Translation of UN charter to Uzbek, Cheat Sheet of International Law

Download Translation of UN charter to Uzbek and more Cheat Sheet International Law in PDF only on Docsity! 1 ÁÈÐËÀØÃÀÍ ÌÈËËÀÒËÀÐ ÒÀØÊÈËÎÒÈÍÈÍà ÍÈÇÎÌÈ1 Áèðëàøãàí Ìèëëàòëàð Òàøêèëîòèíèíã Íèçîìè 1945 éèë 26 èþíäà Ñàí- Ôðàíöèñêîäà Áèðëàøãàí Ìèëëàòëàð Êîíôåðåíöèÿñèíèíã Õàë³àðî Òàøêèëîò òóçèø á´éè÷à ÿêóíèé ìàæëèñèäà èìçîëàíãàí âà 1945 éèëíèíã 24 îêòÿáðèäà êó÷ãà êèðãàí Õàë³àðî Ñóä Ñòàòóòè Íèçîìíèíã òàðêèáèé ³èñìè µèñîáëàíàäè. Íèçîìíèíã 23, 27 âà 61-ìîääàëàðèãà òóçàòèøëàð Áîø Àññàìáëåÿ òîìîíèäàí 1963 éèëíèíã 17 äåêàáðèäà ³àáóë ³èëèíèá, 1965 éèëíèíã 31 àâãóñòèäà êó÷ãà êèðãàí. 1965 éèëíèíã 20 äåêàáðèäà Áîø Àññàìáëåÿ ³àáóë ³èëãàí 109-ìîääàãà òóçàòèø 1968 éèëíèíã 12 èþíèäà êó÷ãà êèðäè. Íèçîìíèíã 23-ìîääàñèãà òóçàòèø Õàâôñèçëèê Êåíãàøè àúçîëàðè ñîíèíè ́ í áèòòàäàí ´í áåøòàãà îøèðäè. Òóçàòèëãàí 27-ìîääà Õàâôñèçëèê Êåíãàøèíèíã òàðòèáîò ìàñàëàëàðè á´éè÷à ³àðîðëàðè óëàðãà ò´³³èç àúçî (èëãàðè — åòòèòà) îâîç áåðãàí á´ëñà âà áîø³à áàð÷à ìàñàëàëàð á´éè÷à ýñà Õàâôñèçëèê Êåíãàøè äîèìèé àúçîëàðèíèíã áåøòà áèð õèë îâîçèíè µàì µèñîáãà îëãàíäàãè ò´³³èç îâîçè (èëãàðè — åòòèòà) áåðèëãàí á´ëñà, ³àáóë ³èëèíãàí, äåá µèñîáëàíèøèíè ê´çäà òóòãàí. 61-ìîääàãà òóçàòèø ȳòèñîäèé âà Èæòèìîèé Êåíãàø àúçîëàðè ñîíèíè ´í ñàêêèçòàäàí éèãèðìà åòòèòàãà îøèðäè. 1973 éèë 24 ñåíòÿáðäà êó÷ãà êèðãàí óøáó ìîääàãà òóçàòèø Êåíãàø àúçîëàðè ñîíèíè éèãèðìà åòòèòàäàí ýëëèê ò´ðòòàãà îøèðäè. 109-ìîääàíèíã áèðèí÷è áàíäèãà òóçàòèø àúçî-äàâëàòëàðíèíã Áîø Êîíôåðåíöèÿ Íèçîìíè ³àéòà ê´ðèá ÷è³èø ìà³ñàäèäà ́ òêàçàäèãàí Áîø Êîíôåðåíöèÿ âà³òè âà æîéè Áîø Àññàìáëåÿ àúçîëàðèíèíã ó÷äàí èêêè ³èñìè îâîçè áèëàí âà Õàâôñèçëèê Êåíãàøè àúçîëàðèíèíã µàð ³àíäàé ò´³³èç (èëãàðè — åòòè) îâîçè áèëàí áåëãèëàíèøèíè ê´çäà òóòãàí. Íèçîìíè ³àéòà ê´ðèá ÷è³èø èìêîíèÿòëàðèíè ê´çäà òóòãàí 109-ìîääàíèíã 3- áàíäè Áîø Àññàìáëåÿ âà Õàâôñèçëèê Êåíãàøè òîìîíèäàí Áîø Àññàìáëåÿíèíã 1955 éèëäàãè íàâáàòäàãè ́ íèí÷è ñåññèÿñèäà ê´ðèá ÷è³èëãàí âà óíèíã äàñòëàáêè øàêëèäà: “Õàâôñèçëèê Êåíãàøèíèíã åòòèòà µàð ³àíäàé àúçîñè îâîçè áèëàí” ³îëäèðèëãàí ýäè. 1 Òàðæèìîíëàð — Àþïîâ Àµìàäæîí Òîëèïîâè÷, ¤çáåêèñòîí Ðåñïóáëèêàñè Ïðåçè- äåíòè µóçóðèäàãè Ñòðàòåãèê âà ìèíòà³àëàðàðî òàä³è³îòëàð èíñòèòóòèäà åòàê÷è èëìèé õîäèì, þðèäèê ôàíëàðè íîìçîäè; Íîðáîåâ Æàñóð Áîòèðîâè÷, Î÷è³ æàìèÿò èíñòèòóòè, Ê´ìàê æàì²àðìàñè — ¤çáåêèñòîí, Øàð³-Øàð³ äàñòóðè êîîðäèíàòîðè; Øàìñèìó µàìåäîâ Èñðîèë Óñìîíîâè÷, ¤çáåêèñòîí Ðåñïóáëèêàñè Ïðåçèäåíòè µóçóðèäàãè Ñòðàòåãèê âà ìèíòà³àëàðàðî òàä³è³îòëàî èíñòèòóòèäà åòàê÷è èëìèé õîäèì, ôèëîëîãèÿ ôàíëàðè íîìçîäè; ¥àêèìîâ Ðàâøàí Ò´ë³èíîâè÷, ¤çáåêèñòîí Ðåñïóáëèêàñè Ïðåçèäåíòè µóçóðèäàãè Ñòðàòåãèê âà ìèíòà³àëàðàðî òàä³è³îòëàð èíñòèòóòèäà á´ëèì áîøëè²è, ¤çáåê õàë³àðî µó³ó³ Àññîöèàöèÿñè ðàèñè, þðèäèê ôàíëàðè íîìçîäè. 2 ÁÈÐËÀØÃÀÍ ÌÈËËÀÒËÀÐ ÒÀØÊÈËÎÒÈÍÈÍà ÍÈÇÎÌÈ Áèç, Áèðëàøãàí Ìèëëàòëàð õàë³ëàðè, êåëàæàê àâëîäëàðíè µà¸òèìèçäà èêêè ìàðòà èíñîíèÿòãà èôîäàëàá á´ëìàéäèãàí ²àì-²óññà êåëòèðãàí óðóø êóëôàòëàðèäàí õàëîñ ýòèøãà âà èíñîííèíã àñîñèé µó³ó³ëàðèãà, èíñîí øàõñèíèíã ³àäð-³èììàòèãà, ýðêàê âà à¸ëëàðíèíã òåíã µó³ó³ëèëèãèãà âà êàòòà-êè÷èê ìèëëàòëàð µó³ó³ëàðèíèíã òåíãëèãèãà èøîí÷íè ³àéòà ³àðîð òîïòèðèøãà âà øàðòíîìàëàð âà õàë³àðî µó³ó³íèíã áîø³à ìàíáàëàðèäàí êåëèá ÷è³àäèãàí ìàæáóðèÿòëàðãà µóðìàò áèëàí ³àðàø âà àäîëàòãà ðèîÿ ³èëèø ìóìêèí á´ëãàí øàðò-øàðîèòíè âóæóäãà êåëòèðèøãà âà èæòèìîèé òàðà³³è¸ò âà êåíã îçîäëèê øàðîèòèäà òóðìóøíè ÿõøèëàøãà ¸ðäàì áåðèøãà âà øó ìà³ñàääà ñàáð-òî³àò íàìî¸í ýòèá, ÿõøè ³´øíèëàð êàáè áèðãàëèêäà, ´çàðî òîòóâëèêäà ÿøàøãà âà õàë³àðî òèí÷ëèê âà õàâôñèçëèêíè ñà³ëàø ó÷óí êó÷ëàðèìèçíè áèðëàøòèðèøãà âà òåãèøëè ïðèíöèï âà óñëóáëàðíè ³àáóë ³èëèø áèëàí ³óðîëëè êó÷ëàðíèíã óìóìèé ìàíôààòëàðäàí á´ëàê ìà³ñàäëàð ó÷óí èøëàòèëìàñëèãèíè òàúìèíëàøãà âà õàë³àðî àïïàðàòäàí áàð÷à õàë³ëàðíèíã è³òèñîäèé âà èæòèìîèé òàðà³³è¸òèãà ¸ðäàì áåðèø ó÷óí ôîéäàëàíèøãà ³àòúèé àµä ³èëèá, ¤Ç ÊÓ×-¢ÀÉÐÀÒÈÌÈÇÍÈ ØÓ ÌÀ£ÑÀÄËÀÐÃÀ ÝÐÈØÈØ Ó×ÓÍ ÁÈÐËÀØÒÈÐÈØÃÀ £ÀÐÎÐ £ÈËÄÈÊ. Øóíãà áèíîàí, áèçíèíã òåãèøëè µóêóìàòëàðèìèç Ñàí-Ôðàíöèñêî øàµðèäà ò´ïëàíãàí, ́ çëàðèíèíã µà³è³èé äåá òîïèëãàí âàêîëàòíîìàëàðèíè òà³äèì ýòãàí âàêèëëàðè îð³àëè Áèðëàøãàí Ìèëëàòëàð Òàøêèëîòèíèíã óøáó Íèçîìèíè ³àáóë ³èëèøãà ðîçèëèê áåðäèëàð âà øó àñîñäà “Áèðëàøãàí Ìèëëàòëàð” äåá íîìëàíãàí õàë³àðî òàøêèëîò òàúñèñ ýòäèëàð. 5 III ÁÎÁ ÎÐÃÀÍËÀÐ 7-ìîääà 1. Áèðëàøãàí Ìèëëàòëàð Òàøêèëîòèíèíã àñîñèé îðãàíëàðè ñèôàòèäà Áîø Àññàìáëåÿ, Õàâôñèçëèê Êåíãàøè, ȳòèñîäèé âà Èæòèìîèé Êåíãàø, Âàñèéëèê Êåíãàøè, Õàë³àðî Ñóä âà Êîòèáèÿò òàúñèñ ýòèëàäè. 2. Çàðóð á´ëèá ³îëãàíäà óøáó Íèçîìãà ìóâîôè³ ̧ ðäàì÷è îðãàíëàð òàúñèñ ýòèëèøè ìóìêèí. 