The Santa Iglesia Hymn: A Spiritual Text Exploring Faith, Nature, and Humanity, Cheat Sheet of Physical education

Download The Santa Iglesia Hymn: A Spiritual Text Exploring Faith, Nature, and Humanity and more Cheat Sheet Physical education in PDF only on Docsity! 1 KASAYSAYAN NG PASYONG MAHAL NI HESUKRISTONG PANGINOON NATIN (COPYRIGHT 1949 BY IGNACIO LUNA & SONS) Panalangin sa Diyos Oh Diyos sa kalangitan Hari ng sangkalupaan Diyos na walang kapantay, mabait lubhang maalam at puno ng karunungan. Ikaw ang Amang tibobos ng nangungulilang lubos amang di matapus-tapos, maawi't mapagkupkop sa taong lupa't alabok. Iyong itulot sa amin Diyos Amang maawain mangyaring aming dalitin, hirap, sakit at hilahil ng Anak mong ginigiliw. Panalangin sa Mahal na Birhen At ikaw Birheng Maria Ina't hari ng awa ka bukod sa tanang sampaga, di matuyo't di malanta dikit mong kaaya-aya. Ikaw rin po't siya lamang Sedes Serpientine ang ngalan; luklukan ng karunungan at kaban kang sinusian ng Diyos sa kalangitan. Toreng walang pangalawa ni David, bunying Propeta bahay na ganitong sinadya, pinamahayang talaga ng ikalawang Persona. Ikaw rin Birheng Mahal bituin sa karagatan mapag-aliw sa may lumbay, kuta ng makasalanan matibay sa katibayan. Reynang walang kahulilip ng sanlangitan angheles pinupuring walang patid, ng Tronos, Dominaciones, Virtudes at Potestades. Emperatris na mataas ng Patriarkas, Propetas Birheng walang makatulad, bukod sa babaing lahat ng nag-iwi sa Mesias. Yayang ikaw ay di iba batis ng Misericordia binabalungan tuwi na, ng awa't mahal na grasya ng bunying tatlong persona. Kami po ay uod lamang sa lupa ay gumagapang lipos ng dilang kasamaan, Birhen, kundi mo tulungan anong aming kapakanan? Ang paglalang ng Panginoong Diyos nitong buong mundo Ang lupa't sampu ng langit hangin at ang himpapawid hayop, isdang nasa tubig, taong hamak na bulisik may karamdaman at bait. Ano pa't ang balang bagay na di nating natitignan dapat sampalatayanan, na ang isang Diyos lamang ang may gawa at may lalang. Dili iba't at siya nga lubos na may manukala ng gawang hindi mahaka, kusa niyang inadhika sa taong hamak na lupa. Kaya ngayon at ang dapat tayo'y maniwala't sukat sa Santisima Trinidad, tatlo sa pagka-Personas iisang Diyos na wagas. Ito ring Diyos na tunay 2 walang punong pinagmulan wala namang katapusan, ganap na kapangyarihan ganda't kaluwalhatian. Mistulang Diyos na isa tatlo sa pagka-persona walang huli't walang una, bait at omnipotensia paraparang maligaya. Na kung sa bilang ng tao una ang Amang totoo ikalawa ay ang Berbo, at ang personang ikatlo Diyos Espiritu Santo. At silang tatlo ay lubos iisa ang pagka-Diyos kaya't ang wika sa simbolos, Qualis Paper, talis Filius talis Espiritus Sanctus. Di samakatuwid baga kung ano ang Diyos Ama gayon din ang Anak niya, siya rin at dili iba yaong ikatlong Persona. Misteriong hindi mahaka ninomang pantas na dila; Diyos ngani palibhasa puno na may manukala ng lahat niyang ginawa. Sa buong Sangsinukuban itong Diyos ang may lalang; sa Kaniyang wika lamang langi't lupa't dilang bagay nayaring hindi naliban. At sa Henesis na libro, nalalaman ay ganito: nang lalangin itong mundo nitong Diyos na totoo, kaarawan ng Domingo. Tinotoo't siniyasat ng Santa Iglesiang dilag ang sa Henesis na sulat, aniya ay pawang tapat at Diyos ang napahayag. Anim na araw ay bago na niyari itong mundo sampu ng gawin ang tao, nagtahan sa ikapito itong Diyos na totoo. Ito'y pasunod sa atin ng Diyos na maawain, at kaya ipinagbilin na talimahin at sundin ang Sabado'y ipangilin. Ang una niyang nilalang, ang langit na kataasan; doon sa kailaliman nitong lupa ay nilagyan ng impiernong parusahan. Doon ang balang malupit parurusahang masakit ng hirap na di-maisip, at di-totoong umiibig sa Diyos, Hari ng Langit. Ginawa rin Niya naman sa Langit na kalamanan, Angeles na karamihan, mga espiritung tunay na walang bakas katawan. Ng Lunes, pirmamento siyang ginawang totoo ng Diyos na masaklolo, pinagbukod naman dito ang tubig sa buong mundo. May ginawa siyang dagat, na sakdal pait at alat, may matabang at masarap, biyayang di hamak-hamak nitong Diyos na mataas. Nang Martes, pinamutihan itong mundong kabilugan kahoy at madlang halaman ay hayop na bagay-bagay, kalugod-lugod kung tingnan. Mierkoles ay ginawa rin nitong poong maawain, 5 iyan ay bawal sa amin. Ang Diyos na Poong Mahal siyang sa ami'y nagbawal at kung kami ay sumuway, kumain ng bungang iyan baka kami ay mamatay. Ang tugon ng palamara ay hindi gayon aniya kaya bawal itong bunga, baka kayo ay mapara at matulad sa kaniya. Gayong wika't ng marinig ni Ebang mahinang isip naniwala nang maakit, sa sabing ipinagsulit niyong demonyong malupit. Nuti na ngani si Eba bunga ng kahoy na sala kumain na kapagdaka, saka niya dinalhan pa ang sinta niyang asawa. Pinakain niyang tunay ang esposong kaibigan sa malaking alang-alang, at dalang sinta ni Adan kay Eba'y hindi sumuway. Nang makakaing matapos ang mag-asawang sing-irog doon nila napanood, at nakilalang tibobos salang nagawa sa Diyos. Doon na nga napagmasdan ang lagay nila at asal; ano pa ngani't sinidlan, ng takot at kahihiyan pangambang di ano lamang. Agad silang nagsikuha niyong dahon na higera tinakpan kapag karaka, ang mga katawan nila hiyang walang makapara. Sa malaking kagalitan ng Diyos na Poong Mahal nanaog na di naliban, at saka pinangusapan ang ama nating si Adan. Sa katakutan at hiya si Adan sa pagkalisya, siya ay nagtagong kusa di maisilay ang mukha sa Panginoong dakila. Adan, anang Diyos Ama ano baga't sumuway ka, sa aki'y di tumalima, kinain ninyong talaga ang Aking bawal na bunga? Nang kay Adan ay masabi ay sumagot ng gayari: Diyos ko, aniya kasi, Mulier, quam dediste mihi dedit mihi de ligno et comedi. Itong babaing bigay mo na kasamahin ko rito sa aki'y siyang tumukso, at nagpakaing totoo bungang ipinag-bawal Mo. Tinanong naman si Eba ng ganitomg parirala ay babae bakit baga, tikis kang nagpalamara sinuway akong talaga? Sagot ni Eba at wika Poong Haring darakila itong ahas na kuhila, sa aki'y siyang nagdaya humibo't nagwika-wika. Sinumpa na kapagkuwan ng Diyos itong bulaan ay, aniya tampalasan, magpangayo't kailan man sa lupa ka ay gagapang. Ikaw at itong babae, magtatanim na parati, sa supling niya at iwi, sisipot siyang aapi sa kalupitan mong dati. Ito ang siyang sumpa Ko sa iyo, lilong demonyo isang babae ring tao, 6 balang araw'y paririto yuyurak ng iyong ulo. Nang ito nga ay mawika nitong Diyos na dakila ay nilingon alipala ang babaing alibugha't kaniya naman sinumpa. Anang Diyos na maalam babae ay ikaw naman totoong masasakupan, ng buong kapangyarihan ng asawang kaibigan. Lalong hirap lalong dusa ang sasapitin mo Eba sakit na walang kapara, kung maglihi't manganak ka sa lahat mong ibubunga. At ikaw, Adang suwail na di sumunod sa akin madlang hirap ang daratnin, na ang lahat mong kakanin sa iyong pawis manggagaling. Itong abang mag-asawa pinaramtan kapagdaka, ng damit na masasaya nang matapos iniwan na ng Diyos na Poong Ama. Nanaog nga at sukat kerubing sakdal ng dilag, isang espada ang hawak, nagbabaga't nagniningas daig ang mabisang kidlat. Agad ipinagtabuyan yaong si Eba at si Adan at sila ay pinapanaw, pinaalis pinaluwal sa paraisong pintuan. Pinto'y binantayang tambing niyong mahal na Kerubin sino ma'y di papasukin, lupang yao'y inilihim ng Diyos na poon natin. Nang is Adan at si Eba manaw sa lupang maganda agad nilang nakilala, pagod, gutom at pangamba hirap na walang kapara. Dahil doon sa pagsuway agad silang binawian ng grasia at dilang bagay, pinawi nama't pinaram ang Hustiva orihinal. Tayo namang anak nila paraparang nangahawa niyong wikang ibinadya, orihinal bagang sala mana kay Ada't kay Eba. Ano pa't hindi maisip pangamba at madlang sakit narating nila't nasapit, nang pumanaw at umalis doon sa lupang marikit. At kung kanilang makita doon at maaalala ang una nilang ginhawa, hapis, lumbay sabihin pa ng kanilang kaluluwa. Ang nagawang kamalian laking katampalasan, dahil doon sa pagsuway, kanilang pinagsisihan tinangisan gabi't araw. Itong si Ada't si Eba ay nag-anak ng dalawa na lalaking para-para, si Kain ang una-una si Abel ang pangalawa. Sinabi nama't tinuran na sila'y panggagalingan niyong sasakop sa tanan, papawi ng kabagsikan ng demonyong tampalasan. Ano pa't itong dalawa anak ni Ada't ni Eba pawang nagsisitalima, sa utos at madlang pita ng kanilang ama’t ina. Nang lumaki't magkaisip 7 ang dalawang magkapatid sila nga at nangagbukid, at naghanap na masakit sa ama't ina’y pag-ibig. Ano nga'y sa kainggitan dalang kapanaghilian ni Kain lilo't sukaban, si Abel agad pinatay sa gitna ng kabukiran. Dugong tunay ng kapatid ang sumisigaw sa Langit ang hinging ipinilit, gantihing huwag malihis ang kaka niyang malupit. Ano nga'y sa kataksilan nitong lilong nakamatay sala'y di pinagsisihan, umalis na nga't pumanaw gumala-gala sa parang. Kaya nga't ang napagsapit nitong si Kain malupit ang hininga ng mapatid kaluluwa'y ibinulid sa balong kasakit-sakit. Ang ikatlo baga bilang anak ni Eba't ni Adan ay si Seth nga ang pangalan, mabait, magandang asal masunurin sa magulang. Nang dumami't kumapal na anak ni Ada't ni Eba magkakapatid man sila, doo'y nag-asa-asawa nagpisan at nangagsama. Siya na ngang pagdami nang tao sa buong Orbe, si Enoc na descendiente, si Seth siyang nagpuri sa Diyos at napakasi. Datapuwa't ang naging bunga ni Kain at desendesia ay sumamang parapara, totoong di kumilala sa Diyos Poong Ama. Ang ama nating si Adan dito sa mundo'y nabuhay siyam na raang taong gulang, tatlumpu ang kalabisan ng edad niya at gulang. Ano pa't ang buong mundo nalaganapan ng tao, sa kainggitang totoo ng tampalasang demonyo ang lahat pawang tinukso. Inupatang parapara ang tanang anak ni Eba na sa kaniya'y sumama, sa Diyos huwag kumilala at huwag namang sumamba. Sa malaking kagalitan nitong Diyos na maalam buong mundo ay ginunaw, na walo katao lamang iniligtas, di namatay. Si Noe na mag-asawa sampung tatlong anak nila at asawang titig-isa, yaong lamang ang natira sa tanang anak ni Eba. Kaya ngayon ay ang dapat tayo'y maniwala't sukat sa Diyos Haring mataas, na naawa at nahabag sa sakit natin at hirap. Yayang dahilan sa sala niyong si Ada't si Eba nagkatawang tao na, pumili ng magiging Ina ang ikalawang Persona. Ang panganganak ni Sta. Ana kay Ginoong Sta. Maria Sa kaanakan at gulang ni David Propetang mahal si San Hoakin ay lumitaw, bilang kaapu-apuhan ng patriarkang Abraham. Dito rin nga't dili iba bilang kaanakan niya 10 panata nila at tika, kalinisang walang hanggan habang nabubuhay sila. Ang kaniyang pagka-Birhen minsan ma'y di sisirain ano pa nga't parang anghel, na parating nagniningning sa kalinisan at galing. Dito na ngani namahay dalawang magkaibigan walang lika't gabi't araw, nagpupuring walang humpay sa Diyos na Poong Mahal. Ang opisyo'y anluage nitong banal na lalaki at ang gawa ng babae, manahi nama't humabi at mamahay na mabuti. Ano pa nga at iisa ang loob nilang dalawa mahusay ang pagsasama, kinakalingang maganda ng Diyos na Poong Ama. A R A L Kristiano ang katampatan sila nga'y ating tularan sa kagandahan ng asal, at loob na malulumay sa kanilang pamamahay. Siyang tularan tuwi na ng sino mang mag-asawa kung mahusay na magsama, ang bawa't mahal na grasia di lalayo sa kanila. Nguni ang pala-away mapagtalo gabi't araw punong kinapopootan, tuloy ikinapaparam grasiang kamahal-mahalan. Dapat nganing magsunuran ang mag-asawang sino man si Hosep siyang tularan, at si Mariang matimtiman pagkakalinga sa bahay. Kaya ikaw man ay sino may asawa ka mang tao, ang asal mo ay magbago, nang kamtan mo at matamo ang tuwa sa Paraiso. At ngayon ay matuwa na pawiin ang madlang dusa, magkakatawang-tao na, ang kalawang Persona ng Trinidad Santisima. Ang pagkakatawang tao ng ikalawang persona sa sinapupunan ni Ginoong Sta. Maria Nang malaon nang totoo taong may apat na libo mulang lalangin ang mundo, siya nganing paparito niyong sasakop sa tao. Na hindi magugunita ng madlang tao sa lupa tanang lubos na biyaya, ganap na pagkakalinga ng Diyos Haring dakila. At ang ginagawa lamang magkasala gabi't araw pawang mga tampalasan, na walang takot munti man dito sa Poong maykapal. Lalong dakila ang sala ng tanang anak ni Eba; anakin ay idolatria, kahit ano'y sinasamba, pinaparang Diyos nila. Isa ang nasion sa mundo ang kumilalang totoo sa Diyos, kumapal sa tao; at ito ay ang hudyo bukod nawalang anito. Bagama't kumilala sa Diyos na Poong Ama ang mga taga-Hudea, puno rin ng madlang sala ang marami sa kanila. Ano pa't santinakpan nagugumon sa mahalay salang hindi maulatan, 11 dito na nga pinagmasdan sila kay kinaawaan. Nangatunaw na ang loob nitong maawaing Diyos nang makita't mapanood, ang kamaliang tibobos ng tao, sa sangsinukob. Ibig na nganing matupad ang tanang ipinahayag ng mga Santos Propetas, na itinitik sa sulat sa pagdating ng Mesias. Sapagka't wala nang iba sukat umako sa sala ng tanang anak ni Eba, kung hindi ang anak niya na ikalawang Persona. Ang pagbati ng Arkanghel San Gabriel kay Ginoong Sta. Maria Nag-usap na nga ang tatlo na may gawa nitong mundo ang hatol ng Konsistorio, dili iba at ang Berbo siyang sasakop sa tao. Inutusan na ngang tambing yaong si Gabriel Arkanghel manaog at babalain, si Mariang bunying Birhen Santang walang makahambing. Nanaog na kapagkuwan Arkanghel na inutusan dikit na di ano lamang, halos hindi matitigan sa laking kaliwanagan. Si Maria'y nakaluhod nananalanging tibobos siya na ngang pagpanaog, at sa oratoryo'y nasok anghel na sugo ng Diyos. Ito ang ipinabadya; Aba Ginoong Maria, napupuno ka ng grasia, bukod na pinagpala ka sa tanang babaing iba. Nang ito at mapakinggan niyong Birhen matimtiman agad siyang natilihan, di nakaimik munti man bating yao'y pinagnilay. Nang sa anghel na makita na hindi tugunin siya binati namang muli pa, huwag matakot, aniya Poong kong Birheng Maria. Sapagka't ikaw nga lamang, bukod na kinalulugdan ng Diyos sa kalangitan, na magiging Inang tunay niyong sasakop sa tanan. Nang marinig ni Maria yaong bating ikalawa ay tumugon kapagdaka, sa anghel na embahada ito ang ipinagbadya. Paanong pangyayarihan niyang wika mong tinuran? pangako ko nang matibay, na hindi ko durungisan kalinisang iningatan. Nang matalastas ng anghel naging sagot niyong Birhen muli namang tinugon din, ng mga wikang magaling kalugod-lugod na dinggin. Maria, aniyang Poon ko, bungang ipanganak mo ay hindi lalang ng tao, at ang tunay mong esposo Diyos Espiritu Santo. At kung baga sumipot na ang iyong magiging bunga Hesus ang pangalan niya, sasakop at kakalara sa sangsinukubang sala. 12 Kaya huwag kang manimdim at di niya sisirain lalo nang piririkitin, at malulubos ang ningning niyang iyong pagka-Birhen. Nang iyong paniwalaan yaring lahat kong tinuran si Isabel na iyong pinsan, ngayo'y kahit matanda man buntis na anim na buwan. Kahit baog man ang sabi si Isabel na 'yong kasi sa kaibigang sarile, ng Diyos sa buong Orbe walang hindi mangyayari. Ay ano'y nang maunawa ng Birheng kahanga-hanga na di siya masisira, sumagot na alipala ito ang siyang winika. Narito, mahal na anghel akong tunay na alipin ng Diyos na Poon natin, papangyarihin sa akin lahat na ipinagbilin. Nang ito ay mawika na ng Birheng