Docsity
Docsity

Prepare for your exams
Prepare for your exams

Study with the several resources on Docsity


Earn points to download
Earn points to download

Earn points by helping other students or get them with a premium plan


Guidelines and tips
Guidelines and tips

Script for role playing, Summaries of Mathematics

An script for role playing in reading the Philippines history

Typology: Summaries

2022/2023

Uploaded on 10/13/2023

ja-gamora
ja-gamora 🇵🇭

3

(1)

1 document

1 / 12

Toggle sidebar

Related documents


Partial preview of the text

Download Script for role playing and more Summaries Mathematics in PDF only on Docsity! Script for the 333 years Spanish Colonization in the Philippines Warning: Watch at your own risk. This video is for educational purpose only. Not political, not physical, not mental, not religious, not calculus, not thing. Kung sensitive ka, mag take ka nalang next year! Scenario: Discussing the issue of Indolence in the Philippines. (The 4-character gathered in a coffee shop to have a conversation about the issue of indolence in the Philippines. John: (Expresses concern) Palagi nalang akong nakakabasa sa internet at sa mga dyaryo ng tungkol daw kuno sa katamaran ng mga Pilipino. Maging sa mga balita ay iyon din ang laman, nakakadismaya marinig at pakiwari ko`y di namn iyon totoo. Maria: (Interrupts) John, I understand your concern, but we also have to acknowledge that there are people who choose to be idle (lazy) when they have opportunities to work and make a difference. Puro asa lang kasi sa gobyerno. Pedro: (Enters the conversation) Maria, I understand your point, but it is important for us to investigate the underlying causes of this so called “indolence” Marami sa mga Pilipino ay walang maayos na (access) sa edukasyon at magandang mga job opportunities, and that (perpetuates) the cycle of indolence. Sofia: (Joins in) Pedro, you`re right. When I started my business, I realized that lack of skills and training were significant barriers for many unemployed individuals. By offering internships and training programs, we can help empower individuals and break this cycle of indolence. John: (Nods in agreement) Ang ganda ng naisip mo Sofia, napakahalaga na magtulungan tayo sa lipunang ito upang maialis sa atin ang nakakdismayang usaping ang mga Pilipino ay mga tamad. Sa pamamagitan ng pagbibigay ng mga oportunidad at suporta. Maria: (Recognizes the importance of collective effort) Tumpak ka dyan, ang pagbabago ay di mangyayari sa isang gabi lang, but if we all take responsibility and contribute in our ways, makakagawa tayo ng malaking pagbabago. Pedro: (Reflects) Tama ka dyan, addressing indolence requires a multi-faceted approach. The government should invest in education and job creation, while businesses and individuals need to provide mentoring and traning opportunities. Maria: Btw everyone naka vlog pala tayo so say “hi” guys. (All of them saying “hi” in unison). It’s the book from my instructor saying that I should read it, can you join me? John: Oo ba. ANG KALAYAAN NG PILIPINAS KASAYSAYAN NG PAGSAKOP NG MGA KASTILA Nagsimula ito noong 1519, Si Magellan, isang Portuges, ay nagsimula ng ekspedisiyon upang hanapin ang Spice Island at siya ay lumapit sa hari ng Espanya at Binigyan siya nito ng limang barko at 264 na manlalayag. Sa halip na makarating sa nasabing pulo, napunta sila sa pulong malapit sa Samar. Nakarating sila sa