8-ìîääà Áèðëàøãàí Ìèëëàòëàð Òàøêèëîòè ́ çèíèíã àñîñèé âà ̧ ðäàì÷è îðãàíëàðèäà ýðêàêëàð áèëàí õîòèí-³èçëàðíèíã èñòàãàí âàçèôàäà âà òåíã øàðîèòëàðäà ³àòíàøèø µó³ó³èíè µå÷ µàì ÷åêëàìàéäè. 6 IV ÁÎÁ ÁÎØ ÀÑÑÀÌÁËÅß ÒÀÐÊÈÁÈ 9-ìîääà 1. Áîø Àññàìáëåÿ Òàøêèëîò Àúçîëàðèäàí èáîðàò. 2. Òàøêèëîòíèíã µàð áèð Àúçîñè Áîø Àññàìáëåÿäà áåøòàäàí îðòè³ á´ëìàãàí âàêèëëàðèãà ýãà á´ëàäè. ÂÀÇÈÔÀ ÂÀ ÂÀÊÎËÀÒËÀÐÈ 10-ìîääà Áîø Àññàìáëåÿ óøáó Íèçîì äîèðàñèäà ̧ êè Íèçîìäà ê´çäà òóòèëãàí µàð ³àíäàé îðãàííèíã âàêîëàòëàðè µàìäà âàçèôàëàðèãà òààëëó³ëè µàð ³àíäàé ìàñàëà ¸êè èøíè ìóµîêàìà ³èëèøãà âà 12-ìîääàäà ê´ðñàòèëãàí èñòèñíîëàðäàí òàø³àðè, øó é´íàëèøäàãè µàð ³àíäàé ìàñàëà ¸êè èø þçàñèäàí Áèðëàøãàí Ìèëëàòëàð Òàøêèëîòèíèíã Àúçîëàðèãà ̧ êè Õàâôñèçëèê Êåíãàøèãà ̧ êè Òàøêèëîò Àúçîëàðèãà µàì, Õàâôñèçëèê Êåíãàøèãà µàì òàâñèÿëàð áåðèøãà âàêèë ³èëèíàäè. 11-ìîääà 1. Áîø Àññàìáëåÿ õàë³àðî òèí÷ëèê âà õàâôñèçëèêíè ñà³ëàø èøèäà µàìêîðëèêíèíã óìóìèé ïðèíöèïëàðèíè, øó æóìëàäàí, ³óðîëñèçëàíèø âà ³óðîë- ÿðî²íè òàðòèáãà ñîëèøíè áåëãèëàá áåðóâ÷è ïðèíöèïëàðíè ê´ðèá ÷è³èøãà âà øó ³îèäàëàð þçàñèäàí Òàøêèëîò Àúçîëàðèãà ̧ êè Õàâôñèçëèê Êåíãàøèãà ̧ êè Òàøêèëîò Àúçîëàðèãà µàì, Õàâôñèçëèê Êåíãàøèãà µàì òàâñèÿëàð áåðèøãà âàêèë ³èëèíàäè. 2. Áîø Àññàìáëåÿ õàë³àðî òèí÷ëèê âà õàâôñèçëèêíè ñà³ëàø þçàñèäàí ́ ç îëäèãà Òàøêèëîòíèíã µàð ³àíäàé Àúçîñè ¸êè Õàâôñèçëèê Êåíãàøè òîìîíèäàí ¸êè Òàøêèëîòãà Àúçî á´ëìàãàí äàâëàò òîìîíèäàí ³´éèëãàí µàð ³àíäàé ìàñàëàëàðíè 35-ìîääàíèíã 2-áàíäèãà ìóâîôè³ ìóµîêàìà ³èëèøãà âà 12-ìîääàäà ê´ðñàòèëãàí èñòèñíîëàðäàí òàø³àðè, øóíäàé é´íàëèøäàãè µàð ³àíäàé ìàñàëà þçàñèäàí ìàíôààòäîð äàâëàò ̧ êè äàâëàòëàðãà ̧ êè Õàâôñèçëèê Êåíãàøèãà òàâñèÿëàð áåðèøãà âàêèë ³èëèíàäè. Áîø Àññàìáëåÿ ÷îðà ê´ðèø çàðóð á´ëãàí áóíäàé µàð ³àíà³à ìàñàëàíè ìóµîêàìàãà÷à ̧ êè ìóµîêàìàäàí ñ´íã Õàâôñèçëèê Êåíãàøèãà îøèðàäè. 3. Áîø Àññàìáëåÿ Õàâôñèçëèê Êåíãàøèíèíã ýúòèáîðèíè õàë³àðî òèí÷ëèê âà õàâôñèçëèêêà òàµäèä ³èëèøè ìóìêèí á´ëãàí âàçèÿòëàðãà æàëá ýòà îëàäè. 4. Áîø Àññàìáëåÿíèíã óøáó ìîääàäà áà¸í ³èëèíãàí âàêîëàòëàðè 10-ìîääàíèíã óìóìèé ìàúíîñèíè ÷åêëàá ³´éìàñëèãè ëîçèì. 12-ìîääà 1. Õàâôñèçëèê Êåíãàøè áèðîí íèçî ¸êè âàçèÿò á´éè÷à óøáó Íèçîìäà ´çèãà þêëàíãàí âàçèôàëàðíè áàæàðà¸òãàíèäà, àãàð Õàâôñèçëèê Êåíãàøèíèíã ´çè ñ´ðàìàñà, Áîø Àññàìáëåÿ øó íèçî ̧ êè âàçèÿòãà òààëëó³ëè µå÷ ³àíäàé òàâñèÿ áåðà îëìàéäè. 2. Áîø Êîòèá Õàâôñèçëèê Êåíãàøèíèíã ðîçèëèãè áèëàí Áîø Àññàìáëåÿíè óíèíã µàð áèð ñåññèÿñèäà Õàâôñèçëèê Êåíãàøè ìóµîêàìà ³èëà¸òãàí õàë³àðî òèí÷ëèê âà õàâôñèçëèêíè ñà³ëàøãà òààëëó³ëè áàð÷à ìàñàëàëàð þçàñèäàí õàáàðäîð ³èëàäè, õóääè øó òàðè³à Õàâôñèçëèê Êåíãàøè áóíäàé ìàñàëàëàðíè ìóµîêàìà ³èëèøíè ò´õòàòãàí çàµîòè äàðµîë Áîø Àññàìáëåÿíè, àãàð Áîø Àññàìáëåÿ ìàæëèñ ´òêàçìà¸òãàí á´ëñà, Òàøêèëîò Àúçîëàðèíè õàáàðäîð ³èëàäè. 13-ìîääà 1. Áîø Àññàìáëåÿ: à) Ñè¸ñèé ñîµàäàãè õàë³àðî µàìêîðëèêêà ê´ìàêëàøèø âà õàë³àðî µó³ó³íèíã òîáîðà òàðà³³èé ýòèøè âà óíèíã êîäèôèêàöèÿ ³èëèíèøèíè ðà²áàòëàíòèðèø; 7 b) ȳòèñîäèé, èæòèìîèé, ìàäàíèÿò, ìàîðèô, ñî²ëè³íè ñà³ëàø ñîµàëàðèäàãè õàë³àðî µàìêîðëèêêà ê´ìàêëàøèø, èíñîí µó³ó³ëàðèíè âà áàð÷àíèíã àñîñèé ýðêèíëèêëàðèíè èð³è, æèíñè, òèëè âà äèíèíè àæðàòìàãàí µîëäà àìàëãà îøèðèøãà ê´ìàêëàøèø ìà³ñàäèäà òàä³è³îòëàð óþøòèðàäè âà òàâñèÿëàð áåðàäè. 2. Áîø Àññàìáëåÿíèíã þ³îðèäà, 1 b áàíääà ýñëàòèëãàí ìàñàëàëàðãà òààëëó³ëè áîø³à ìàæáóðèÿòëàðè, âàçèôàëàðè âà âàêîëàòëàðè IX âà Õ áîáëàðäà áà¸í ³èëèíãàí. 14-ìîääà Áîø Àññàìáëåÿãà, 12-ìîääàäàãè ³îèäàëàðãà ðèîÿ ³èëãàí µîëäà, êåëèá ÷è³èøèäàí ³àòúè íàçàð, Àññàìáëåÿ ôèêðèãà ê´ðà, ìèëëàòëàð óìóìèé ôàðîâîíëèãèãà ¸êè ´ðòàëàðèäàãè ä´ñòîíà ìóíîñàáàòëàðãà ðàõíà ñîëèøè ìóìêèí á´ëãàí µàð ³àíäàé âàçèÿòíè, æóìëàäàí, óøáó Íèçîìäàãè, Áèðëàøãàí Ìèëëàòëàðíèíã Ìà³ñàä âà Ïðèíöèïëàðè áà¸í ýòèëãàí ³îèäàëàðíè áóçèø íàòèæàñèäà þçàãà êåëóâ÷è âàçèÿòëàðíè, òèí÷ é´ë áèëàí áàðòàðàô ýòèø ÷îðàëàðèíè òàâñèÿ ýòèø âàêîëàòè áåðèëàäè. 15-ìîääà 1. Áîø Àññàìáëåÿ Õàâôñèçëèê Êåíãàøèíèíã éèëëèê âà ìàõñóñ ìàúðóçàëàðèíè ³àáóë ³èëèá îëàäè âà ê´ðèá ÷è³àäè; áó ìàúðóçàëàð õàë³àðî òèí÷ëèê âà õàâôñèçëèêíè ñà³ëàø á´éè÷à Õàâôñèçëèê Êåíãàøè ê´ðèøãà àµä ³èëãàí ̧ êè ê´ðãàí ÷îðàëàð ò´²ðèñèäàãè µèñîáîòíè ́ ç è÷èãà îëàäè. 2. Áîø Àññàìáëåÿ Òàøêèëîòíèíã áîø³à îðãàíëàðè ìàúðóçàëàðèíè ³àáóë ³èëèá îëàäè âà ê´ðèá ÷è³àäè. 16-ìîääà Áîø Àññàìáëåÿ õàë³àðî âàñèéëèê òèçèìè þçàñèäàí ´çèãà ÕII âà ÕIII áîáëàð àñîñèäà þêëàíãàí âàçèôàëàðíè áàæàðàäè, áóíãà ñòðàòåãèê µóäóäëàð ³àòîðèãà êèðèòèëìàãàí µóäóäëàð ó÷óí âàñèéëèê ò´²ðèñèäàãè áèòèìëàðíè òàñäè³ëàø µàì êèðàäè. 17-ìîääà 1. Áîø Àññàìáëåÿ Òàøêèëîòíèíã áþäæåòèíè ê´ðèá ÷è³àäè âà òàñäè³ëàéäè. 2. Òàøêèëîò Àúçîëàðè óíèíã õàðàæàòëàðèíè Áîø Àññàìáëåÿ áåëãèëàãàí òà³ñèìîòãà ìóâîôè³ ò´ëàéäè. 