Santa Maria katuwaa'y sabihin pa, ng anghel na embahada pumanaw kapagkaraka. Nanaog na kapag kuwan, Espiritu Santong mahal at nuha ng dugong tunay, sa tiyang ng Birheng maalam siyang ginawang katawan. Saka naman linikha na isang bunying kaluluwa inilangkap kapagdaka, sa katawang mahalaga niyong sasakop sa sala. Siya nang pagiging tao ng bunying Dibino Berbo at nanaog na sa mundo, ipinaglihing totoo ni Mariang Masaklolo. Nanaog nang di naliban tanang korong Angelikal sinamba't pinag-awitan, itong kamahal-mahalan Diyos at tao ngang tunay. Ang pagdalaw ni Ginoong Santa Maria kay Sta. Isabel Naganap na ngang toto yaong mahal na misterio na pagpanaog sa mundo, at pagkakatawang-tao ng Poong si Hesukristo. Nang malibang ilang araw kay Mariang naisipan paroo't siya'y dumalaw, sa kaniyang buong pinsan buntis na anim na buwan. Lumakad kapagkaraka ang Poong Birhen Maria, si San Hosep ang kasama, at ang kanilang pinunta kabundukan ng Judea. Di naman lubhang nalaon ang paglakad nilang yaon narating nila't nasumpong, ang sadyang bayan ng Ebron na kanilang nilalayon. Ay ano nga'y ng makita ni Isabel si Maria, katuwaan'y sabihin pa ng kaniyang kaluluwa, nagkayakap kapagdaka. Gayon din ang katuwaan ng sanggol na nasa tiyan ni Isabel na timtiman, doon pa nga'y naging banal ang prekursur na si Huan. At binati kapagdaka ni Isabel nga si Maria ito ang ipinagbadya, 15 ng buong Langit, Imperio, Angeles nanaog dito, puri sa Esterno Berbo: Gloria in excelsis deo. Kung baga samakatuwid itong kanilang inawit purihin na walang patid ang Diyos Haring marikit sa kataasan ng Langit. Doo'y may nagsisitahan, mga pastores na ilan na di-malayo sa bayan, nagtatanod nagbabantay hayop nilang lumiligaw. Naparoon kapagdaka isang Anghel na maganda at pahahayagan sila; nang matanto at makita nangatako't at nangamba. Anitong Anghel ng Diyos huwag kayong mangatakot bagkus matuwa't malugod, dumating na ang sasakop sa sala ng Sangsinukob. Dumating na at lumabas sa Belen ipinanganak ang hintay ninyong Mesias, kaya ngayon ay ang dapat magsidalaw kayo agad. Nang matanto nila ito, nagsang-usapang totoo anila, tayo'y tumungo, dalawin natin ang Ninio Berbong sasakop sa tao. Pagbibinyag kay Jesus Nagsilakad kapag kuwan at ang Bele'y pinaroonan nakita nila't namasdan, yaong Mesias na Mahal nahihilig sa sabsaban. Manag ito'y sa masilip ng ibang mga pastores, halos ang mata'y tumangis, ng tuwang hindi maisip na kanilang puso't dibdib. At nagsihalik sa paa niyong sanggol na maganda yao'y tandang pagkilala, sa totoong Hari nila Diyos na mulang-ginhawa. Ng mangyaring maluhuran, nalis na sila at nanaw; balang taong masumpungan, kanilang pinagsabihan niyong himalang natingnan. Kay Moises na kautusan utos na kaugalian kung mahustong walong araw, bilang sa kapanganakan ang anak ay bibinyagan. At ano nga'y nang maganap ang walong araw na singkad nang pagsipot ng Mesias, bininyagan siya agad Hesus siyang itinawag. Ito ang unang pagtulo niyong malinaw na dugo ng Mesias na umako, at siya ring pagkahango ng sinta niya sa puso. Pagdalaw ng Tatlong Haring Magos Ng maganap na't mahusto araw na tanging totoo ng panganganak sa Berbo, siyang pagdalaw na rito nitong tatlong Haring Mago. Ang wika't sabi sa sulat, ng isang propetang hayag, kung dumating ang Mesias, sa silanga'y sisikat isang astrong maliwanag. Hulang ito'y di man alam niyong tatlong haring mahal, ang sa gabi at araw, na astronomia ang tangan nakita nila ang pagsilang. Niyong gabing ipanganak, ang Poong Haring Mesias siya ngang pagkamalas, 16 niyong tatlong mapapalad sa bituing bagong sikat. Pagkasilay na nga nila, niyong himalang nakita, nagsigayak kapagdaka, magsisidalaw ang tika key Hesus na Poong Ama. Yaong tatlong Haring mahal ang tunay nilang pangala'y Melchor, Gaspar, at Baltazar; malayong di ano lamang ang kanilang kaharian. Na ang bayan baga nila, Persia, Arabia at Saba, silangan nang Palestina, lupang kaligaligaya sakdal ng tuwa at saya. Sila'y di nagkakaalam, ng kanilang paglalakbay, at kaya nagbati lamang, ng magtago na sa raan dahil sa talang sinundan. Tulin ay di mamagkano ng hayop na dromedario, siyang sinakyang totoo, niyong tatlong haring mago sa paglalakbay na ito. Sa kanilang paglalakad sa parang at mga gubat sa bundok na matataas, pumapatnugot na hayag yaong bituing masikat. Nang kanilag matapatan ang Jerusalem na bayan ay nawala kapag kuwan ang bituing sinusundan patnugot nila sa raan. Nagdilim ang kabundukan at nangaligaw sa raan ang tatlong Haring marangal, bayan ngang napatunguhan kay Herodes na sukaban. Nang sila na’y mapalapit sa kaharian ni Herodes, nakita nila’t nasapit ang kabulusang matuwid daan tungong Nazareth. Nang sila’y mapalapit na nagsangusapang talaga ang tatlong Haring masigla, na si Herodes nga baga, daanana at ipagsama. Sagot ng Haring Baltazar: oo't siyang katuwiran parang pagbibigay-galang, kung sasama o dili man, at nang ating maalaman. Ano ay ng malapit na sa bayan'y papasok na tumaha't nagsugo muna, ang pinaka embahada kung mangyaring tumuloy na. Ang kay Herodes na sagot sa mga haring nag-utos magpatuloy silang nasok, nang matanto nga't matalos ang sadya nilang tibobos. Sa baya'y nasok nga agad, nagtingin sila't nagmalas, itinanong sa lahat, kung saan ipinanganak yaong mahal na Mesias. Ano'y sa matanto ito ni Herodes, Haring lilo pinapanhik sa palasio, ang mahal na haring tatlo at tinanong ng ganito: Aniya ay pasasaan ang mga haring marangal? ibig ko nga maalaman, at sa aki'y dagling turan ang inyong sadya at pakay. Ang sagot naman ng tatlo kaya kami'y naparito magsisisambang totoo, sa inianak na bago ng Haring tunay ng hudyo. Ang mahal na tala baga, tandang ipinanganak na, sa aming baya'y nakita, 17 kaya Hari'y turan sana, kung saan naroon Siya. Sugong yao'y nang mabatid ng Haring lilong Herodes puso't loob ay natulig, agad sumukal ang dibdib dahil sa wikang narinig. Agad nang ipinatawag ang mga doktos at pantas at kaniyang siniyasat kung saan ipinanganak ang pariritong Mesias. Wika't sagot sa kaniya ng tanang mga bihasa sa Belen po't walang iba, tanda ng mga propeta sapagka't tribu ni Juda. Nang matalastas ng lilo ang mga sagot na ito nangusap nang panibago; aniya'y mga ginoo mabuti't narinig ninyo. Na ang inyong hinahanap sa Belen ipinanganak siyang tunay na pahayag ng propetang si Miqueas doon kayo magsitambad. At kung inyong masundan ako'y agad pagbalikan ako'y paroroon naman, samsambahi't igagalang Mesias na bagong litaw. Ako naman ay dadalaw paroroo't maglalakbay sampung aking mga kawal, paa niya ay hahagkan sapagka't Haring marangal. Nagpaalam na't nanaog yaong mga haring magos tuwa'y di matapos-tapos, muli na namang sumipot ang talang pumapatnugot. Nang sila nga ay dumating doon sa portal na Belen ang sinusundang bituin, kapagkaraka'y tumigil lalong dumikit ang ningning. Nagsiibis at nanaog sa kanikanilang hayop sa portal ay nagsipasok, doon nila napanood ang mahal na Ninio Hesus. Sapagka't Haring Supremo nitong buong Universo lumuhod sumamba rito, paa'y hinagkang totoo niyong mga haring mago. At hinandugan pagdaka ginto, insienso at mira ang setro nila't korona, inialay na sa paa ni Hesus na Poong Ama. Kaya ginto yaong alay ng bunying Haring Baltazar ay sapagka't Haring tunay, may-ari at nagtatangan ng ginro at santinakpan. Hain naman ay insienso ng Haring Gaspar sa Berbo pagkat' Diyos na totoo, maawai't masaklolo sa nananalangin tao. Kaya mapait na mira alay ni Melchor at dala pagka't taong tunay Siya sasakop at kakalara sa sansinukubang sala. Makaraang ilang araw yaong kanilang pagdalaw kay Hesus haring marangal, agad silang nagpaalam sa mag-asawang timtiman. Nang aalis na't papanaw ang mga Haring marangal sa pagtulog ng mahusay, sila ay pinagsabihan ng isang anghel na mahal. Anang anghel sa kanila 20 kumuha ng isang asno, at isinkay na rito ang Birhen sampu ng Ninio. At di na nga nabukasan gabing yao'y nagsipanaw dilim na di ano lamang, nguni't ang totoong ilaw ang kasama nilang tunay. At sa paglakad sa bundok ang Birhen ay kung mapagod sa pagdadala kay Hesus, agad niyang iaabot sa asawang sinta't irog. Habang daa'y nagaawit ang tanang mga angheles nagpupuring walang patid, dito sa Poong marikit Hari ng lupa at langit. Ang kahoy na maraanan nitong mag-Inang timtiman yumuyuko't gumagalang, laki nang pamamagitan dito sa Poong Maykapal. Anopa nga't di mahaka dili masayod ng dila ang mga gawang himala, nitong Diyos na dakila sa buong Egiptong lupa. Nang sila ay dumating na sa isang bayang masaya balang taong makakita, kay Hesus at kay Maria natutuwang parapara. Nang sumapit na ang tatlo doon sa lupang Egipto, tanang diyoses sa templo, idolong mga demonyo'y nadurog, nangapiraso. Si Hosep at Birheng tunay sampu ni Hesus na Mahal sa Egipto ay tumahan, sa isang bayan-bayanang pinili nila't hinirang. Ang pagpapapugot ni Herodes sa lahat ng sanggol Sa laking pagkagiyagis loob ng haring Herodes munti ma'y di natahimik, ang puso at kanyang dibdib sa inggit na gumigiit. Ano pa nga't gulong-gulo ang loob ng haring lilo pinasukan ng demonyo, na umisip ng ganito sa sakop niyang basalyo. Nag-utos at nagpatawag ng soldadong mararahas, kapag dating ay nangusap, aniya nga'y kayong lahat magsihanda at lumakad. Sa Belen kayo patungo at hulihin yaong tatlo, Haring nagsidaan dito, kung wala'y kahit ang Ninio siyang dalhin sa harap ko. Yaong bagang inianak, na gumugulo sa tunggak anang ibang nakamalas, ay yaon daw ang Mesias na hinihintay ng lahat. Nalis na nga't nagsipanaw soldados na inutusan, bayang Bele'y pinaronan, hahanaping pagpilitan ang sanggol na bagong litaw. Buong baya'y hinalughog kabukiran sampung bundok di rin nakita si Hesus, at nagbalik ang soldados sa Haring lilong nag-utos. Nang matanto ng sukaban na mainggiting lanuwang mana ay ang naisipan, nag-utos sa mga kawal basalyong nasasakupan. Ang wika ng Haring pusong 21 ang hingi ko't utos ngayon sa aking soldadong kampon, libutin ang Bele'y nayong karatig ng bayang yaon. Panhikin ang bawa't bahay na huwag may kaligtaan, sa aki'y huwag may sumuway ang sanggol na masumpungan agad alisan ng buhay. Santaon o kulangin man o hustong dalawang tunay yaong sanggol ay pugutan, ang sa aki'y sumalansang aalisan ko ng buhay. Utos hari, palibhasa, di sino susuway nga mga kawal at gumala, masumpungan nilang bata, pinugutan alipala. Bawa't bahay ay pinanhik pinapasok hanggang silid sa paghanap nilang pilit, at ang sanggol na masilip ay agad bibigyang sakit. Gulong di hamak ang bayan maingay ang panambitan halos di magkarinigan, sa pagtangis ng pag-uwang ng ama't inang magulang. Aling matigas na loob ang di matunaw, madurog, kung makita't mapanood, ang dugong nagsisiagos pinugutang mga ninios? Daig ang init ng bakal ng puso nitong lanuwang, hindi nahabag munti man, kaya nga't ang kinaratnan, hirap na di ano lamang. Ang kabilangang totoo sanggol na namatay dito wika ni Salmerong sabio, batang pinugutan ng ulo may labing apat na libo. Ang dugo'y nagsisitangis niyong ninios inocentes ang narating ni Herodes, linagnat na walang patid at uod ang ipinawis. Katawa'y sugat-sugatan, buhong hindi ano lamang ni hindi na malapitan, ang lahat ay nasusuklam sa kaniyang pagkalagay. Ito'y siyang ganti't bihis sa gawang hindi matuwid dito sa haring balawis, ang lalong kasakit-sakit di siya nagkamit-langit. Aba malupit na uslak! aba, haring walang palad! aba, lilo at dulingas! aba, at ikaw'y nabihag ano't di ka makakalag? Ano ang iyong akala at ano ang sapantaha? anong hirap iyan kaya? ano at di nga nagwika iyang malupit mong dila. Iyang iyong hinihingan, iyan ang napakinggan iya'y siyang kabayaran at siyang kahihinatnan apoy mo sa kagalitan. Apo'y na di matatapos apo'y na galit ng Diyos apoy sa gawa mong buktot apoy ang siyang susunog Haring malupit sa hayop. Haring hindi na nag-isip, haring taksil at balawis haring halimaw na ganid, haring hindi na nahapis sa dugo nang inocentes. Kaya ang iyong natamo hirap, sakit sa impierno; hunghang, masakim na tao, sa apoy mo na ibunto ang galit kay Hesukristo. 22 Ito ang siyang pagmasdan ng mainggitin sinoman; iwaksi ang gayong asal, at kung hindi ay kakamtan, impiernong apoy na bayan. Nang mamatay na't matapos itong haring saligutgut, sa Egipto ay nanaog ang isang anghel ng Diyos asal ay kalugod-lugod. Doon sa pagkagupiling ni San Hosep na butihin binati agad ng anghel, ng wikang kaaliw-aliw ito ang ipinagturing. Anang anghel kay San Hosep bangon na, anak ni David, dito kayo ay umalis, at umuwi sa Nazareth, bayan ninyong iniibig. Wala na nga at namatay yaong haring tampalasan na naghirap sa bayan; kayo'y magbalik na nanam sa dati ninyong tahanan. Nang matanto at matatap ni San Hosep na mapalad sa Birhe'y dagling nangusap, at biglang nagsilakad na kasama ang Mesias. Nang sila na'y nasa raan, ay kusang nabalitaan sa Jerusalem na bayan, ang hari ay si Arquelaw, anak niyong tampalasan. Sila nga'y nag-ibang daan, naparo't nagtuluyan sa bayang sukat tahanan, bayang walang kapakanan hirap na walang kapantay. Ang Nazareth ay tinungo na bayan nilang totoo, sapagka't ang batang ito tatawaging Nazareno pagwangis niya sa tao. Ang bahay niyang kinita na nihabilin nila, ay hindi rin na-iiba at dito nga namahay na si San Hosep at si Maria. Dito itong Ninio Hesus, tumalima at sumunod sa ano mang iniutos, hiling ng puso at loob ng mag-asawang sin-irog. Anang mga Ebangelistas, lumaki ang Mesias, lumaki nama't tumaas ang grasia't dunong na wagas sa harap ng taong lahat. Pagdalaw sa templo ng Jerusalem Nang labing-dalawang husto ang taong bilang si Kristo, ang mag-ina ay dumayo, sa Herusalem na Templo, isang araw nga ng Pasko. Kasama rin sa paglakad si Hosep, tunay na liyag kalayuan at di hamak pagsunod lang at pagtupad sa kaugaliang lahat. Ng dumating na sa Templo, pumasok na silang tatlo at nanalanging ng rito, sa Diyos, Haring totoo ng buong sang-uniberso. Ay ano'y nang makaraan ang piesta ngang tinuran na dating kaugalian, sila'y umuwi na naman sa dati nilang tahanan. Dito na nga itong Berbo nagpalumagak sa Templo walang malay na totoo, mag-asawang magkatoto, kasama nilang dumayo. Sapagka't ibig maganap ang tanan bilin at atas ng Ama Niyang Mataas, 25 Yaon ang siyang mula na ng pagkakasakit niya kinalinga tuwi na, ni Hesus at ni Maria si Hosep na mapaninta. Palibhasa ay katoto at malinis na esposo kinalinga ngang totoo, ng Poong Hesukristo't ni Mariang masaklolo. Sa kalubhaang di hamak ng sakit nitong mapalad di na inibsan ng lagnat, ito na ang siyang wakas buhay niyang mabanayad. Di siya hiniwalayan nitong mag-inang timtiman ang alaga'y matibay, sa kanyang pagkaratay hanggang sa napatdang-buhay. Wala nganing makapara itong pagkamatay niya daig ang santong lahat na; sa kamay nitong mag-ina pumanaw ang kaluluwa. Ang kaluluwang marikit nitong timtimang si Hosep sinalubong ng angheles, pinupuring walang patid tuwang walang kahulilip. At kanilang inilagay sa seno nga ni Abraham; sabihin ang katuwaan, sayang hindi ano lamang, ng lahat ng mga banal. Si Hosep ang una-una namalita ngang talaga, sa mga Santos Propeta, aniya ay dumating na yaong sasakop sa sala. Dito nga napagnilay lubos naggunamgunam di na lubhang mababalam, bibihisan kapagkuwan ang kanilang kahirapan. Ang pangangaral ni San Huan Bautista doon sa