pulo ng Homonhon noong ika 16 ng Marso, 1521. Sa baybayin ng Limasawa, ipinagdiwang nila ang unang misang Katoliko noong Marso 31, 1521. Pumunta sila patungong Cebu at nakipagkaibigan kay Rajah Humabon, hari ng Cebu. Ang mga pulo ay pinangalanan ni Magellan bilang Kapuluan ni San Lazaro, at inangkin ang mga lupain para sa Kaharian ng Espanya. Ngunit namatay si Magellan sa pakikipaglaban sa pangkat ni Lapu-Lapu dahil sa pagtutol niya sa pamamahala ng Espanya. Noong Nobyembre 1, 1542, sinimulan ni Ruy Lopez de Villalobos ang kanyang ekspedisyon sa Pilipinas mula sa Barra de Navidad, New Spain o Nueva España (ngayon ay Mexico). Siya ang bayaw ni Antonio de Mendoza, noo'y viceroy ng Bagong Espanya, na nagtalaga sa kanya na kumander ng ekspedisyon. Narating ni Villalobos ang Mindanao noong Pebrero 2 ng sumunod na taon, ang unang Kastila na gumawa ng mga eksplorasyon sa Islang iyon. Siya ang nagbigay sa mga islang ito ng pangalang "Felipinas" bilang parangal sa Crown-prince, Don Felipe ng Espanya, na kalaunan ay naging Hari Felipe II. Ipinagkaloob niya ang pangalang ito noong 1543. Sinabi ni Dr. Jose Rizal sa kanyang anotasyon sa Kasaysayan ng Pilipinas noong 1609 ni Morga, na unang ibinigay ni Villalobos ang pangalang "Felipinas" sa isa sa mga isla sa timog, Tandaya, na ngayon ay maaaring Leyte, at ang pangalang ito ay pinalawak nang maglaon. sa buong kapuluan. Sinabi ni Pablo Pastells, S.J., na ang pangalang "Felipinas" ay kinumpirma ni Haring Felipe II sa isang kautusang may petsa sa Villadolid, Espanya at itinuro sa (sa ngayon) viceroy ng Nueva España, si Don Luis de Velasco, noong Setyembre 24, 1559. Samantala, ang mga Portuges, na noon ay naitatag na sa Moluccas, ay tinutulan ang anumang pagtatangka ng mga Kastila na manirahan sa mga karatig na isla at itinuring si Villalobos bilang isang kaaway. Matapos ang dalawang taong paghihirap at pakikibaka, napilitan siyang ilagay ang sarili sa kamay ng mga Portuges. Siya ay umalis patungong Espanya sa isa sa kanilang mga barko at inagaw ng isang malignant na lagnat na nagwakas sa kanyang buhay sa Amboina (Maluku) noong Biyernes Santo ng 1546. Noong ika- 20 ng Nobyembre 1564, lumayag ang 500 katao sa pamumuno ni Miguel de Legaspi mula sa Barra de Navida, Nueva Espanya. Nakarating sila sa Cebu noong ika- 13 ng Pebrero 1565. Miguel Lopez: Walang tauhan ng hukbong dagat ang mangangahas na bumaba sa lupa ng walang permiso mula sa akin at sinumang pupunta roon ay hindi dapat gumamit ng pwersa o manakit ng mga katutubo, kumuha ng anumang bagay na hindi nila pag- aari, hindi gagalawin ang mga sakahan o pananim at hindi gagawa ng anumang kontrata ng walang pahintulot sa mga opisyal ng mahal na hari. Sino mang lalabag dito ay mahaharap sa mabibigat na parusa at para sa kapitan na kumunsinti ang parusa aypensyon suspension sa kanilang posisyon. Tauhan: Masusunod, Heneral! Nangyari din ang mga local na tribo ay palaging nasa digmaan sa pagitan nila, kaya’t hindi nila Nakita ang mga Espanyol bilang kanilang mga kaawa. Dahil sa mga ito, si Legaspi ay nakakuha ng iba’t ibang mga isla na bumubuo sa archipelago na halos walang mga salungatan o paglaban mula sa mga lokal. Hari ng Espanya: Ang mga mamayan ng espanya ay ang lahat ng mga tao na nagmula sa mga teritoryo ng Espanya at nakatira sa anumang banyan ng mga teritoryong iyon. Mananalaysay: Ang Pilipinas ay hindi isang kolonyang espanya kungdi isang lalawigan na tinuturing probinsya