pháp luật đại cương cương, Summaries of Law

Download pháp luật đại cương cương and more Summaries Law in PDF only on Docsity! 1 Chương IV LUẬT HÀNH CHÍNH VIỆT NAM 2 Nội dung chương 4 I. KHÁI NIỆM CHUNG VỀ LUẬT HÀNH CHÍNH II. CƠ QUAN HÀNH CHÍNH NHÀ NƯỚC III. THỦ TỤC HÀNH CHÍNH VÀ VĂN BẢN HÀNH CHÍNH NHÀ NƯỚC IV. QUY CHẾ PHÁP LÝ HÀNH CHÍNH CỦA CÁN BỘ CÔNG CHỨC V. QUY CHẾ PHÁP LÝ HÀNH CHÍNH ĐỐI VỚI CÁC TỔ CHỨC XÃ HỘI, CÔNG DÂN, NGƯỜI NƯỚC NGOÀI, NGƯỜI KHÔNG QUỐC TỊCH VI. TRÁCH NHIỆM HÀNH CHÍNH VII. CHẾ ĐỘ PHÁP LÝ VỀ VIỆC GIẢI QUYẾT CÁC KHIẾU NẠI TỐ CÁO VIII. CHẾ ĐỘ GIẢI QUYẾT CÁC VỤ ÁN HÀNH CHÍNH. 5 Các nhóm quan hệ xã hội thuộc đối tượng điều chỉnh của Luật hành chính Các quan hệ xã hội mà luật hành chính điều chỉnh có thể chia thành bốn nhóm sau đây: Ø Thứ nhất, các quan hệ xã hội phát sinh trong quá trình thực hiện các hoạt động chấp hành và điều hành của các cơ quan quản lý nhà nước. Ø Thứ hai, các quan hệ hình thành trong hoạt động tổ chức và công tác nội bộ của các cơ quan quản lý nhà nước. Ø Thứ ba, những quan hệ xã hội mang tính chất chấp hành và điều hành phát sinh trong hoạt động tổ chức và công tác nội bộ của các cơ quan kiểm sát, cơ quan xét xử, cơ quan quyền lực nhà nước. Ø Thứ tư, những quan hệ xã hội mang tính chất chấp hành và điều hành phát sinh trong hoạt động của các cơ quan nhà nước không thuộc hệ thống cơ quan quản lý và hoạt động của các tổ chức chính trị - xã hội khi các chủ thể này được trao quyền thực hiện một số chức năng quản lý nhà nước cụ thể. 6 Phương pháp điều chỉnh ¡ Phương pháp mệnh lệnh là phương pháp điều chỉnh chủ yếu của luật hành chính Còn được gọi là phương pháp hành chính. 7 Hệ thống luật hành chính ¡ Phần chung ¡ Phần riêng 10 Quan hệ pháp luật hành chính Các quan hệ xã hội trong lĩnh vực quản lý, chỉ huy, điều hành các mặt hoạt động của đời sống xã hội khi được các quy phạm của luật hành chính điều chỉnh trở thành các quan hệ pháp luật hành chính. 11 Đặc điểm của quan hệ pháp luật hành chính ¡ Quyền và nghĩa vụ của mỗi bên tham gia quan hệ pháp luật hành chính luôn gắn liền với hoạt động chấp hành, điều hành của quản lý Nhà nước. ¡ Quan hệ pháp luật hành chính có thể phát sinh theo yêu cầu hợp pháp của bất kỳ bên chủ thể nào, sự thỏa thuận của bên kia không phải là điều kiện bắt buộc phải có ¡ Bao giờ cũng có ít nhất một chủ thể mang quyền lực của Nhà nước, nhân danh Nhà nước và để thực hiện quyền lực Nhà nước. ¡ Phần lớn các tranh chấp phát sinh trong quan hệ, pháp luật hành chính được giải quyết theo thủ tục hành chính. ¡ Bên vi phạm trong quan hệ pháp luật hành chính phải chịu trách nhiệm pháp lý trước Nhà nước chứ không phải trước bên kia. 12 II. CƠ QUAN HÀNH CHÍNH NHÀ NƯỚC ¡ Khái niệm ¡ Đặc điểm cơ quan hành chính nhà nước ¡ Các loại cơ quan hành chính nhà nước. 15 Các loại cơ quan hành chính nhà nước ¡ Theo cơ sở pháp lý của việc thành lập ¡ Căn cứ vào địa giới hoạt động ¡ Căn cứ theo phạm vi thẩm quyền ¡ Căn cứ theo chế độ lãnh đạo. 16 Theo cơ sở pháp lý của việc