parang at ang pagbibinyag kay Hesukristo Ay ano'y nang mamatay na ang esposo ni Maria inilibing kapagdaka, si Hesus nama'y kasama tumatangis ang dalawa. Mga ugaling lahat na sinunod ng Birheng Ina nagluksa kapagkaraka, tanda ng ganap na sinta kay Hosep niyang asawa. At ako, aniya, lamang, kay Hesus na inutusan, pinapaghahanda bilang, na maglilinis ng daan na kaniyang lalakaran. Ito ang ibibinyag ko tubig na sadyang totoo nguni't kung siya'y parito, ang ibibigay sa tao'y grasiang tunay na saklolo. Sa ito'y maipahayag niyong Bautisting nangusap, isang araw nama'y kagyat sa darating ang Mesias na ang nasa ay pabinyag. Si Hesus ngani'y nakita, ngunit hindi nakilala ni Huan ang pinsan niya; sa loob ay pinagsiya napag-wari kapagdaka. Lalo na nang mapakinggan yaong wikang binitawan ako'y binyagan mo, Huan: dito nagpasiyang tunay ang katoto niya't pinsan. Natilihan at nanglumo yaong marangal na Santo aniya ay ano ito, pabibinyag ang Poon ko sa isang hamak na tao? 26 Bago ay ang karampatan ang ako'y siyang binyagan ng mahal mong mga kamay, sapagka't Diyos kang tunay nagkatawang tao lamang. Sumagot pa itong Berbo; Huan ako ay sundin mo nitong hingi ko sa iyo, at nang tularang totoo ako ng lahat ng tao. Di na tumugon si Huan dito sa kaniyang pinsan, lumusong silang nagsabay, doon sa ilog ng Hordan, si Hesus ay bininyagan. At nang umahon sa pampang ang langit agad nabuksan at ang Espiritung tunay, nanaog at pumatnubay kay Hesus na Poong Mahal. At narinig naman dito boses ng Padre Eterno, ipinangusap sa Berbo, ito ang wika'y Anak ko, minamahal kong totoo. Tuwang hindi ano lamang ang buong sangkalangitan angheles ay nag-awitan, pagpupuri'y walang humpay sa Mesias na maalam. Nang maganap na't matapos ang pagbibinyag kay Hesus nagpaalam na tibobos, sa kaniyang pinsa't irog na masintahin ngang lubos. Napatukso si Hesus sa dimonyo doon sa bundok Nagtuloy sa kabundukan si Hesus na poong mahal at magkukulasiong tunay; kusang napatukso naman sa demonyong tampalasan. Ano nga'y nang dumating na sa bundok na pinipita pumasok kapagkaraka, sa isayng yungib o kuweba, doon nanalangin Siya. Di kumain kaunti man doon sa pag-aayunar, puyat, gutom sampung uhaw, tiniis na paminsanan sa apatnapu ngang araw. Nang maganap ngang totoo pag-aayunar na ito nagutom na nga si Kristo, dito na ngani tinukso ng magdarayang demonyo. Nakitulad, nakimukha sa tao ang magdaraya na parang isang matanda, dumulog na alipala kay Hesus agad nag-wika. O, katoto ko, aniya sa masid ko ay Anak ka ng Diyos na Poong Ama, ano't ikaw'y nagbabata gutom, uhaw na lahat na? Totoo nga't naliliham sa sulat napapalaman mangyayaring walang liban, na sa Iyong wika lamang yari ang anomang bagay. Kaya ngayon ang wika ko, na inoola sa iyo magmadali ngang gawin mo, maging tinapay ang bato at nang may makain tayo. Sumagot na kapagkuwan yaong si Hesus na mahal aniya ay hindi lamang sa tinapay nabubuhay ang taong sino’t alin man. Kundi sa grasia at awa, mga mahal na biyaya ng Diyos Haring dakila, 27 siyang ikabubuhay nga ng taong Kaniyang likha. Sa di mangyaring totoo daya’t lalang ng dimonyo nagbantang nagpanibago, agad dinala si Kristo sa pinakulo ng Templo. Kung baga sa katuwiran ang pinakulong tinuran ay ang kataas-taasan, na Boheda ng Simbahan ng Herusalem na bayan. Nang doroon na si Kristo, muli na namang tinukso, ng magdarayang demonyo, ibig din niyang matalo kaya ang wika’y ganito. Aniya ay kung mistula, tantong ikaw ay anak nga ng Diyos Haring Dakila, magpatibulid kang bigla mula diyan hanggang lupa. At sapagka’t nakasulat na hindi mapapahamak kung totoong Diyos Anak, pipigili’t itataas ng anghel nilang alagad. Sumagot si Hesukristo sa magdarayang demonyo na ang wika ay ganito: huwag aniyang manukso, sa Panginoo’t Diyos mo. Nang ito ay mapakinggan niyong demonyong sukaban ang pagtukso’y inilulan, at si Hesus ay tinangnan dinala sa kabundukan. Dito sa bundok na ito, ipinatanaw sa Berbo ng magradayang demonyo, madlang baya’t mga reino at kayamanang totoo. Aniya ay ako lamang, may-ari at nagtatangan nitong madlang kayamanan na iyong napagmamasdan sa mga sakop kong bayan. Ang dinugtong pang sabi ng demonyong lilong dati, kay Hesus wika’y gayari Haec omnia tibi dabo si cadens adoraveris me. Kung baga sa katuwiran anitong lilo’t sukaban na kung nais mong makamtan, nariritong kayamanan ako ay iyong luhuran. Kung ako nga’y sambahin mo at lumuhod sa harap ko hindi sasalang totoo’t ibibigay ko sa iyo mga kayamanan dito. Ano nga’y nang mapakinggan ni Hesus ang gayong bagay gumamit ng kadiyosan, at buong kapangyarihan sumagot sa tampalasan. Sa pangako ngang sarili ng demonyong lilong dati ay sumagot at ang sabi, ni Hesus na Poong kasi: Vade Satanas ang pakli. Sa katuwirang totoo, ani Hesus sa demonyo, Satanas manaw ka rito, hayo’t ilag sa harap ko ikaw ay pasa impierno. Sukat mong maalaman, sa sulat napapalaman ang Poong Diyos nga lamang, siyang dapat na luhuran at sambahin gabi’t araw. Nang marinig ng demonyo itong winika ni Kristo, natulig na at nanglumo, at nabulid sa impierno takot na di mamagkano. Na ang buong kaisipan nitong demonyong sukaban 30 ni Felipeng nagbabadya. Ang isinagot ni Kristo na ang winika’y ganito aniya ay tingnan ninyo, ang Israelitang tao sa akin ay naparito. Si Natanael ay nagbadya; Maestro, saan aniya ako’y iyong nakilala, ani Hesus, sa Higuera ay doon kita nakita. Doo’y dinadalanging mo sa Diyos Haring Amang ko na ipakita sa iyo, ipakilala kung sino ang Mesias na totoo. Gayon wika’y nang masabi ni Hesus na Poong kasi sa katuwaang malaki, si Natanael ay nagpuri wika’y Tu es filius Dei. Idinugtong na wika rin puring Tues Rex Israel kung baga tatagalugin, Anak ng Diyos kang tambing at Hari ka ng Israel. Himalang ginawa ni Hesus sa bayang Kanaa Nang mabati na ng gayon ay nuwi na itong Poon; ang Natanael palang yao’y si Bartolomeng Apostol, pahayag ng marurunong. Nang si Hesus ay sumapit sa bayang niyang Nazaret ay nangagsisamang pilit, yaong limaNg Apostoles na kaniyang iniibig. Isang araw naman sila piniging sa isang boda, kasama ang Birheng Ina naglakbay kapagkaraka doon sa bayang Kanaa. Nang sila nga ay dumating doon sa mahal na piging ay oras na ng pagkain; pinaluklok na ang Birhen at si Hesus ay kapiling. Sa karamihang totoo nagsidalong mga tao kinulang ng alak dito kahihiya’y mago’t mago niyong bunying desposado. Nang matanto ni Maria nilihim ang anak niya Bunsong giliw ko, anya, dito ay walang alak na mahihiya ang may boda. Ang isinagot ni Kristo Ina nga ay aanhin ko, mawawala kaya’y ano, sa aki’t sampu ang sa iyo ng kakulangang ganito. At hindi pa sumasapit ang oras na aking ibig dito na nga ay nabatid, na Birheng Inang marikit ang mga gawang matuwid. Tinawag na kapagkuwan ng Birhen Inang timtiman ang nagsisilbi sa dulang, kaniyang pinagbilinan ito ang siyang tinuran. Kayo, aniya’y sumunod sa ano mang ipag-utos itong anak kong si Hesus, at inyong mapapanood karunungan niyang lubos. Nang ito ay mapakinggan sila’y lumapit sa dulang si Hesus ay tinitingnan naghihintay pag-utusan ng ano mang mga bagay. Ipinag-utos ng Berbo sa doroong mga tao 31 aniya’y sidlan na ninyo ang tapayang nangarito, niyong tubig na totoo. Sumunod at di sumuway yaong mga inutusan; ginamit na kapagkuwan; tayong anim na tapayan at kanilang tinubigan. Ito ang unang himala gawa ng Haring dakila, sa kataga niyang wika ang tubig ay alipala naging alak na mistula. Nagsiinom na nga rito ang madla’t maraming tao tuwang hindi mamagkano at nangagpuring totoo sa Poong kay Hesukristo. Nang lumubog na ang araw agad silang nagsipanaw at umuwi nang tuluyan sa Nazaret nilang bayan na dating tinatahanan. Wika ng ibang bihasa ang may-ari niyong boda si Huan Ebanghelista, ikinasal sa dalaga na maganda at may sinta. Nguni’t sila’y kinasal man hindi nagsamang namahay sapagka’t yaong si Huan, ay hindi na humiwalay sa Maestro niyang mahal. Ano pa nga’t napahayag bait dunong ng Mesias, sa madlang baya’y sumikat ang lubos niyang liwanag na umaaliw sa lahat. At siyang nagpatotoo ng pagka-Diyos ni Kristo si Huang pinsa’t katoto, na nagpahayag sa tao, niyong Mahal na Misteryo. Ang pangangaral ni Kristo sa babaeng Samaritana Bayan-baya’y nililibot nang pangangaral ni Hesus; isang tanghali’y napagod nagpahinga at lumuklok doon sa balon ni Hakob. Doon niya inabangan babaing makasalanan, Samaritana ang ngalan, at pagdating agad naman binati’t pinangaralan. At ang ginawang dahilan daang sukat maaralan kanyang pinaki-inuman at totoong nauuhaw sa taong makasalanan. Ang madlang lingid na sala ng abang Samaritana agad ipinakilala ni Hesus na Poong Ama pinagsisihang talaga. Itong babae pagkuwan ang banga niya’y iniwan at biglang nasok sa bayan ipinahayag sa tanan yaong himalang natingnan. Nabantog nga sa lahat na bait, karunungan niya at balang taong makakita paraparang nagtataka kay Hesus na Poong Ama. Itong Diyos na maalam tumahan ng dalawang araw doon sa Sikar na bayan; mga tao’y inaralan at pinaghihimalaan. Nguni’t ang mga Hebreos at kuhilang pariseos, ay nanagsukalang-loob sa himalang napabantog nitong maawaing Diyos. Ito ngang Poong marikit isang araw ay sumapit sa dagat ng Tiberiades, doon nakita si Andres 32 sampu ni Pedrong kapatid. Sa tubig ay iniladlad ang kanilang sadyang lambat doon na ngani namalas, sila ng Poong Mesias sumunod na walang liwag. Lumakad na di nagbantog itong ating Panginoon sampu ng apat na kampon; kapagdaka ay nagtuloy sa bayan ng Kaparnaum. Doon ay ng dumating na, pumasok sa Sinagoga at nangaral sa lahat na ay pawang nangagtaka sa bait at dunong niya. Ito ang siyang pahayag ni San Marcos na Sumulat madlang tao’y nagsitanggap at nakikinig na lahat dito sa Poong Mesias. Dito rin sa bayang ito, may pinagaling si Kristo; pinapasukan ng tukso sa katawan, nitong tao namamahay ang demonyo. Nang ito ay magawa na ni Hesus na Poong Ama umalis sa Sinagoga, at doon tumuloy siya sa bahay ni Pedrong sadya. Dinatnan naman sa bahay ay ang kay Pedrong biyenan, may sakit at nararatay; pinagaling kapagkuwan at nagsilbi na sa dulang. Saka nang kinabukasan doon kay Pedrong pintuan doroo’t nagkakapisan may sakit na di mabilang ng mga tao sa bayan. Kapagdaka’y pinagaling nitong Panginoon natin madlang tao’y umuwi rin tuwa’y walang makahambing ng puso nila’t panimdin. At umalis naman doon sa bayan ng Kaparnaum at sa Galilea nagtuloy itong si Hesus na Poon pagod ay walang kaukol. Doo’y maraming himala na pawa niyang ginawa nagpapagaling na kusa, may sakit kahit patay nga binubuhay alipala. Nang siya nga ay magbalik sa daan ng Nazareth doon naman ay nabatid, madlang tao’y nakikinig ng aral niyang marikit. Daming hindi mamagkano ng sumusunod na tao ang ginawa nitong Berbo, sa barko ni Simon Pedro sumakay silang totoo. Sa tabi ng karagatan ang tao ay inaralan nang matapos agad naman, napalaot kapagkuwan si Pedro’y pinangusapan. Iyang lambat mo, aniya, Pedro’y iyong ihulog na; ani Pedrong mapaninta; kami nga po’y magdamag na walang huli kahit isa. Nguni’t ako po’y sumunod at sapagka’t inyong utos dito’y agad nang sinambot ni Pedro at inihulog ang lambat niya sa laot. Nang kanilang isasampa ang lambat ay di mahila bigat na walang kapara, napatulong kapagdaka sa iba niyang kasama. 35 dukha at hamak na tao walang halaga sa mundo, mga mangmang na totoo, walang dunong kahi’t ano. Ito ang siyang hinirang ni Hesus na Poong Mahal magpapatanyag ng aral gagawa ng kababalaghan dito sa Sangsinukuban. Nang mapili ng matapos ang Apostoles ni Hesus sampung mga disilupos umupo sila’t lumuklok sa itaas ng isang bundok. Doon iniaral na mga ni Hesus Haring dakila ang mapapalad na gawa, pakikinabang pawa ng tao dito sa lupa. Ay ano nga’y nang matapos ang pangangaral ni Hesus agad silang napausos at umalis na sa bundok sampung mga disipulos. Sa pagpanaog na ito ng Poong si Hesukristo pinagaling naman dito, ang lumapit na leproso na napa-awang totoo. Ang paghanap ni Magdelena kay Hesus Isang araw itong Berbo napapiging na totoo sa Kay Simon pariseo pinaghanap naman dito ng isang babaing tao. Nang oras na kumakain itong Panginoon natin ay siya namang pagdating, ni Magdalenang butihin lumbay na walang kahambing. Kapagdaka ay lumuhod sa paanan nga ni Hesus luha sa mata’y nanagos, paa’y hinagkang tibobos at pinahiran ng buhok. At kaniyang binuksan pa, balsamerang mahalaga nang kay Hesus na makita pinatawad kapagdaka ang sala ni Magdalena. Nang mangyari naman ito agad nanaog si Kristo sa Galilea tumungo; mangangaral na totoo sa madla’t maraming tao. Pangamba ng mga apostoles sa kalautan ng dagat Isang araw’y naisipan sa barko siya’y lumulan lumayag sa karagatan kasama niya’t kaakbay mga Apostoles na tanan. Nang sila ay mapalaot si Hesus ay nakatulog, dito nga ay umunos, ulan na katakot-takot halos ang barko’y lumubog. Dito nangagsipangamba ang mga alagad Niya si Hesus ay dinulog na at ginising kapagdaka ito ang ipinagbadya. Poon, anila’t Maestro kami po ay iligtas mo at lulubog na nga tayo; malakas nganing totoo ang hangin at ulan dito. Sagot ni Hesus na Ama oh mga katoto, aniya kulang ng sampatalataya, bakit kayo’y nangangamba narito’t ako’y kasama? 