ng bansang espanya. Matapos ang panahon ng Espanya Emilio Aguinaldo: Pinagsishan ko na lumaban sa mga Espanyol sa pamumuno ng mga Espanyol itinuring kaming mga Pilipino na mamamayang Espanyol. Ngunit ngayon sa ilalim ng Amerika kami ay tagabili lamang ng mga produkto mula sa kanilang bansa hindi nila kami ginawang parte ng estado ng amerika pinakitunguhan akong kapatid ng mga Espanyol. Ang hari ng Espanyol ay hari ko pa rin. NOONG unang araw ng Agosto 1762, mahigit 1,600 sundalo at mahigit 4,000 marinong British ang lumaot sa 14 barkong pandigma mula sa Madras, ang sakop ng Britain sa India, patungo sa Pilipinas upang sakupin ang Manila. Pagkaraan ng halos 2 buwan ng paglayag, biglang sumulpot ang malakas na hukbong dagat ni Vice Admiral Samuel Cornish sa Manila Bay nuong Septiembre 23, 1762 at nagsimulang sumalakay. Nataranta ang hukbong Espanyol sa Manila, ni hindi nila alam na may digmaan pala ang Espanya laban sa Britain. Pati ang governador general nuon ay hindi general o sundalo man lamang, kundi mismong ang arsobispo ng Manila, si Manuel Antonio Rojo, mula nuong Julio 1761, mahigit 1 taon bago biglang sumalakay ang mga British. Mabilis lumusong ang 1,600 sundalo ni Brigadier General William Draper sa Moratta (nayon ng mga Moro, ang tawag ng Espanyol sa mga Muslim ng Manila. Malate ang tawag ngayon, duon nausog ang mga dating pinuno at maharlika ng Manila pagkatapos sakupin ang kanilang kaharian nina Miguel Lopez de Legazpi nuong 1571), wala pang 3 kilometro mula sa Intramuros, at sinakop ang maliit na kuta duon (polverina) na imbakan ng polvora ng kanyon ng mga Espanyol.Noong Octobre 6, 1762 ibinigay ang buong Polverina Malate Pilipinas ng espanyol sa British. Habang, Octobre 10, 1762, sinakop din ng mga British ang Cavite. Sa buong salakay, 17 British lamang ang napatay at 17 ang nasugatan. Ang mga digmaang pansarili ng mga Espanyol sa Amerika at ang panibagong imigrasyon ay humantong sa mga pagbabago sa pagkakakilanlang panlipunan, kung saan ang terminong Filipino ay a good thing to test it. Just like how the moth enthralled by the beauty of the burning light, we will all get sucked into the fire if we continuously play with it. Student: Parang tukso lang sa isang maling relasyon. Yung alam mong mali; alam mong hindi tama, yung akala mo friendly pero di naman pala. Yung akala mo sayo, kaya pinagsisiksikan mo ang sarili mo. Yung hinahayaan lang kasi they think that they are in control, tapos mag-iinsist kahit mali. And then got burned later as expected. Concerned Citizen: Then mayroong mga kabataan na puro bisyo, yung akala nilang parte ito ng "growing up years" nila. Pressured by peers, yung sinusubukan nila thinking na madali lang itong takasan. Akala nila malakas sila at naiiba sila kasi may bisyo sila. Kasi nga wala lang sa una, so they tried again. And again. And again. And they got burned. Entrepreneur: Then there's someone who gets a business proposal. An illegal one. Just a one-time big- time thing as he's told. It will earn big bucks and very low risk of being caught at all. Salivating by the idea of huge amounts of money, he jumped in. And it happened as promised. They earned big and didn't get caught. After a while, he was asked for another shot. It was good at first so the wall of hesitation slowly crumbled. Then it became a part of his system. He's gaining big and not getting caught. Until he got burned. Student: The burning light is