3. Áîø Àññàìáëåÿ 57-ìîääàäà ýñëàòèëãàí èõòèñîñëàøòèðèëãàí ìóàññàñàëàð áèëàí òóçèëãàí µàð ³àíäàé ìîëèÿ âà áþäæåò áèòèìëàðèíè ê´ðèá ÷è³èá, òàñäè³ëàéäè âà ìàíôààòäîð ìóàññàñàëàðãà òàâñèÿëàð áåðèø ìà³ñàäèäà øóíäàé èõòèñîñëàøòèðèëãàí ìóàññàñàëàðíèíã ìàúìóðèé áþäæåòëàðèíè òåêøèðèá ÷è³àäè. ÎÂÎÇ ÁÅÐÈØ 18-ìîääà 1. Áîø Àññàìáëåÿíèíã µàð áèð Àúçîñè áèòòà îâîçãà ýãà. 2. Áîø Àññàìáëåÿíèíã ìóµèì ìàñàëàëàð á´éè÷à ³àðîðëàðè Àññàìáëåÿíèíã îâîç áåðèøäà µîçèð á´ëãàí âà ³àòíàøãàí àúçîëàðèíèíã ó÷äàí èêêè ³èñìèäàí èáîðàò ê´ï÷èëèãè òîìîíèäàí ³àáóë ³èëèíàäè. Áó ìàñàëàëàðãà ³óéèäàãèëàð êèðàäè: - õàë³àðî òèí÷ëèê âà õàâôñèçëèêíè ñà³ëàøãà îèä òàâñèÿëàð, Õàâôñèçëèê Êåíãàøèíèíã äîèìèé á´ëìàãàí Àúçîëàðèíè ñàéëàø, ȳòèñîäèé âà Èæòèìîèé Êåíãàø Àúçîëàðèíè ñàéëàø, 86-ìîääàíèíã 1-ñ áàíäèãà ìóâîôè³ Âàñèéëèê Êåíãàøè àúçîëàðèíè ñàéëàø, Áèðëàøãàí Ìèëëàòëàð Òàøêèëîòèãà ÿíãè Àúçîëàð ³àáóë ³èëèø, Òàøêèëîò Àúçîëàðèíèíã µó³ó³ âà èìòè¸çëàðèíè ò´õòàòèá òóðèø, - Òàøêèëîòäàí óíèíã Àúçîëàðèíè ÷è³àðèø, âàñèéëèê òèçèìèíèíã èøëàøèãà òààëëó³ëè ìàñàëàëàð âà áþäæåò ìàñàëàëàðè. 3. Áîø³à ìàñàëàëàðãà òààëëó³ëè ³àðîðëàð, æóìëàäàí, îâîçëàðíèíã ó÷äàí èêêè ³èñìèäàí èáîðàò ê´ï÷èëèãè áèëàí µàë ³èëèíàäèãàí ìàñàëàëàðíèíã ³´øèì÷à òóðëàðèíè àíè³ëàø µà³èäàãè ³àðîðëàð îâîç áåðèøäà µîçèð á´ëãàí âà ³àòíàøãàíëàðíèíã îääèé ê´ï÷èëèãè áèëàí ³àáóë ³èëèíàäè. 10 3. Õàâôñèçëèê Êåíãàøèíèíã áîø³à áàð÷à ìàñàëàëàðãà îèä ³àðîðëàðè Êåíãàøíèíã áàð÷à äîèìèé àúçîëàðèíèíã áèð õèë îâîçëàðèíè ³´øèá µèñîáëàãàíäà ò´³³èç àúçîñè îâîç áåðãàí á´ëñà, ³àáóë ³èëèíãàí, äåá µèñîáëàíàäè, áóíäà áàµñäà ³àòíàøóâ÷è òîìîí VI áîá àñîñèäà âà 52-ìîääàíèíã 3-áàíäè àñîñèäà ³àðîð ³àáóë ³èëèøäà îâîç áåðèøäàí ́ çèíè ñà³ëàøè êåðàê. ÒÀÐÒÈÁÎÒ 28-ìîääà 1. Õàâôñèçëèê Êåíãàøè óçëóêñèç èøëàé îëàäèãàí òàðçäà òóçèëàäè. Áóíèíã ó÷óí Õàâôñèçëèê Êåíãàøèíèíã µàð áèð àúçîñè Áèðëàøãàí Ìèëëàòëàð Òàøêèëîòè æîéëàøãàí æîéäà äîèìî ́ ç âàêèëèãà ýãà á´ëèøè êåðàê. 2. Õàâôñèçëèê Êåíãàøè âà³òè-âà³òè áèëàí á´ëàäèãàí ìàæëèñëàðãà ò´ïëàíàäè, óëàðäà àúçîëàðäàí µàð áèðè ́ ç èñòàãèãà ³àðàá ̧ µóêóìàò àúçîñèíè ̧ êè ìàõñóñ òàéèíëàíãàí áîø³à áèð âàêèëèíè âàêèë ³èëà îëàäè. 3. Õàâôñèçëèê Êåíãàøèíèíã ìàæëèñëàðè íàôà³àò Òàøêèëîò æîéëàøãàí æîéäà, áàëêè Êåíãàøíèíã ôèêðè÷à, óíèíã èøëàøèãà ê´ïðî³ èìêîí áåðàäèãàí áîø³à µàð ³àíäàé æîéäà µàì ́ òêàçèëèøè ìóìêèí. 29-ìîääà Õàâôñèçëèê Êåíãàøè ́ ç âàçèôàëàðèíè áàæàðèøè ó÷óí ³àíäàé ̧ ðäàì÷è îðãàíëàðíè çàðóð äåá òîïñà, óëàðíè òàúñèñ ýòà îëàäè. 30-ìîääà Õàâôñèçëèê Êåíãàøè ́ çèíèíã òàðòèáîò ³îèäàëàðèíè, øó æóìëàäàí, ́ ç Ðàèñèíè ñàéëàø òàðòèáèíè áåëãèëàéäè. 31-ìîääà Òàøêèëîòíèíã Õàâôñèçëèê Êåíãàøèãà àúçî á´ëìàãàí µàð áèð àúçîñè Õàâôñèçëèê Êåíãàøè ìóµîêàìàñèãà êèðèòèëãàí µàð ³àíäàé ìàñàëàíè ê´ðèá ÷è³èøäà, Õàâôñèçëèê Êåíãàøè àíà øó ìàñàëàíè ìàçêóð Àúçîíèíã ìàíôààòëàðèãà òààëëó³ëè äåá òîïãàí µàð áèð µîëàòäà, îâîç áåðèø µó³ó³èñèç ³àòíàøà îëàäè. 32-ìîääà Òàøêèëîòíèíã Õàâôñèçëèê Êåíãàøè àúçîëèãèäà òóðìàãàí µàð ³àíäàé àúçîñè ̧ êè Òàøêèëîòíèíã àúçîëèãèäà òóðìàãàí µàð ³àíäàé äàâëàò, Õàâôñèçëèê Êåíãàøè ê´ðèá ÷è³àäèãàí íèçîäà ³àòíàøóâ÷è òîìîí á´ëñà, óëàð øó íèçîãà òààëëó³ëè ìóµîêàìàäà îâîç áåðèø µó³ó³èäàí ôîéäàëàíìàé ³àòíàøèø ó÷óí òàêëèô ýòèëàäè. Õàâôñèçëèê Êåíãàøè Òàøêèëîò Àúçîñè á´ëìàãàí äàâëàòíèíã ³àòíàøóâè ó÷óí ³àíäàé øàðîèòíè àäîëàòëè äåá òîïñà, ́ øàíäàé øàðîèòíè âóæóäãà êåëòèðàäè. 11 VI ÁÎÁ ÍÈÇÎËÀÐÍÈ ÒÈÍ× É¤Ë ÁÈËÀÍ ¥ÀË £ÈËÈØ 33-ìîääà 1. ¥àð ³àíäàé íèçîäà ³àòíàøóâ÷è òîìîíëàð, áó íèçîíèíã äàâîì ýòèøè õàë³àðî òèí÷ëèê âà õàâôñèçëèêíèíã ñà³ëàíèøèãà òàµäèä ñîëàäèãàí á´ëñà, àââàëî, íèçîíè ìóçîêàðàëàð þðèòèø, òåêøèðèø, âîñèòà÷èëèê, ÿðàøèø, àðáèòðàæ, ñóä é´ëè áèëàí µàë ýòèø ̧ êè ìèíòà³àâèé îðãàíëàð ̧ áèòèìëàðãà ìóðîæààò ³èëèø ̧ êè ´ç õîµèøëàðèãà ê´ðà, áîø³à òèí÷ëèê âîñèòàëàðè áèëàí áàðòàðàô ³èëèøãà èíòèëèøëàðè ëîçèì. 2. Õàâôñèçëèê Êåíãàøè, çàðóð äåá òîïñà, òîìîíëàðäàí îðàëàðèäàãè íèçîíè øóíäàé âîñèòàëàð ̧ ðäàìèäà áàðòàðàô ³èëèøíè òàëàá ýòàäè. 34-ìîääà Õàâôñèçëèê Êåíãàøè õàë³àðî èõòèëîôãà ñàáàá á´ëèøè ̧ êè íèçî ÷è³àðèøè ìóìêèí á´ëãàí µàð ³àíäàé êåëèøìîâ÷èëèê ̧ êè âàçèÿòíè, óëàðíèíã äàâîì ýòèøè õàë³àðî òèí÷ëèê âà õàâôñèçëèêíèíã ñà³ëàíèøèãà òàµäèä ñîëà îëèøè ýµòèìîëèíè àíè³ëàø ìà³ñàäèäà, òåêøèðèøãà âàêèë ³èëèíàäè. 35-ìîääà 1. Òàøêèëîòíèíã µàð áèð Àúçîñè 34-ìîääàäà ê´ðñàòèëãàí òàðçäàãè µàð ³àíäàé íèçî ̧ êè âàçèÿòíè Õàâôñèçëèê Êåíãàøèãà ̧ êè Áîø Àññàìáëåÿãà ìàúëóì ³èëà îëàäè. 2. Òàøêèëîò àúçîñè á´ëìàãàí äàâëàò Õàâôñèçëèê Êåíãàøè ̧ êè Áîø Àññàìáëåÿíè ´çè áèð òîìîíè á´ëãàí µàð ³àíäàé íèçî ò´²ðèñèäà, àãàð ó óøáó Íèçîìäà ê´ðñàòèëãàí íèçîëàðíè òèí÷ëèê é´ëè áèëàí áàðòàðàô ³èëèø ìàæáóðèÿòëàðèíè îëäèíäàí ́ ç çèììàñèãà îëñà, õàáàðäîð ³èëà îëàäè. 3. Áîø Àññàìáëåÿ ´çèãà óøáó ìîääà àñîñèäà ìàúëóì ³èëèíãàí èøëàðíè 11- âà 12-ìîääàëàðäàãè ³îèäàëàðãà ìóâîôè³ µàë ýòàäè. 