son apuntos del autor bernardo atxaga, Apuntes de Euskera

¡Descarga son apuntos del autor bernardo atxaga y más Apuntes en PDF de Euskera solo en Docsity! 18/4/24, 18:59 literatura about:blank 1/1 1 2 3 4 5 1. BIZITZA: joseba irazu garmedia deitzen da baina bernardo atxaga ezizena du. 1951an asteasun jaioa zen. lehen ikasketak asteasun eta andoiainen egin zituen baina batxilergoa donosan. bilbon, ekonomiaren ikaskuntza eduki zuen. han, hainbat idazle ezagutu zituen, famatuena ares izan zen. 1977an idaztek bizitzeko erabakia hartu zuen, eta banku batean lan egin zuen. po bandaren partaidea da, bartzelonara joan zen filosofia-ikasketak egitera. 1983an euskal herrira itzuli zen, eta 1988an obabakoak idatzi zuen. 2. NARRATIBA: autoreen artean krikaren arreta eta interesa irabazi du. aztertuena eta krikatzaileena da. lehen literaturaren bidea: el norte de caslla testua jarri zuen egunkari batean. atxagaren prosazko kreazio- lana banandu du krikak: literatura fantaskoa: obabaren aldia ( lan garrantzitsuak ) literatura errealista: pertsonaiak ardatz dituzten obrak dira literatura post-abanguardista, haur literatura - LAN GARRANTZITZUENAK/ NARRATIBA - 1972an publikatu zituen, bi lanak: borobila eta puntua eta oskar edo nola egin behar den publizitaterako prospektu berri bat. 1975-1980 and ustela eta po aldizkarietan kolaborazio- lan idatzi zituen. - ziutateaz ( 1976) : eleberri abanguardista, poesia eta antzerkia da. narrazioaren eta lirikaren arteko mugak gurutzako egiten dira autorearen etorriaren arabera. giro bitxia du, protaginista eromenaren arrasotoa dute, edota izaki baztertuak dira guzak. - camilo lizardi erretorearen etxean aurkitutako gutunaren azalpena( 1982), bi leer jaso nituen oso denbora gutxian ( 1984), sugeak txoriari begiratzen dionean ( 1984), bi anai( 1895) EZAUGARRIAK: bi zatan desberdin ditu. lehen partean 6 ipuin, beraien artean ez dago loturik. bigarren partean 11 ipuinez osatua, baina loturak dute beraien artean, 9 aldiz tartekatzen den beste istorio nagusi bat beraien artean trama eta zentzua daukate. 26 narraziok osatutako bilduma. danak fantaskoak bat ezik. idazlearen fantasiazko mundua, bi eszenatoki edo gertaleku daude: obabakoak ( asmatutako izena da, bueno kanta batek hartutako leloa da) eta hamburgo ( bi mundu imaginario horien uztartzea gertatzen da) nabaria da euska herrikoa ahozko literatura inspirazio iturritan. hizkuntzaren erabilerari dagokienean, maisu da era askotako hizkera desberdinak sortzen ditu. LIT.ERREALISTA: heldutasunaren betean sortuak dira. lanak: behi euskaldun baten memoriak(1991), gizona bere bakarkadean( 1993), zeru horiek (1995), sara izeneko gizona ( 1996), soinujolearen semea(2004) POST- ABANGOARDISTA: haur-literatura da. ekarria ez da laburra, maila apalagoak ditu. lanak: nikolasaren abenturak eta kalenturak(1980), ramuntxo detekbea(1980), henry bengoa inventarium(1987), groenlandiako lezioa(1998). zertan datza abangordismoa eta surrealismoa: abangoardismoa, xx mende hasierako mugimendu literario kontra altxatu zena eta garaiko joerei aurrea hartu nahi zutenak. gerozk, jarduera bide urratzaile eta aurrerazaleei esan diete. surrealismoa, lehen mundu gerraren ondoren sortutako mugimendu literario eta arsikoa da. Psikoanalisiaren teoria oinarritzen da. surrealismoak erreala dena automasmo psikikoaz gainditu. zeri deritzo pasche teknika literatura: atxaga bere lanetan erabiltzen duen teknika mota bat da. teorioriaren helburua, hau da, kontakizun baten haria zaka bezala ematea. kontakera bat beste kontakizun paralelo baten bidez bata besteare jasten duen bitartean, guzz osotasunean kendu arte teknika literario honek beste izen berezien ere ezagutzen da: adabazi literatura OLERKIGINTZA: poema gehienak biltzen dituen eopian(1979). trikuena poema ere, laburra eta bere poema ulertzeko ona da. - ezaugarriak: xx.mendearen hasierako abangoardien bidea erakusteko modurik egokiena da. poesia sozialari eta poesia existentzialari bizkar ematen dio. poesia senmentalaren arrastorik ere ez aurki daiteke. ironia agertzen da, pertsonifikazioa, metafora, antesis, harria→ harea. aresren harria, poetak bere mailuz zizelketzen duen harria kolpez herria esnatzeko zerabilena da. baina honek, harea bihurtu da, denboraren etengabeko iragana eta gune izatearen deuseza irudikatzen duen harea., irudien pilaketa da, ezaugarri nabarmena. TRIKUA: egilea: kopiar lo otro, gaia: trikuari buruz, negua amaitu da eta gose dago, bere erresuman dafgo beste animali batzukin eta batbatean, bere erresuma zeharakatzen du muga( errepidea→ beste mundu batera pasatzen da→ gizakiak dagoen lekura joaten da) → arriskua dago trikua negua ondoren, janaria bila eta bere mugak joaten da joatean da gizakiaren lekura eta ez da konturatzen arriskua dagoela.- egitura: bertsoz idatzita, ez du rimarik, silaba kopurua ez dauka finkorik ezta egitura, egitura librea da→ poesia modernoa ezaugarriak: poesia vanguardista, 3 pertsonak idatzita.- literatura baliabideak;metafora ( trikua→ euskera ) ,errepikapena ( marraskilo… zer putsu…. marraskilo… HAREA: idazlea: teoria, gaia: areari buruz poema du, leku askotan ikasten du, esanahi desberdina du, harria bihurtzen du area, harea desegin egiten da, bekotasunaren kontra, ez gara ezer, desagertu ahal gara .- egitura:bertsoz idatzita, ez du rimarik, silaba kopurua ez dauka finkorik ezta egitura, egitura librea da→ poesía modernoa , ezaugarriak: poesia abanguardista, literatura baliabideak: metafora ( área→ denboraren joan etorria, balio gutxi edukitzea ), errepikapena, pertsonifikazioa ( harea anonimo) , komparazioa NEGUKOA: idazlea, gaia,egitura: bertsoz idatzita, ez du rimarik, silaba kopurua ez dauka finkorik ezta egitura, egitura librea da→ poesia modernoa.- ezaugarriak: metafora, harriaren kontrakoa, harea bere ingurua deskribatzen d eta dana ikusten du, gogorrak azkenean desegin ahal dira , poesia abanguardista.- literatura baliabideak: errepikapen borobil moduan