egzamin - pytania do egzaminu, Egzaminy z Psychologia

Pobierz egzamin - pytania do egzaminu i więcej Egzaminy w PDF z Psychologia tylko na Docsity! ZAGADNIENIA DO EGZAMINU (K.Haponiuk) INTERWENCJA KRYZYSOWA 8 1. Definicja kryzysu psychologicznego (Płużek 1991, Sęk 1971, Kubacka-Jasiecka 2002). 10-11 2. Definicja interwencji kryzysowej. 12 3. Czynniki istotne w rozpoznawaniu kryzysu wg Parad 1965. 13 4. Czynniki charakteryzujące kryzys wg Puryeara (1979). 29 10. Przebieg i fazy reakcji stresowej wg Sugarmana. 30 11. Fazy reakcji stresowej wg Marino. 31 12. Rodzaje kryzysów ze względu na treść (jakie wyróżniamy i ich charakterystyka)? * kryzysy sytuacyjne i traumatyczne * kryzysy katastroficzne (środowiskowe) * kryzysy rozwoju i przemiany w biegu życia Y kryzysy rodzinne i małżeńskie * kryzysy egzystencjonalne KRYZYSY SYTUACYJNE * kryzysy sytuacyjne — pojawiają się, gdy człowiek spotyka się z jakimś niecodziennym zdarzeniem, z którym nie jest w stanie sobie poradzić ani go kontrolować Zdarzenia traumatyczne z" - = Katastrofy naturalne (huragany, Katastrofy spowodowane trzęsienia ziemi powodzie) przez człowieka (wypadki lotnicze, drogowe, pożary) Przemoc między ludźmi = z Bu Przemoc strukturalnie Czyny Przestępstwa zorganizowana (wojny. kryminalne polityczne (uprowadzenia tortury) 0 zabójstwa) W rodzinie (przemoc nadużycia Poza rodziną (przemoe, fizyczna, seksualne) gwalty napady, rozboje) CELE INTERWENCJI KRYZYSOWEJ W MIEJSCACH KATASTROF NATURALNYCH * Integracja z działającymi już służbami systemami pomocy, sztabami kryzysowymi służbami itp. * Oszacowanie rozmiarów katastrofy, strat materialnych i ludzkich, potrzeb pomocy oraz zasobów miejscowych v Oszacowanie rozmiarów katastrofy, strat materialnych i ludzkich, potrzeb pomocy oraz zasobów miejscowych v Sporządzenie długofalowego programu pomocy psychologicznej ofiarom i całej społeczności kryzysy rozwojowe, normatywne, czyli takie, które przechodzi większoś KRYZYSY ROZWOJOWE ść ludzi, związane m.in. z okresem dojrzewania, syndromem pustego gniazda czy przejściem na emeryturę. KRYZYSY EGZYSTENCJONALNE kryzysy egzystencjalne — towarzyszą ludziom, gdy przeżywają wewnętrzny konflikt i silne lęki. Często łączą się z przekonaniem, że zmarnowaliśmy życie, podjęliśmy złe decyzje, a w uczuciach dominuje poczucie winy: KRYZYSY PRZEMIANY W BIEGU ZYCIA kryzys wieku średniego, „połowy życia” albo przełomu życia — Jung opisuje kryzys dotyczący okresu tzw. „zenitu życia” w wieku między 35 a 45 r. życia: „Człowiek znajduje się wtedy w zenicie swoich możliwości, zdobywa dość duży stopień dojrzałości, ale już powoli zaczyna schodzi: się do wieczora życia” (Juna). 