beautiful, tempting, attractive but always dangerous. Akala natin in control tayo then we try to play around the fire hanggang sa maging habit natin to, yung tipong ang hirap nang iwasan. It is always too late to notice that families get broken, people get addicted to vices and illegal doers get caught, arrested or get killed. It's always too late to realize that our wings are already burning. Si Rizal ay isa ring gamu-gamong lumipad malapit sa apoy pero hindi para maglaro kundi lumaban sa nang-aapl. Siya ay pinagbawalan ng kanyang ina pero nagpatuloy pa rin. Gayunpaman, naging maimpluwensiya talaga angkanyang ina sa kung ano ang kanyang pinaniwalaan at pinaglaban. Siya ang nagturo kay Rizal maging matalino, mahusay gumawa ngtula at maging mabait na bata. Narinig nga niya noong labinganim na taon siya na sinabi ng kanyang ina sa kanyang ama. "Do not send him any more to Manila. He has learned enough. If he learns more they would cut his head." Maihahalintulad ang pangyayaring ito sa kwento ng gamu-gamo sa lampara. Ayaw ni Dona Teodora na lumapit ang kanyang anak sa apoy sapagkat ito ay ikakapahamak niya. Pinapahalagahan talaga ni Rizal ang edukasyon dahil na rin siguro sa pinamulat sa kanya ng kanyang ina. Sa kanyang liham kay Blumentritt, pinagmamalaki niya ang kanyang ina. "My mother is not a woman of ordinary culture. She knows literature and speaks Spanish better than I do. She used to correct my verses and gave me helps when I was studying rhetoric. She had a mathematical mind and read many books. Noong magsimula siyang mag aral sa ateneo municipal de manila, inalis niya ang tatlong huling pangalan na bumubuo sa kanyang buo ng pangalan, sa payo ng kaniyang kapatid na si paciano rizal at ng pamilyang mercado-rizal sa kadahilanang mas malayang makapaglakbay si rizal at mailayo ang kaniyang koneksyon sa kaniyang kapatid na minsan nang nagkaroon ng ugnayan sa gomburza, kaya ang kaniyang pangalan ay naging " jose protacio rizal". 1872(Pebrero 17) - Binitay ang tatlong paring sina Jose Burgos, Mariano Gomez at Jacinto Zamora sa Bagumbayan. Tagasalaysay: Noong Pebrero 17, 1872 ang kolunyal na pamahalaan ng kastila sa Pilipinas ay sinumpaan ng tatlong pari na tinatawag na Gamburza. Ang Cavite Mutinyvay sinasagawa sa pamamagitan ng pagtatanggal ng personal na benepisyo sa mga manggagawa tulad ng buwis at sapilitang pagtatrabaho na pinamumunuan ni Gobernador Heneral Rafael de Izguierdo. Ang tatlong secular na pilipinong pari ay napagbintangan na nagoasimula ng rebelyon noong gabi ng Pebrero 20, 1872. Ang tatlong pari ay inakusahan, nilitis at pinatawan ng kaparusahan na pagkamatay sa pamamagitan ng paggarote na walang tulong ng abogado upang sila ay depensahan. SCENE 1 (Papasok ang mga kawal sa tanggapan ng heneral) KAWAL 1 : Heneral, nasa labas po si Padre Gomez. HENERAL : Sige papasukin mo sya rito KAWAL 2 : Masusunod po (Papasok si Padre Gomez sa tanggapan ng heneral) HENERAL : magandang umaga padre Gomez! Maupo ka. PADRE GOMEZ : Magandang umaga rin Heneral! Maraming salamat. HENERAL : Bakit po kayo naparito? PADRE GOMEZ : Maari ko bang hingin ang reporma ng lupa para sa mga magsasaka? HENERAL : Papasukin ninyo ang mga magsasaka KAWAL : Masusunod po Heneral (Pagpasok ang mga kawal kasama ang mga magsasaka) HENERAL : Ngayong nandito na kayo, dahil sa kahilingan ni Padre Gomez at ninyong mga magsasaka ang lupang inyong sinasakahan ay mapapasainyo na simula ngayon. PADRE