36 Di baga’t nakita ninyo ang madlang mga gawa Ko ano sa panahong ito, at kayo’y nangalilito takot ay di mamagkano. Nang ito’y maipangusap lumubay naman ang dagat pinauntos niya’t sukat, at pinalinaw na agad hangin at ulang malakas. Ay ano nga’y ng makita ng mga alagad niya: anong tao ito anila, tubig, hangin at lahat na, sumusunod sa kaniya. Nang makaahon na naman si Hesus ay may natingnan dalawang inaalihan ng demonyong tampalasan; pinagaling kapagkuwan. Doon din nga sa lansangan may babaing nasumpungan sakit ay inaagasan, mahaba nang tao’t araw pinagaling niya naman. Nang si Hesus ay makita sa damit humalik na, gumaling at guminhawa, saka naman dumating pa, prinsipe sa Sinagoga. Lumapit na sa Kordero itong prinsipeng si Hayro iniamo ngang totoo, anak na naghihingalo’y ipinadalaw kay Kristo. Naawa ang Poong Mahal, agad na ngang pinaronan doon naman sa lansangan, may nagsabi sa magulang na ang anak niya’y patay. Ani Hesus sa kaniya huwag mong ikabalisa kahi’t anak mo’y patay na sa akin ay manalig ka, mabubuhay kapagdaka. Nang dumating na sa bahay ang bata’y nahahandusay na pinananambitanan ng ina niya’t magulang at ibang kamag-anakan. Nang kay Hesus na makita sinaway kapagkaraka; huwag kang tumangis muna hindi iyan patay, aniya, natutulog lamang siya. Sa silid ay pinapanaw yaong taong karamihan at ang pinatira lamang, ang ama’t inang magulang ng nabuburol na bangkay. Ang kasama nga ni Kristo si Huan, Pedro’t Hakobo na dati niyang katoto, sila ang saksing totoo nitong dakilang milagro. Tinangnan na nga sa kamay ang nabuburol na bangkay at tinawag kapagkuwan; nang si Hesus mapakinggan kapagkaraka ay nabuhay. Itong milagro ni Kristo, nahayag sa madlang tao; pinuri siyang totoo, nguni’t siyang naging apdo, sa eskribas at pariseo. Nang hustong labingdalawa mga apostoles niya pumili siyang muli pa ng pitumpu at dalawa discipulong makakasama. Sila nga ay mangangaral sa buong sangkatauhan magpapakilalang tunay mga misteryong tanan ng Diyos sa kalangitan. Tinuturang lahat na ng mga gawang maganda at ang masasapit nila, kung si Hesus mamatay na 37 yaon mandi’y walang sala. Sila naman ay binigyan ng ganap na kabagsikan gumawa ng kababalaghan nang sila’y paniwalaan sa anomang iaaral. Ang pangangaral ng ating Panginoong Hesukristo sa maraming tao Nabalita sa Kordero na si Herodes na lilo ang nagpapugot ng ulo, ni Huang banal na tao, pinsan niya at katoto. Gayong bagay na mabatid ng Poong kaibig-ibig, sa isang barko’y sumilid, sampung mga Apostoles at tumuloy sa Nazareth. At ang tinungo nga nila, lupang sakop ng Betsaida; sa Desierto’y dumoon na, si Hesus na Poong Ama sampu ng mg kasama. Di naman nalaon dito, may nagsirating na tao mahigit na limang libo, makikinig na totoo ng mga aral ni Kristo. Doon sila inaralan ng madla’t maraming bagay na sukat pakinabangan, nguni’t hindi nagdaramdam ang tao ng kagutuman. Himalang ginawa ni Hesukristo sa limang tinapay at sa dalawang isda Ano nga’y nang mapanood niyong mga disipulos araw ay nasa taluktok: agad nag-wika kay Hesus at nangusap na tibobos. Panginoon po, anila iyong paalisin muna sila po’y pasa bayan na at tanghalo nang talaga pawang nagugutom sila. Ang sagot ng Poon natin ano’t sila’y paalisin? dito’y inyo nang pakanin dapuwa saan po kukunin ang tinapay na kakanin? Dalawangdaan denario, tinapay na dalhin dito wika ni Felipe’y ano? pagkakasiyahin, Poon ko sa gayong karaming tao! Dito po ay walang taglay kundi lilimang tinapay at dalawang isda naman, paanong pangyayarihan ng makabusog sa tanan? Ani Hesus, inyo lamang dalhin dito ang tinapay sampu ng isdang nariyan pagdating ay kanya namang agad na binendisionan. Pinamalagi na rito niyong mga disipulo sa lahat ng mga tao; nangabusog na totoo, kataka-takang milagro! Awang hindi hamak-hamak nitong mahal na Mesias pawang nabusog na lahat, ang nalabi pa’y di hamak labindalawang canastas. Nang makakaing matapos na ang lahat ay mabusog sampung mga disipulos, lumakad na ngang tibobos itong ating Poong Diyos. Isang araw’y napipisan ang Apostoles na tanan 40 dala ay babaing lilo. Kay Hesus iniharap na yaong babaing may sala dalahira’t adultera, nahuli nila’t nakita, naglililo sa asawa. Nang maiharap kay Kristo ang abang babaing ito; ano ang dapat, maestro dusa sa ganitong tao, anang mga pariseo. Ngunit iyo na pong alam kay Moises na kautusan kalunyera nga pong ganyan dapa’t na pagpukulanan ng bato hanggang mamatay. Ang kay Hesus na ginawa, sila’y hindi tinugan nga, mandi’y nagwalang bahala, yumuko na alipala siya’y sumulat sa lupa. Nang di tumugon si Kristo tinanong nang panibago ay aba, anila, Maestro, ang hatol mo po nga’y ano sala ng ganitong tao. Nagtindig na kapagdaka itong poong mapaninta kung sino sa inyo, aniya ang walang munti mang sala muha ng bato’t puklin na. Tugong yao’y nang mawika ni Hesus ay alipala nuling sumulat sa lupa; dito’y parang nangakutya yaong mga aliktiya. Sinong tao kaya naman ang walang sala munti man kaya nga ang mga hunghang, nagsipanaw kapagkuwan at ang babae’y iniwan. Nang kay Hesus na makita yaong babae’y natira nagtindi na kapagdaka, nangapasaan, aniya ang sa iyo’y nangaghabla? Sino man sa mga lilo, di makahatol sa iyo; anang babae ay oo, walang humatol na sino sa madlang salang gawa mo. Ani Hesus sa kaniya; ako’y isang hahatol na, at ang akin ngang parusa mula ngayon magsisi ka huwag muling magkasala. Dito sa wikang tinuran ni Hesus na poon mahal babai’y nalis at nanaw, sala ay pinagsisihan itinangis gabi’t araw. Saka nga isang umaga itong Poo’y napakita, nanuluyan kapagdaka, sa bahay niyong si Marta babaing taga Bethania. Tuwang hindi mamagkano nitong binibining ito; pinatira ngang totoo, ang poong si Hesukristo na masintahin sa tao. Nang nagugulo’t balisa babaing sinambit ko na sa paghahandang talaga, ang kapatid naman niya nasa kay Hesus na paa. Nawiwiling nakikinig ng aral na maririkit at si Marta nga’y lumapit, sa Poong kaibig-ibig ito ang ipinagsulit. Poon at Maestro aniya, ako’y iniwang mag-isa ngayo’y ngangapa-ngapa, patulungin mo po, Ama bunso kong si Magdalena. Ako’y nagiisa lamang nang paghahanda sa bahay kakanin ng kalahatan, 41 manong ako ay tulungan ni Magdalenang nariyan. Ani Hesus sa kaniya, Marta, Marta ay aniya ngayo’y lubhang balisa ka, ang gawang lalong maganda di mo siyang alaala. Ang dapat mong ikagulo ikabakla ng puso mo ay ang sinta ngang totoo, sa tanang mga aral ko na para nitong bunso mo. Nang ito’y maipagturing nitong Poong maawain ang ginawa namang tambing, ni Magdalenang butihin ay naghanda ng pagkain. Umupo na nga si Kristo sampung ibang pariseo na naparoo’t dumalo, kasama rin at kasalo yaong ibang disipulo. Saka naman isang araw si Hesus sampu ng abay, mga disipulong hirang, piniging at hinandaan niyong pariseong tunay. Sa isang bahay na sadya ng pariseong talaga doo’y sangkap na lahat na, dumalo naman ang ibang pariseos at eskriba. Nang umupo na sa dulang itong Diyos na maalam, agad nang binendesyonan, sumubo siya ng ilan isda’t doroong tinapay. Nang makita’t mapanood niyong mga pariseos na di naghinaw si Hesus, nangagbulong nanga-ingos madla ang pula sa loob. Walang gawang nalilihim na hindi nga talastas din nitong Panginoon natin, kaya nga’t nang makakain nag-wika siya’t nagturing. Ani Hesus na maalam, kayong pariseong tanan, walang wasto’t mga mangmang, ang inyong alaga lamang pinggan ninyong kinakanan. At ang inyong pananamit, sila lamang nililinis nguni’t yaong nalilingid, na di ninyo nasisilip binabayaang dumungis. Ayaw ninyong marumihan ang pinggang kinakanan nguni’t ang lalong mahalay, duming hindi ano lamang ng kaluluwa ninyong iyan. Bakit iyang mga dibdib na puno nang labis-labis ng daya at panglulupit, ay di ninyo nalilinis na sukat ikapagbait? Kayong mga taong hunghang malinis sa tingin lamang loob ay pawang mahalay, inyo nang tambing bawahan dilang kasamaang asal. Nang masabi na ni Kristo at mawika ang ganito ay lumisan na nga rito, iniwan ang mga lilo eskribas at pariseo. At nagtuloy kapagdaka sa isang munting aldea ng ang ngala’y Bethabarra, doo’y mangangaral siya sampu ng mga kasama. Ang pagbuhay ni Hesukristo kay Lazaro Doon sa bayang Bethania aldea rin ng Hudea sa bahay niyong si Marta, at Maria Magdalena 42 magkapatid na dalawa. Ang kapatid na ikatlo pangalan ay si Lasaro, minamahal na totoo, ng Poong si Hesukristo at tunay nitong katoto. At mana nga’y isang araw si Lasaro ay dinatnan, sakit na ikamamatay nagpasabi kapagkuwan kay Hesus na Poong Mahal. Ang pabilin baga’t sulit ng dalawang magkapatid, Maestro naming marikit, ang katoto mo at ibig, malubha ngayon ang sakit. Ang tugon ni Hesukristo doon sa mga nagsabing tao: kay Marta ay sabihin mo yaong sakit ni Lasaro ay hindi makaaano. Di muna pinaroonan at siya ay nagpaliban, ano’y nang kinabukasan, gumayak na kapagkuwan at sa tao’y nangangaral. Naging dalawang araw pa si Hesus sa Bethabarra saka nang isang umaga, wika sa mga kasama tayo’y pasa sa Hudea. Anang mga disipulo bakit, anila, Maestro doon tayo patutungo, ang mga lilong hudyo doo’y babatuhin tayo. Ani Hesus sa kanila kayo ay huwag mangamba, kundi ko tulutan sila mangungurong na lahat na ang kamay nila at paa. Agad na ngang nagsilakad si Hesus sampung alagad sa Hudea ay tumambad, at doo’y maghapon sinkad na nangaral na sa lahat. Nang maging ilang araw na sila sa bayang Hudea, inakit kapagkaraka, ni Hesus ang mga sama ang nasa’y pasa Bethania. Anang Poong maawain; atin anyang dadalawin si Lasarong aking giliw; siya’y aking pupukawin sa pagtulog ng mahimbing. Nagsisagot kapagkuwan ang Apostoles na tanan kung yaon po’y tulog lamang nakaligtas kaya naman sa sakit at karamdaman? Ang sagot ni Hesukristo: patay na nga si Lasaro nguni’t malaking tuwa ko, nang tumibay na totoo ang paniniwala ninyo. Ano pa’t hindi dinalaw ni Hesus ang kaibigan na hanggang hindi maliban naging ikapat na araw na nabaon yaong bangkay. Marami nama’t makapal mga taong nagsidalaw taga Herusalem na bayan at inaaliw na tunay magkapatid na may lumbay. Ano nga’y nang dumating na araw na nasa at pita ni Hesus na Poong Ama; agad napasa Bethania sampung Apostoles niya. Nang matanto at matatap ni Marta kay gandang palad na dumating ang Mesias, luha’y nagkakanlalaglag sinalubong niya agad. 45 sila nga’y papanaugan, ng apoy sa kalangitan at pugnawin itong bayan. At ng ating maiganti ang sa iyo’y pangaapi nitong mga taong imbi, sumagot ang Poong kasi na ang wika ay gayari. O, mga Apostoles ko pili kong mga katoto, hindi pagpatay ng tao ang aking ipinarito’t ipinanaog sa mundo. Kundi bagkus kong bibigyan ng buhay ang mga patay, ito ang inyong tularan, ang tao ay kaawaan, at sa akin alangalang. Ano pa’t si Hesukristo, lumakad at ang tinungo yaong bayan ng Heriko dalawang bulag na tao pinagaling na totoo. Doon sa loob ng bayan ay isang taong mayaman si Sakeo ang pangalan, na nagnanasang matingnan itong sasakop sa tanan. Nang kay Hesus na makita ay pinangaralan niya si Sakeo kapagdaka, iniwan ang madlang sala, nagsisi ito’t nagtika. Saka naman itong Berbo sa Bethania napatungo, piniging siyang totoo, ng isang banal na tao, ngala’y si Simon Leproso. Sa malaking alangalang nitong si Simong timtiman kay Hesus na Poong mahal, na nagpagaling nang minsan kati niya sa katawan. Piniging nga kapagdaka si Hesus na Poong Ama, sampu ng mga kasama, si Lasaro’y duroon pa si Marta’t si Magdalena. Nang nahahanda na naman ang kanilang hahapunan nagsiluklok kapagkuwan, si Hesus at mga kawal at humapong natuluyan. Kapagdaka ay kinuha ni Maria Magdalena yaon ngang sisidlan niya, niyong nardong mahalaga at binasag kapagdaka. Agad niyang ibinuhos sa ulo’t paa ni Hesus nang mabusan pagkatapos, paa naman ay kinuskos at pinahiran ng buhok. Buong baya’y nakalatan ng bangong di ano lamang, nang ito ay mapagmasdan si Hudas na tampalasan loob ay biglang sumukal. Ito’y siyang isinidhi ng loob ni Hudas ngani; ang Poon, sa di ugali, sa hinayang sa salapi, pinagliluhang madali. At ang kaniyang sinabi kung yao’y ipinagbili at inilimos sa pobre, di lalong gawang mabuti at huwag sinayang dini. Ang kanyang kaisipan, kung yaong nga’y di sinayang at sa kanya’y ibinigay, mauumit niya bilang at sukat na pagtubuan. Ng kay Hesus na matatap ang gayong balak ni Hudas kapagdaka ay nangusap, aniya, ay mga liyag, akala ninyo ay linsad. 46 Kayo’y hindi magkukulang ng pobreng malilimusan, nguni’t ito ay tandaan, iilang araw na lamang at tayo’y maghihiwalay. Ang gawa ni Magdalena yao’y parang himakas na, at sa aki’y alaala, kaya nga mga kasama huwag nang ikabalisa. Ano’y nang kinabukasan, sa Bethania ay pumanaw itong Maestrong maalam kasama at kaalakbay ang Apostoles na tanan. Nang malapit na, ang sabi si Hesus na Poong kasi sa Aldea ng Betphage, karatig ng Olibete kinawiwilihang dati. Kalahating oras bilang ang layo ng lalakaran, sa Herusalem na bayan dito ay ang Poong Mahal nag-utos sa mga kawal. Dalawa ngang disipulo ang inutusan ni Kristo, si Huan at si Hakobo, magkapatid na totoo na anak ni Sebedeo. Inyo ngang paroonan ang dako roong lansangan at kayo ay may daratnang humentang na napupugal na may anak pang kaakbay. Kalagin at dalhin dito, at ito’y siyang utos ko, kung may tatanong sa inyo isagot ay ang Maestro ang nagpapakuha nito. Pumanaw na kapagdaka ang inutusang dalawa, doon nga’y kanilang nakita, napupugal na humenta kasiping ang humentilya. Kung kaya ipinakuha ni Hesus yaong humenta, ani Hakobong butihin, ito ay utos sa amin ng Maestro’y may gagawin. Gayong wika ng mabatid ang may-ari’y umimik di na binuka ang bibig, sapagka’t pita at ibig nitong Diyos na marikit. Kung kaya ipinakuha ni Hesus yaong humenta kung siya ay papasok na, sa Herusalem na sadya sasakyan niyang talaga. Ito’y salaming malinaw na sukat panganinuhan ng mga anak ni Adan at siyang dapat tularan ng mga palalong asal. A R A L Taong lubhang alisaga, mataas magmanukala ang palalo kung magwika, ilipin mong matiyaga lahat mong lihis na gawa. Itong Diyos na totoo, kung nagkatawang tao, nagpakamara sa mundo, pangaral lamang sa tao, at ng ikaw ay matuto. Ang lahat niyang Doktrina milagro’t pag-aanyaya sa mundo’y ipinakita, nang iyong maalala ang totoo niyang sinta. Nguni’t ikaw na suwail wala man munti mang panimdim, ang parati mong hangad din ang sala at gawang linsil, siya mong minamagaling. Di ka na nagdalang awa sa tao na iyong kapwa ang gawa mo’y pawang daya, 47 magbintang, mag-upasala, mangusap, mag-wika-wika. Manumpa at manungayaw dilang katampalasan sa bibig mo ay nunukal, wala kang takot munti man sa Diyos na Poong mahal. Kung pumula’t manuya ka nag-wawala kang kapara nguni’t di mo nakikita, at di mo na alala kalupitan mong lahat na. Ano pa at pawang lihis ang lahat mong-pag-iisp linlang at hindi matuwid, kung yao’y di mo itangis, anong iyang masasapit. Ang katampatang mong gawin Kristianong nagugupiling; ngayo’y ating salubungin, si Hesus na maawain, papasok sa Herusalem. Tingni at nagpakababa bagoy Diyos na dakila Hari ng Langit at lupa, puno na may munukala ng lahat niyang ginawa. Nagparang dukha at mura, salat sa tingin ng mata, sumasakay sa humenta, bago’y lubos na kaniya ang kayamanang lahat na. Ito’y kaya gawa lamang nang siya’y ating tularan: magpakababa ng asal iwaksi ang kapalaluan puno ng dilang kasamaan. Ngunit at abgo lumakad tayo muna ay magmalas at pag-isipang banayad mga sabi’t nakasulat hula ng mga propetas. Hula nang mga Propetas sa ating Panginoong Hesukristo Ang sa mga unang pantas na masisidhing propetas, siyang nagsabi’t sumulat nang kamatayan at hirap, ng pariritong Mesias. Sa salmos na ikalawa ni David, bunying propeta Mesias na mapaninta, pariritong walang sala, kusang magpapakamura. Sinabi niya’t tinuran ang buong kapangyarihan sampu nang kaparusahan, sa sinomang sumasalansang ng kaniyang kautusan. Sinaysay ang madlang hirap na daratnin ng Mesias; darakpin ng mararahas, at tataliang di hamak, aariing isang uslak. Ano pa at itinitik sa buong Salmos ni David ang buhay na masasapit, hirap at madlang pasakit niyong Berbong mapagtiis. Ang Propetang si Miqueas siyang nagsabi’t sumulat, sa Belen ipinanganak at doon din nga sisikat yaong mahal na Mesias. At yaong namang Propeta si Isias ang nagbadya, isang dalaga aniya, maglilihing walang sala at manganganak ng isa. At yaong iaanak din tatawaging Emmanuel kung baga tatagalugin, ngayon yaon ay ang turing, Diyos at sumasa-atin. Ecce virbo concipiet, et pariet filium et vocabitur 50 Nguni’t ang mga balawis eskribas at saserdotes halos magputok ang dibdib, sa laki ng pagkagalit dito sa Poong marikit. Saka yaong mga lilo, maginggiting pariseo, pinagbawalan ang tao, ang magpatuloy kay Kristo, parurusahang totoo. Maghapon ang Poong Ama ay nangaral sa lahat na, doon ipinakilala ang linamnam at ang lasa ng mahal niyang Dokrina. Nang lulubog na ang araw, mga tao’y nagsipanaw, sa maghapo’y di kumain, at ang Poong nangangaral nasa loob ng Simbahan. Walang sino mang pumiging kay Hesus na Poon natin; sa maghapo’y di kumain, binatang mapaalipin, ito’y aral din sa atin. Lumabas na sa Simbahan, itong Diyos na maalam sampung disipulong abay, at nagtuloy kapagkuwan doon sa Bethaniang bayan. A R A L Kristiano’y sino ka man, dito ay iyong pagmasdan pagkawalang kabuluhan ng papuri at parangal dito sa hamak na bayan. Ano pa’t pawang lisya, ang mundo ay balintuna, mali ang lahat na gawa; kayamanan man at tuwa’y parang asong nawawala. Kapagka may pinipita sa iyo at