36-ìîääà 1. Õàâôñèçëèê Êåíãàøè 33-ìîääàäà ê´ðñàòèëãàí òàðçäàãè íèçîíèíã ̧ êè øóíãà ´õøàø âàçèÿòíèíã µàð ³àíäàé áîñ³è÷èäà óíè áàðòàðàô ýòèøíèíã òåãèøëè òàðòèáè ̧ êè óñóëèíè òàâñèÿ ýòèøãà âàêèë ³èëèíàäè. 2. Õàâôñèçëèê Êåíãàøè øó íèçîíè áàðòàðàô ³èëèø ó÷óí òîìîíëàð òàðàôèäàí ³àáóë ³èëèá á´ëèíãàí µàð ³àíäàé òàðòèáíè ýúòèáîðãà îëàäè. 3. Õàâôñèçëèê Êåíãàøè óøáó ìîääà àñîñèäà òàâñèÿëàð áåðãàíäà þðèäèê õàðàêòåðäàãè íèçîëàð óìóìèé ³îèäà ñèôàòèäà, Ñóä Ñòàòóòè ³îèäàëàðèãà ìóâîôè³ Õàë³àðî Ñóäãà îøèðèëèøè êåðàêëèãèíè µàì ýúòèáîðãà îëàäè. 37-ìîääà 1. Àãàð òîìîíëàð 33-ìîääàäà ê´ðñàòèëãàí òàðçäàãè íèçîíè øó ìîääàäà ê´ðñàòèëãàí âîñèòàëàð áèëàí áàðòàðàô ³èëîëìàñàëàð, óíè Õàâôñèçëèê Êåíãàøèãà îøèðàäèëàð. 2. Àãàð Õàâôñèçëèê Êåíãàøè øó íèçîíèíã äàâîì ýòèøè õàë³àðî òèí÷ëèê âà õàâôñèçëèêíèíã ñà³ëàíèøèãà µà³è³àòàí òàµäèä ³èëèøè ìóìêèí, äåá µèñîáëàñà, ó 36-ìîääà àñîñèäà èø ê´ðèø êåðàêìè ̧ êè íèçîíè áàðòàðàô ³èëèøíèíã ́ çè ìàú³óë òîïãàí øàðòëàðíè òàâñèÿ ýòèø êåðàêëèãèíè µàë ³èëàäè. 38-ìîääà Õàâôñèçëèê Êåíãàøè, àãàð µàð ³àíäàé íèçîäà ³àòíàøóâ÷è áàð÷à òîìîíëàð èëòèìîñ ³èëñàëàð, 33—37-ìîääàëàðíèíã ³îèäàëàðèãà ïóòóð åòêàçìàñäàí òîìîíëàðãà øó íèçîíè òèí÷ é´ë áèëàí áàðòàðàô ýòèø ìà³ñàäèäà òàâñèÿëàð áåðèøãà âàêèë ³èëèíàäè. 12 VII ÁÎÁ ÒÈÍ×ËÈÊÊÀ ÒÀ¥ÄÈÄ £ÈËÈØ, ÒÈÍ×ËÈÊÍÈ ÁÓÇÈØ ÂÀ ÁÎÑ£ÈÍ×ÈËÈÊ ¥ÀÐÀÊÀÒËÀÐÈÃÀ ÍÈÑÁÀÒÀÍ Ê¤ÐÈËÀÄÈÃÀÍ ×ÎÐÀËÀÐ 39-ìîääà Õàâôñèçëèê Êåíãàøè òèí÷ëèêêà µàð ³àíäàé òàµäèä ³èëèø, òèí÷ëèêíè µàð ³àíäàé òàðçäà áóçèø ̧ êè áîñ³èí÷èëèê µàðàêàòè ìàâæóäëèãèíè àíè³ëàéäè âà òàâñèÿëàð áåðàäè ¸êè õàë³àðî òèí÷ëèê âà õàâôñèçëèêíè ñà³ëàø ¸õóä òèêëàø ó÷óí 41-âà 42-ìîääàëàðãà ìóâîôè³ ³àíäàé ÷îðàëàð ê´ðèø êåðàêëèãèíè µàë ³èëàäè. 40-ìîääà Õàâôñèçëèê Êåíãàøè âàçèÿòíèíã ̧ ìîíëàøóâèãà é´ë ³´éìàñëèê ó÷óí òàâñèÿëàð áåðèø ¸êè 39-ìîääàäà ê´çäà òóòèëãàí ÷îðàëàðíè ê´ðèø µà³èäà ³àðîð ³àáóë ³èëèøäàí àââàë, ìàíôààòäîð òîìîíëàðäàí ́ çè âà³òèí÷à ê´ðèëèøè ëîçèì âà ìàú³óë, äåá òîïãàí ÷îðàëàðíèíã áàæàðèëèøèíè òàëàá ýòèøãà âàêèë ³èëèíàäè. Áóíäàé âà³òèí÷à ÷îðàëàð ìàíôààòäîð òîìîíëàðíèíã µó³ó³ëàðèãà, äàúâîëàðèãà ̧ êè ìàâ- ³åèãà çàðàð åòêàçìàñëèãè ëîçèì. Õàâôñèçëèê Êåíãàøè øó ìóâà³³àò ÷îðàëàðíèíã áàæàðèëìàãàíëèãèíè òåãèøëè÷à µèñîáãà îëàäè. 41-ìîääà Õàâôñèçëèê Êåíãàøè ́ ç ³àðîðëàðèíè àìàëãà îøèðèø ó÷óí ³óðîëëè êó÷ëàðäàí ôîéäàëàíèø áèëàí àëî³àäîð á´ëìàãàí ³àíäàé ÷îðàëàð ê´ðèø êåðàêëèãèíè µàë ýòèøãà âàêèë ³èëèíàäè âà ó Òàøêèëîò Àúçîëàðèäàí øóíäàé ÷îðàëàðíè ê´ðèøíè òàëàá ³èëà îëàäè. Áó ÷îðàëàðãà è³òèñîäèé ìóíîñàáàòëàðíè, òåìèð é´ë, äåíãèç, µàâî, ïî÷òà, òåëåãðàô, ðàäèî ̧ êè áîø³à àëî³à âîñèòàëàðèíè ò´ëà ̧ êè ³èñìàí ò´õòàòèø, øóíèíãäåê, äèïëîìàòèê ìóíîñàáàòëàðíè óçèá ³´éèø êèðèøè ìóìêèí. 42-ìîääà Àãàð Õàâôñèçëèê Êåíãàøè 41-ìîääàäà ê´çäà òóòèëãàí ÷îðàëàðíèíã åòàðëè á´ëìàñëèãè ìóìêèí ̧ êè åòàðëè ýìàñ, äåá òîïñà, ó µàâî, äåíãèç ̧ êè ³óðó³ëèêäàãè êó÷ëàð ¸ðäàìèäà õàë³àðî òèí÷ëèê âà õàâôñèçëèêíè ñà³ëàø ¸êè òèêëàø ó÷óí çàðóð ÷îðàëàð ê´ðèøãà âàêèë ³èëèíàäè. Áó ÷îðàëàðãà Òàøêèëîò Àúçîëàðèíèíã µàâî, äåíãèç ̧ êè ³óðó³ëèêäàãè êó÷ëàðèíèíã íàìîéèøè, ³àìàë ³èëèøè âà áîø³à àìàëè¸òëàðè êèðèøè ìóìêèí. 43-ìîääà 1. Òàøêèëîòíèíã áàð÷à àúçîëàðè õàë³àðî òèí÷ëèê âà õàâôñèçëèêíè ñà³ëàø èøèãà ´ç µèññàñèíè ³´øèø ó÷óí Õàâôñèçëèê Êåíãàøè èõòè¸ðèãà óíèíã òàëàáè á´éè÷à âà ìàõñóñ áèòèì ¸êè áèòèìëàðãà áèíîàí õàë³àðî òèí÷ëèê âà õàâôñèçëèêíè ñà³ëàø ó÷óí çàðóð ³óðîëëè êó÷ëàð, ̧ ðäàì âà òåãèøëè õèçìàò âîñèòàëàðèíè, øó æóìëàäàí, µóäóäèäàí ́ òèø µó³ó³èíè áåðèø ìàæáóðèÿòèíè îëàäèëàð. 2. Áóíäàé áèòèì ̧ êè áèòèìëàð ³´øèíëàðíèíã ñîíè âà òóðè, óëàðíèíã òàé¸ðãàðëèê äàðàæàñè âà óìóìèé æîéëàøóâè µàìäà õèçìàò ê´ðñàòèø âîñèòàëàðè âà ̧ ðäàì õàðàêòåðèíè áåëãèëàéäè. 3. Áèòèì ̧ êè áèòèìëàð òóçèø ò´²ðèñèäàãè ìóçîêàðàëàð Õàâôñèçëèê Êåíãàøèíèíã òàøàááóñè áèëàí ìóìêèí ³àäàð ³èñ³à ìóääàòäà îëèá áîðèëàäè. Áèòèì ¸êè áèòèìëàð Õàâôñèçëèê Êåíãàøè áèëàí Òàøêèëîò Àúçîëàðè ´ðòàñèäà ¸êè Õàâôñèçëèê Êåíãàøè áèëàí Òàøêèëîòíèíã áèð ãóðóµ Àúçîëàðè ´ðòàñèäà òóçèëèá, óëàðíè èìçîëàãàí äàâëàòëàð òîìîíèäàí øó äàâëàòëàðíèíã êîíñòèòóöèîí òàðòèáîòèãà ìóâîôè³ ðàòèôèêàöèÿ ³èëèíèøè êåðàê. 44-ìîääà Õàâôñèçëèê Êåíãàøè êó÷ èøëàòèøãà ³àðîð ³èëãàíèäà, Êåíãàøäà âàêèëè á´ëìàãàí Òàøêèëîò Àúçîñèäàí 43-ìîääà àñîñèäà óíèíã ́ ç çèììàñèãà îëãàí ìàæáóðèÿòëàðèíè 15 VIII ÁÎÁ ÌÈÍÒÀ£ÀÂÈÉ ÁÈÒÈÌËÀÐ 52-ìîääà 1. Óøáó Íèçîì õàë³àðî òèí÷ëèê âà õàâôñèçëèêíè ñà³ëàøãà òààëëó³ëè á´ëãàí âà ìèíòà³àâèé õàðàêòåðëàðãà ò´²ðè êåëàäèãàí ìàñàëàëàðíè µàë ýòèø ó÷óí ìèíòà³àâèé áèòèìëàð ̧ êè îðãàíëàðíèíã ìàâæóä á´ëèøèãà µå÷ áèð ò´ñ³èíëèê ³èëìàéäè, ëåêèí áóíäàé áèòèì ¸êè îðãàíëàð âà óëàðíèíã ôàîëèÿòè Òàøêèëîòíèíã Ìà³ñàä âà Ïðèíöèïëàðè áèëàí µàìîµàíã á´ëèøè øàðò. 2. Øóíäàé áèòèìëàðíè ¸êè îðãàíëàðíè òóçãàí Òàøêèëîò Àúçîëàðè ìàµàëëèé íèçîëàðíè Õàâôñèçëèê Êåíãàøèãà îøèðãóíãà ³àäàð óëàðíè øóíäàé ìèíòà³àâèé áèòèìëàð ̧ êè øóíäàé ìèíòà³àâèé îðãàíëàð ̧ ðäàìèäà òèí÷ é´ë áèëàí µàë ýòèøãà ýðèøèø ó÷óí áîð êó÷ëàðèíè ñàôàðáàð ýòèøëàðè êåðàê. 