GOMEZ : Maraming salamat po heneral Tagasalaysay: Si Padre Burgos ay kilala sa kanyang pagtatanggol sa mga karapatan ng mga paring pilipino matapos siyang tumutol sa panukalang sapilitang pagpapaalis sa mga paring pilipino na naglilingkod bilang kura-paroko at papalitin ng mga paring Heswita mula sa Espanya. Tunay na isang mapusok at aktibista. Nagnanasang magkaroon ng reporma sa bayan at simbahan. Pinangunahan niya ang isang malaking pag-aalsa ng mga mag-aaral sa San Juan de letran na ikinasawi ng isang mag-aaral. Si Padre Zamora naman ay isang secular na pati. Maraming nagsasabi na ang dapat na dapkin ay nagngangalang Jose Zamora at hindi Jacinto Zamora. SCENE 2(simbahan) (Papasok ang may dala ng sulat) BINIBINI : Magandang hapon po Padre Zamora PADRE ZAMORA : Magandang hapon rin binibini BINIBI : Mayroon pang sulat na para sainyo PADRE ZAMORA : Maraming salamat Tagasalaysay: Ito ay isang pagsosona ng mga makapangyarihang kastila dahil sa pagsusulsol ng mga kastilang prayle na naiinggit sa itinatag na secular ng nga paring pilipino. SCENE 3 (Papasok ang mga kawal) HENERAL : anong mayroon? KAWAL 1 : May ibabalita po kami heneral HENERAL : Ano iyon? KAWAL 2 : May hinala po kami na si Padre Zamora ang may pasimuno ng pagaaklas sa Cavite KAWAL 2 : Kasi po may ipinadala sa kaniyang kahina hinalang mensahi. Tagasalysay: Ang pagsosonang ginawa ay upang patahimikin ang mga laban sa kanila. Magbigay-aral at takutin ang nakararami upang huwag tularan. Mayroon ding nagsasabi na si Padre Zamora ay isang narangal na Pilipinong pari na kaya lamang dinakip ay dahil sa pagiging malapit nya kay Padre Burgos. Alas singko ng umaga ng nasabing araw, hiniling ni Gobernador Heneral Rafael de Izquierdo sa arsobispo ng maynila na bago manggarote ang tatlong pari upang sila ay lalong mapahiya ay nararapat na ang ito ay hindi nakasuot ng kani-kanilang abito. SCENE 4 RAFAEL DE IZQUIERDO : Arsobispo, maaari ko ho ba kayong makausap? ARSOBISPO : Sige, tungkol ba saan? Maupo ka muna. RAFAEL DE IZQUIERDO : May hihilingin po sana ako. Bago po sana natin ipagarote ang tatlong pari ay hindi pagsusuotin ng kanilang mga abito upang sila ay lalong mapahiya. ASOBISPO : Hindi maaari. Tagasalaysay: Hindi sinunod ng arsobispo ang kagustuhan at kahilingan ng Gobernador Heneral dahil naniniwala siyang inosente ang tatlong pari. SCENE 5(Pagdakip sa 3 pari) HENERAL : Mga kawal dakipin at dalhin dito ang tatlong pari KAWAL 1 : Masusunod po *Unang dinakip si Padre Gomez KAWAL 2 : Padre Gomez sumama po kayo sa amin MAGSASAKA : Hindi nyo sya pwedeng dakpin wala syang kasalanan KAWAL 2 : Magtigil ka *Sunod si Padre Burgos at Padre Zamora *Sila ay dinala sa tanggapan ng heneral at doon hinwtulan ng kaparusahan HENERAL : Kayong tatlo ay hinahatulan ng kanatayan sa pamamagitan ng paggarote. *Sa bilangguan umiyak ZAMORA : Ayoko pa mamatay. Ano ba ang kasalan ko? Bakit nila ginagawa saakin Ito? GOMEZ : Tanggapin na natin ang katotohanan. Wala tayong dapat ikatakot padre Zamora. Tagapagsalaysay: Ang arsobispo ay nagpatunog ng mga kampana upang bigyan ng huling saludo ang tatlong pari habang ang mga ito ay patungo sa bagong bayan. SCENE 6(Naglakad ang mga pari) *Lalakad ang tatlong pari at mga kawal patungo sa bagong bayan habang tumutulong ang kampana. Tagapagsalaysay: Sa tatlong pari ang unang sumalang sa entablado ay si Padre Gomez na may edad na 85. Habang sya ay naglalakad ay uukod ukod siya ay nagwika. PADRE