Ovidio metamorfosis, Apuntes de Filología Clásica

¡Descarga Ovidio metamorfosis y más Apuntes en PDF de Filología Clásica solo en Docsity! LIBER PRIMUS. DAFNE Primus amor Phoebi Daphne Peneia, quem non fors ignara dedit, sed saeva Cupidinis ira, Delius hunc nuper, victa serpente superbus, 455 viderat adducto flectentem cornua nervo 'quid' que 'tibi, lascive puer, cum fortibus armis?' dixerat: 'ista decent umeros gestamina nostros, qui dare certa ferae, dare vulnera possumus hosti, qui modo pestifero tot iugera ventre prementem 460 stravimus innumeris tumidum Pythona sagittis. tu face nescio quos esto contentus amores inritare tua, nec laudes adsere nostras!' filius huic Veneris 'figat tuus omnia, Phoebe, te meus arcus' ait; 'quantoque animalia cedunt 465 cuncta deo, tanto minor est tua gloria nostra.' dixit et eliso percussis aere pennis inpiger umbrosa Parnasi constitit arce 2 inque patris blandis haerens cervice lacertis 'da mihi perpetua, genitor carissime,' dixit 'virginitate frui: dedit hoc pater ante Dianae.' Ille quidem obsequitur, sed te decor iste quod optas esse vetat, votoque tuo tua forma repugnat: 490 Phoebus amat visaeque cupit conubia Daphnes, quodque cupit, sperat, suaque illum oracula fallunt, utque leves stipulae demptis adolentur aristis, ut facibus saepes ardent, quas forte viator vel nimis admovit vel iam sub luce reliquit, 495 sic deus in flammas abiit, sic pectore toto uritur et sterilem sperando nutrit amorem. spectat inornatos collo pendere capillos et 'quid, si comantur?' ait. videt igne micantes sideribus similes oculos, videt oscula, quae non 500 est vidisse satis; laudat digitosque manusque 6 bracchiaque et nudos media plus parte lacertos; si qua latent, meliora putat. fugit ocior aura illa levi neque ad haec revocantis verba resistit: 'nympha, precor, Penei, mane! non insequor hostis; 505 nympha, mane! sic agna lupum, sic cerva leonem, sic aquilam penna fugiunt trepidante columbae, hostes quaeque suos: amor est mihi causa sequendi! me miserum! ne prona cadas indignave laedi Plura locuturum timido Peneia cursu fugit cumque ipso verba inperfecta reliquit, tum quoque visa decens; nudabant corpora venti, obviaque adversas vibrabant flamina vestes, et levis inpulsos retro dabat aura capillos, 530 auctaque forma fuga est. sed enim non sustinet ultra perdere blanditias iuvenis deus, utque movebat ipse Amor, admisso sequitur vestigia passu. 10 ut canis in vacuo leporem cum Gallicus arvo vidit, et hic praedam pedibus petit, ille salutem; 535 alter inhaesuro similis iam iamque tenere sperat et extento stringit vestigia rostro, alter in ambiguo est, an sit conprensus, et ipsis morsibus eripitur tangentiaque ora relinquit: sic deus et virgo est hic spe celer, illa timore. 540 Qui tamen insequitur pennis adiutus Amoris, ocior est requiemque negat tergoque fugacis inminet et crinem sparsum cervicibus adflat. viribus absumptis expalluit illa citaeque victa labore fugae spectans Peneidas undas 545 'fer, pater,' inquit 'opem! si flumina numen habetis qua nimium placui, mutando perde figuram!' [quae facit ut laedar mutando perde figuram.] Vix prece finita torpor gravis occupat artus: mollia cinguntur tenui praecordia libro, 550 12 finierat Paean: factis modo laurea ramis adnuit utque caput visa est agitasse cacumen. LIBER VIII. PHILEMON ET BAUCIS Amnis ab his tacuit. factum mirabile cunctos moverat: inridet credentes, utque deorum spretor erat mentisque ferox, Ixione natus 'ficta refers nimiumque putas, Acheloe, potentes 615 esse deos,' dixit 'si dant adimuntque figuras.' obstipuere omnes nec talia dicta probarunt, ante omnesque Lelex animo maturus et aevo, sic ait: 'inmensa est finemque potentia caeli non habet, et quicquid superi voluere, peractum est, 620 quoque minus dubites, tiliae contermina quercus 16 collibus est Phrygiis, modico circumdata muro: ipse locum vidi; nam me Pelopeia Pittheus misit in arva suo quondam regnata parenti. haud procul hinc stagnum est, tellus habitabilis olim, 625 nunc celebres mergis fulicisque palustribus undae; Iuppiter huc specie mortali cumque parente venit Atlantiades positis caducifer alis. mille domos adiere locum requiemque petentes, mille domos clausere serae; tamen una recepit, 630 quodque suus coniunx riguo conlegerat horto, truncat holus foliis; furca levat illa bicorni sordida terga suis nigro pendentia tigno, servatoque diu resecat de tergore partem 650 exiguam sectamque domat ferventibus undis. Interea medias fallunt sermonibus horas sentirique moram prohibent. erat alveus illic fagineus, curva clavo suspensus ab ansa: 20 is tepidis inpletur aquis artusque fovendos 655 accipit. in medio torus est de mollibus ulvis inpositus lecto sponda pedibusque salignis. vestibus hunc velant, quas non nisi tempore festo sternere consuerant: sed et haec vilisque vetusque vestis erat, lecto non indignanda saligno. 