3. Õàâôñèçëèê Êåíãàøè ìàµàëëèé íèçîëàðíèíã øóíäàé ìèíòà³àâèé áèòèìëàð ¸êè øóíäàé ìèíòà³àâèé îðãàíëàð ̧ ðäàìèäà ̧ ìàíôààòäîð äàâëàòëàð òàøàááóñè áèëàí ̧ êè ́ ç òàøàááóñè áèëàí òèí÷ µàë ýòèëèøèíè ðà²áàòëàíòèðèøè ëîçèì. 4. Óøáó ìîääà 34- âà 35-ìîääàëàðíèíã ³´ëëàíèëèøèãà µå÷ áèð äàõë ³èëìàéäè. 53-ìîääà 1. Õàâôñèçëèê Êåíãàøè ́ ç ðàµáàðëèãèäà ìàæáóðèé ÷îðàëàð ê´ðèø ó÷óí ³àåðäà ´ðèíëè á´ëñà, ´øà åðäà øóíäàé ìèíòà³àâèé áèòèìëàð ¸êè îðãàíëàðäàí ôîéäàëàíàäè. Àììî Õàâôñèçëèê Êåíãàøèäàí âàêîëàò îëìàé òóðèá, ìàçêóð ìèíòà³àâèé áèòèìëàð àñîñèäà ̧ êè ìèíòà³àâèé îðãàíëàð òîìîíèäàí µå÷ ³àíäàé ìàæáóðèé ÷îðàëàð ê´ðèëìàéäè, áóíäàí 107-ìîääàäà ê´çäà òóòèëãàí, óøáó ìîääàíèíã 2-áàíäèäà òàúðèôëàíãàí µàð ³àíäàé äóøìàí äàâëàòãà ³àðøè ÷îðàëàð ¸êè µàð ³àíäàé øóíäàé äàâëàò òîìîíèäàí òàæîâóçêîðîíà ñè¸ñàò þðãèçèëèøèãà ³àðøè ìèíòà³àâèé áèòèìëàðäà íàçàðäà òóòèëãàí ÷îðàëàð, ÿúíè øóíäàé äàâëàòíèíã ÿíà òàæîâóç ³èëèøèãà é´ë ³´éèëìàñëèãè ó÷óí æàâîáãàðëèê ìàíôààòäîð µó³óìàòëàð èëòèìîñëàðè áèëàí Òàøêèëîòãà þêëàíàäèãàí âà³òèãà÷à ê´ðèëàäèãàí ÷îðàëàð ìóñòàñíîäèð. 2. Óøáó ìîääàíèíã 1-áàíäèäà ³´ëëàíèëãàí “äóøìàí äàâëàò” àòàìàñè Èêêèí÷è æàµîí óðóøè ìîáàéíèäà óøáó Íèçîìíè èìçîëàãàí äàâëàòëàðãà äóøìàí á´ëãàí µàð ³àíäàé äàâëàòãà òààëëó³ëèäèð. 54-ìîääà Õàâôñèçëèê Êåíãàøè õàë³àðî òèí÷ëèê âà õàâôñèçëèêíè ñà³ëàø ó÷óí ìèíòà³àâèé áèòèìëàð àñîñèäà ¸êè ìèíòà³àâèé îðãàíëàð òîìîíèäàí àìàëãà îøèðèëãàí ¸êè àìàëãà îøèðèëèøè ì´ëæàëëàíà¸òãàí µàðàêàòëàð µà³èäà µàìèøà ò´ëè³ õàáàðäîð ³èëèíèá òóðèøè ëîçèì. 16 IÕ ÁÎÁ ÕÀË£ÀÐΠȣÒÈÑÎÄÈÉ ÂÀ ÈÆÒÈÌÎÈÉ ¥ÀÌÊÎÐËÈÊ 55-ìîääà Áèðëàøãàí Ìèëëàòëàð Òàøêèëîòè õàë³ëàðíèíã òåíã µó³ó³ëèëèãè âà ́ ç òà³äèðèíè ´çè áåëãèëàøè òàìîéèëèíè µóðìàò ³èëèøãà àñîñëàíãàí ìèëëàòëàð ́ ðòàñèäà òèí÷ëèê âà ä´ñòîíà ìóíîñàáàòëàð ó÷óí çàðóð áàð³àðîðëèê âà ôàðîâîíëèê øàðîèòèíè âóæóäãà êåëòèðèø ìà³ñàäèäà: à) àµîëèíèíã òóðìóø âà èø áèëàí ò´ëà òàúìèíëàø äàðàæàñèíè îøèðèøãà, è³òèñîäèé âà èæòèìîèé ́ ñèø âà ðèâîæëàíèø øàðîèòèíè ÿõøèëàøãà; b) è³òèñîäèé, èæòèìîèé, ñî²ëè³íè ñà³ëàø ñîµàñèäàãè õàë³àðî ìóàììîëàðíè âà øóëàð êàáè ìóàììîëàðíè µàë ýòèøãà, ìàúíàâèÿò âà ìàîðèô ñîµàñèäàãè õàë³àðî µàìêîðëèêêà; ñ) èíñîí µó³ó³ëàðèãà, êèøèëàðíèíã èð³è, æèíñè, òèëè âà äèíèäàãè òàôîâóòëàðèäàí ³àòúè íàçàð, µàììàíèíã àñîñèé ýðêèíëèêëàðèãà ÿëïè µóðìàò áèëàí ³àðàø âà óëàðãà ðèîÿ ³èëèøãà ê´ìàêëàøàäè. 56-ìîääà Òàøêèëîòíèíã áàð÷à Àúçîëàðè 55-ìîääàäà ê´ðñàòèëãàí ìà³ñàäëàðãà ýðèøèø ó÷óí Òàøêèëîò áèëàí µàìêîðëèêäà âà ìóñòà³èë èø ê´ðèø ìàæáóðèÿòèíè îëàäèëàð. 57-ìîääà 1. ¥óêóìàòëàðàðî áèòèìëàðãà áèíîàí òàúñèñ ýòèëãàí âà, ´çëàðèíèíã òàúñèñ µóææàòëàðèäà áåëãèëàíãàíäåê, è³òèñîäèé, èæòèìîèé, ìàäàíèÿò, ìàîðèô, ñî²ëè³íè ñà³ëàø âà øó êàáè ñîµàëàðäà õàë³àðî ìàñúóëèÿò þêëàíãàí òóðëè èõòèñîñëàøòèðèëãàí ìóàññàñàëàð Òàøêèëîò áèëàí 63-ìîääà ³îèäàëàðèãà ìóâîôè³ áî²ëàíàäèëàð. 2. Òàøêèëîò áèëàí þ³îðèäà ê´ðñàòèëãàí òàðçäà áî²ëàíàäèãàí áóíäàé ìóàññàñàëàð êåéèíãè ìîääàëàðäà “èõòèñîñëàøòèðèëãàí ìóàññàñàëàð” äåá þðèòèëàäè. 58-ìîääà Òàøêèëîò èõòèñîñëàøòèðèëãàí ìóàññàñàëàðíèíã ñè¸ñàòèíè âà ôàîëèÿòèíè óé²óíëàøòèðèøãà òààëëó³ëè òàâñèÿëàð áåðàäè. 59-ìîääà Òàøêèëîò, çàðóð á´ëñà, ìàíôààòäîð äàâëàòëàðíèíã 55-ìîääàäà ê´ðñàòèëãàí ìà³ñàäëàðíè áàæàðèø ó÷óí òàëàá ³èëèíàäèãàí µàð ³àíäàé ÿíãè èõòèñîñëàøòèðèëãàí ìóàññàñàëàð òóçèø ò´²ðèñèäàãè ìóçîêàðàëàðãà êèðèøèøè ó÷óí òàøàááóñ ê´ðñàòàäè. 60-ìîääà Òàøêèëîòíèíã óøáó Áîáäà ê´ðñàòèëãàí âàçèôàëàðèíè áàæàðèø ó÷óí ìàñúóëèÿò Áîø Àññàìáëåÿãà âà Áîø Àññàìáëåÿ ðàµáàðëèãèäà ȳòèñîäèé âà Èæòèìîèé Êåíãàøãà þêëàíàäè, óíãà Õ áîáäà ê´ðñàòèëãàí âàêîëàòëàð áåðèëàäè. 17 Õ ÁÎÁ È£ÒÈÑÎÄÈÉ ÂÀ ÈÆÒÈÌÎÈÉ ÊÅÍÃÀØ ÒÀÐÊÈÁÈ 61-ìîääà 1. ȳòèñîäèé âà Èæòèìîèé Êåíãàø Òàøêèëîòíèíã Áîø Àññàìáëåÿ òîìîíèäàí ñàéëàíàäèãàí ýëëèê ò´ðò Àúçîñèäàí èáîðàò. 2. ȳòèñîäèé âà Èæòèìîèé Êåíãàøíèíã ́ í ñàêêèç àúçîñè 3-áàíääà áà¸í ³èëèíãàí ³îèäàëàðãà ðèîÿ ³èëèíãàí µîëäà µàð éèëè ó÷ éèëëèê ìóääàòãà ñàéëàíàäè. Êåíãàøíèíã ìóääàòè òóãàøè áèëàí ÷è³èá êåòàäèãàí àúçîñè äàðµîë ³àéòà ñàéëàíèøè ìóìêèí. 3. Äàñòëàáêè ñàéëîâäà ȳòèñîäèé âà Èæòèìîèé Êåíãàø àúçîëàðèíèíã ñîíè éèãèðìà åòòèòàäàí ýëëèê ò´ðòòàãà ê´ïàéãà÷, øó éèë îõèðèäà âàêîëàò ìóääàòëàðè òóãàéäèãàí ò´³³èç àúçî ´ðíèãà ñàéëàíóâ÷è àúçîëàðãà ³´øèì÷à ³èëèá éèãèðìà åòòè àúçî ñàéëàíàäè. Øó òàðè³à ñàéëàíãàí éèãèðìà åòòè ³´øèì÷à àúçîëàðäàí ò´³³èçòàñèíèíã âàêîëàò ìóääàòè, Áîø Àññàìáëåÿíèíã ³àðîðèãà ê´ðà áèðèí÷è éèë îõèðèäà, áîø³à ò´³³èç àúçîñèíèíã âàêîëàò ìóääàòè èêêèí÷è éèë îõèðèäà òóãàéäè. 