inoola, totoong minamahal ka, datapuwa’t kung nangyari na dili ka na maalala. Ang tao, hangga’t mayaman marami ang kaibigan; kung maghirap na ang buhay kahit masumpong sa daan, di na batii’t titigan. Gayong ngani itong mundo magdaraya’t walang toto, pawang lihis na totoo, pangimbulo’y nananalo sa kaluluwa ng tao. Tingi ang Poong si Hesus, niyong Domingo de Ramos marami ang nalulugod nguni’t walang isang loob na nag-anyaya’t naghandog. Kaya ngayon, kapatid ko karampatan isipan mo ang kahulugan kung ano, sa Seremonia sa templo, sa mga araw na ito. Kung kaya pinagsasama ang palaspas at oliba ay may laurel na lahok pa, kahuluga’y mga Doktrina ni Hesus sa madlang sala. Sa Olibang kahulugan, ang malaking kaawaan nitong Diyos na maalam, sa taong makasalanan mga inanak ni Adan. Ang laurel nama’y ganito ang kahulugang totoo; sa karapatan ni Kristo, puputungan naman tayo ng tuwang di mamagkano. At kung kaya sinasarhan yaong pinto ng Simbahan kung papasok na nga bilang yaong prosesiong mahal, gayari ang kahulugan. Sapagka’t si Kristong Ama ay dili pa nagdurusa sa mahal na Pasion niya, at tunay pang nasasara 51 ang pintuan niyong Gloria. Tutumbukin kapagkuwan ng krus nga niyang tangan, at ang pinto ng Simbahan ay agad nang mabubuksan, ito’y siyang kahulugan. At kung ito’y maganap na, sa krus ay maiparipa pagkamatay nga sa dusa, siya namang pagkabuka ng pintuan niyong Gloria. Kaya sa araw na ito, ay kinakanta sa Templo ang Pasion ni Hesukristo, kahulugan ay ganito, niyong dakilang Misterio. Pagka’t kusa nang natupad yaong hula ni Heremias at ng lahat ng propetas, nayari rin at naganap, lahat nilang pangungusap. Ang isa pang kahulugan ay ang puring ibinigay kay Hesus na Poong mahal yaong mga napakinggan ng pariseos na tanan. Sumukal na nga ang dibdib at sila’y pawang nagalit, dito na nga pinag-isip, ang paghuli at pagdakip, dito sa Poong marikit. Kaya nga taong binyagan kung sino ka at ano man, ang iyong napapakinggan pag-isipan mong mahusay sa loob mo’t gunamgunamin. Matunaw na nga’t madurog ang tigas ng iyong loob gunitain mong tibobos ang mga hirap ni Hesus nang sa iyo ay pagsakop. At maawa kang totoo sa iyong kapuwa tao tuloy namang isipin mo yaong ginawa ni Kristo sa araw ng Lunes Santo. LUNES SANTO Si S. Marcos ang nangusap sa Ebanghelyo’y sinulat; di umano’y ang Mesias, nang Lunes muling lumakad sa Herusalem tumambad. Doon sa paglakad nila, sa daan ay may nakita na isang punong higera, ang daho’y kaaya-aya nguni’t wala namang bunga. Yaong puno ng halaman ng higera ang pangalan walang bunga ni isa man ay sinumpa kapagkuwan nito ngang Poong Maykapal. Pagtataka’y mago’t mago niyong mga disipulo doon nila napagsino na ang higera ngang ito ang katulad at ang tao. Katulad nga at kabagay ng taong makasalanan na kung walang kabanalan ang dahon ma’y malalabay ay wala ring pakinabang. Sapagka’t ang tao pala ay katampatang mamunga ng mga gawang maganda at kung dili’y mapapara sa sinumpa ngang higera. Nang si Hesus ay masok na sa Templo ay may nakita, mga tindaha’t lamesa, itinapong parapara isa ma’y walang natira. Sa malaking kagalitan nitong Diyos na maalam, sila’y ipinagtabuyan, 52 ito, aniya’y simbahan at di dapat pagtindahan. Ang sino mang matuwain at budhing lubhang matining sa Diyos na Poon natin, dito’y dapat na manalangin, at di dapat na hamakin. Nang mangaral na sa Templo ang Poong si Hesukristo, pinagbuntunan ng tao, eskribas at pariseo at ang iba pang mga hudyo. Ani San Juan kay Kristo, nagtanong ang mga lilo, anong ipakikita mo, sa akin at patotoo at ginawa mo nga ito. Ang sagot ni Kristo naman itong mahal na Simbahan, igiba ninyo’t ihapay itatayo ko ring tunay sa loob ng tatlong araw. Ang sa hudyong itinuring, simbahang ito nang gawin ay apatnapu at anim ang taon sa bilang namin bago nayaring magaling. Saka ngayo’y tuturan mo sa amin ay pangahas mo kung igiba itong templo, sa tatlong araw na husto iuuli mong magbago. Ang isip at sapantaha ng mga hudyong kuhila, ang Templong kahanga-hanga mauuli kung masira bago yao’y talinghaga. Ang katawan nga ni Kristo ang iuuling magbago, na sa araw na ikatlo, mabubuhay na totoo, hindi ang tunay na Templo. Kung baga magkagayon man na iuuli ang Simbahan anong pagkakaliwagan? kung ang buong Santinakpan nayari sa wika lamang. Ipinangaral na niya yaong Sermon de la Vina, ang maghasik ng maganda, mag-aaning walang sala ng tuwa’t madlang ligaya. Nguni’t ang mga sukaban, nagpunla ng kasamaan, wala namang makakamtan, at walang kasasapitan kung hindi nga kahirapan. Kaya alin ka ma’t sino na nakaririnig nito ang iyong isipin dito, ang isinermon ni Kristo na halimbawa sa tao. Ang pangangaral ng ating Panginoong Hesukristo sa kaniyang mga alagad MARTES SANTOS Ang mga Ebanghelista ang nagsabi’t nagpahayag, nang Martes muling lumakad itong Korderong marilag at nangaral sa lahat. Nang matanto’t maalaman niyong taong karamihan na sila’y pangangaralan, nagsipasok sa Simbahan tuwa’y hindi ano lamang. Nang dumating na si Hesus sa templo’y agad pumasok sampung mga disipulos, mangangaral na tibobos ng gawang kalugod-lugod. Ipinangaral na niya, paghuhukom sa lahat na, sa mag anak ni Eba ang igaganti’y parusa sa taksil at palamara. Ang mapapalad na tao 55 Kayo’y huwag maghinagap nitong aking pangungusap, kahima’t ako’y alagad, ngayo’y kusang umiilag sa kaniyang gawang lahat. At di ko minamaganda ang ugali’t aral niya ako’y tumatalikod na, at nagsisising talaga, ano’t ako’y nakasama? Nang inyong paniwalaan itong lahat kong tinuran ay pangako kong matibay, kayo’y aking sasamahan kung huhulihin ang hunghang. Ituturo ko sa inyo ang pagdakip kung paano, ang bahala nga ay ako, nguni’t magkalutas tayo dito sa usap na ito. At kung inyong masunod na ang nasa ninyo at pita nang pagdakip sa kanya, at magkano kaya baga sa aki’y magiging upa? Gayong wika’y nang matalos niyong mga pariseos, nangatuwa nang tibobos ang malupit nilang loob sa pangako nitong hayop. At niyakap na si Hudas ng pariseos, eskribas sampung lilong si Cayfas, tuwa nila’y dili hamak at ang nasa’y matutupad. Pinangakuang bibigyan, tatlumpung salapi lamang, kanilang pinagsulatan yaong gawang kaliluhan, at tuloy pinanumpaan. Tuwang walang makapara ni Hudas na palamara, ang salapi nang makita ay sinilid sa bulsa at iningat-ingatan na. Nanaog na kapagkuwan ang alibughang matakaw at nagtuloy na sa bahay, loob at di mapalagay at ang budhi’y salawahan. Nagbabalobalo siya kunwa’y wala siyang sala, bago’y natatalastas na, ni Hesus na Poong Ama ang masama niyang pita. Hindi nga naalaman ng Apostoles na tanan yaong mga kagagawan, ni Hudas na tampalasan na puno ng kasikiman. Ang isip nilang totoo kaya sa bayan tumungo ay mamimili ang lilo bago’y hindi’t ang Maestro ang siyang ipinagduro. Nang siya nga’y magpaalam sa Birheng Inang timtiman, ay kusa pang binilinan, alami’t pakimatyagan sa baya’y bulong-bulongan. Isinagot pa ng lilo, Oo po, Panginoon ko, ang bahala na ay ako, na magkalingang totoo sa aking Poo’t Maestro. O sukaba’t taong pusong budhing parini’t paroon? ano iyang naging tugon? ay bago ang iyong layong ipagduduro ang Poon. Nang si Hudas magbalik na tinanong kapagkadaraka ng Poong Birheng Maria, ano ang napansin baga’t sa tao’y narinig niya. Ang isinagot ng lilo: matuwa na ang Poon ko, 56 usapan ng mga tao pawang puro sa Anak mo, tuwa nila’y mago’t mago. Huwag ka na pong malumbay at ako’y napasa bayan doon ko nga napakinggan ang mga usap-usapan niyong taong karamihan. Ang lahat ay natutuwa, nagpupuring walang sawa sa lahat niyang ginawa, wala isa mang pumula sa Maestro kong dakila. Tumiwasay na ang budhi loob nitong Inang pili, parati mang sumasanhi, nguni’t hindi napapawi ang lubos niyang pighati. Lalo na nang mapagmasdan ang malaking kalumbayan ng Apostoles na tanan, puso niya’y nasasaktan sa ganoong mga asal. Pinahid na ni Maria luha sa kaniynag mata, pumasok kapagkaraka, sa silid ng Anak niya, lumbay ay walang kapara. Ito ang ipinangusap: O Panginoon ko at Anak, minamahal ko sa lahat, puso ko ay naghihirap sa aking napagmalas. Ano baga, O bunso ko at hindi ka magkatuto gayong niluhogluhog ko magdalita ang Anak ko ang Ina mo’y tugunin mo. Ang sino mang tao riyan, taga malayo mang bayan, kung ganitong Paskong araw, ay umuuwi sa bahay dinadalaw ang magulang. Sa dulang ay magsasalo, sapagka’t araw ng Pasko, saka ikaw na anak ko ay aalis iiwan mo akong nag-iisa rito. Paano ang iyong Ina, kung ikaw ay di kasama ano ang ikasasaya dumating man ang Paskua, bunso kung dito’y wala pa. Itong iyong pagpipilit nang pagpanaw at pag-alis siyang ikinahahapis, halos na ngang ikapunit ng puso ko’t aking dibdib. Para kong naaaninaw ang iyong daratning buhay, diwa ito’y katapusan, at lulubog na kapagkuwan ang maliwanag na araw. Kaya ngayon ang hingi ko, dalawang bagay sa iyo, sundin naman sana ako, pahimakas ko na ito O bunso, sa pag-alis mo. Ang hingi kong una-una sa bunso ko’t aking sinta, huwag kang lalayo muna, at dito ka na magpaskua bago maghiwalay kita. Ang kalawang hingi ko na inoola sa iyo ako nama’y tapatin mo, ano ang nasa sa iyo, niyong mga pariseo? Nang kay Hesus na marinig yaong wikang matatamis niyong Inang nahahapis, di nabata’t di natiis, sumagot siya’t nagsulit. Ina ko, aniyang mahal na aking kaginhawahan, ano pa po bagang bagay ang sukat mong ikasuway sa Poon na nalulumbay. 57 Ngayon po at naganap na ang araw na aking pita nang pagsakop ko sa sala, simula na ito, Ina ng di natin pagkikita. Ganap na at walang kulang panahon at takdang araw ng Ama kong lubhang mahal, sa pagsakop ko sa tanan sa buong sangsinukuban. Ina ko’y masusunod na hula ng mga Propeta sa Eskritura Sagrada, hirap at madlang parusa nang pagsakop ko sa sala. Magdalita ang ina ko, at ako nga’y tulutan mo kay Ama’y sumonod ako, di mangyayaring totoo na di ako manaw dito. Di na mangyaring iliban ang pag-alis at pagpanaw palibhasa ito’y halal, ito’y pangakong matibay, pagsakop sa kasalanan. Mangyayari bang suwayin utos ng Ama at bilin, wala yatang daan mandin nag tao’y di ko sakupin sa sala’y pagkagupiling. Datapuwa Inang mahal na aking kinalulugdan, kahima’t ako’y mamatay, sa loob ng tatlong araw ako’y muling mabubuhay. Ito’y siyang pangako ko, siyang tipan ko sa iyo, walang pagsalang totoo, kaya ako’y tulutan mo nitong pagpanaw na ito. Aba Ina kong mapalad, bukod sa babaing lahat, para ko nang pahimakas, sa aking pagpanaw bukas yakap yaring iyong Anak. Wika na kalumbay-lumbay sagot na ikamamatay! daig ang mabisang punyal, na ikikitil ng buhay ng sino mang nasasaktan. Nang marinig ni Maria ang gayon ngang parirala dibdib ay kumaba-kaba nalunos na kapagdaka halos manaw ang hininga. Kung danga’y kinakasihan ng Diyos sa kalangitan ang sa Inang Birheng buhay, halos nga maalis at manao ang hininga sa katawan. Nang mauli na ang loob nitong Inang nalulunos sa silid agad pumasok, nanalangin at lumuhod sa kaniyang Amang Diyos. Sa langit ay tumingala ang mata ay lumuluha, ito at siyang winika; O Diyos Amang dakila Hari sa Langit at Lupa! Ano nga’t bakit Poon ko pinalalo sa Anak Mo ang mga hamak na tao? at mahal mo pang totoo sa gayong sala sa iyo? Ang dapat mong pahirapan dahilan sa kasalanan siyang ipagtatangkakal; at ang anak Mo ring tunay ang iyong ipapapatay. Kung baga, Diyos kong Ama sa tao ay naawa ka patawaring Mo na sila huwag mong ipapatay na ang Anak kong sinisinta. Yamang ganap na totoo kapangyarihan Mong ito: di man, mamatay Diyos ko, mangyayari kung loob Mo sakupin ang madlang tao. 60 Nang Huwebes pagka umaga si Kristo ay gumayak na at nagpaalam sa ina, tutupdin na ngang talaga pagsakop niya sa sala. Aniya ako’y paalam, kalapating minamahal ina kong kinalulugdan; ito na ang takdang araw, sa Diyos na kalooban. Dumating na pong totoo araw na hinihintay ko ng pagsakop ko sa tao; magdalita ang ina ko, ako’y paalam sa iyo. Ina huwag kang mahapis sa pagpanaw ko’t pag-alis masaklap man at mapait, titiisin at siyang ibig ng Ama kong nasa langit. Nang matanto ni Maria yaong sabi sa kaniya, dibdib ay kumaba-kaba at tumangis kapagdaka. ito ang ipinagbadya. Diyata bunsong anak ko di mangyayaring mabago ang pagpanaw, pag-alis mo ano ang aasalin ko kung mahiwalay sa iyo! Yamang ito’y siyang utos at kalooban ng Diyos mapait ma’t di masayod at mahapdi man sa loob titiisin ko nang tibobos. Nguni at ang aking hiling sa bunso ko’t aking giliw, sana’y sabihin sa akin, kung saan ka hahanapin ng ina mong nanimdim? Ang sagot sa Birheng mahal nitong anak na papanaw: ina’y di ka maiiwan ikaw ay sasamahan ng pamangkin mong si Huan. Pawiin ang madlang dusa, at ang luha mo sa mata, mahapdi ma’y aanhin baga, ikaw rin po lamang ina ang aking kasama-sama. Datapuwa’t madlang sakit daing ng inang may hapis aling dila ang magsulit aling mataas na bait ang di magputok ang dibdib. Tumatangis kapuwa na bubuntu-buntong hininga, dibdib ay kakaba-kaba, at nagpaalam pagdaka si Hesus sa Birheng Ina. Niyakap na nga si Hesus niyong Inang nalulunos, luha sa mata’y nanagos, at saka siya nanaog sampung mga disipulos. Sinusundan din ng mata nitong may lumbay na ina, gayon din ang anak niya, linigo’t di mabata ang inang nababalisa. Nang di na niya matanaw ang anak na minamahal, pumasok na kapagkuwan, sa silid niyang tahanan hapis na di ano lamang. Itong mahal na Mesias nagpatuloy ng paglakad inaaliw ng alagad, mga Misteryong mataas siyang ipinahahayag. Nang sapitin nila naman Olibeteng kabundukan na di malayo sa bayan, doon muna nagtumahan hanggang lumubog ang araw. At inaralang lahat na ni Hesus ang mga sama; pawang wikang magaganda, na sukat ikaginhawa ng kanilang alaala. 