660 accubuere dei. mensam succincta tremensque ponit anus, mensae sed erat pes tertius inpar: testa parem fecit; quae postquam subdita clivum sustulit, aequatam mentae tersere virentes. ponitur hic bicolor sincerae baca Minervae 665 conditaque in liquida corna autumnalia faece intibaque et radix et lactis massa coacti ovaque non acri leviter versata favilla, omnia fictilibus. post haec caelatus eodem sistitur argento crater fabricataque fago 670 22 ille celer penna tardos aetate fatigat eluditque diu tandemque est visus ad ipsos confugisse deos: superi vetuere necari "di" que "sumus, meritasque luet vicinia poenas 690 inpia" dixerunt; "vobis inmunibus huius esse mali dabitur. modo vestra relinquite tecta ac nostros comitate gradus et in ardua montis ite simul!" parent et dis praeeuntibus ambo 693a membra levant baculis tardique senilibus annis nituntur longo vestigia ponere clivo. 695 tantum aberant summo, quantum semel ire sagitta missa potest: flexere oculos et inhospita tecta 696a mersa vident quaeruntque ubi sint pia culmina villae: sola loco stabat, quae dis fuit hospita magnis. dumque ea mirantur, dum deflent fata suorum, illa vetus, dominis etiam casa parva duobus 700 26 vertitur in templum (furcas subiere columnae, stramina flavescunt), aurataque tecta videntur, caelataeque fores, adopertaque marmore tellus. talia tum placido Saturnius edidit ore: "dicite, iuste senex et femina coniuge iusto 705 digna, quid optetis!" cum Baucide pauca locutus iudicium superis aperit commune Philemon: "esse sacerdotes delubraque vestra tueri "cura deum di sint, et qui coluere, colantur."' LIBER IV. PRIAMUS ET THISBE E quibus una levi deducens pollice filum 'dum cessant aliae commentaque sacra frequentant, nos quoque, quas Pallas, melior dea, detinet' inquit, 30 'utile opus manuum vario sermone levemus 40 perque vices aliquid, quod tempora longa videri non sinat, in medium vacuas referamus ad aures!' dicta probant primamque iubent narrare sorores. illa, quid e multis referat (nam plurima norat), cogitat et dubia est, de te, Babylonia, narret, 45 Derceti, quam versa squamis velantibus artus stagna Palaestini credunt motasse figura, an magis, ut sumptis illius filia pennis extremos albis in turribus egerit annos, nais an ut cantu nimiumque potentibus herbis 50 verterit in tacitos iuvenalia corpora pisces, donec idem passa est, an, quae poma alba ferebat ut nunc nigra ferat contactu sanguinis arbor: hoc placet; hanc quoniam vulgaris fabula non est, talibus orsa modis lana sua fila sequente: 55 'Pyramus et Thisbe, iuvenum pulcherrimus alter, 32 inque vices fuerat captatus anhelitus oris, "invide" dicebant "paries, quid amantibus obstas? quantum erat, ut sineres toto nos corpore iungi 75 aut, hoc si nimium est, vel ad oscula danda pateres? nec sumus ingrati: tibi nos debere fatemur, quod datus est verbis ad amicas transitus auris." talia diversa nequiquam sede locuti sub noctem dixere "vale" partique dedere 80 oscula quisque suae non pervenientia contra. postera nocturnos Aurora removerat ignes, solque pruinosas radiis siccaverat herbas: ad solitum coiere locum. tum murmure parvo multa prius questi statuunt, ut nocte silenti 85 fallere custodes foribusque excedere temptent, cumque domo exierint, urbis quoque tecta relinquant, neve sit errandum lato spatiantibus arvo, 36 conveniant ad busta Nini lateantque sub umbra arboris: arbor ibi niveis uberrima pomis, 90 ardua morus, erat, gelido contermina fonti. pacta placent; et lux, tarde discedere visa, praecipitatur aquis, et aquis nox exit ab isdem. 'callida per tenebras versato cardine Thisbe egreditur fallitque suos adopertaque vultum 95 pervenit ad tumulum dictaque sub arbore sedit. et scelerata fero consumite viscera morsu, o quicumque sub hac habitatis rupe leones! 115 sed timidi est optare necem." velamina Thisbes tollit et ad pactae secum fert arboris umbram, utque dedit notae lacrimas, dedit oscula vesti, "accipe nunc" inquit "nostri quoque sanguinis haustus!" quoque erat accinctus, demisit in ilia ferrum, 120 nec mora, ferventi moriens e vulnere traxit. 40 ut iacuit resupinus humo, cruor emicat alte, non aliter quam cum vitiato fistula plumbo scinditur et tenui stridente foramine longas eiaculatur aquas atque ictibus aera rumpit. 125 arborei fetus adspergine caedis in atram vertuntur faciem, madefactaque sanguine radix puniceo tinguit pendentia mora colore. Ecce metu nondum posito, ne fallat amantem, illa redit iuvenemque oculis animoque requirit, 130 quantaque vitarit narrare pericula gestit; utque locum et visa cognoscit in arbore formam, sic facit incertam pomi color: haeret, an haec sit. dum dubitat, tremebunda videt pulsare cruentum membra solum, retroque pedem tulit, oraque buxo 135 pallidiora gerens exhorruit aequoris instar, quod tremit, exigua cum summum stringitur aura. 42 heu sola poteras, poteris nec morte revelli. hoc tamen amborum verbis estote rogati, 155 o multum miseri meus illiusque parentes, ut, quos certus amor, quos hora novissima iunxit, conponi tumulo non invideatis eodem; at tu quae ramis arbor miserabile corpus nunc tegis unius, mox es tectura duorum, 160 signa tene caedis pullosque et luctibus aptos semper habe fetus, gemini monimenta cruoris." dixit et aptato pectus mucrone sub imum incubuit ferro, quod adhuc a caede tepebat. vota tamen tetigere deos, tetigere parentes; 165 nam color in pomo est, ubi permaturuit, ater, quodque rogis superest, una requiescit in urna.' 46