4. ȳòèñîäèé âà Èæòèìîèé Êåíãàøíèíã µàð áèð àúçîñè áèòòàäàí âàêèëãà ýãà á´ëàäè. ÂÀÇÈÔÀ ÂÀ ÂÀÊÎËÀÒËÀÐÈ 62-ìîääà 1. ȳòèñîäèé âà Èæòèìîèé Êåíãàø è³òèñîäèé, èæòèìîèé, ìàäàíèÿò, ìàîðèô, ñî²ëè³íè ñà³ëàø ñîµàñèäàãè õàë³àðî ìàñàëàëàð âà øóíãà ́ õøàø ìàñàëàëàðãà äîèð òàä³è³îòëàð ´òêàçèø âà ìàúðóçà òàé¸ðëàøãà ¸êè áîø³àëàðíè øóíäàé èøëàðãà ðà²áàòëàíòèðèøãà, øóíèíãäåê, øó ìàñàëàëàðäàí áèðîðòàñè á´éè÷à Áîø Àññàìáëåÿãà, Òàøêèëîò Àúçîëàðè âà ìàíôààòäîð èõòèñîñëàøòèðèëãàí òàøêèëîòëàðãà òàâñèÿëàð áåðèøãà âàêèë ³èëèíàäè. 2. Êåíãàø èíñîí µó³ó³ëàðèãà âà µàììàíèíã àñîñèé ýðêèíëèêëàðèãà ýµòèðîì âà ðèîÿ ³èëèøíè ðà²áàòëàíòèðèø ìà³ñàäèäà òàâñèÿëàð áåðèøãà âàêèë ³èëèíàäè. 3. Êåíãàø ´ç âàêîëàòè äîèðàñèäàãè ìàñàëàëàðãà òààëëó³ëè Êîíâåíöèÿëàð ëîéèµàëàðèíè Áîø Àññàìáëåÿãà òà³äèì ýòèø ó÷óí òàé¸ðëàá áåðèøãà âàêèë ³èëèíàäè. 4. Êåíãàø Òàøêèëîò òîìîíèäàí áåëãèëàíãàí ³îèäàëàðãà ê´ðà ́ ç âàêîëàòè äîèðàñèäàãè ìàñàëàëàðãà òààëëó³ëè õàë³àðî àíæóìàíëàð ÷à³èðèøãà âàêèë ³èëèíàäè. 63-ìîääà 1. ȳòèñîäèé âà Èæòèìîèé Êåíãàø 57-ìîääàäà ê´ðñàòèëãàí µàð ³àíäàé ìóàññàñà áèëàí ìàçêóð ìóàññàñàëàðíèíã Òàøêèëîò áèëàí áî²ëàíèø øàðòëàðèíè áåëãèëàá áåðóâ÷è áèòèìëàð òóçèøãà âàêèë ³èëèíàäè. Áóíäàé áèòèìëàð Áîø Àññàìáëåÿ òîìîíèäàí òàñäè³ëàíàøè êåðàê. 2. Êåíãàø èõòèñîñëàøòèðèëãàí ìóàññàñàëàðíèíã ôàîëèÿòèíè óëàðãà ìàñëàµàò âà òàâñèÿëàð áåðèø µàìäà Áîø Àññàìáëåÿ âà Òàøêèëîò Àúçîëàðèãà òàâñèÿëàð áåðèø é´ëè áèëàí óé²óíëàøòèðèøãà âàêèë ³èëèíàäè. 64-ìîääà 1. ȳòèñîäèé âà Èæòèìîèé Êåíãàø èõòèñîñëàøãàí ìóàññàñàëàðäàí ìóíòàçàì ìàúðóçàëàð îëèá òóðèø ó÷óí çàðóð ÷îðàëàð ê´ðèøãà âàêèë ³èëèíàäè. Êåíãàø Òàøêèëîò Àúçîëàðèäàí âà èõòèñîñëàøãàí ìóàññàñàëàðäàí ´çèíèíã âàêîëàò äîèðàñèäàãè ìàñàëàëàð á´éè÷à Áîø Àññàìáëåÿãà ³èëãàí òàâñèÿëàðèíèíã èæðîñè þçàñèäàí ê´ðèëãàí ÷îðàëàð µà³èäàãè ìàúðóçàëàðèíè îëèá òóðèø ìà³ñàäèäà Òàøêèëîò Àúçîëàðè âà èõòèñîñëàøãàí ìóàññàñàëàð áèëàí áèòèìëàð òóçèøãà âàêèë ³èëèíàäè. 2. Êåíãàø øó ìàúðóçàëàð µà³èäàãè ìóëîµàçàëàðèíè Áîø Àññàìáëåÿãà áèëäèðèøãà âàêèë ³èëèíàäè. 20 ÕII ÁÎÁ ÕÀË£ÀÐÎ ÂÀÑÈÉËÈÊ ÒÈÇÈÌÈ 75-ìîääà Áèðëàøãàí Ìèëëàòëàð Òàøêèëîòè êåéèí÷àëèê àëîµèäà áèòèìëàð áèëàí ´çèãà êèðèøè ìóìêèí á´ëãàí µóäóäëàðíè áîø³àðèø âà øó µóäóäëàðíè êóçàòèá òóðèø ó÷óí ´ç ðàµáàðëèãèäà õàë³àðî âàñèéëèê òèçèìèíè òóçàäè. Áó µóäóäëàð áóíäàí áó¸í âàñèéëèê µóäóäëàðè äåá àòàëàäè. 76-ìîääà Áèðëàøãàí Ìèëëàòëàð Òàøêèëîòèíèíã óøáó Íèçîìíèíã áèðèí÷è ìîääàñèäà áà¸í ³èëèíãàí ìà³ñàäëàðèãà ìóâîôè³ âàñèéëèê òèçèìèíèíã àñîñèé âàçèôàëàðè ³óéèäàãèëàðäàí èáîðàò: à) Õàë³àðî òèí÷ëèê âà õàâôñèçëèêíè ìóñòàµêàìëàø; b) Âàñèéëèê µóäóäëàðèäàãè àµîëèíèíã ñè¸ñèé, è³òèñîäèé âà èæòèìîèé òàðà³³è¸òèãà, ìàîðèô ñîµàñèäàãè òàðà³³è¸òèãà, µàð áèð µóäóä âà óíäàãè õàë³ëàðíèíã ´çèãà õîñ òîìîíëàðèãà ìîñ µîëäà âà ó õàë³ëàðíèíã ýðêèí áèëäèðèëãàí õîµèøëàðèíè µèñîáãà îëèá âà âàñèéëèê ò´²ðèñèäàãè µàð áèð øàðòíîìàäà ê´çäà òóòèëãàí øàðòëàðãà ê´ðà, óëàðíèíã ´ç-´çèíè áîø³àðèøè ¸êè ìóñòà³èëëèê é´ëèäàãè òàðà³³è¸òèãà ̧ ðäàì áåðèø; c) Èíñîí µó³ó³ëàðèãà âà êèøèëàðíèíã èð³è, æèíñè, òèëè âà äèíèäàãè òàôîâóòëàðèäàí ³àòúè íàçàð, µàììà ó÷óí àñîñèé ýðêèíëèêëàðãà µóðìàò áèëàí ³àðàøíè âà æàµîí õàë³ëàðèíèíã áèð-áèðèãà áî²ëè³ëèãèíè òàí îëèøíè ðà²áàòëàíòèðèø; d) Òàøêèëîò Àúçîëàðèãà âà óëàðíèíã ôó³àðîëàðèãà èæòèìîèé, è³òèñîäèé âà ñàâäî ñîµàëàðèäà òåíã ìóíîñàáàòäà á´ëèøíè, øóíèíãäåê, þ³îðèäà ê´ðñàòèëãàí âàçèôàëàðíè áàæàðèøãà µå÷ ³àíäàé çè¸í åòêàçìàãàí µîëäà âà 80-ìîääàäàãè ³îèäàëàðãà ðèîÿ ³èëèø øàðòè áèëàí îäèë ñóä þðèòèøäà óëàðãà òåíã ìóíîñàáàòäà á´ëèøíè òàúìèíëàéäè. 77-ìîääà 1. Âàñèéëèê òèçèìè ´çèãà âàñèéëèê ò´²ðèñèäàãè áèòèìëàð áèëàí êèðèòèëèøè ìóìêèí á´ëãàí ³óéèäà ñàíàá ́ òèëãàí òîèôàäàãè µóäóäëàðãà æîðèé ³èëèíàäè: à) ¥îçèðãè êóíäà ìàíäàò îñòèäà á´ëãàí µóäóäëàð. b) Èêêèí÷è æàµîí óðóøè íàòèæàñèäà äóøìàí äàâëàòëàðäàí àæðàòèá îëèíèøè ìóìêèí á´ëãàí µóäóäëàð âà ñ) Áîø³àðèø ó÷óí æàâîáãàð äàâëàòëàð òîìîíèäàí âàñèéëèê òèçèìèãà èõòè¸ðèé ðàâèøäà ³´øèëãàí µóäóäëàð. 2. Þ³îðèäà ñàíàá ́ òèëãàí òîèôàäàãè µóäóäëàðäàí ³àéñèëàðèíè âà ³àíäàé øàðòëàð áèëàí âàñèéëèê òèçèìèãà ³´øèø êåðàê, äåãàí ìàñàëà øó µà³äà êåëãóñèäà òóçèëàäèãàí áèòèìäà àíè³ëàíàäè. 78-ìîääà Âàñèéëèê òèçèìè Òàøêèëîò Àúçîëàðè á´ëãàí ìàìëàêàòëàðãà æîðèé ³èëèíìàéäè, áó ìàìëàêàòëàð ´ðòàñèäàãè ìóíîñàáàòëàð ñóâåðåí òåíãëèê ïðèíöèïèíè µóðìàò ³èëèøãà àñîñëàíèøè ëîçèì. 79-ìîääà Âàñèéëèê òèçèìèãà ³´øèëàäèãàí µàð áèð µóäóä ó÷óí âàñèéëèê øàðòëàðè, øó æóìëàäàí, áàð÷à ́ çãàðèø âà òóçàòèøëàð áåâîñèòà ìàíôààòäîð äàâëàòëàðíèíã, øó æóìëàäàí, ìàíäàòàðèÿ-ìàìëàêàòëàðèíèíã, àãàð µóäóäëàð Òàøêèëîò Àúçîëàðèäàí áèðèíèíã ìàíäàòè îñòèäà á´ëñà, áèòèìëàðè áèëàí áåëãèëàíàäè µàìäà 83- âà 95- ìîääàëàðäà ê´ðñàòèëãàíäåê òàñäè³ëàíàäè. 