61 Nang alas-tres na ang araw si San Pedro’t si San Juan tinawag niya kapagkuwan, at saka pinangusapan ito ang siyang tinuran. Kayo, aniya’y umuna at sa baya’y pumasok na doo’y inyong makikita, isang taong nagdadala ng tubig sa bangang isa. Alinsunurin pagkuwan saan man siya humanggan ang pasukin niyang buhay, kayo at pumasok naman at siya kong kalooban. At ang saysaying totoo sa bahay ay turan ninyo doon ako magpapasko, at nang ituro kung ano laan sa araw na ito. Nang ito’y maipangusap ni Hesus na nagpahayag ay ang dalawang alagad kapagdaka ay lumakad at sa bayan nagsitambad. Sa pagparoo’y nakita yaong tanda sa kanila, sinunod kapagdaka, sa bahay nila inihanda ang kasangkapang lahat na. Ang Paghapon ng ating Panginoong Hesukristo sampu ng Kaniyang mga Apostoles Nang lumubog na ang araw ay itong Poong maalam niyakag ang tanang kawal, at pumasok kapagkuwan sa Herusalem na bayan. At sa bahay ng katoto agad silang napatungo, ang nasa nilang totoo doon sila magpapasko sampung tanang disipulo. Nang dumating na si Hesus doon sa bahay ni Markos, binati niyang tibobos, ng buong galang na puspos ang katoto niya’t irog. Pumasok at ang tinungo yaong sadyang Senakulo, pagkakathaang totoo ng mataas na Misterio, habilin sa madlang tao. Doon sa pagkakapisan ni Hesus at mga kawal, bago lumuklok sa dulang, nangusap na nga’t nangaral, itong Hesukristong maalam. Oh mga apostoles ko mahal kong mga katoto, laon nang ninanasa ko, ang tao’y magsalu-salo, araw ng Paskuang ganito. Ngayon na nga matutupad ang nasa ko’t pitang lahat, dito tayo maghaharap, at ibig ko nang maganap hula ng mga propetas. Saka ang Poong si Kristo, sampung mga disipulo nagsiluklok na totoo, at minulan na nga rito ang pagkain sa kordero. Ang Paghuhugas ng ating Panginoong Hesukristo sa mga Paa ng Kaniyang mga Apostoles Itong korderong inihaw, dili iba’t kalarawan ng mahal niyang katawan, totoong pinahirapan niyong mga hudyong hunghang. Ay ano nga’y nang matapos yaong paghapong tibobos, dito na nga ibinuhos, 62 ng kaniyang sintang lubos sa mga katoto’t irog. Nang alas-sies-y-media, oras niyong gabi baga, Maestro’y lipos ng dusa, katawa’y di makakaya sa lumbay ng Pasyon niya. Nagbuhat na at nagtindig ang Maestro’t Poong ibig, isang tuwalya’y ginamit at sa baywang ibinigkis siyang gagawing pamahid. At saka niya sinidlan ng tubig yaong panastan at kaniyang huhugasan, ang paang dumi-dumihan ng kaniyang mga kawal. Dinulog na kapagdaka, si Pedrong katoto niya at huhugasang talaga, gayong gawa’y nang makita ni Pedro’y agad nagitla. Ano pa nga’t natilihan loob ni Pedrong timtiman luha sa mata ay nukal; kapagdaka ay nagsaysay, ito ang siyang tinuran. Domine tu mihi lavas pedes? Ikaw, Oh Panginoon ko paa ko’y huhugasan mo, bago ang dapat nga’y ako, siyang humugas sa iyo, pagka’t Diyos kang totoo. Di ka yata mababata, Panginoon ko at Ama na hugasan kong makita yaring mahalay kong paa, duming walang makapara. Ang isinagot ni Kristo: di mo natatanto Pedro kung ano itong gawa ko, ngayo’y matatalastas mo, ang kahulugan nito. Sa malaking pagkahapis, si Pedro’y agad nagtindig, yaong paa ay inalis at ang wika’y non lavabis in aeternum mihi pedes. Huwag mo na pong hugasan paa kong dumi-dumihan, magpasaan man humanggan, at nang hindi malunasan ang buong sangkalangitan. Ay ano’y sa hindi mayag si Pedro’y ayaw pahugas ay ang Korderong banayad, kapagkaraka’y nangusap, ito ang ipinahayag: Si non lavero te Nan habebis partem mecum. Na kung hindi huhugasan, Pedro ang paa mong iyan, kita ay kagagalitan, at di ka makikinabang sa akin ng ano pa man. Kita at tatampuhan na, parang hindi ka kasama, di magkakamit ginhawa, babawiin kong lahat pa ang aking mahal na grasia. Ay ano’y nang maunawa ni Pedrong nawalang-diwa sumagot na alipala, na ang mata’y lumuluha nangusap at ang winika. Aniya’y Panginoon ko hindi lamang ang paa ko kundi kamay sampung ulo, tulot ko nang hugasa mo huwag ka lamang magtampo. Kung ako at kagalitan, ngayon ay iyong tampuhan, aba Panginoong mahal ano pang kapakanan niring maralitang buhay! Pumayag na nga si Pedro na pahugasan sa Maestro, at nanikluhod na rito, ang Poong Dibino Berbo, at hinugasang totoo. 65 ni Hesus ang mga sama ay pinagbilinan sila, may Obispo’t Santo Papa at Saserdotes ang iba. Misteriong hindi maisip, himalang gawa ng Langit, sintang bukal nga sa dibdib, awang walang kahulilip, nitong ating Poong ibig. Ang alaalang matibay ni Hesus ang Birheng mahal nang gabi ring yaon naman si San Gabriel inutusan ang Birhe’y pinasuguan. Si Enok at si Elias doroon din at kaharap nakinabang na banayad, nguni’t walang nakamalas sa disipulos ng lahat. Oh sintang hindi masayod biyayang hindi matapos awa ay lubos na lubos kusang ipinagkaloob nitong maawaing Diyos! Purihin ng buong mundo itong mananalong Berbo dahil sa sinta sa tao katawa’t dugong totoo nalagak sa Sakramento. Ang pagpanaw ni Hudas sa Senakulo at ipararakip ang Maestro Tigas na di ano lamang daig pa ang batong-buhay, loob ni Hudas na banday na di lumambot munti man ang kaniyang kalupitan. Sa kataksilang totoo kaluluwa nitong lilo pinasukan ng demonyo, nanaw na sa senakulo, ipahuhuli ang Maestro. Kusa na ngang humiwalay yaong apostol na banday; Oh, Hudas na tampalasan, mahanga nanga’y mahangay ikaw ay huwag nabuhay. Kumaon na nga ang lilo ng kapuwa niya aso, eskribas at pariseo ipahuhuling totoo ang masintahing Maestro. Tuwang hindi ano lamang niyong mga tampalasan, pariseong mga hunghang at ang nasa nilang tanan masusunod kapagkuwan. At ito namang nangayag na palamarang si Hudas tuwa’y hamak-hamak, palibhasa ay dulingas isang lilo’t taong uslak. Pusang lampong ang kaparis sa pagngiyaw at pag-ingit nang sarili at malupit, gutom at taong ulisik na wala munti mang bait. Punung-puno ng kasakiman gayon din sa kalupitan; madlang awa ay mahalay, hayop ang siyang kabagay walang bait kamunti man. Hunghang, malupit na aso, anak yata ng demonyo, balawis at walang tuto, halay ng pagiging tao, walang wasto’t walang apdo. Ano pa’t pawang mahalay ang dugong pinagbuhatan, duming hindi ano lamang ng kanyang pinanggalingan at insestong kasalanan. Tampalasa’t palamara, dili na inalala madlang loob na pakita pagkakalinga tuwi na ng Panginoong may sinta. Ang kasalanan mong lahat kanyanag pinatatawad 66 ginawa ka pang alagad, ikaw’y siyang nag-iingat niyong ginagastang pilak. Katiwala ka ng Maestro tuwi na’y kasalu-salo, minamahal kang totoo, ano’t ikaw ay naglilo sa may sinta ng ganito? Di mo na ginunamgunam ang madlang pagpapalayaw sa iyo ng Birheng mahal, ano mang kanin sa bahay alaala kang matibay. Tuloy ipinagbilin pa sa iyo ang anak niya: ang tugon mo ay ikaw na, makakalinga tuwina sa Poon mong mapaninta. Ito’y siyang pangako mo pagkakalingang totoo, kusa mang napatungo at iyong ipinagduro ang kaniyang naging-tao. Bukod dito, ang isa pa, apostol na palamara ikaw rin at dili iba, sa mga lilo’y sasama sa pagdakip sa kaniya. Kaya malupit na lilo, magnilay niyang gawa mo pagsisihan mong totoo sa aba mo ngang aba mo! at kundi ka gumanito. A R A L Taong hindi nagigikla walang munti mang balisa, iyong isipin tuwi na, lubos na nag-aanyaya, si Hesus sa kaluluwa. Sintang hindi maulatan, lubos na kapangyarihan, awa sa makasalanan, ang dugo niya’t katawan inihabilin sa altar. At hindi ipinagkait sa banal man at malupit at nang doon mapag-isip, ang lubos niyang pag-ibig sa mga bulisik. Tayo lamang tantong lilo palamara’t walang toto sa mga bagay na ito. pagkakalingang totoo ng Poong si Hesukristo. Ang ating nakakapara si Hudas at dili iba, kung tayo ay magkasala, ipinapalit ang grasya sa mga gawang hamak na. Ano pa’t ang kasalanan marami’t sakdal ng halay kaya kinapopootan at hindi ibig matingnan ng Diyos sa kalangitan Ang Pananalangin ni Hesukristong Panginoon natin sa Werto ng Hetsemani Kaya Kristiano’y magbawa nang iyong pagkakasala, maawa ka nang talaga, at iyong ikabalisa ang aba mong kaluluwa. At kung di ka gumanito, hunghang, malupit na tao ano ang masasapit mo kung hirap sa impierno, ang siya mong matatamo. Nang maganap na’t matapos yaong paghapong tibobos, ay itong Poong si Hesus sampung mga disipulos, nagpasalamat sa Diyos. Sa Senakulo’y nalis na si Hesus pati kasama pawang may lumbay na dala at ang pinaroonan nila, kabundukan ng Oliba. Sa haba nilang paglalakad, ang apostoles na lahat, inaliw ng Diyos Anak 67 at nang hindi nga masindak ang kaniyang mga liyag. O mga apostoles ko, pili kong mga katoto at ngayon ding gabing ito, walang pagsalang totoo, ako’y papanawan ninyo. Kayo rin nga ay iilag, magpapabaya’t duruwag loob ninyo’y maiilap, malilimutang di hamak itong ating paghaharap. Di sasala’t di lilihis mga hulang itinitik ng propetang mababait, Percutiam pastorem et Dispergentur oves gregis. Na ang kanilang tinuran ang Pastor ay susugatan, agad namang mabubugaw, ang obehang mga kawal, walang di ka lalayasan. Tantong hindi mag-iiba hula ng mga propeta na nasa sulat Sagrada sapagkat wikang lahat na ng Poon ko’t aking Ama. Nang marinig ni San Pedro yaong winika ni Kristo di nakabatang totoo loob ay sumikdu-sikdo at nangusap ng ganito: Et si omnes scandalizati Fuerint inte, ego nunquam Scandalizabor. Maestro, aniyang mahal silang lahat ma’y pumanaw, at ikaw ay pabayaan ako ang siyang daramay kita’y di hihiwalayan. Maniwala ang Poon ko nitong pangako kong ito, walang pagsalang totoo di ako manaw sa iyo, sa Diyos, Haring totoo. Ani Hesus na maalam: oya Pedro’y kararahan isip ang wika mong iyan, ang mabuyo ay mahalay baka masinungalingan. Si San Pedro’y sumagot pa ng ganitong parirala: Panginoon ko, aniya, tunay di maniwala ka, tantong ako’y magdurusa. Pinasiya na ni Hesus kay San Pedro ng pagsagot ay bago nga magtilaok sa hating-gabi ang manok pilit nganing masusunod. Walang pagsalang totoo ako’y itatatuwa mo, di miminsa’t makaitlo, isa pang sasabihin mo’y di nakikilala ako. Sa pangungusap na yaon ni Hesus na Panginoon, lumakad silang nagtuloy, at tumawid naman doon torrenteng batis ng Sedron. Yaong batis ng torrente ng Sedrong dito’y nasabi umaagos na parati, tubig na batis na yari sa libis ng libete. Nang makatawid na naman si Hesus at mga kawal ay sa isang halamanan Hethsemani ang pangalan, doon sila nagsitahan. Doo’y ang Poong si Kristo nangusap sa disipulo: kayo, aniya’y dumito, at mananalangin ako sa Diyos, Haring totoo. 70 heto na’t ako’y darakpin, ng mga lilo’t suwail na nagtatanim sa akin. Halos di pa natatapos ang pangungusap ni Hesus dumating na ngang tibobos, ang darakip na soldados, eskribas at pariseos. Heto na nga ang lahat na, si Hudas ang nangunguna, tampalasa’t palamara, humahagos nang pagkita sa Maestro’t Poong Ama. Balutian ang katawan, tao’y hindi magkamayaw, para-parang sandatahan; at may mga dalang ilaw yaong mga tampalasan. Kung si Hesus Nasareno balitang bangis na tao ay dapat magkaganito ng ipagsamang soldado at nang hindi makatakbo. Siya ay korderong tunay mahinhi’t hindi magaslaw; inyo mang kinakaaway, siya ay hindi lalaban sa inyo at kanino man. Ay ano’y nang malapit na si Hudas kay Hesus baga, binati kapagkaraka. Quem quareitis, aniya sinong inyong kinikita? Ang tugon ng mga lilo ay si Hesus Nasareno; ang sagot ni Hesukristo, Ego sum, ang hanap ninyo, ako nga aniya’y ako. Dito sa sagot na ilan ni Hesus sa mga hunghang, para parang nalunasan, nangahapay natimbuwang na anaki’y mga patay. Ipinakilalang lubos ni Hesus ang pagka-Diyos kapangyarihang tibobos, sa katagang isinagot pawang nangawalang-loob. At sapagkat talaga na ni Hesus ang pagdurusa, ay ang mga palamara, pinagsaulan pagdaka, mga karamdama’t potensia. Magtindig na kapagkuwan yaong mga tampalasan tumingi’t nagnilaynilay, at hindi nagunam-gunam ang kanilang kinaratnan. Ay ano’y nang mauli na, loob nilang nangagikla tinanong namang muli pa, ni Hesus kung anong pita at kung sinong hanap nila. Ang tugon ng mga lilo ay si Hesus Nasareno; ang isinagot ni Kristo, wika ko na nga sa inyo, walang iba kundi ako. Ako nga at dili iba, Nasarenong inyong pita, kuno ano ang iyong ola, at nasa ninyong talaga ako ay inyong dakpin na. Datapuwa’t ang hingi ko at inoola sa inyo ay ang aking disipulo na aking kasama rito huwag anhin at ako Ko. Nang matalastas ni Hudas ang pagsagot na banayad, nilapitan niya agad, hinagkan niya’t niyakap tumatawang parang uslak. Lilindi-linding katawan, para rin ng dating asal, binato ng buong galang, Ave Rabbi ang tinuran Maestro kong minamahal. 71 Ani Hesus ay gayari: Amice: ad quid enisti? katoto ko’t aking kasi anong layon mo ay gabi? Magpanibago kang liksi. Ang isinagot nang lilo aba po aking Maestro Panginoong kong totoo, ang maginoo ay ano ano ang gawa mo rito? Ang isinagot sa kanya katoto ko’t aking sinta ang tanda mo’y halik pala sa akin nang makilala nang iyong mga kasama! Niyong madulog ni Hudas at si Hesus ay mayakap nagsilapit naman agad, ang soldadong mararahas para parang nagsisunggab. Ginapos at tinubungan ang kaniyang mga kamay at tuloy sinabunutan, niyong mga tampalasan linabnot na walang husay. Nang mapanood ni Pedro ang inasal sa Maestro nagalit siyang totoo, nagbantang mamook dito sa nagsihuling soldado. Binunot na kapagdaka tabak niyang dala-dala at tinaga yaong isang na nalapit sa kaniya naulipas ang tainga. Dili ibat at si Malko kasama ng mga lilo sumunggab kay Hesukristo, siyang tinabak sa ulo ng matapang ng si Pedro. Nang ito ay mapagmasdan nitong Diyos na maalam si Pedro’y agad sinaway kaniyang pinangusapan ito ang siyang tinuran. Hayo’t isalong mo Pedro iyang tabak sa kamay mo huwag kang mamook dito, na makamatay ng tao papatayin ding totoo. Pedro’y iyong tandaan huwag mong kalilimutan ang buhay ang naging utang, daan namang katuwiran buhay rin ang kabayaran. Ano baga ang isip mo kung tikis paadya ako, sa aking Amang totoo, may liwag bagang parito Angeles mang limang libo? Ng itong mundo’y gunawin at ako’y biglang agawin Pedro’y aking tiniis din, at ng mangyaring sakupin ang taong nagugupiling. Hayo’t iyong iuli na yaong kay Malkong tainga sinunod kapagkaraka, ni Pedro ang Maestro niya gumaling at guminhawa. Nangusap naman si Hesus sa nagsihuling soldados anong bagay aling buktot, aling salaring puyapos at ako’y inyong ginapos. Sa mga hirap na ito na pagduhagi kay Kristo ay ang dalawang katoto si Huan nga at si Pedro bukod na hindi tumakbo. At kanilang sinusundan nang pag-uwi nga sa bayan ano pa’t di malimutan, at ala-alang matibay itong Diyos na maalam. Ang pagsunod ni San Huan kay Hesus umaagapay manong ito ay matingnan niyong mga tampalasan pinansin nila pagkuwan. 72 Ng kay Huan ngang makita na darakpin naman siya tumakbo kapagkaraka, kumot niyang daladala sa kabiglaa’y nakuha. Ang Paghaharap ng mg Hudyo sa ating Panginoong Hesukristo Kay Anas Ang pagsunod nga ni Pedro sa huli ng mga hudyo, kaya hindi napagsino, niyong mga lilong tao na nagsihuli kay Kristo. Ano pa nga’t ilinakad ang banal na Diyos Anak may sumuntok may tumadyak doon nila itinambad sa bahay niyong si Anas. Nang iharap na si Kristo doon kay Anas na lilo tuwa’y hindi mamagkano niya’t sampung pariseo kasapakat na totoo. Kapgkaraka’y nangusap kay Hesus yaong si Anas ay aniya taong uslak, nangasaan yaong lahat Apostoles mong alagad? Kundangan hindi totoo mga liko ang aral mo at pawa ngang hindi totoo, nao’t pinag-iwan ka rito ng lahat ng alagad mo. Kabaitan ding mataas ang naisipan ni Hudas kasuyo mo at kasabwat humiwalay rin at sukat ng di sumama’t maghirap. Katiwala mong magaling sa hayag man at sa lihim at iyong kasiping-siping, ano’t siyang nabala rin ng mga aral mong linsil? Dito’y sukat mahalata ang aral mo’y pawang daya walang wasto’y masasama kaya mo ito ginawa ang tao ay nang masira. Puno kang kapalaluan mapagbagu-bagong aral liko’t walang katuwiran, iyong pinagdarayaan ang mga tao sa bayan. At ang buong akala mo nasang ibigin nang tao anyayaha’t iparuyo, iniimbot mong totoo ngalanan kang taong Santo. Lalo ka pa bagang alam kasantusa’t pagkabanal kay Moises na isinaysay, ng sa Diyos na kautusan doon sa bundok ng Sinay. At marami ang Propetas na nagsabi’t nagpahayag isinaysay at isinulat, aral niyang maririlag na aming natalastas. Bago’y ang iyong inakit kasama mong magsusulit nang aral mong malulupit, kababayan mo’t karatig pinsa’t hinlog na malapit. Tao kang hamak at mura ano’t sasampalataya kami sa iyong doktrina? bakit hindi mangaral ka bangaw na walang halaga? Dito’y sukat mahalata ang aral mo’y pawang daya mga gawang wika-wika, lahat ay ginagambala nagwawala kang kamukha. Malaki ring kamalian ang lahat mong pangaral hindi ka dapat sumuway, 75 Kaya Diyos na maalam Amang makapangyarihan kami na iyong kinapal magdalita’t kaawaan sa Anak mo’y alang-alang. A R A L Oh taong mapagmabuti at mapaghangad ng puri aayaw maruruhagi, sa loob mo ay iwaksi kalupitan mong parati. Alin ka ma’t kahit sino mayroong loob na tao panimdimin mong totoo mga pag-ayop na ito sa Poong kay Hesukristo. Iyo ring ikabalisa ang lahat mong gawang sala at isipin mo tuwi na, ang parusahan at hangga ng tanang Anak ni Eba. At madaling napaparam ang ganda at kabutihan walang likat gabi’t araw malapit ang kamatayan sa ating lupang katawan. Ang kagandahang di palak katawang dating malakas ay huwag ding ipangahas palibhasa’y lupang hamak na madali ngang maagnas. Lumulipad na totoo ang pagkabuhay ng tao ano pa nga’t parang aso magdarayang alipato kung saan ipatutungo. Ito ngang hamak na bayan huwag pagkatiwalaan walang lumagi isa man, papel ang siyang kabagay kung mabasa’y matutunaw. Ang maganda ay ingatan ang kaluluwa mong iyan marahil minsang mamatay mahirap muling mabuhay sa grasia ng Diyos na mahal. Ang Pagtatuwa ni San Pedro sa ating Panginoong Hesukristo Si San Pedro’t si San Huan yaong buo niyang pinsan ay dili rin humiwalay, at nagmamasid ng bagay baga man di dumaramay. Dito rin sa gabing ito yaong mga taong lilo at nagsisiga sa patyo nakipanalang si Pedro sa ibang mga hudyo. Manang siya’y ng makita ng isang batang dalaga dili buhi’t hamak na, binati kapagkaraka ito ang ipinagbadya: Aniya ay maginoo ikaw’y nakikilala ko kasama-samang totoo, nitong huli ngayong tao na si Hesus Nasareno. Sumagot na kapagkuwan si Pedrong natitilihan ang winika ay aywan ako’y walang kamalay-malay niyang wika mong tinuran. Bunso ikaw’y namamali ng pagsino mo’t pagbati ano’t makakasangguni, iya’y di ko kaurali minsan ma’y di nakasanhi. Pumanaw na kapagdaka anyong naglilibang siya may tao namang nakita, nananalanging sa laguerta na ginayahan nga niya. Ang Apostol na si Pedro’y nag-anyong hamak na tao kunwa ay hindi katoto, nang Poong si Hesukristo ng di siya mapagsino. 