HS. - Cung cap cho HS dap an, biéu diém, hung dan cach dé cdc em tu DG két qua bai KT hoac BT vé nha. - Té chtte cho HS cham chéo bai, c6 su gidm sat cia GV. - Trong KT miéng, GV nén tao cho HS thoi quen nhan xét, DG va cho diém déi voi phan tra loi cua ban. - Sau méi lan KT viét, GV nén cé gang tra bai trong thoi gian som nhat va nhat thiét phai danh thoi gian dé nhan xét mét cdch chi tiét bai lam cua HS. Phan nhan xét cia HS bao gém néi dung kién thttc, phuong phap lam bai va hinh thite cua bai lam. Qua nhiing nhan xét do, HS tu DG duoc ban than va mit ra duoc bai hoe dé c6 céch hoe, cdch 1am bai tét hon. DG nhom hay con goi la DG déng dang “la nguéi hoc tham gia vao viéc danh gid san pham, cong viéc cia nhiing nguéi cing hoc khdc. Ho phai nam ré nhiing néi dung ma ho di kién s& danh gid trong san pham céng viéc ctia ban hoc. Day chinh la quad trinh tung hoc sinh trong lop hoc cing tham gia mét hoat d6ng/chuong trinh hoc tap danh gid lan nhau” [35, tr.23]. HS quan sat céc ban trong qua trinh hoc tap, vi vay thong tin ma cdc em c6 duoc vé hoat dong cia nhau mang tinh chi tiét, cu thé hon la GV thu duoc. Qua DG hoat dong, san pham hoc tap ctia ban, HS c6 thé hoc héi nhiing diém hay hoac rit kinh nghiém tr nhtmg diéu chua tét cia ban, hinh thanh kha nang tu chiu tréch nhiém voi nhitng nhan xét, DG cua minh vé ban hoc, th6ng qua viéc DG ban hoc, HS hinh thanh ré rang hon trong ban than minh cdc yéu cau vé hoc tap, vé cach tng xit voi nguoi khdc, tir do, diéu chinh hay phat trién hanh vi, thai d6 cia ban than. Tuy nhién, DG déng dang phu thuéc rat nhiéu vao cam tinh cia HS, kho thu thap duge nhitng thong tin vé nhitng HS nhut nhat, it duoc ban chu y. DG déng dang c6 vai trd kh6ng nhé trong viéc hé tro HS trong suét qué trinh hoc tap ctia cc em néu GV cé cach lam phi hop. Vi du, GV c6 thé yéu cau HS DG déng dang dura theo mau sau: Ho va tém. oe cee ee ce eens ee nee teen NBOM.0. ee eee eee 79 Thang diém str dung: 3 = tét hon cac thanh vién khac trong nhom 2 = trung binh 1 = khdng tét bang cdc thanh vién khdc trong nhém 0 = khdng gitip gi cho nhém, 1a tré ngai déi voi nhém Su nhiét . : Uy . Dong Thuc hién| To = chic . Cac thanh vién|tinh va tin Ghi . gop y|nhiém vu/quan ly nhéom nghiém . trong | cht tudng duoc giao | nhém tic nhom 1. Nguyén Van A 2. Nguyén Van B Sau khi t6 chuc cho HS lam viéc nhém, GV cé thé yéu cau HS DG theo mau trén. 3.3. Thec nghiém sw pham Dé kiém ching tinh kha thi cia dé tai, ching toi da tién hanh TNSP tai cdc trong THPT trén dia ban tinh Dak Lak bao gém cac trong THPT: Truong THPT Neuyén Hué, truong THPT Phan Boi Chau, truong THPT Ly Tu Trong, trvong THPT Tén Duc Thang 3.3.1. Muc dich tién hanh thiec nghiém sw pham Trén co sé thuc tién xem xét lai mét s6 van dé vé viéc KTDG hoc tap cia HS theo hudng phat trién NL trong day hoc LS Viét Nam tir 1960 dén 1975 6 trudng THPT (Chuong trinh Chuan), kiém tra tinh kha thi cia nhiing bién phdp do luan van dé xuat. 3.3.2. Phuong phdp va ké hoach thuc nghiém sw pham 3.3.2.1. Lwa chon déi tuong thc nghiém sw pham - Déi voi GV day lép thuc nghiém va lop déi ching: Chiing téi lua chon nhting GV co nang luc va kinh nghiém, tudi nghé tir 7 nam tré lén day chuong trinh LS khéi 12. - Déi voi HS Idp thuc nghiém va lop déi chimg duoc tién hanh trén hoc sinh khdi 12 tai cac truong Truong THPT 6 Huyén Krong Nang. 80 Ching téi chon HS 10 I6p thuc nghiém ( 445 HS) va 10 lop déi ching (445 HS) sé luong, trinh dé va chat long hoc tap cia cdc 16p nay gan tuong déng nhau. 3.3.2.2. N6i dung thiec nghiém sw pham Tién hanh soan va day thuc nghiém bai 22 “Nhan dan hai mién truc tiép chién dau chéng dé quéc Mi x4m luoc. Nhan dan mién Bac vita chién d4u via san xuat (1965 — 1973) (SGK LS Idp 12, Chuong trinh Chuan (Xem