GOMEZ : Tayo ay magtungo, kung saan ang mga dahon ay hindi matitinag kundi papagalawin ng maykapal. Tagapagsalaysay: ( Hunyo 7 1892 Ng Gabi) Andres: Magandang Gabi. Mga kapatid hindi tayo mga bantas. Kahit hindi mariringal na talumpati at hindi maririkit na sulat ang ating idaraos ngayong gabi kundi sa gawa natin dadaanin. Ang katubusay hindi natin makukuha sa salita o sa sulat. Itoy kinakamtan sa pamamagitan ng pagsabog nito. Talastas nyo na ang nangyari sa ating kapatid na si Doktor Jose Rizal. Ang kalupitan na ginawa sa kanya. Isang malinaw na halimbawa na nagpapakilala sa atin na kailan man hindi tayo makakatakas sa pagkaalipin kung hindi natin idadaan sa pakikibaka. Mga kapatid sukat na Ang pagpapakababa, sukat na ang pangangatwiran ngayon pagsasalitain na natin ang ating mga sandata. Lalaki 1: Mabuhay ang Pilipinas ! Lahat: Mabuhay !!!!! Tagapagsalaysay: Noong gabing iyon ika 7 Ng hulyo 1892 nagkita-kita ang ilang kalalakihan sa bahay ni don deadato sa kalya asgara. Doon nila itinatag ang KKK. Ang Katipunan ay isang lihim na samahang ang layon ay palayain ang Pilipinas sa pananakop ng Espanya. Upang mapangalagaan ang mga lihim ng Samahan, yumari sila ng maingat na palakad sa pagtanggap ng mga bagong kasapi. Ang mga ibig sumapi ay nagdaraan sa isang mahigpit na pagsubok. Kailangang sumumpa sila na: (1) hindi nila ibubunyag ang mga lihim ng Samahan at (2) magiging matapat sila sa mithiin at layon ng Katipunan. Ang kanilang panunumpa ay nilalagdaan ng dugong kinukuha sa kanilang ugat. Ang ganitong seremonyang tinatawag na Sandugo ay ginagawa na ng ating mga ninuno bago pa dumating ang panahon ng Kastila. Ang Katipunan ay nagbibigay sa mga bagong kasapi ng mga nakasulat na mga tagubilin. Ang isa sa nilalaman nito ay ang dekalogong sinulat ni Andres Bonifacio na pinamagatang Katungkulang Gagawin ng mga Anak ng Bayan. Ang isa pa ay ang Kartilya ng Katipunan na sinulat ni Emilio Jacinto. Magmula sa unti-unting simula nito, ang Katipunan ay mabilis na lumaganap sa masang mamamayan. Ang dakilang mithiin nito - ang pagsasarili ng Pilipinas - ay nakaganyak sa pagtataguyod at pagtatapat ng taong bayan. Marami sa dating kasapi ng La Liga Filipina ay umalis sa samahang iyon at sumapi sa Katipunan. Hulyo 7, 1892 Pagkatpos ng pagpupulong na iyon makalipas lang ang ilang araw ay nakatanggap si rizal ng liham mula kay Gobernador Heneral Despujol. Kailangan nyang makipagkita kay General upang sanay mapag-usapan ang kaso ng kanyang pamilya ngunit merong pangyayaring hndi niya inaasahan. Napag- usapan ang ayon sa kaso ni Jose. Ayon sa Gobernador Heneral ay sumulat si Jose ng mga libro at mga polieto na laban sa espanya at laban sa simbahan, pati na rin ang El Filibustirismo bilang pag-aalala sa tatlong traydor na pari. Jose: wala ni isa sa mga yan ang may prueba, General. Ang mga akusasyong gaya ng mga yan ay maaring manggaling kahit kanino lang wala akong ki-, Despujol: huwag mo nang paikut ikutin ang ulo naming Josel No somos idaiatos! Jose: general, nagsasabi ako ng totoo- Despujol: manahimik ka! Let the fiscal made the decisions.! And you you will be escorted to Fort Santiago! Take him. (kikilos ang mga sibil at hahawakan ng mahigpit si rial habang ipinapahayg nito na sya ay walang ginwang masama.) Agosto 19, 1896 Si general despujol ay pinatawag ang kangyang tiniente at mukhang meron syang binabalak gawin upang mas lalong madiin ang kaso ni Rizal at tuluyan siyang hndi