76 Doon naman ay may isang hudyo na kasiping niya binati kapagkaraka, dili ka baga kasama, niyang taong nahahabla? Ang isinagot ni Pedro aywan ko po maginoo na kung saan siya tao, di do masabi sa iyo’t walang malay-malay ako. May isang nakamamalas lalong nakatatalastas nagwika at nagpahayag, iyan ay isang alagad Galileo kung mangusap. Sa pagtanong na ikatlo nagdalang takot si Pedro nakalimot na totoo, isinumpa na niya rito ang pagtatuwa sa Maestro. Pisanan aniya’t madurog kung ako’y nakatalos at kung ako’y nakaumpok niyang taong nagagapos magnilay kayong tibobos. Oh Pedrong nagitlahanan at budhing nahintakutan bakit ka nagkaganiyan, di mo na ginunamgunam ang sinta niyang pautang? Pedro ito’y ano baga ano’t ikaw nabalisa? aba soldadong masigla? manilay at mag-isip ka sa loob mong nag-iisa! Sa gayong sabi at wika ni Pedro nang pagtatuwa sa Panginoong dakila nagtilaok alipala, mga sasabunging madla. Ano pa’t nagkatotoo yaong winika ni Kristo sa halamanan kay Pedro gabing yao’y makaitlo tatatuwa at tatalo. Dili ang wika mo naman at pangako ngang matibay sa Maestro’t Poong mahal di mo siya papanawan kahit iyong ikamatay? Pedro at nasaan baga ang iyong pangakong una? ngayon ay tumatatuwa ka, animoy di ka kasama at di mo nakikilala? Ano at iyong nilimot itong maawaing Diyos agad kang napahinuhod, nabakla ka at natakot sa mga lilong hudyos? Bakit kaya’t nilimot mo ang mapagpalang Maestro na masintahin sa tao, agad ka nang napatukso sa tanong ng mga lilo? Dili ito’y siyang nilit hinugasan ka’t pinahid tumanggi kang masakit ang wika mo’y non lavabis in aeternum mihi pedes. Dili ang una mong puri sa Maestro’t Poong kasi ibinabati mong dati, ng minsan kang magsabi Tu es Filius Dei vivi. Dili ka tinugon naman nitong Maestrong maalam Pedro ang iyong pangalan, kung baga sa katuwiran bato ka sa kaligtasan. Ano ngayon at lumambot Pedro iyang iyong loob agad ka nang nanghilakbot, at kusa kang tumalikod sa Maestron mapagkupkop? Dito ito’y ang nagpasilay sa inyo nga si San Huan 77 lubos na kaluwalhatian, ng mahal niyang katawan sa Tabor na kabundukan? Di doon ka natilihan ibig mo nang huwag manaw lumagi’t doon tumahan, inaalok mo pa naman gumawa ng tatlong bahay? Tuwa mong walang kapara? doon sa iyong nakita pagkaluwalhati niya, bakit ka ngayon nangamba siya’y iyong iniba? Iyang iyong pagtatuwa Pedro’t pag-upasala paglililo mong dakila, huwag kang mag-alibugha at sa iyo’y naaawa. Ay ano nga’y sa mamasdan nitong Diyos na maalam ang kay Pedrong kabuhungan pagtatuwa niyang tunay ay lumingon kapagkuwan. Tinitigan na si Pedro nitong maamong Maestro kahiya-hiyang totoo, sintang hindi mamagkano at hinayang sa katoto. Para nang winika niya niyong pagtitig ng mata ay aba Pedro ay aba, di mo ako nakikilala ay nakikilala kita! Kung ano ma’y itinalo ngayo’y itintatuwa mo at natakot kang totoo, huwag kang mahiya Pedro at tumawag sa Maestro. Kita ay patatawarin nang pagtatuwa mo sa akin hayo’t ikaw ay manimdim at iyong alalahanin itong iyong gawang linsil. Huwag kang magsalawahan ng pagtawag mong matibay dati mong naalaman ang madla kong kaawaan sa taong sino’t alin man. At dating natanto mo ang wikang awa sa tao ay ikaw pa baga Pedro, ay hindi kaawaan ko kung tumawag kang totoo. Ay aba huwag kang malis ako’y iyong ikahapis natatali kang masakit, sa puso ko’t aking dibdib na di ibig kong mapaknit. Ako’y iyong iniiba parang di mo kakilala sa akin ay manalig ka, ang Poon ko’t aking Ama sa iyo’y magkakalara. At naligaw ka man Pedro sa ibang daan tumungo muwi sa daang totoo, ako ay siyang Pastor mo na sumusunod sa iyo. Ng si Pedro’y lumingon na at si Hesus ay makita na tinititigan siya doon niya nakilala ang nagawa niyang sala. Doon niya nausisa at kaniyang nahalata kataksilan niyang gawa, nalumbay na di kawasa agad tumulo ang luha. Kapagdaka ay umalis sa isang ilang sumapit tumahan sa isang yungib sala niya’y itinangis pinagsisihang masakit. Gabi’t araw walang likat nang pagtangis at pag-iyak luha’y agos ang katulad, kulang lamang ang mawalat ang dibdib sa paghihirap. 80 ay nagalit nga kunwari nanampal na di nangimi. Di na niya pinagnilay kung sala o katuwiran ang inimbot niya’y galang nang purihi’t katuwaan nang kapuwa tampalasan. Oh Malkong nag-upasala taong imbi’t walang diwa ano ang iyong ginawa? ang walang salang galisa tinampal mo alipala. Itong Korderong banayad nagtiis siya’t nangusap sa tumampal na dulingas tugon na kahabag-habag luha ay halos malaglag. Kung ang tugon ko’y lisya at ang sabi ko’y masama kung nagagugulong pawa, hayo’t iyong ibabala at ako’y patatalo nga. Datapuwa’t kung totoo ako’y walang salang tao ano’t ako’y tinampal mo dili kaululan ito kapusungang ginawa mo? Bagaman ngani sumagot itong ating Poong Diyos kay Malkong taksil sa loob, dinalita ring tibobos ang kamuraha’t pag-ayop. Sa paghaharap na ito nang eskriba’t pariseo may nagbuhat na totoo, saksing dalawang katao katiyap nang mga lilo. Kami’y pakinggan mo ngayon nang Pontipising marunong nitong aming isusumbong gawang sala’t pamumusong nitong si Hesus na buhong. Iyan nga ang nangungusap ang Simbaha’y iwawalat kung masira at mabuwag iuuli ngang ilapat sa tatlong araw na ganap. Ani Kaipas na hunghang ay aniya tampalasan di mo baga napakinggan, itong lahat na isinaysay gawa mong kapalaluan? Ano’t hindi ka tumugon at ngayon’y makipagtutol sigaw ng sala mo ngayon? sa aba mong taong buhong kung totoo itong sumbong. Nagtindig kapagkaraka pinapanglisk ang mata ay walang bait aniya bakit hindi ka magbadya? tumugon sa naghahabla? Aking sinaksi naman ang Diyos sa kalangitan aniya’y iyong isigaw, kung totoo ngang ikaw Anak nang Diyos na tunay. Ang sagot ni Hesukristo iyan din mga wika mo nasnaw diyan sa bibig mo ay siyang nganing totoo na diko itinatalo. Kaya di ako magsasaysay sa iyo nang ano pa man mga aking karapatan, di mo paniniwalaan at lalo kang mababalam. Nang matanto mo’t matalos sasabihin kong tibobos ito ring Anak ng Diyos balang araw’y mananaog titingnan ang Sangsinukob. Tatahan sa alapaap puting lalo at busilak sa kanan nang Amang liyag, magluluklukan nang dilag siyang huhukom sa lahat. Ay ano’y nang mailagda 81 ni Hesus ang gayong wika ay napoot alipala, si Kaipas na kuhila agad namulang mukha. Ang paa ay itinadyak sampu ng kamay ikinumpas at ang mata’y pinandilat galit ay di hamak-hamak puso niya’y nag-aalab. Nangusap nang gahasa ito’y sukat batihin kaya anong hahanapin pa nga, saksi na sukat manumpa siya niyang nawiwika? Ngayon din sa aking harap nagpapalalong mangusap bukang bibig na dulingas, at kabulaanang lahat tayong tao’y hinahamak. Doon pa kung nasaluwal sa taong hamak na lamang doon pa kaya di magmahal, kaya nga’t dapat hatulan dusang dapat ikamatay. Ay aba ginoong pawa anitong lilong matanda anong inyong mga banta, hatol na ipakakana sa gayong pangunguhila? Sumagot kapagkaraka yaong hudyong lahat na Reus est mortes anila, patayin nga ang maganda iyang taong palamara. Tantong siya’y tampalasan baliw at taong bulaan na mapagbanal-banalan patayin na kapagkuwan iyang taong bungangaan. Napa oo si Kaipas hayo’t anila’y ilakad kay Pilato ay iharap nang sisihin niyang agad iyang taong mapangahas. Inilakad na nga rito ang Poong si Hesukristo na halos itinakbo, ng mga lilong soldado pawang kampon ng demonyo. Ang Pagpapatiwakal ni Hudas na di umasang ipatatawad ng kanyang kasalanan Ay ano nga’y ng Makita ni Hudas na palamara ang pag-ayop at magmura, pag-alipusta tuwi na sa Maestro’t Poong Ama. Siya nga’y nagbulay-bulay ang loob niya’y malumbay ang ala-alang matibay ng budhing sumalawahan sa nagawang kasalanan. Na ang winika’y ganito: masama nganing totoo itong salang nagawa ko, ang Poon ko at Maestro siya kong ipinagduro. Ang maganda ngayon ngani magbalik akong madali at agad kong isauli, ang pinagbilhang salapi sa Maestro’t Poong Hari. Naparoon kapagkuwan sa maraming napipisan sa mga pinunong bayan, ang salapi’y dala’t taglay ito ang siyang tinuran. Oh lahat na maginoo punong bayang nangarito namali akong totoo ang dugo ng taong Santo’y siya kong ipinagduro. Tantong ako’y namali nga lihis ang aking nagawa ngayon nga ang aking wika ay kalagan alipala ang Maestro kong dakila. 82 Ang salapi’t eskritura narito at inyong kuha labas ako sa lahat na, inyong kalagan dali na ang Diyos ko’t aking sinta. Nagsisisi yaring budhi at ako ay nagkamali ano’t ipagbayad ngani nang tatlumpong salapi ang Diyos at Poong Hari? Dili na tinanggap ako ako’y tatawad magbago nitong aking paglililo, upang maging dapat ako maging kampon at katoto. Sumagot kapagkaraka ang pariseong lahat na kami’y umaalok baga ikaw ay magnilay muna kung umuling gumawa ka. Hudas manaw ka na rito wala nang daang totoo di nga papayag sa iyo, sino man sa amin dito ano man ang karatnan mo. Tayo ay nagkalutas na sa nayaring eskritura pilak ay iyong kinuha, ngayon ay amin na siya wala nang magagawa ka. Hayo na’t ikaw ay manaw gawin na ang kalooban kami’y dili bata naman na iyong paglalaruan pa oo’t saka pa aayaw. Ay ano’y sa marinig na ni Hudas na palamara yaong tugon sa kaniya loob agad nabalisa sa awa’y hindi umasa. Nais na’t agad pumanaw itong si Hudas na banday at nagtuloy kapagkuwan sa pinto niyong Simbahan ang salapi’y dala’t taglay. Ibinulagsak pagdaka ang salapi niyang dala aanhin ko pa aniya, ako’y hindi tatawad na dito sa nagawang sala. Kahit aking pagsisihan nagawa kong kasalanan di na ako pakikinggan kaya nga ang katampatan ako ay magpatiwakal. Alipala’y nagtumanan sa tabi’y luwal ng bayan sa isang kahoy dumuklay, liig niya’y tinalian nagbigti’t nagpakamatay. Ay ano’y nang magkagayon itong taksil na Apostol nagsidagit naman doon sari-saring mga ibon demonyo ang nagsikaon. Ang kaniyang kaluluwa sa impierno ay dinala ginagatungan tuwi na walang katapusang hangga ang kaniyang pagdurusa. Nang matanto’t matalastas ng pariseos eskribas salaping tapon ni Hudas silang lahat ay nag-usap kung anong gagawin dapat. Tantong lihis na totoo anila at dili toto na itong salaping ito, ihalo’t ihalobilo sa kayamanan sa templo. Ito ay bili at bayad sa dugo ng Diyos Anak kaya ngayon ay ang dapat ating isiping banayad kung ano ang nararapat. Pinagkayariang haka niyong mga aliktiya ating ibili ang wika, 85 Si Pilato’y sumagot din sa sumbong ng mga taksil ito man’y ugali natin, ang may sala ay patayin magnilay kayong magaling. Sukat na ang inyong bagsik na di mamagkanong galit hindi ko minamatuwid patayin at bigyang sakit iyang taon walang imik. Nagikla nang mga hudyo sa winika ni Pilato tumutol silang nagbago ano’t di pa ayunan mo kaming naghabla sa iyo? At kaming nagkakapisan dito sa inyong harapan ginoo’t pinunong bayan, di mo papaniwalaan sa mga sumbong na tanan. Kaming naghahabla rito di sinungaling na tao mayayama’t maginoo, huwag ng panimdimin mo hatulan mo nang totoo. Si Pilato ay nagsulit Oo, di ko inaalis, kayo’y taong mababait, ano’t bibigyan kong sakit ang walang salang gahanip? Di ko muna hahatulan ako muna’y magninilay tutol niya’y pakikinggan kung sala ay parurusahan at kung dili ay kalagan. Ito kaya ay maganda paraya ninyong lahat na bakit may tali na siya parang totoong may sala inaayop minumura? Aling hukon ang may halal at inyo nang tinalian iyang taong malumanay abgo ito’y salang tunay sa romanong kautusan. Aniyo’y kayo’y ginoo at mga mahal na tao bakit kaya at ganito? sinong may utos sa inyo na dakpin at dalhin dito? Ano kayang mga usap ang inyong ipararapat dito sa taong banayad? at and inyo pang hinagap ang patayin ko at sukat. Sa buo kong pagmamasid hinagap nang aking isip kayo ay nagkakagalit nagtatanim na masakit dito sa taong may bait. Tingni’t walang anu-ano walang kibo-kibong tao kahit inyong tinatalo loob na hindi magaso walang imik na totoo. Anang mga tampalasan kami anila ay banal at sa Diyos ay magalang, kundangan katotohanan ano’t kami’y magbibintang. Kami’y walang salagimsim tungkol budhing pagtatanim ang matuwid ay siya rin, pumipilit din sa amin dapat ngang siya’y patayin. Ang winika ni Pilato dili pahahamakin ko kung walang saksing totoo, kayong nangaghabla rito sa sala nang abang tao. Dili sanay kapagdaka sa kangino mang hustisia na huwag magpalamara, humatol sa naghahabla kundi may saksing makita. At ng doon nga matatap ang katotohanang ganap kung matuwid o kung linsad ang hatol na igagawad 86 sa kangino man may usap. Mga mahal na ginoo ay magnilay muna kayo walang maalaman ako, salang ihatol sa tao banal siya’t taong Santo. Dito nga napatigagal yaong mga tampalasan di namin dadalhin naman, anila sa iyong dangal kung hindi makasalanan. Ani Pilato ay ano mga gawang hindi tuto nitog dukha bang tao? saysayi’t pakinggan ko usap na pagkatotoo. Nang ito ay mapakinggan niyong mga tampalasan nagtitindig kapagkuwan oo po aming tuturan ang kaniyang kasalanan. Ang kanilang inihabla ay tatlong bagay na sala pinagpisa’t pinagsama, ang sumbong ay pinag-isa nang walang magparirala. Itong taong solopika ay mapagbanal kunwa sa baya’y makasisira, ang tao’y ginagambala nang aral niyang masama. Iba sa aral at sulit sa mulang aral ni Moises yaon daw ay pawang lihis, at ang liko niyang isip ang siyang minamatuwid. Marami na at makapal ang taong pinangaralan naniniwalang matibay, dito sa taong bulaan hanggang Balileang bayan. Siya na ang sinunod nang taong mahinang loob ang balang bayang mapasok, ay napapawing tibobos ang pananalig sa Diyos. Ang isa pang kataksilan nitong taong tampalasan sinasapakat ang tanan, na huwag muis kay Cesar malaking kapalaluan! Kami’y mayayamang lahat sumusunod tumutupad sa hari naming mataas, saka bukod iyang tunggak magtataksil na mangusap. Siya raw ay haring tambing sa buong bayang