EGZAMIN ÓSMOKLASISTY, Schematy z Biologia

Pobierz EGZAMIN ÓSMOKLASISTY i więcej Schematy w PDF z Biologia tylko na Docsity! EGZAMIN ÓSMOKLASISTY od roku szkolnego 2021/2022 BIOLOGIA Przykładowy arkusz egzaminacyjny (OBIP-C00) Czas pracy: 90 minut GRUDZIEŃ 2020 Centralna Komisja Egzaminacyjna Warszawa 2020 Strona 2 z 20 Zadanie 1. (0‒2) Kamil wykonał doświadczenie, aby sprawdzić, czy podczas fermentacji alkoholowej wytwarzany jest dwutlenek węgla. Schemat poniżej ilustruje doświadczenie Kamila. 1.1. Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź A albo B i jej uzasadnienie spośród 1. albo 2. W przedstawionym na rysunku doświadczeniu próbę kontrolną stanowi A. zestaw I, ponieważ 1. drożdże mają zapewnione optymalne warunki do przeprowadzania fermentacji. B. zestaw II, 2. sprawdza on, czy do zmętnienia wody wapiennej wystarcza dostęp do atmosferycznego CO2. 1.2. Określ, czy drożdże produkują CO2 w procesie fermentacji. Odpowiedź uzasadnij. Wykorzystaj wyniki doświadczenia przeprowadzonego przez Kamila. ................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................ przejrzysta woda wapienna zmętniała woda wapienna drożdże ciepła woda drożdże ciepła woda cukier Zestaw I Zestaw II Strona 5 z 20 Zadanie 4. (0‒1) Poniżej przedstawiono cztery drzewa iglaste, które rosną w Polsce. A. B. C. D. Na podstawie: podlaskiogrod.pl/Gatunki-roslin/Sosnowate; arboretum.sggw.pl; www.biolib.de; pl.wikipedia.org Na którym zdjęciu przedstawiono jedyne drzewo iglaste w Polsce zrzucające liście na zimę? Wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych. A. zdjęcie 1. B. zdjęcie 2. C. zdjęcie 3. D. zdjęcie 4. Strona 6 z 20 Zadanie 5. (0‒1) Poniżej przedstawiono opis pewnej rośliny zarodnikowej. Ta zimozielona roślina wytwarza długie, płożące się po ziemi pędy, z których wychodzą korzenie utrzymujące roślinę w podłożu. Pędy są gęsto ulistnione, a liście  łuskowate i wąskie. Na szczytach pędów znajdują się kłosy zarodnionośne. Dokończ zdanie. Wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych. Opisana roślina należy do A. mszaków. B. paprociowych. C. skrzypowych. D. widłakowych. Zadanie 6. (0‒1) Na zdjęciu przedstawiono zwierzę bezkręgowe. Źródło: Iwatsubo H (2013) Records of five species of pandalid shrimps (Decapoda: Pandalidae) from Yoron-jima Island, Kagoshima Prefecture, southern Japan. Nature of Kagoshima 39:85–89. Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź A albo B i jej uzasadnienie spośród 1., 2. albo 3. Przedstawione na zdjęciu zwierzę należy do A. skorupiaków, ponieważ ma 1. trzy wyodrębnione części ciała: głowę, tułów, odwłok. 2. liczne odnóża służące do pływania lub kroczenia. B. pajęczaków, 3. pancerz zbudowany z chityny. Strona 7 z 20 Zadanie 7. (0‒2) W porównaniu z powietrzem woda stawia dużo większy opór poruszającym się w niej zwierzętom. U większości ryb kostnoszkieletowych w jamie brzusznej występuje pęcherz pławny, który jest wypełniony mieszaniną gazów. Ich skład i ciśnienie mogą się zmieniać. 7.1. Podaj dwie cechy budowy zewnętrznej ryb, które służą zmniejszaniu oporu wody podczas pływania. 1. ............................................................................................................................................ 2. ............................................................................................................................................ 7.2. Spośród oznaczeń literowych A–D wybierz i zapisz literę wskazującą na pęcherz pławny, oraz określ jego funkcję u ryb. Źródło: blog.oyama-medaka-center.com Oznaczenie literowe: ............................................................................................................... Funkcja: ................................................................................................................................... C D A B Strona 10 z 20 Zadanie 10. (0‒1) Funkcjami układu pokarmowego człowieka są m.in. trawienie i wchłanianie strawionego pokarmu. Oceń prawdziwość podanych zdań. Wybierz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, albo F – jeśli jest fałszywe. Trawienie białka rozpoczyna się w dwunastnicy. P F Produkty trawienia białek, tłuszczów i cukrów dostają się do krwi i limfy w jelicie cienkim. P F Zadanie 11. (0‒1) Uczniowie postanowili, że podczas lekcji wychowania fizycznego, wykonają pomiar zmian tętna u chłopców, którzy robią przysiady. Zdecydowali, że podzielą ośmiu ćwiczących na dwie grupy. Czterech wykona 20 przysiadów w ciągu minuty, a pozostałych czterech w tym czasie będzie stać w bezruchu. Pomiar tętna będzie robiony bezpośrednio przed i po ćwiczeniach u każdego z uczestników badania. Rozstrzygnij, czy tak zaplanowane badanie pozwoli ustalić, czy wysiłek fizyczny powoduje zmianę wartości tętna. Odpowiedź uzasadnij. Rozstrzygnięcie: ...................................................................................................................... Uzasadnienie: ......................................................................................................................... ................................................................................................................................................ Strona 11 z 20 Zadanie 12. (0‒1) Na poniższych rysunkach przedstawiono zmiany zachodzące w klatce piersiowej podczas wentylacji płuc. Źródło: open.oregonstate.education/aandp/chapter/22-3-the-process-of-breathing/ Określ, na którym rysunku (A czy B) przedstawiono wdech. Odpowiedź uzasadnij. Wdech przedstawia rysunek: .................................................................................................. Uzasadnienie: ......................................................................................................................... ................................................................................................................................................ Rysunek B Rysunek A Strona 12 z 20 Zadanie 13. (0‒2) Do zakażenia laseczkami tężca dochodzi najczęściej przez uszkodzoną skórę. Jeśli skaleczona osoba miała kontakt z glebą, w której występują te bakterie, jest duże prawdopodobieństwo zachorowania. Z tego powodu wykonuje się szczepienia przeciwko tężcowi. Można je wykonać także już po kontakcie rany z glebą, jeśli taka osoba nie była wcześniej zaszczepiona. 13.1. Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź A albo B i jej uzasadnienie spośród 1., 2. albo 3. Szczepienie przeciwko tężcowi po kontakcie rany z glebą A. musi być wykonane niezwłocznie, ponieważ 1. objawy tężca pojawiają się po wielu miesiącach. 2. odporność wrodzona jest wystarczająca do zwalczenia choroby. B. może być wykonane w dowolnym momencie, 3. odporność nabyta powinna się pojawić przed objawami choroby. 13.2. Wyjaśnij, dlaczego profilaktyczne szczepienia przeciwko tężcowi powtarza się co 10 lat. W odpowiedzi uwzględnij zjawisko pamięci układu odpronościowego. ................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................ Zadanie 14. (0–1) Adam od kilku dni źle się czuł. Poszedł do lekarza. Pediatra stwierdził bakteryjne zapalenie gardła i przepisał antybiotyk, który Adam powinien brać 1 tabletkę co 12 godzin przez 10 dni. Już po 4 dniach terapii Adam poczuł się lepiej i zapomniał brać leki. Wyjaśnij, dlaczego Adam, mimo braku objawów choroby, powinien był przyjmować antybiotyki jeszcze przez 6 dni. ................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................ Strona 15 z 20 Zadanie 19. (0‒2) Na rysunkach przedstawiono budowę stóp szympansa i człowieka. Uwaga: Nie zachowano skali wielkości stóp. Na podstawie: www.wiw.pl/biologia/Ewolucjonizm/EwolucjaCzlowieka Podaj po jednej widocznej na rysunku charakterystycznej cesze budowy stopy szympansa i stopy człowieka. Określ znaczenie adaptacyjne tych cech dla sposobu poruszania się wymienionych gatunków. Cecha budowy stopy szympansa: ........................................................................................... Znaczenie adaptacyjne cechy dla poruszania się: .................................................................. ................................................................................................................................................ Cecha budowy stopy człowieka: ............................................................................................. Znaczenie adaptacyjne cechy dla poruszania się: .................................................................. ................................................................................................................................................ stopa człowieka stopa szympansa Strona 16 z 20 Zadanie 20. (0‒1) Na zdjęciu przedstawiono trawę z gatunku Vulpia myuros. Rośliny te wytwarzają i wydzielają do gleby związki hamujące wzrost innych roślin, z którymi konkurują o wodę i sole mineralne. Wykazano, że związki te nie mają toksycznego działania wobec roślin z rodzaju Vulpia. Zaobserwowano także, że wraz ze wzrostem zagęszczenia populacji tych traw spada ich rozrodczość. Na podstawie: An i wsp. (1997) Phytotoxicity of Vulpia Residues: I. Investigation of Aqueous Extracts. J Chem Ecol 23, 1979–1995.; www.preservons-la-nature.fr Wyjaśnij, dlaczego wzrost zagęszczenia populacji tej trawy jest przyczyną spadku jej rozrodczości. ................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................ Strona 17 z 20 Zadanie 21. (0‒2) Ropucha olbrzymia Rhinella marina, pokazana na zdjęciu, została sprowadzona do Australii, aby chronić uprawy trzciny cukrowej przed szkodnikami. Zaobserwowano, że ze wzrostem liczby tych ropuch maleje liczba populacji szkodników, takich jak chrząszcze, termity i mrówki. Są one pokarmem nie tylko dla ropuch, ale także rodzimych gatunków w Australii. Okazało się też, że ropucha produkuje toksyny, które są śmiertelne dla zjadających ją kręgowców. Żeby ograniczyć liczebność populacji obcej ropuchy, zarażano je pewnym gatunkiem nicienia. Przedostawał się on do płuc ropuchy i utrudniał jej wymianę gazową. Zmniejszyło to przeżywalność ropuch i ograniczyło ich tempo wzrostu. Na podstawie: K. Najberek, W. Solarz (2016) Gatunki obce. Przyczyny inwazyjnych zachowań i sposoby zwalczania, „KOSMOS” 65(1): 81–91 Nauka w Polsce (pap.pl) 21.1. Na podstawie tekstu uzasadnij, że wprowadzenie obcego gatunku do środowiska może przynieść więcej szkód niż pożytku. ................................................................................................................................................ .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... 21.2. Dokończ zdanie. Wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych. Wzrost śmiertelności wśród ropuch zarażonych nicieniem był efektem A. drapieżnictwa. B. mutualizmu. C. komensalizmu. D. pasożytnictwa.