makalaya. Agosto 23, 1896 At makalipas ang isang buwan lulan ng barkong isla de panay ay natuloy ang pagtungo ni rizal sa espanya. Doon ay nakausap niya si don pedro habang nagagnap naman ang himagsikan sa sinilangang bayan noong araw ding iyon. November 29, 1896 Ditto na nga ang araw ng paglilitis kay rizal ditto malalaman ang magiging kalalabasan ng hatol sa kanya kung sya ba ay makakalaya o hndi na na. December 26, 1896 Ito na ang huling araw ng pagflilitis kay rizal dito na ilalahad ng punong mahistrado ang kanyang decision patungkol sa kaso ni rizal. Sa Bagong Bayan (Umaga noong Disyembre 30, 1896) (Mga huling sandali sa buhay ni Rizal) Ika dalawamput siyam ng Desyyembre taong isang libo walong daan at siyam naput anim. Ang huling araw sa buhay ng ating bayani. Siya ay nakaupo sa kanyang silid at nagsusulat ng liham para sa kanyang nakakatatandang kapatid na si Paciano. Habang nakadungaw sa bintana si Pepe ay dumating ang kanyang Ina, nagkaroon ng ngiti sa muka ni Rizal ng masilayan ang pinakamamahal niyang ina agad itong lumuhod at nagmano ngunit agad na hinila ang dalawa ng mga gwardya at pinaglayo. Sumunod na dumating ang mga kapatid ng bayani kung saan mahigpit niya itong niyakap. Bakas sa mukha ng ating bayani ang pagkalungkot at pagaalala sa pamilya niyang maiiwan. Hindi nagtagal ang mga kapatid niya at inutusan na lisanin ang silid. Mapayapang pinagmasdan ni Rizal ang labas ng kanyang silid at tila nagiisip ng mga bagay bagay hindi nagtagal ay nagpahinga na ito sa kanyang silid. Ito ang huling gabi ng ating bayani. (Ang eksekyusyon sa Bagumbayan) Ika-Pito at kalahati ng umaga ng sumunod na araw ika tatlumpo ng Desyembre ang araw na itinakda ng Tribunal na pagtupad sa hatol na kamatayan ni Rizal. Itim na elegante ang suot ng bayani. Hawak ang rosaryo sa kanyang kamay ay naglakad ang bayani palabas ng kanyang piitan sa fort Santiago kasabay ng Gwardya sibil patungong Bagumbayan na kung saan mangyayari ang eksekusyon. Rizal: Nais kong ako'y nakaharap sa mga gwardya sibil sa oras ng aking eksikusyo. Gwardya Sibil: Hindi maari!!! Dumating na ang nakatakdang panahon ang mga huling sandali ng ating bayani, hinarap niya ang kanyang kapalaran. Habang naglalakd si rizal patungo sa kanyang huling hantungan siya ay may hawak na Rosario na tila ba nagdadarasal nab aka sakaling may himalang mangyari. Ang lahat ay nalungkot sa kinalabasan ng paglilitis na tila ba hndi makatarungan ang ang kinalabasan nito ngunit matibay ang lahat ng ibedensyang hawak ng mgha kalaban gayun pa man ay matapang padin ni rizal na hinarap ang lahat kahit sa huli nitong hantungan. Gwardiya sibil: alisto! Obektibo! (tututok ng mga sundalo ang mga baril kay jose.) Jose: CONSUMMATUM EST!!!! (huling salitang binigkas ni rizal bago sya barilin.) Gwardiya sibil: fuego!!!! (at sabay sabay kinalabit ang gatilyo ng mga sundalo. Dito mang nagwakas ang buhay ni rizal ito nadin ang nagbigay liyab sa puso ng mga pilipinong kanyang naiwan upang ipagpatuloy ang kanyang nasimulang laban.) Nasaksihan ng kanyang pamilya at mga Pilipino ang madamdaming pagpanaw ng ating bayani na nagmulat at nagpaalab sa damdaming makabansa. Ito ang nagudyok sa mas matinding pakikipagsapalaran ng himagsikan laban sa mga mananakop na kastila. Ang Pagkamatay ng ating bayani ay ipinagbunyi ng mga kastila sapagkat para sa kanila ay namatay ang isang traydor ng España ngunit sa mga Pilipino, pagluluksa ang sa kanila ay sumapit sapagkat