21 80-ìîääà 1. ¥àð áèð µóäóäíè âàñèéëèê òèçèìèãà ³´øàäèãàí 77-, 79-âà 81-ìîääàëàðãà ìóâîôè³ òóçèëãàí âàñèéëèê µà³èäàãè àëîµèäà áèòèìëàðäà êåëèøèá îëèíàäèãàí µîëëàðäàí òàø³àðè âà áóíäàí áó¸í øóíäàé áèòèìëàð òóçèëãóí÷à óøáó Áîáäàãè áèðîí ³îèäà µàð ³àíäàé äàâëàò ¸êè µàð ³àíäàé õàë³ëàð µó³ó³ëàðèíèíã ¸êè Òàøêèëîò Àúçîëàðè ³àòíàøà îëàäèãàí ìàâæóä õàë³àðî áèòèìëàð øàðòëàðèíèíã ´çãàðèøè, äåá òàë³èí ³èëèíìàñëèãè ëîçèì. 2. Óøáó ìîääàíèíã 1-áàíäè ìàíäàò îñòèäàãè âà áîø³à µóäóäëàðíè, 77-ìîääàäà ê´ðñàòèëãàíäåê âàñèéëèê òèçèìèãà ³´øèø ò´²ðèñèäà ìóçîêàðàëàð îëèá áîðèø âà áèòèìëàð òóçèøíè êå÷èêòèðèø ̧ êè ïàéñàëãà ñîëèøãà àñîñ áåðàäè, äåá òàë³èí ³èëèíìàñëèãè ëîçèì. 81-ìîääà Âàñèéëèê µà³èäàãè áèòèì µàð áèð µîëäà âàñèéëèê µóäóäèíè áîø³àðèø øàðòëàðèíè ´ç è÷èãà îëèøè, øóíèíãäåê, âàñèéëèê µóäóäèíè áîø³àðóâ÷è µîêèìèÿòíè áåëãèëàá áåðèøè ëîçèì. Áóíäàí áó¸í áîø³àðóâ÷è µîêèìèÿò äåá àòàëàäèãàí áóíäàé µîêèìèÿò áèð ̧ êè ê´ïðî³ äàâëàò ̧ êè Áèðëàøãàí Ìèëëàòëàð Òàøêèëîòè á´ëèøè ìóìêèí. 82-ìîääà Âàñèéëèê µà³èäàãè µàð ³àíäàé áèòèìäà øó áèòèì æîðèé ³èëèíàäèãàí âàñèéëèê µóäóäèíèíã áèð ³èñìèíè ̧ êè µàììàñèíè 43-ìîääà àñîñèäà òóçèëãàí áèòèìëàðãà ¸êè áèðîí-áèð ìàõñóñ áèð áèòèìãà µå÷ áèð çè¸í åòêàçìàñäàí ´ç è÷èãà îëóâ÷è ñòðàòåãèê ðàéîí ̧ êè ðàéîíëàð àíè³ëàíèøè ìóìêèí. 83-ìîääà 1. Áèðëàøãàí Ìèëëàòëàð Òàøêèëîòèíèíã ñòðàòåãèê ðàéîíëàðãà òààëëó³ëè áàð÷à âàçèôàëàðè, æóìëàäàí, âàñèéëèê µà³èäàãè áèòèìëàðíèíã øàðòëàðèíè, óëàðãà êèðèòèëàäèãàí òóçàòèø ̧ êè ³´øèì÷àëàðíè òàñäè³ëàø âàçèôàñè Õàâôñèçëèê Êåíãàøè òîìîíèäàí áàæàðèëàäè. 2. 76-ìîääàäà áà¸í ³èëèíãàí àñîñèé ìà³ñàäëàð µàð áèð ñòðàòåãèê ðàéîí àµîëèñèãà òààëëó³ëèäèð. 3. Õàâôñèçëèê Êåíãàøè âàñèéëèê µà³èäàãè áèòèì øàðòëàðèãà ðèîÿ ³èëèá âà õàâôñèçëèê òàëàáëàðèãà çè¸í åòêàçìàñäàí, Áèðëàøãàí Ìèëëàòëàð Òàøêèëîòèíèíã âàñèéëèê òèçèìèãà ìóâîôè³ ñòðàòåãèê ðàéîíëàðäàãè è³òèñîäèé, ñè¸ñèé âà èæòèìîèé ìàñàëàëàðãà, øóíèíãäåê, ìàîðèô ñîµàñèäàãè ìàñàëàëàðãà äîèð âàçèôàëàðèíè áàæàðèø ó÷óí Âàñèéëèê Êåíãàøèíèíã ̧ ðäàìèäàí ôîéäàëàíàäè. 84-ìîääà Âàñèéëèê µóäóäè õàë³àðî òèí÷ëèê âà õàâôñèçëèêíè ñà³ëàøäà ́ ç ðîëèíè ́ éíàøèíè òàúìèíëàø áîø³àðóâ÷è µîêèìèÿòíèíã âàçèôàñèäèð. Øó ìà³ñàääà áîø³àðóâ÷è µîêèìèÿò Õàâôñèçëèê Êåíãàøè îëäèäà ´ç çèììàñèãà îëãàí ìàæáóðèÿòëàðèíè áàæàðèøäà, øóíèíãäåê, âàñèéëèê µóäóäè äîèðàñèäà ìàµàëëèé ìóäîôàà, ³îíóí âà òàðòèáíè ñà³ëàø ó÷óí âàñèéëèê µóäóäèíèíã ê´íãèëëè ³óðîëëè êó÷ëàðèäàí, õèçìàò ê´ðñàòèø âàñèòàëàðè ̧ ðäàìèäàí ôîéäàëàíèøãà âàêèë ³èëèíàäè. 85-ìîääà 1. Áèðëàøãàí Ìèëëàòëàð Òàøêèëîòèíèíã ñòðàòåãèê ðàéîíëàðãà ³´øèëìàãàí áàð÷à ðàéîíëàð ó÷óí âàñèéëèê µà³èäàãè áèòèìëàðãà òààëëó³ëè âàçèôàëàðèíè, æóìëàäàí, âàñèéëèê µà³èäàãè áèòèìëàðíèíã øàðòëàðèíè, óëàðãà êèðèòèëàäèãàí ´çãàðòèðèø ̧ êè ³´øèì÷àëàðíè òàñäè³ëàøíè Áîø Àññàìáëåÿ àìàëãà îøèðàäè. 2. Áîø Àññàìáëåÿ ðàµáàðëèãè îñòèäà èøëàéäèãàí Âàñèéëèê Êåíãàøè øó âàçèôàëàðíè áàæàðèøäà Áîø Àññàìáëåÿãà ̧ ðäàì áåðàäè. 22 ÕIII ÁÎÁ ÂÀÑÈÉËÈÊ ÊÅÍÃÀØÈ ÒÀÐÊÈÁÈ 86-ìîääà 1. Âàñèéëèê Êåíãàøè Áèðëàøãàí Ìèëëàòëàð Òàøêèëîòèíèíã ³óéèäàãè Àúçîëàðèäàí èáîðàò á´ëàäè: à) Âàñèéëèê µóäóäëàðèíè áîø³àðóâ÷è Òàøêèëîò Àúçîëàðèäàí; b) 23-ìîääàäà íîìëàðè ê´ðñàòèëãàí âàñèéëèê µóäóäëàðèíè áîø³àðìàéäèãàí Òàøêèëîò Àúçîëàðèäàí; ñ) Áîø Àññàìáëåÿ òîìîíèäàí ó÷ éèëëèê ìóääàòãà ñàéëàíãàí, Âàñèéëèê Êåíãàøè àúçîëàðèíèíã óìóìèé ñîíè âàñèéëèê µóäóäëàðèíè áîø³àðóâ÷è âà áîø³àðìàéäèãàí Òàøêèëîò Àúçîëaðè îðàñèäà òåíã á´ëèíèøè ó÷óí çàðóð á´ëàäèãàí ìè³äîðäàãè Òàøêèëîòíèíã áîø³à àúçîëàðèäàí. 2. Âàñèéëèê Êåíãàøèíèíã µàð áèð àúçîñè þ³îðè ìàëàêàëè øàõñíè ´çèíèíã Âàñèéëèê Êåíãàøèäàãè âàêèëè ýòèá òàéèíëàéäè. ÂÀÇÈÔÀ ÂÀ ÂÀÊÎËÀÒËÀÐÈ 87-ìîääà Áîø Àññàìáëåÿ âà óíèíã ðàµáàðëèãè îñòèäàãè Âàñèéëèê Êåíãàøè ́ ç âàçèôàëàðèíè áàæàðà¸òãàíäà ³óéèäàãèëàðãà âàêèë ³èëèíàäè: à) Áîø³àðóâ÷è µîêèìèÿò òà³äèì ³èëãàí µèñîáîòëàðíè ê´ðèá ÷è³èø; b) Áîø³àðóâ÷è µîêèìèÿò áèëàí ìàñëàµàòëàøãàí µîëäà èëòèìîñíîìàëàðíè ³àáóë ³èëèø âà ê´ðèá ÷è³èø; ñ) Áîø³àðóâ÷è µîêèìèÿò áèëàí êåëèøèëãàí ìóääàòëàðäà òåãèøëè âàñèéëèê µóäóäëàðèãà âà³òè-âà³òè áèëàí áîðèá òóðèø âà d) Âàñèéëèê µà³èäàãè áèòèìëàðíèíã øàðòëàðèãà ê´ðà, þ³îðèäà ýñëàòèëãàí âà ÿíà áîø³à èøëàðíè áàæàðèø. 88-ìîääà Âàñèéëèê Êåíãàøè µàð áèð âàñèéëèê µóäóäè àµîëèñèíèíã ñè¸ñèé, è³òèñîäèé âà èæòèìîèé òàðà³³è¸òèãà, øóíèíãäåê, ìàîðèô òàðà³³è¸òèãà äîèð àíêåòà èøëàá ÷è³àäè. Áîø Àññàìáëåÿ âàêîëàòèãà êèðàäèãàí µàð áèð âàñèéëèê µóäóäèíèíã áîø³àðóâ÷è µîêèìèÿòè ýñà øó àíêåòà àñîñèäà éèëëèê ìàúðóçà òóçèá, Áîø Àññàìáëåÿãà òà³äèì ³èëàäè. ÎÂÎÇ ÁÅÐÈØ 89-ìîääà 1. Âàñèéëèê Êåíãàøèíèíã µàð áèð àúçîñè áèòòà îâîçãà ýãà á´ëàäè. 2. Âàñèéëèê Êåíãàøèíèíã ³àðîðëàðè îâîç áåðèøäà µîçèð á´ëãàí âà ³àòíàøãàí Êåíãàø Àúçîëàðèíèíã ê´ï÷èëèãè îâîçè áèëàí ³àáóë ³èëèíàäè. ÒÀÐÒÈÁÎÒ 90-ìîääà 1. Âàñèéëèê Êåíãàøè ´çèíèíã òàðòèáîò ³îèäàëàðèíè, æóìëàäàí, ´ç Ðàèñèíè ñàéëàø òàðòèáèíè ³àáóë ³èëàäè. 