thành lập ¡ Cơ quan Hiến định: Ø Chính phủ với tư cách là cơ quan hành chính nhà nước cao nhất. Ø Các Bộ, cơ quan ngang Bộ Ø Uỷ ban Nhân dân các địa phương là các cơ quan hành chính nhà nước ở địa phương. ¡ Những cơ quan hành chính nhà nước được thành lập trên cơ sở các đạo luật, các văn bản dưới luật. Đó là các tổng cục, cục, vụ, viện, các sở, phòng, ban trực thuộc các cơ quan Hiến định nói trên. 17 Căn cứ vào địa giới hoạt động ¡ Các cơ quan hành chính nhà nước trung ương gồm Chính phủ, các Bộ, các cơ quan ngang Bộ quản lý nhà nước về ngành hay lĩnh vực công tác. Hoạt động quản lý của các cơ quan này bao trùm trong phạm vi toàn quốc. ¡ Các cơ quan hành chính nhà nước địa phương gồm Uỷ ban nhân dân các cấp và các sở, phòng, ban thuộc Uỷ ban nhân dân, hoạt động quản lý trong phạm vi lãnh thổ địa phương. 20 III. THỦ TỤC HÀNH CHÍNH VÀ VĂN BẢN HÀNH CHÍNH NHÀ NƯỚC ¡ Thủ tục hành chính ¡ Văn bản hành chính. 1: Văn bản QPPL và Văn bản áp dụng qppl 2. Văn bản luật và văn bản dưới luật 21 IV. QUY CHẾ PHÁP LÝ HÀNH CHÍNH CỦA CÁN BỘ, CÔNG CHỨC ¡ Khái niệm cán bộ, công chức - Luật Cán bộ, công chức ngày 13/11/2008 ¡ Khái niệm viên chức - Luật Viên chức ngày 15/11/2010 ¡ Phân biệt giữa: - Cán bộ, công chức và viên chức - Cán bộ, công chức và đối tượng lao động khác 22 Nội dung chủ yếu của Quy chế pháp lý cán bộ, công chức ¡ Công vụ và những nguyên tắc công vụ ¡ Bầu cử, tuyển dụng, sử dụng cán bộ, công chức ¡ Quản lý cán bộ, công chức ¡ Nghĩa vụ, quyền lợi, nhiệm vụ và quyền hạn của cán bộ, công chức ¡ Khen thưởng và trách nhiệm pháp lý của cán bộ, công chức. 25 V. QUY CHẾ PHÁP LÝ HÀNH CHÍNH ĐỐI VỚI CÁC TỔ CHỨC XÃ HỘI, CÔNG DÂN, NGƯỜI NƯỚC NGOÀI, NGƯỜI KHÔNG QUỐC TỊCH ¡ Các tổ chức xã hội ¡ Công dân ¡ Người nước ngoài và người không quốc tịch. 26 VI. TRÁCH NHIỆM HÀNH CHÍNH ¡ Vi phạm hành chính ¡ Trách nhiệm hành chính. 27 Khái niệm vi phạm hành chính Vi phạm hành chính là hành vi có lỗi do cá nhân, tổ chức thực hiện, vi phạm quy định của pháp luật về quản lý nhà nước mà không phải là tội phạm theo quy định của pháp luật phải bị xử phạt hành chính. Khoản 1 Điều 2 Luật xử lý vi phạm hành chinh 2012 30 Khái niệm ¡ Trách nhiệm hành chính là những hậu quả bất lợi mà Nhà nước áp dụng đối với cá nhân, tổ chức vi phạm hành chính. 31 Đặc điểm ¡ Trách nhiệm hành chính là hình thức trách nhiệm pháp lý áp dụng đối với cá nhân, tổ chức có hành vi vi phạm hành chính. ¡ Chủ thể có thẩm quyền áp dụng chủ yếu là các cơ quan hành chính nhà nước và cán bộ, công chức của các cơ quan đó. ¡ Đối tượng bị áp dụng trách nhiệm hành chính là các tổ chức, cá nhân (Việt Nam và nước ngoài). ¡ Trách nhiệm hành chính là trách nhiệm pháp lý mà tổ chức, cá nhân phải gánh chịu trước Nhà nước. ¡ Việc truy cứu trách nhiệm hành chính được tiến hành trên cơ sở các quy định của pháp luật hành chính và theo thủ tục hành chính. Chế độ pháp lý về xử lý VP HC ¡ Nguyên tắc xử lý vi phạm hành chính ¡ Đối tượng áp dụng xử lý vi phạm hành chính ¡ Thẩm quyền xử lý vi phạm HC ¡ Các hình thức xử lý vi phạm hành chính ¡ Thủ tục xử phạt vi phạm hành chính. 