gido dn thc nghiém & phu luc 5) c6 st dung hé théng cau hoi KTDG theo hung phat trién NLHS da thiét ké bién soan. Qua do, rén luyén va phat trién cdc NL, Bdi dung long ty hao vé yéu mudc, tu hao dan téc. 3.3.2.3. Phuong phdp tién hanh thc nghiém sw pham Pau tién, ching toi tién hanh trao déi voi GV, lam ré nhiing néi dung, phuong phap va yéu cau cia gido dn thuc nghiém. Tat ca muc dich, ndi dung, phuong phap giang day theo nhiing két luan ctia dé tai phai duoc thé hién trong gido An giang day 6 ldp thuc nghiém. G Iép déi ching, chting toi yéu cau GV giang day theo gido an binh thuong ma thay (c6) van lén 16p (chting toi chon cing mét GV day gido An thuong va gido dn thuc nghiém). Khi GV tién hanh giang day 6 lp thuc nghiém va lp déi chimg, chting toi cing cdc GV b6 m6n tham gia dur gid quan sat tién trinh bai hoc. Cudi cing, khi két thiic tiét hoc, ching t6i tién hanh trao déi voi GV cing dy gid dé xin ¥ kién cia ho vé néi dung, phuong phap, khéng khi ctia gid hoc. Déng thoi, chung t6i cting trao déi voi HS dé nam bat ¥ kién cla cdc em vé bai hoc, nhitng thay déi trong néi dung, phuong phap giang day 6 Idp thuc nghiém. Ching téi KT két qua nhan thitc kién thtte bai hoc ctia HS 6 ca lop déi chimg va lép thuc nghiém sau khi hoc xong d 06 co sé danh gia muc d6 kién thitc, NL ma cdc em dat duroc sau bai hoc. 3.3.3. Két qua thuc nghiém Sau khi tién hanh giang day 6 cdc Idp déi ching va thuc nghiém, chiing téi tién hanh khao sét KTDG bang bai kiém tra 15 phuit (Xem phu luc 6) va khao sdt GV va HS. Két qua thu duge nhu sau: Két qua ctia 2 Iép duoc thé hién trong bang: 81 phép khang dinh su khdc biét gitta lép thyc nghiém va lép déi chimg 1a c6 y nghia. Nghia 1a néi dung va phuong phap duoc dé xuat trong lan van la cé tinh kha thi. Két qua thuc nghiém cho thay, HS lép thuc nghiém tra loi CH KT tét hon HS lop déi chimg.Qua day thé hién mttc d6 nam viing kién thie cia HS Ip thuc nghiém sau sac hon. Nghia la viée 4p dung CH, BT dé KTDG hoc tap ctia HS theo hung phat trién NL sé gop phan nang cao chat hrong DHLS 6 truong PT. D6i voi ¥ kién cia GV va HS, da sé cdc ¥ kién déu nhan xét bai hoc theo gido dn moi da tao ra mét khéng khi hoc tap khdc han. Ca GV va HS déu xac dinh due nhiém vu nhan thtrc cua bai hoc, ndi dung va phuong phap giang day phi hop voi trinh dé nhan thuc cia HS, dam bao muc tiéu bai hoc. Viéc st dung hé thong cau héi KTDG hoc tap ctia HS theo huéng phat trién NL da tao diéu kién cho cdc em nam vitng ndi dung bai hoc, phat trién duge NLHS trong DHLS, gop phan nang cao chat luong day hoc b6 mon LS 6 truong THPT. Nhu vay, trong QTDH, GV str dung hé théng cau hoi KTDG theo hudng phat trién NLHS thi sé KTDG duge cac NL khdc nhau ctia HS, déng thoi, két qua day hoc bé mén LS cting duge nang lén ding ké. Voi két qua d6, KTDG due khang dinh 14 mét PPDH tich cuc. Bang cdc bién phdp kiém tra dinh gid duoc thuc hién trong ca qué trinh day hoc cting nhu két qua thuc nghiém cho thay khi c6 su déi mdi trong cdc bién phap kiém tra dénh gid sé mamg lai két qua tich cue déi voi két qua hoc tap cia hoc sinh. 84 KET LUAN Qua két qua nghién cttu ly luan va can ctr vao két qua thuc nghiém su pham kiém tra danh gia theo huong phat trién nang luc hoc sinh trong day hoc lich stt lich sit Viét Nam tlr 1960 dén 1975, chiing tdi rit ra mot sé két luan sau: 1. Dé c6 thé phat trién duoc nhiing nang lve can thiét cho ngudi hoc thi KTDG theo huéng phat trién nang luc hoc sinh Ia tat yéu, 14 mét khau cue ki quan trong trong ca mét qué trinh thong nhat tir chong trinh, sach gido khoa, day hoc va kiém tra danh gid déu theo dinh huong phat trién nang luc cho ngudi hoc. Thong qua két qua cia KTDG sé giup cho nguoi thay biét duge nhtmg nang luc can thiét ctia hoe sinh dang phat trién 