2. Âàñèéëèê Êåíãàøèíèíã ìàæëèñëàðè çàðóðèÿòãà ³àðàá, ìàæëèñëàð Êåíãàø Àúçîëàðèíèíã ê´ï÷èëèãè òàëàáè áèëàí ÷à³èðèëèøèíè íàçàðäà òóòãàí òàðòèáîò ³îèäàëàðèãà ìóâîôè³ ÷à³èðèá òóðèëàäè. 25 XV ÁÎÁ ÊÎÒÈÁÈßÒ 97-ìîääà Êîòèáèÿò Áîø Êîòèáäàí âà Òàøêèëîòãà êåðàê á´ëàäèãàí õîäèìëàðäàí èáîðàò á´ëàäè. Áîø Êîòèá Õàâôñèçëèê Êåíãàøèíèíã òàâñèÿñèãà ìóâîôè³ Áîø Àññàìáëåÿ òîìîíèäàí òàéèíëàíàäè. Áîø Êîòèá Òàøêèëîòíèíã àñîñèé ìàúìóðèé ìàíñàáäîð øàõñè µèñîáëàíàäè. 98-ìîääà Áîø Êîòèá øóíäàé ëàâîçèìäà Áîø Àññàìáëåÿ, Õàâôñèçëèê Êåíãàøè, ȳòèñîäèé âà Èæòèìîèé Êåíãàø âà Âàñèéëèê Êåíãàøèíèíã ìàæëèñëàðèäà ³àòíàøàäè âà ´çèãà ìàçêóð îðãàíëàð òîìîíèäàí þêëàòèëàäèãàí áîø³à âàçèôàëàðíè áàæàðàäè. Áîø Êîòèá Òàøêèëîòíèíã èøè µà³èäàãè éèëëèê µèñîáîòíè Áîø Àññàìáëåÿãà òà³äèì ýòàäè. 99-ìîääà Áîø Êîòèá õàë³àðî òèí÷ëèê âà õàâôñèçëèêêà òàµäèä ñîëèøè ìóìêèí, äåá µèñîáëàãàí µàð ³àíäàé ìàñàëàíè Õàâôñèçëèê Êåíãàøèãà ìàúëóì ³èëèøãà µà³ëèäèð. 100-ìîääà 1. Áîø Êîòèá âà Êîòèáèÿò õîäèìëàðè ́ ç âàçèôàëàðèíè èæðî ýòà¸òãàíäà Òàøêèëîò ó÷óí áåãîíà áèðîðòà µàì µóêóìàò ¸êè µîêèìèÿòäàí ê´ðñàòìàëàð òàëàá ³èëìàñëèêëàðè ¸êè îëìàñëèêëàðè ëîçèì. Óëàð ´çëàðèíèíã ôà³àò Òàøêèëîò îëäèäà æàâîáãàð á´ëãàí õàë³àðî ìàíñàáäîð ñèôàòèäàãè îáð´ëàðèãà ïóòóð åòêàçàäèãàí µàð ³àíäàé õàòòè-µàðàêàòëàðäàí ñà³ëàíèøëàðè ëîçèì. 2. Òàøêèëîòíèíã µàð áèð Àúçîñè Áîø Êîòèá âà Êîòèáèÿò õîäèìëàðè âàçèôàëàðèíèíã õàë³àðî àµàìèÿòãà ýãà ýêàíèíè ³àòúèé µóðìàò ³èëèø âà óëàðãà ´ç âàçèôàëàðèíè èæðî ýòà¸òãàíäà òàúñèð ´òêàçèøãà µàðàêàò ³èëìàñëèê ìàæáóðèÿòèíè îëàäè. 101-ìîääà 1. Êîòèáèÿò õîäèìëàðèíè Áîø Àññàìáëåÿ òîìîíèäàí áåëãèëàíàäèãàí ³îèäàëàðãà ìóâîôè³ Áîø Êîòèá òàéèíëàéäè. 2. Èæòèìîèé âà ȳòèñîäèé Êåíãàøãà, Âàñèéëèê Êåíãàøèãà âà, çàðóðàòãà ³àðàá, Òàøêèëîòíèíã áîø³à îðãàíëàðèãà äîèìèé èøëàø ó÷óí çàðóð õîäèìëàð àæðàòèá áåðèëàäè. Áó õîäèìëàð Êîòèáèÿòíèíã áèð ³èñìèíè òàøêèë ³èëàäèëàð. 3. Õèçìàòãà ³àáóë ³èëèøäà âà õèçìàò øàðòëàðèíè áåëãèëàøäà, àñîñàí, èø÷àíëèê, áèëèìäîíëèê âà µàëîëëèêíèíã þêñàê äàðàæàäà á´ëèøèíè òàúìèíëàø çàðóðèÿòèäàí êåëèá ÷è³èø êåðàê. Õîäèìëàðíè ìóìêèí ³àäàð êåíãðî³ æó²ðîôèé àñîñäà òàíëàøíèíã ìóµèìëèãèãà ê´ïðî³ ýúòèáîð áåðèø êåðàê. 26 XVI ÁÎÁ ÒÓÐËÈ £ÎÈÄÀËÀÐ 102-ìîääà 1. Óøáó Íèçîì êó÷ãà êèðãàíèäàí êåéèí Òàøêèëîòíèíã µàð ³àíäàé Àúçîñè áèëàí òóçèëãàí µàð ³àíà³à øàðòíîìà âà µàð ³àíäàé õàë³àðî áèòèì áèðèí÷è èìêîíèÿò á´ëãàí µàìîíî Êîòèáèÿò òîìîíèäàí ³àéä ³èëèíèøè âà ÷îï ýòèëèøè ëîçèì. 2. Óøáó ìîääàíèíã 1-áàíäèãà ìóâîôè³ ³àéä ³èëèíìàãàí µàð ³àíäàé øàðòíîìà ¸êè õàë³àðî áèòèìäà ³àòíàøóâ÷è òîìîíëàðäàí µå÷ áèðè Áèðëàøãàí Ìèëëàòëàð Òàøêèëîòèíèíã îðãàíëàðèäàí áèðîðòàñèãà øóíäàé øàðòíîìà ̧ êè áèòèìíè àñîñ ³èëèá ê´ðñàòà îëìàéäè. 103-ìîääà Òàøêèëîò Àúçîëàðèíèíã óøáó Íèçîìäàí êåëèá ÷è³àäèãàí ìàæáóðèÿòëàðè óëàðíèíã áîø³à áèðîð õàë³àðî áèòèìäàí êåëèá ÷è³àäèãàí ìàæáóðèÿòëàðèãà çèä á´ëèá ³îëãàí òà³äèðäà, Òàøêèëîò Àúçîëàðèíèíã óøáó Íèçîì á´éè÷à îëãàí ìàæáóðèÿòëàðè óñòóí êó÷ãà ýãà á´ëàäè. 104-ìîääà Áèðëàøãàí Ìèëëàòëàð Òàøêèëîòè ´ç Àúçîëàðèäàí µàð áèðèíèíã µóäóäèäà ´ç âàçèôàëàðèíè áàæàðèø âà ´ç ìà³ñàäëàðèãà ýðèøèø ó÷óí çàðóð á´ëèá ³îëèøè ìóìêèí á´ëãàí µó³ó³ ëำàòèäàí ôîéäàëàíàäè. 105-ìîääà 1. Áèðëàøãàí Ìèëëàòëàð Òàøêèëîòè ́ ç Àúçîëàðèäàí µàð áèðèíèíã µóäóäèäà ́ ç ìà³ñàäëàðèãà ýðèøèø ó÷óí çàðóð á´ëãàí èìòè¸ç âà äàõëñèçëèêëàðäàí ôîéäàëàíàäè. 2. Òàøêèëîò Àúçîëàðèíèíã âàêèëëàðè âà óíèíã ìàíñàáäîð øàõñëàðè òàøêèëîò ôàîëèÿòèãà àëî³àäîð á´ëãàí âàçèôàëàðèíè ìóñòà³èë áàæàðèø ó÷óí çàðóð á´ëãàí èìòè¸ç âà äàõëñèçëèêëàðäàí ôîéäàëàíàäèëàð. 3. Áîø Àññàìáëåÿ óøáó ìîääàíèíã 1- âà 2-áàíäëàðèíè òàòáè³ ýòèø µîëàòëàðèíè àíè³ëàìî³ ó÷óí òàâñèÿëàð áåðèøè, øóíèíãäåê, Òàøêèëîò Àúçîëàðèãà øó ìà³ñàääà Êîíâåíöèÿëàð òàêëèô ýòèøè ìóìêèí. 27 ÕVII ÁÎÁ ¤ÒÈØ ÄÀÂÐÈÄÀÃÈ ÕÀÂÔÑÈÇËÈÊ ÒÀÄÁÈÐËÀÐÈ 106-ìîääà Áóíäàí áó¸í, 43-ìîääàäà ýñëàòèá ´òèëãàí âà, Õàâôñèçëèê Êåíãàøè ôèêðè÷à, óíèíã 42-ìîääàñèãà ìóâîôè³ ́ ç âàçèôàëàðèíè àìàëãà îøèðà áîøëàø èìêîíèÿòèíè áåðàäèãàí ìàõñóñ áèòèìëàð êó÷ãà êèðãóí÷à 1943 éèë 30 îêòÿáðäà Ìîñêâàäà èìçîëàíãàí Ò´ðò Äàâëàò Äåêëàðàöèÿñè ³àòíàø÷èëàðè âà Ôðàíöèÿ øó Äåêëàðàöèÿíèíã 5-áàíäèäàãè ³îèäàëàðãà ìóâîôè³, õàë³àðî òèí÷ëèê âà õàâôñèçëèêíè ñà³ëàø ó÷óí ³àíäàé ÷îðàëàð çàðóð á´ëèá ³îëñà, Òàøêèëîò íîìèäàí áèðãàëèêäà øóíäàé ÷îðàëàð ê´ðèø ìà³ñàäèäà áèð-áèðëàðè áèëàí âà, çàðóð á´ëãàí òà³äèðäà, Òàøêèëîòíèíã áîø³à Àúçîëàðè áèëàí ìàñëàµàòëàøàäèëàð. 107-ìîääà Óøáó Íèçîì Èêêèí÷è æàµîí óðóøè òóôàéëè òåãèøëè µóêóìàòëàðíèíã øó óðóø äàâîìèäà óøáó Íèçîìíè èìçîëàãàí äàâëàòëàðäàí µàð ³àíäàéèíèíã äóøìàíè á´ëãàí µàð ³àíäàé äàâëàòãà íèñáàòàí àìàëãà îøèðãàí ¸êè îøèðèëèøèíè ìàú³óëëàãàí ÷îðàëàðèíè àñëî þðèäèê êó÷äàí ìàµðóì ³èëìàéäè, øóíèíãäåê, áóíäàé ÷îðàëàðíè ³´ëëàøèãà ò´ñ³èíëèê ³èëìàéäè.