36 18. Stadia rozwoju wg Ericsona. STADIA ROZWOJU WG ERICSONA CENA 0- 1,5 roku LJ 1,5- 3 lat 3- 6 lat Okres szkolny Adolescencja Wczesna dorosłość Średnia dorosłość Późna dorosłość ZDOBYWANIE ZAUFANIA- BRAK ZAUFANIA POCZUCIE AUTONOMII — WSTYD, NIEPEWNOŚĆ ROZWIJANIE INICJATYWY — POCZUCIE WINY PRACOWITOŚĆ — POCZUCIE NIŻSZOŚCI POCZUCIE TOŻSAMOŚCI — POMIESZANIE RÓL INTYMNOŚĆ - IZOLACJA TWORZENIE CZEGOŚ - STAGNACJA INTEGRALNOŚĆ EGO — ROZPACZ jć do popołudnia życia zbliżając NADZIEJA SIŁA WOLI OSIĄGANIE WARTOŚCIOWYCH CELÓW WSPÓŁZAWODNICTWO ZDOLNOŚĆ DO PODEJMOWANIA ZADAŃ MIŁOŚĆ TROSKA O INNYCH MĄDROŚĆ 59 18. Wzory wychodzenia z kryzysu (jakie wyróżniamy i charakterystyka). WZOR REGRESYJNY rezygnacja, podejrzliwość, przygnębienie zredukowanie napięcia związanego z kryzysem przez zachowania dysfunkcjonalne — neurotyczne albo nawet psychopatyczne zachowania destrukcyjne (przestępcze) zachowania somatyzacyjne używki, leki próby samobójcze TYPY KRYZYSOW PSYCHOLOGICZNYCH (BRAMMER 1984, GILLILAND, 2004) kryzysy rozwojowe — kryzysy przemiany kryzysy egzystencjonalne — kryzysy wzrostu osobowości, dojrzałości, doskonalenia kryzysy sytuacyjne (w tym traumatyczne) KRYZYSY ZWIĄZANE Z OSIĄGANIEM WYŻSZEGO POZIOMU DOJRZAŁOŚCI występują w różnym wieku osób dorosłych wiążą się z : świadomym dążeniem do samorealizacji, poczucia własnej tożsamości źródło kryzysu : lęk przed zmianą, trud konieczności podjęcia podejmowania decyzji i wyborów, walka o realizacje podjętych decyzji i ich umacnianie ETAPY PRZECHODZENIA PRZEZ ZMIANĘ KRZYWA FISHERA samodzielny postęp ODMOWA zadowolenie ROZCZAROWANIE strach stopniowa akceptacja niepokój SE poczucie winy poczucie zagrożenia wROGOŚĆ przygnębienie KRYZYSY SYTUACYJNE reakcja na niecodzienne wydarzenia, „przekraczające zwykłe, ludzkie doświadczenie” (Hoff 1995, Sęk 1993) tych sytuacji nie da się przewidzieć ani kontrolować mają charakter przypadkowy, nieprzewidywalny, nagły, katastroficzny wiążą się z silnym poczuciem zagrożenia wymagają natychmiastowej interwencji i reakcji KRYZYSY KATASTROFICZNE (ŚRODOWISKOWE) dotykają pojedynczych osób lub grup ludności, społeczeństw utrata dotychczasowego sensu życia utrata poczucia bezpieczeństwa ZESPÓŁ STRESU POURAZOWEGO PTSD (POST-TRAUMATIC STRESS DISORDER) > Natrętne, powtarzające się wspomnienia doświadczenia traumatycznego. > Powracające koszmary senne, sen krótki, trudności z zasypianiem. > Nagłe uczucie, że traumatyczne doświadczenie powraca i trzeba je ponownie przeżyć. > Silny dyskomfort psychiczny, związany z ekspozycją bodźców łączących się z traumatycznym doświadczeniem. > Fizjologiczne doznania związane z ekspozycją bodźców wiążących się z traumatycznym doświadczeniem. > Unikanie myśli, uczuć lub rozmów związanych z doświadczeniem traumatyzującym. > Unikanie czynności, miejsce lub ludzi przywołujących wspomnienie traumy. > Niemożność przypomnienia sobie ważnych aspektów traumatycznego doświadczenia > Człowiek nie może przypomnieć sobie wszystkich wątków dotyczących traumy. = Znacznie mniejsze zainteresowanie ważnymi dawniej aktywnościami. > Uczucie