Israel ano pa’t hinihilahil nitong lilo’t sinungaling mga tao’y hinahaling. Isa pang kabulaan na sinasabi sa tanan di umano ay siya raw, Mesias na hinihintay laking kasinungalingan. Bago’y ang sabi at badya ni Isaias na Propeta kung ito’y dumating na, walang makikilala’t malayo ang hinlog niya. Amin ding naalaman ang dugong pinagbuhatan si Hosep ang ama naman, ang ina niya’t magulang ay si Maria ang pangalan. Tanto rin naming lahat na bayang tinubuan niya ito ay taga Galilea, taong dukha at hamak na nakisunod na talaga. Ano pa at ang magulang isang Anluwagi lamang walang puri’t walang yaman, mahirap ang pamumuhay walang aring iningatan. Walang iba kundi ito asal niya’t pagkatao 87 nguni’t kung itatanong mo na kung may pagkamaginoo? ay walang-walang totoo. Ano’t siya’y nababansag ng pagdating ng Mesias? dili na sa aming lahat, ang kasaysayan at sulat nang tanang mga Propetas? At amin ngang natanto rin ang pagparito’t pagdating Mesias na hintay namin saka iyang sinungaling magpapanggap na magturing. Nalalamang walang sala sa Sagrada Eskritura kung ito ay dumating na madlang tanda’y nakikita na sukat ikakilala. Saka iyang taong lilo siyang mangangaral dito madlang gawa’y dili tuto walng halagang gaano palibhasa’y maglililo. Oo ng ngani baga man sukat sampalatayanan na siya ay isang paham, walang Propetang sumilang kung sa Galileang bayan. Binuklat naming lahat na tanang mga eskritura hinanap na isa-isa, kami’y wala ring Makita na sukat makapagbadya. Ito pa kayang bulaan ay ang sukat makaalam bago’y wala kamunti man, dunong na pinag-aralan kundi pawang kaululan. Ay ano’y ng mapakinggan ni Pilatong punong bayan tinawag niyang marahan, itong Korderong maalam at tinanong na malubay. Tanto nga bagang ikaw rin Hari ng hudyong tambing ani Hesus na butihin, oo tapat iyang turing ng pagtatanong mo sa akin. Si Pilato’y nanggilalas tumanong pa at nangusap loob nang di umalapaap kung ano ang maging dapat baka siya’y mahikayat. Kung gayon ani Pilato ano’t nangaghabla rito itong tanang kaaway mo, ang hiling nilang totoo ikaw ay ipapatay ko? Kung baga katotohanan pagsalita’t iyong turan yaing aking katanungan, yamamg gentil ako naman sila’y di ko kababayan. Ano bagang iyong lagay tao o Diyos na tunay? at saan ang iyong bayan? anong iyong kalagayan dugo ka bagang malinaw. Kung baga ikaw’y Hari nga ang mga hudyong madla turan mo at ibalita, di mo naman ikasira at ako na ang bahala. Ang sagot ni Kristong mahal dili ako taong tunay dito sa hamak na bayan at ang aking kaharian sa Langit na kataasan. Kahit ako’y Anak dito sa lupang bayan di toto ay sa Langit na Imperio, doon na lalong lakas ko kapangyarihang totoo. Marami man at makapal ang habla nila at bintang mga katha katha lamang, at mano aking hatulan ang bagsik mo pa’y alangan. 90 ipinakalag ang lubid sa kamay sampu ng sa liig. Nagbulas at ginasaan ang mga hudyong tanan kayo’y walang pakundangan ano’t hinahamak lamang ang isang taon maalam? Nagkorona at nagsetro nupo sa kaniyang trono nang siya’y maniig dito, at nang makitang totoo anumang gawin ni Kristo. At ano’y ng maluklok na sa mataas niyang silya nangusap kapagkaraka salamat Hesus aniya laong kitang pinipita. Ikaw nga ang bukod lamang aking pinagnanasaan na makita at matingnan salamat na walang hanggan ngayo’y aking napalaran. Nang matuwa ang loob ko ngayon sa oras na ito ako’y pagpakitaan mo, mga himalang totoo na iyong gawa sa tao. At kung baga iyong dinggin ang pita ko’y madlang hiling kita ay pagpapalain, sa balang iyong ibigin dili kita susuwayin. Ibibigay kong totoo at pakakamtan sa iyo kalahati nang yaman ko, pinaghaharian dito ngayo’y iyong matatamo. Ang pangako ko pang isa sa iyo’y kung tumalima matalo ma’t maapi ka, nang iyong mga kahabla di ka mapapalamara. Sa pagtupad na totoo nitong madlang pangako ko aking sinasabi itong, korona ko’t sampung setro ikaw ay di maano. Ano at di ka mangusap hingi ko baga’y maliwag gawa mo raw na madalas, at dito’y napapahayag bulag may pinadidilat? At ang mga namamatay na ibabaon na lamang malibing mang ilang araw, kapag iyong kalooban kapagdaka’y nabubuhay. At ang mga binging lahat piping di makapangusap pilay na di makalakad, kung ibigin mo ay kagyat gumagaling silang lahat. Ang naghihirap na tanan totoong inaalihan ng demonyo sa katawan, kapag iyong binasbasan gumagaling kapagkuwan. Madalas ka ring tibobos na nagpalakad sa laot ang sigwa at mga unos kapag daw iyong niloob agad mong pinauuntos. Madla pa at ilang bagay na aking napapakinggan aliw ka nang kalumbayan si Solomong haring mahal daig mo sa karunungan. Ay maanong kahit isa nitong sabi kong lahat na gawa mong kataka-taka dito ikaw’y magpakita ako’y siyang bahala na. Dili ikaw ngang totoo ang bantog sa buong mundo na sinamba niyong tatlo, haring pamagat ay Mago na nagsidalaw sa iyo. Ikaw ang pinagpilitan 91 hanapin ng unang araw ng ama ko at magulang, ang madlang sanggol sa bayan kaniyang pinapugutan. Wala ri’t di ka nakita ng poon ko’t aking ama ikaw nama’t dili iba, pinsang buo ni Bautista na pinapugutan niya. Ano at di ka sumagot sa pita ko aking irog? gagantihin kong tibobos ang lahat mong ibigay loob aba kung ako’y mapoot. Bakit di ka magsaysay sa akin ng ano pa man alalaong baga bilang, si Samson siyang kabagay na Pusong nang natalian? Sa mabidbid ang katawan nang lubid na matitibay malakas dating matapang, humina’t tuloy naglubay dinaig ng hamak lamang. Ikaw rin at dili iba ang kawangis at kapara bait mo’t tapang na sadya, nangawalang para-para nang anyong matalian ka. Nang di kumibo’t umimik itong Poong mapagtiis ay napoot si Herodes, agad sumukal ang dibdib kapagdaka ay nagalit. Ito and aking pinita pinupulo kong laon na ang isip ko’y banal siya, bago’y taong ulol pala, di marunong kumilala. Saka nagwika ang lilo sa nangagdalang soldado hayo na anya hayo, ibalik na kay Pilato itong tulingag na tao. Inaring ulol na ngani pinaramtan nang maputi biniro at inaglahi, niwalan ng pasintabi di na muling binati. Ipinasauli na niya sa hukom na nagpadala sumaad at nagbilin pa, doo’y siyang humatol na lumutas ng inyong habla. Pinaasa-asa ako lamang at binakla rito hilahin at higtin ninyo, ang bangaw at lilong tao tulingag at walang toto. Tuloy ninyong ipagsaysay kay Pilatong punong bayan salamat na walang hanggan, magaling na ngayon naman loob naming nagtaniman. Sa pagka ng unang dako nagtatanimang totoo si Herodes at si Pilato, ang pinagbatian nito ang pagkamatay ni Kristo. Ikaanim na tibobos paghahatiran kay Hesus nang mga lilong hudyos ikahabag na nang loob ng tanang mga kristianos. A R A L Kristianong makasalanan nagugumon sa mahalay mag-isip ka at magnilay, dito sa paghahatiran, sa iyong Poong maalam. Totoo’t malaking hirap ang kay Hesus ng lumakad tungo sa Isralitas, ng sa balong paghanap sa Samaritanang pantas. Lalong sukat ikahapis nino mang taong may bait na itong Poong marikit may tali kamay at leeg 92 hinihilang walang patid. Mahapdi nganing totoo mapait sa dilang apdo tiniis, binata rito, ng Poong si Hesukristo dahil sa sala nang tao. Oh tao kang mapag-ibig sa gawang hindi matuwid manimdim ka ng masakit, sa anyong kahapis-hapis nang Diyos Hari sa Langit. At ipinaghatiran sa isa’t isang hukuman na nagagapos ang kamay, liig ay natatalian anaki’y makasalanan. At bago’y ikaw na lilo mapagmarikit na tao nagpapahangang totoo, ang bitui’t madlang astro yapakan din ang ibig mo. Kapalaluan ding pawa ngayon ang magsaysay nga nagwawala kang kamukha, sa taong iyong kapuwa bago’y uod ka sa lupa. Ikaw ay kung lumalakad binubuo mo ang landas, nagwawala kang katulad, at di mo inaalapaap ang kay Kristong paghihirap. Diyos na di matingkala at Panginoong may gawa minumurang walang sawa, nililibak, tinutuya ng mga hudyong madla. Panimdim mong maigi kay Hesus na pagkaapi kusang dinuruhagi, bago’y Diyos na malaki ikaw ang nagmamapuri. Bago’y ikaw at di iba masama at palamara aliping walang halaga, mapagmalaki tuwi na ay bago’y lupang hamak ka. At ang madlang katuwaan dito sa hamak na bayan huwag mong lubhang asahan, parang asong nagdaraan agad naging napaparam. Nang iharap na muli ng mga Hudyo ang ating Panginoong Hesukristo sa hukom na si Pilato Tumulad ka na nga rito sa Panginoon mong ito ang kahirapan sa mundo, iyong tiising totoo para mong damay kay Kristo. At di ka man makaatim sa kaniyang awang hain at kahima’t gagatinting, kaniyang mamahalin din kung sa puso mo nanggaling. Na kung dapat nga baga malangkap mapakisama sa dalita’t hirap niya, munti ring ipagbabawa sa lahat mong gawang sala. Nang dumating kay Pilato itong maamong Kordero ang wika sa madlang tao, ano’t nasauli rito aba anong gagawin ko? Idinulog ninyo siya sa akin at inihabla aniyo’y lubhang masala, balang gawa’y di maganda sa Hari ay masuway pa. Matay ko man ngang isipin akalai’t siyasatin totoo naming wala rin, bagay sukat dahilanin pagpatay sa kaniya natin. Di man ganap ang bait ko inusisa kong totoo wala ring salang gaano dumuruwag naman ako sa mga pahayag ninyo. 95 At siya ring kauwian dito sa hamak na bayan siya nating minamahal, ipinapalit ding tunay ang Diyos sa kalangitan. Kaya katotong kristiano huwag kang tumulad dito sa masasamang hudyo, ikalumbay mong totoo ang sakit hirap ni Kristo. At kung baga sasalakay sa loob mo’t gunam-gunam panimdim na mahahalay, iwaksi mo kapagkuwan nang hindi ka malupigan. Sa langit tumingala ka bayang lubhang maligaya sasapiting walang sala ng loob nating lahat na kung sa Diyos pakalara. Ano man ang ating isip ang banta ay kuning pilit wala ring ginhawa’t bihis, ang puso natin at dibdib kundi sa Diyos manalig. At siya ring kauwian nang kaluluwa’t katawan dito’y may munting tuwa man ay may kahalo ring lumbay sapagka’t di ating bayan. Ang pagpapahampas ni Pilato sa ating Panginoong Hesukristo Inulit-ulit ng tanan hudyong mga sukaban si Barrabas ang kalagan, siya nilang kalooban si Hesus ang parusahan. Ang kay Pilatong winika ay itong si Kristong aba? anong aking ipararaya? ang sagot ng taong madla agad mong ipapatay nga. Ang ganiyang walang toto sa Krus ipapako mo ugali nating Hebreo katutusan ng Romano dusa sa sukab na tao. Ani Pilatong may loob, ano ang salang tibobos gayon na ang inyong poot? anang mga pariseos, ay ipapako mo sa Krus. Ano’y sa hindi mapigil ang loob ng mga taksil si Pilato’y humatol din na si Hesus ay hampasin budhi nila’y ng gumaling. Hayo na at inyong kuha at loob ko na aniya sa haligi’y itali na, at hampasin ninyo siya poot ninyo’y ng magbawa. Nang maipangusap ito nang hukom na si Pilato ay ang mga pariseo, ang kamukha’y mga aso ng pagsunggab sa Kordero. Ang berdugo’y nagsikuha ng panghampas na suplina hinuhubaran nang iba, itong Poong walang sala walang kibo’t nagbabata. Iginapos na si Kristo sa isang haliging bato hinampas na walang toto mahigit na limang libo na tagos hanggang sa buto. At dito na nga natupad yaong hulang isinulat nang propetang si Isias, sa daratning mga hirap nang pariritong Mesias. Mula ulo hanggang paa matatadtad nang suplina walang lamang nakikita kundi sugat na lahat na 96 ang buong katawan niya. A planta pedis usque ad verticem capitis non est in eo sanitas. Lakas na di mamagkano ang paghampas nilang ito at doon ibinubunto galit niyong mga lilo dito sa abang Kordero. Tingni at nagsisitangis ang Sanglangitang Angheles halos ang mundo’y manginig, ng malaking pagkahapis dito sa Poong marikit. Tingni mga Patriarka at mga Santos Propeta ang ikalawang Persona, nakayuko’t nagbabata gayong lupit ng parusa. Tingni mga taong hunghang ang kaawa-awang lagay isang Diyos na maalam, may gawa ng Santinakpan siyang pinarurusahan. A R A L Sino ka ma’t aling tao dinggin ang aral na ito pagtamanang itangis mo, itong hirap na totoo, ng Poong si Hesukristo. Ikaw rin at dili iba ang dapat sa gayong dusa madalas na magkasala, bago’y humadlang ay siya nag di ka mapalamara. Ngayon ngani iyong araw hanggang ikaw’y nabubuhay kusang pinababahalaan mili ng ano mang bagay magaling o masama man. At dili nga mawiwika ang Diyos Poong dakila totoong magpapabaya, matuwid ka ma’t malisya ay araw mo palibhasa. Subali’t kapag nalagot hiningang lubhang marupok nang katawan mong mairog, ang araw mo’y matatapos ang iiral sa Diyos. Walang magagawang tunay ang namatay mong katawan palibhasa’y lupa lamang, sa abang aba mo naman kung ikaw’y walang sinimpan. Samantalang may hininga at ikaw’y nabubuhay pa ay maglaan kang maaga, sukat mong ikaginhawa ng kagamit-gamit mo na. At kung ikaw’y pag-isipan nang kagamit-gamit lamang maganda rin ang may simpan at munting naiingatan mayroon ngang pagkukunan. At iisiping tibobos sasaliksikin nang Diyos ang mga gawa mong buktot, pagkain sampung pagtulog lamang birong nasa loob. Ang madlang mga gawa mo panimdim na dili toto lihim na di mamagkano mahayag na totoo sa harap ng madlang tao. Kung ikaw ay naglimos nga sa taong iyong kapuwa na dumulog na salanta, tumatangis lumuluha kung nagkait o naawa. At ang iyong kabaitan dunong sa ano mang bagay sa iyo ay pinakamtan, ng siya’y ibigin lamang bagkus mong linalabanan. Ang kagandahan at buti sang katawan mong maliksi 97 nang isinta mong parati, bagkus ipagmamalaki sa Diyos na Poong kasi. Ang malakas mong katawan liksing hindi ano lamang kung ipinagsilbing tunay, sa Diyos mong lubhang mahal hanggang ikaw’y nabubuhay. Dapat na maghinanakit sa iyo ang Poong marikit ginto’t pilak yamang munti, sa iyo’y di ipinagkait kay Baal mo ipinagsulit. Doo’y walang naliligid lahat ay nasasaliksik na gagadulo mang hanip, kaniya ring nababatid gawa mong hindi matuwid. Itong araw’y imbutin mo hanggang buhay ka sa mundo nguni’t kung matapos ito, kung walang gawang totoo ano ang masasapit mo? Lisan na ang gawang tamad nang katawan mong makupad magmasikap ka nang agad, sa mabuting gawang lahat at kay Hesus ka tumulad. Hinampas na walang tuto nagbata’t nagtiis dito sa pag-ibig din sa iyo, na ang lahat ng gawa mo ay mapaknit na totoo. Siya ang Haring tibobos ngayo’y siyang nagagapos nang ikaw’y huwag matakot, kundi tumapang ngang lubos ang puso mo sa pag-irog. Aba tayo na’t dulugin itong Poong maawain ang mga sigalot natin, salang lalo sa buhangin ubus-ubusing kalagin. Tingni’t siyang nagbabata gayong sakit nang suplina kundangan linangkapan pa nang pagka Diyos nga niya halos manaw ang hininga. Alin kaya’t sinong tao lubhang malupit sa mundo ang hinampas ng ganito kundi lamang itong Berbo at dahilan din sa iyo. Ang pagpuputong ng koronang tinik ng mga Hudyo sa ating Panginoong Hesukristo Kaya iyong ikalumbay ngayon at ipanambitan yamang ikaw’y siya lamang, totoong naging dahilan nitong madlang kahirapan. Ay ano’y sa pagsawaan ang Poong nahihirapan agad nilang kinalagan, sapagka’t napagmasdan hininga’y halos pumanaw. Ano pa’t hindi maisip ang kay Hesus na tiniis na di mamagkanong sakit, at di na nagdalang hapis yaong mga malulupit. Ang damit niya’y kinuha sa pawis ipinahid na nag-inot at nagdamit siya, nguni’t di naniniig pa ay hinubdan kapagdaka. Hinubdang muli si Hesus niyong mga lilong loob at wala mang nag-uutos, hinampas na walang taros yao’y tikis na pag-ayop. Laking sakit ang dinamdam ng muli nilang hubaran ganggapalad na ng kamay, ang naninikit na laman sa tunika niyang mahal. Ano pa’t si Hesukristo ay minumurang totoo nang mga lilong hudyo,