pumanaw ang isa sa mga magigiting na bayani at martir na si Gat Jose Rizal. Nang malantad ang Katipunan noong 19 Agosto 1896 ay tumakas patungong Kalookan sina Andres Bonifacio, Emilio Jacinto, Procopio Bonifacio, at ilang pinunò kasabay ang isang pagpapatawag ng pangkalahatang pulong upang pag-usapan ang mga dapat gawin. Itinakda niya ang pulong sa Balintawak sa Agosto 24. Dumating sina Bonifacio sa Balintawak sa hatinggabi ng Agosto 19. Dumating kinabukasan, Agosto 20, si Pio Valenzuela. Noong hápon ng Agosto 21, umalis ang umaabot sa 500 Katipunero, kasáma nina Bonifacio, patungong Kangkong at natulog sa bakuran ni Apolonio Samson. Umalis sila ng Kangkong sa hapon ng Agosto 22 at dumating kinagabihan sa Pugadlawin sa bakuran ni Juan A. Ramos, anak ni Melchora Aquino. Melchora: Ang kinabukasan ng mga susunod na henerasyon ay bahagi ng ating responsibilidad, tayong mga nauna, tayo na may lakas, tayo na may kakayahang lumaban , tayo na magbibigay Kalayaan na nararapat sa kanila Malaki ang tiwala ko sayo andres, bilang ina ng Katipunan pinapaubaya ko sayo ang desisyon na gawin kung ano sa tingin mo ang nararapat mga nauna, Tayo na may lakas, tayo na may kakayahang lumaban, tayo na magbibigay kalayaan na nararapat sa kanila, malaki ang tiwala ko sayo Andres, bilang Ina ng katipunan, pinauubaya ko saiyo ang desisyon, na Gawin kung ano sa tingin mo ang nararapat.( Gin hatag an sundang) Andres: Napakarami na ang naging biktima ng mga Espanyol at mas marami pa ang mamatay kapag hindi natin tinigilan ang kanilang pang-aapi sa labanang ito isusuong natin ang ating buhay sa panganib. Kinabukasan, Agosto 23, 1896, doon nilá idinaos ang pulong na nagpasiyang simulan ang himagsikan laban sa España sa Agosto 29. Sa pulong na iyon, tumindig si Bonifacio sa isang plataporma at nagpahayag Andres: Ilang araw mula ngayon , sa gabi ng Agosto 29, 1896 (a bente nuebe) sisimulan na natin ang rebulasyon. Ilabas nyo ang inyong mga sedula. (Nilabas) Pagmasdan ninyo, ang munting papel na umaalipin sa ating lahat, katipunan! , Kailangan na nating wakasan ang ilang daang taong pananakop ng Espanya, kulang man tayo sa sandata, mas malakas man ang baril at kanyon ng mga kastila, lalaban tayo! Hanggang sahuling hininga, di tayo magpapalupig! Tayo ang magtatagumpay dahil tayo ang mga anak ng bayan!. Tayo ang nagmamay-ari sa lupang ito! Sa atin ang bayang ito! Punitin ang mga sedula nyo! Punitin ang sedula!!! Mabuhay ang katipunan, mabuhay ang rebolusyon! Narrator: Noong 25 ng Abril taong 1898, nagdeklara ng giyera ang Estados Unidos laban sa Espanya. Ito'y nangyari matapos na ibintang ng Estados Unidos ang pagsabog at paglubog ng kanilang barkong pandigmang may pangalang Maine noong ika-15 ng Pebrero taong 1898 sa daungan ng Havana. (Hindi na nalaman ang dahilan at kung sino ang dahilan ng pagsabog subalit ibinintang pa rin ito sa mga Espanyol). Ang pangyayaring ito ay nauwi sa pagkamatay ng 260 na katao. Narrator: Ang nasabing digmaan ay nagtapos lamang sa pirmahan ng isang kasunduan sa pagitan ng dalawang bansa, ang Tratado ng Paris, noong ika-10 ng Disyembre taong 1898. Sa ilalim ng kasunduang ito, naging malaya ang Cuba, ngunit ibinigay ng Espanya ang Pilipinas, Guam at Puerto Rico sa Estados Unidos. Tumanggap ang Espanya ng $20 milyon sa kasunduang ito.
Docsity logo



Copyright © 2024 Ladybird Srl - Via Leonardo da Vinci 16, 10126, Torino, Italy - VAT 10816460017 - All rights reserved