6 mite dé nao, tir do cé nhiing diéu chinh hop ly trong qua trinh giang day dé dat duoc muc tiéu day hoc da dé ra. Vi vay, dé phat trién duoc nang luc cho nguoi hoc thi can c6 su déng b6 trong ca qua trinh day hoc cia nguoi gido vién. 2. Trong thiét ké chuong trinh day hoc theo dinh huéng phat trién nang luc hoc sinh, nguoi gido vién nén bat dau tir khau kiém tra danh gia trusc, tue thiét ké hé thong c4u héi, bai tap theo dinh hung phat trién ning luc cho ting bai, trén co sé do tién hanh soan gido An va lén Idp. Coi hé théng cau héi, bai tap nay nhu nhting “chuan dau ra” cho ting bai hoc. Néu theo hudng nay thi chiing ta c6 thé coi kiém tra dénh gia theo huéng phat trién nang luc hoe sinh nh la “kim chi nam” cho ca qué trinh day hoc. Thue té chimg minh rang mét tiét hoc lich sit s6i ndi cia hoc sinh c6 su dong gdp rat quan trong ctia hé théng cau hdi giau tinh goi m6, sinh d6ng ctia ngudi giao vién. Nhu vay muén hoc sinh hoc tap “tich cuc” thi hé thong cau héi, bai tap cting can duge thiét ké mang tinh “tich cue”, néu hai trang thai “tich cuc” nay “gap nhau” thi nang luc cia ngudi hoc sé dug hinh thanh va phat trién. 3. KTDG trong day hoc 1a viéc khé, KTDG theo dinh hung phat trién nang luc lai cang kh hon vi yéu cau dat ra cao hon. Dé trién khai c6 higu qua KTDG theo hung phat trién nang luc, trudc hét ngudi gido vién phai c6 su ddi mdi vé nhan thitc, tu tuéng; thi hai la nguoi GV can phai hiéu KTDG theo hung phat trién NL, biét duoc muc tiéu va muc dich khi stt dung phuong thtre KTDG nay; ngoai ra GV can phai sn sang voi nhting céng viéc tu van di lién sau khi c6 thong tin cla KTDGQT 85 nham téi da hoa hiéu qua va déng luc hoc tap ctia ngudi hoc. Thuc hién ding KTDG theo hung phat trién NL khéng chi thay déi phong cdch day cia GV, ma con thay déi phong cach hoc cia ngudi hoc. 4, Dé nang cao hiéu qua khau KTDG trong day hoc LS can két hop cdc hinh thie va phuong phap KTDG khac nhau. Viéc thiét ké va stt dung CH, BT dé KTDG phai tudn theo nhting nguyén tac va yéu cau su pham, dong thoi GV can thiét ké cau hdi KTDG chu trong KTDG tat ca céc NL ctia HS, han ché CH, BT chi nham vao phat trién NL tdi hién, tang cuong cdc CH phat trién céc NL 6 cap dé cao hon nhu NL thue hanh bé mén LS, NL so sanh, phan tich, phan bién, khai quat hoa, NL nhan xét... 5. Dé KTDG thu su tré thanh dong luc quan trong tao nén su phat trién bén ving cia hoat dong day hoc, méi GV can nam ving nhiing van dé ly luan, hiéu rd triét ly vé KTDG, phuong phap KTDG, nghién ctru ki chuong trinh, SGK, phai biét van dung mét cach linh hoat, mém déo cdc hinh thie, phuong phap KTDG khac nhau, xay dung céc CH, BT co chat long dé KTDG HS. Trén co sé két qua nghién ctu da dat duoc cla dé tai, vi mong muén gop phan nang cao chat luong viéc KTDG trong day hoc LS 6 truong PT, thuc hién di mdi KTDG theo hung phat trién NL cia HS dé KTDG tro thanh mét PPDH tich cuc, chung t6i xin dua ra mét sé khuyén nghi nhu sau: - Mét 1a : Trong xu thé hién nay, viéc kiém tra danh gia theo huéng phat trién NL, trong day hoc LS noi riéng trong day hoc noi chung 1a rat can thiét, phi hop voi dinh hudng chuong trinh cai céch gido duc cia bd. Vi vay, BG Gido Due va Dao tao can cé chién luge nghién ctu va tang cuong céng tac tap hun, t6 chite cac héi thao cho GV vé déi mi KTDG theo huéng phat trién NLHS - Hai la : MGi GV va cac cap quan ly GD can nhin thire day du va sau sac hon nhiing van dé vé ly luan va thue tién dé thuc hién déng bd, dat hiéu qua cao khau KTDG, gop phan nang cao chat long day hoc b6 mén LS. Thu ba, vi tri cua b6 mén LS trong day hoc 6 truong PT chua duoc coi trong dung muc, chi duoc xem nhu la mét mén hoc “phu”. Vi vay, can phai cé chinh sach thich dang dé nang cao vi tri m6én LS trong nha truong. 86