oddalenia od innych osób. > Zawężony zasięg emocji. > Poczucie skróconej przyszłości lub jej braku, wrażenie, że życie nie będzie już długo trwało. > Drażliwość lub wybuchy gniewu. = Trudności z koncentracją uwagi, np. w pracy. > Nadmierna czujność na różnorodne bodźce 1 ewentualne zagrożenia, wykraczające poza zakres realnej oceny sytuacji. > Skłonność do TSAGOW wania ucieczką w odpowiedzi na różne bodźce, niemające znaczenia dla innych, np. nagły hała: TEORIA PRZYWIĄZANIA JOHNA BOWLBYEGO John Bowlby — brytyjski psychiatra i psychoanalityk. Twórca koncepcji przywiązania w latach 30tych ubiegłego stulecia. Bowlby ogłosił teorię przywiązania po 20 latach praktyki jako psychoanalityk. TEORIA PRZYWIĄZANIA Więż psychiczna to zakorzenione w biologii więzy między dzieckiem a opiekunem , które maja zagwarantować bezpieczeństwo , ochronę i przetrwanie. WW procesie rozwoju, fizyczna pępowina zostaje zastąpiona psychiczną potrzebą uczucia bliskości z matką. Przywiązanie to system reakcji wrodzonych, który ma podstawowe znaczenie dla rozwoju dziecka. Zapewnia ustalenie więzi, odgrywa podstawową w utrzymaniu równowagi emocjonalnej. Przywiązanie odpowiada za tworzenie się, specyficznej więzi uczuciowej jednego osobnika z drugim, oparta na dwustronnej aktywności. Dziecko pozbawionej bliskiej emocjonalnej więzi z matką może przejawiać zaburzenia funkcjonowania w sferze emocjonalnej, poznawczej, społecznej. TEORIA PRZYWIĄZANIA Biologiczne przywiązanie z czasem przybiera postać więzi psychicznej, nazwanej przez |. Bowlby'ego relacja przywiązania rozumianą jako naturalna skłonność do tworzenia silnych afektywnych więzi z ważnymi osobami (Bowlby, 1973, 2007). Kluczowym aspektem procesu przywiązania jest emocjonalny charakter więzi posiadającej ogromne znaczenie rozwojowe. OBJAWY TOWARZYSZĄCE PROCESOWI ZAŁOBY || GZYCZNE | OBIAMORALNE | POZNAWCZE | EHOCIONALNE | DUCHOWE | Zmęczenie Zaburzenia snu Drażliwość Zaburzenia apetytu Bezdech Natręctwa Bóle Płacz Suchość w gardle Roztargnienie Osłabienie Wycofanie społeczne Niedowierzanie Szok Poczucie obecności zmarłego Zaburzenia koncentracji Trudności z podejmowaniem decyzji Trudności w odnalezieniu się w realności LAŁUBA WG FREUDA Zjawisko żałoby pojawiło się w tekście Zygmunta Freuda (1992), gdzie zostało przedstawione jako proces stopniowej utraty energii i zaangażowanej dotychczas w budowanie więzi - łączącej osieroconego z obiektem przywiązania lub ze zmarłą osoba, Freud dostrzegł podobieństwo między obrazem żałoby i melancholii, które cechuje obniżenie nastroju, utrata _ zainteresowania światem zewnętrznym, pełna świadomość zastąpienia utraconego obiektu (Freud, 1992). niemożności miłości innym Żal Kryzys duchowy Smutek Złość na Boga Poczucie winy Poczucie bezsensu Zmiana stosunku do sleble Osamotnienie Poczucie pustki Kryzys światopoglądowy Bezradność „Dlaczego?”