32 35 Thẩm quyền xử lý vi phạm hành chính 1. Thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính và áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả 2.Thẩm quyền quyết định áp dụng biện pháp xử lý hành chính 3. Thẩm quyền và thủ tục áp dụng các biện pháp ngăn chặn và bảo đảm xử lý vi phạm hành chính. 1 36 Các hình thức xử lý vi phạm hành chính 1. Các hình thức xử phạt vi phạm hành chính (Xử phạt hành chính) 2. Các biện pháp khắc phục hậu qủa 3. Các biện pháp xử lý hành chính 4. Các biện pháp ngăn chặn và đảm bảo việc xử lý vi phạm hành chính. 37 Các hình thức xử phạt vi phạm hành chính ¡ Mục 1, chương 1, phần II 1. Các hình thức xử phạt chính (Điều 21) 2. Các hình thức xử phạt bổ sung 40 Biện pháp khắc phục hậu quả (Mục 2) 1. Buộc khôi phục lại tình trạng ban đầu đã bị thay đổi do vi phạm hành chính gây ra hoặc buộc tháo dỡ công trình xây dựng trái phép; 2. Buộc thực hiện các biện pháp khắc phục tình trạng ô nhiễm môi trường, lây lan dịch bệnh do vi phạm hành chính gây ra; 3. Buộc đưa ra khỏi lãnh thổ Việt Nam hoặc buộc tái xuất hàng hoá, vật phẩm, phương tiện; 4. Buộc tiêu huỷ vật phẩm gây hại cho sức khoẻ con người, vật nuôi và cây trồng, văn hoá phẩm độc hại. 41 Các biện pháp xử lý hành chính (Phần III) Chỉ áp dụng đối với cá nhân 1. Giáo dục tại xã, phường, thị trấn; 2. Đưa vào trường giáo dưỡng; 3. Đưa vào cơ sở giáo dục; 4. Đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc. 42 Các biện pháp ngăn chặn và đảm bảo việc xử lý vi phạm hành chính (Phần IV) 1. Tạm giữ người; 2. Tạm giữ tang vật, phương tiện vi phạm hành chính; 3. Khám người; 4. Khám phương tiện vận tải, đồ vật; 5. Khám nơi cất giấu tang vật, phương tiện vi phạm hành chính; 6. Bảo lãnh hành chính; 7. Quản lý người nước ngoài vi phạm pháp luật Việt Nam trong thời gian làm thủ tục trục xuất; 8. Truy tìm đối tượng phải chấp hành quyết định đưa vào trường giáo dưỡng, cơ sở giáo dục, cơ sở chữa bệnh trong trường hợp bỏ trốn. 45 Thủ tục lập biên bản ¡ Đình chỉ hành vi vi phạm ¡ Lập biên bản vi phạm hành chính ¡ Ra quyết định xử phạt ¡ Thi hành quyết định xử phạt. 46 Các trường hợp lập biên bản ¡ Khi phát hiện vi phạm hành chính thuộc lĩnh vực quản lý của mình, người có thẩm quyền đang thi hành công vụ phải kịp thời lập biên bản, trừ trường hợp xử phạt theo thủ tục đơn giản. Trong trường hợp vi phạm hành chính không thuộc thẩm quyền xử phạt của người lập biên bản thì biên bản đó phải được chuyển ngay đến người có thẩm quyền xử phạt để tiến hành xử phạt. ¡ Trong trường hợp vi phạm hành chính được phát hiện nhờ sử dụng phương tiện, thiết bị kỹ thuật nghiệp vụ thì việc lập biên bản vi phạm hành chính được tiến hành ngay sau khi xác định được người có hành vi vi phạm. ¡ Vi phạm hành chính xảy ra trên tàu bay, tàu biển thì người chỉ huy tàu bay, tàu biển có trách nhiệm lập biên bản để chuyển cho người có thẩm quyền xử phạt khi tàu bay, tàu biển về đến sân bay, bến cảng. 47 VII. CHẾ ĐỘ PHÁP LÝ VỀ VIỆC GIẢI QUYẾT CÁC KHIẾU NẠI, TỐ CÁO ¡ Khiếu nại và việc giải quyết khiếu nại ¡ Tố cáo và việc giải quyết tố cáo. Đặc điểm của khiếu nại ¡ Người khiếu nại: Công dân, cơ quan, tổ chức hoặc cán bộ, công chức ¡Đối tượng của khiếu nại ¡ Mục đích của khiếu nại 50 51 Đối tượng khiếu nại Khoản 8, 9, 10 Điều 2 Luật Khiếu nại 2011 ¡ Quyết định hành chính là văn bản của cơ quan hành chính nhà nước hoặc của người có thẩm quyền trong cơ quan hành chính nhà nước được áp dụng một lần đối với một hoặc một số đối tượng cụ thể về một vấn đề cụ thể trong hoạt động quản lý hành chính. ¡ Hành vi hành chính là hành vi của cơ quan hành chính nhà nước, của người có thẩm quyền trong cơ quan hành chính nhà nước khi thực hiện nhiệm vụ, công vụ theo quy định của pháp luật. ¡ Quyết định kỷ luật cán bộ, công chức là quyết định bằng văn bản của người đứng đầu cơ quan, tổ chức để áp dụng một trong các hình thức kỷ luật là khiển trách, cảnh cáo, hạ bậc lương, hạ ngạch, cách chức, buộc thôi việc đối với cán bộ, công chức thuộc quyền quản lý của mình theo quy định của pháp luật về cán bộ, công chức. Mục đích của khiếu nại ¡ Bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của người khiếu nại. 52 Sơ đồ trình tự thủ tục GQKN theo Điều 7 LKN 2011 55 Khiếu nại lần đầu Khiếu nại lần hai Khởi kiện ra Tòa HC Khởi kiện ra Tòa HC Khởi kiện ra Tòa HC Thủ tục giải quyết khiếu nại ¡ Ví dụ 1: Chủ tịch UBND Quận A ra quyết định buộc tháo dỡ công trình xây dựng không có giấy phép của Ông Nguyễn Văn B. Ông B không đồng ý với quyết định trên vì cho rằng vi phạm quyền, lợi ích hợp pháp của mình. Ông B sẽ làm gì trong trường hợp này? Ví dụ 2: Giám đốc sở X ra quyết định kỷ luật chuyên viên Y với hình thức khiển trách. Y không đồng ý với quyết định trên? Y làm gì để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình trong trường hợp này? Có gì khác trong trường hợp hình thức kỷ luật là buộc thôi việc? 56 57 Tố cáo và việc giải quyết tố cáo ¡ Khái niệm ¡ Người tố cáo ¡ Đối tượng tố cáo ¡ Mục đích của tố cáo ¡ Thủ tục giải quyết. VIII. CHẾ ĐỘ GIẢI QUYẾT CÁC VỤ ÁN HÀNH CHÍNH ¡ Cơ sở pháp lý: - Luật tố tụng hành chính 2015 (1/7/2016) 60 61 Đối tượng của vụ án hành chính ¡ Quyết định hành chính: (Như trong khiếu nại) ¡ Hành vi hành chính là hành vi của cơ quan hành chính nhà nước, của người có thẩm quyền trong cơ quan hành chính nhà nước thực hiện hoặc không thực hiện nhiệm vụ, công vụ theo quy định của pháp luật. ¡ Quyết định kỷ luật buộc thôi việc là văn bản thể hiện dưới hình thức quyết định của người đứng đầu cơ quan, tổ chức để áp dụng hình thức kỷ luật buộc thôi việc đối với công chức giữ chức vụ từ Tổng cục trưởng và tương đương trở xuống thuộc quyền quản lý của mình theo quy định của pháp luật về cán bộ, công chức. 62 Thủ tục giải quyết các vụ án hành chính ¡ Khởi kiện và thụ lý vụ án ¡ Chuẩn bị xét xử ¡ Xét xử sơ thẩm ¡ Thủ tục phúc thẩm ¡ Thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm./.