Etyka w biznesie w pigułce, Notatki z Etyka

Pobierz Etyka w biznesie w pigułce i więcej Notatki w PDF z Etyka tylko na Docsity! Etyka- dział filozofii zajmującej się badaniem moralności i tworzeniem systemów etycznych (filozofia moralności) Etyka (moralność) w stosunku międzyludzkich- regulator zachowań i postaw różnych zbiorowości Etyka (zawodowa) zajmuje się postawami ludzkimi (grup zawodowych) w powiązaniu z procesem pracy, a obejmuje kategorie decyzji, czynów i odpowiedzialności. Etyka w aspekcie normatywnym zajmuje się ustalaniem, co jest moralnie dobre a co złe, oraz ustalaniem dyrektyw. Tj norm moralnie pozytywnego postępowania: zakres badań etyki pojętej normatywnie dzieli się na aksjologię tj. Teorię wartości oraz deontologię tj. Naukę o powinnościach. Etyka w aspekcie opisowym zajmuje się analizą, opisem, wyjaśnieniem moralności w różnych epokach i grupach społecznych: bada zatem oceny, normy, wzorce osobowe, ideały, autorytety: w tym rozumieniu etyka obejmuje: historię moralności, socjologię moralności, psychologię moralności, semantykę. Etykieta- pochodna etyki- stanowi zbór norm zachowań, powinności, zwyczajów i form towarzyskich obowiązujących w danej grupie społecznej/zawodowej. Na przykład: -etykieta dworska- ceremoniał dworski -etykieta dyplomatyczna- protokół dyplomatyczny -etykieta menadżera- zasady zachowania kadry kierowniczej firmy i instytucji w kwestiach zawodowych -etykieta urzędnika- relacje i postawy przedstawicieli administracji względem petentów i otoczenia publicznego -etykieta akademicka- postawy i zachowania studentów wobec kadry dydaktyczno-naukowej i pracowników administracyjnych oraz względem siebie. Uznane systemy etyczne i ich autorzy: -Intelektualizm- teoria wg której postępowanie człowieka zależy od jego wiedzy n/t dobra i zła. Wiedzieć co jest dobre, oznacza postępować dobrze. -Idealizm- pogląd uznający wyższość ducha (myśli, świadomości, uczuć)- nad materią -Metafizyka- dziedzina filozofii badającej przyczyny i własności bytu. Chodzi o wyjaśnienia bytu (dlaczego jest) i poznanie jego istotnych właściwości (czym jest) Uznane systemy etyczne i ich autorzy : - Heraklit z Efezu - wypowiedział słynne ,, panata rhei” czyli wszystko płynie ;co nie posuwa się naprzód, to cofa się do tyłu.Wierzył też w jedność przeciwieństw, a istniejącym rzeczom można przypisać przeciwne wartości :ciepło - zimno, jasność- ciemność - Sokrates- przeniesienie zainteresowań z przyrody na dusze człowieka .Dobra materialne są najważniejsze . Prawdziwym dobrem jest cnota, którą sformułował w trzech tezach: cnota jest dobrem bezwzględnym , cnota wiąże się z pożytkiem i szczęściem , cnota jest wiedzą. Zdobywając wiedzę osiągamy dobro a z nim pożytek i szczęście. Kto posiada wiedzę posiada największe dobro i jest szczęśliwy. Przeszkodą jest ignorancja i niewiedza. - Platon -prawdziwy wieczny byt to idee; Naczelnymi ideami są : dobro piękno i prawda; Idea dobra jest pierwsza zasadą powstania świata i jedno celu ostatecznego. Koncepcja człowieka opiera się na duszy, którą tworzy: rozum, gniew, pożądliwość.(każdej z nich odpowiada cnota: mądrość, męstwo, opanowanie).Koncepcja państwa opiera się na sprawiedliwej harmonii między mądrymi rządzącymi a społeczeństwem, gdzie powinna panować wspólnota majątkowa i życie rodzinne. - Hippocrates - „ojciec medycyny" - twórca etycznych kanonów w - medycynie: - - primum non nocere - po pierwsze nie szkodzić - - salus aegroti suprema lex - zdrowie chorego najwyższym prawem. - Współczesne Przyrzeczenie Lekarskie (Prysiega Hipokratesa) jest częścią Kodeksu Etyki Lekarskiej. - Arystoteles (IV w. p.n.e.) - zastosowat teorie przyczyn bytu, wśród których wyroznit materie z której wytania sie forma, zwana natura.Do podstawowych dóbr naleza : zdrowie, uroda, przyjaciele, dobra materialne. Dobro i nota doskonała dusze, a szczęście to cel ostateczny. Przeciwieństwem dobra jest zto, a przeciwieństwem cnót sa wady. Wyróżnił trzy wiadze ludzkiej duszy: rozum (myślenie, mądrość, rozsadek), uczucia bojowe (męstwo, gniew, inicjatywy), pożądanie (jedzenie, majątek, seks). Rozum człowieka kieruje się - „złotym środkiem" (mesotes) co oznacza unikanie skrajności (jako zto), a zachowanie równowagi/umiaru. - Dokonał podziału nauk: - *teoretyczne - formułowanie wiedzy dla niej samej (metafizyka, - fizyka, matematyka) - *praktyczne - wiedza dla doskonałości moralnej (etyka, polityka) - *pojetyczne (gr. poiesis) - wiedza służąca do wytwarzania przedmiotów (estetyka, techniki). - Hedonizm - pogląd wg którego najwyższym dobrem i głównym celem postępowania ludzkiego jest osiąganie przyjemności (hedoné); Warunkiem osiągnięcia szczęścia jest unikanie cierpienia i bólu. - Arystyp z Cyreny (V/IV w. p.n.e.) - celem życia i motywem działania jest przyjemność i rozkosz. Przyjemność ma charakter cielesny i zmysłowy, a także jest stanem chwilowym, dlatego należy go odnawiać. - - Epikureizm - filozofia związana z osiągnięciem szczęścia (eudajmonii). - Epikur (IV/Ill p.n.e.) - twierdzi, że najwyższym dobrem, a zarazem celem ludzkiego życia jest pozyskanie szczęścia. Dobre jest to co przyjemne, złe jest to co bolesne. Należy unikać bólu, a szukać przyjemności. Szczęście polega na przeżywaniu przyjemności. Wytworzył wizje wszechbytu w trzech częściach: - *fizyka czyli filozofia przyrody, - *kanonika zajmujaca sie teoria poznania, - *etyka zajmuje się poznawaniem istoty szczęścia. - Stoicyzm - teoria powstała w Ill w. p.n.e. w Grecji zakładająca harmonie działań człowieka, opartych na porządku racjonalnej natury: ziemia, powietrze, woda, ogień; Cechuje ja spokój wewnętrzny i harmonia. Człowieka powinno cechować opanowanie emocji, niewzruszoność wobec tego, co od niego nie zależy, dające wolność i szczęście. Kosmologiczna pneuma (tchnienie) bazuje na abstrakcyjnym absolucie porządku świata, a tzw. apathia wyraża wewnętrzną obojętność człowieka na uczucia i inne bodice. - Zenon z Kition - przyjmował, że szczęście daje człowiekowi tylko cnota , uniezależniając go od wszelkich okoliczności oraz ucząca życia zgodnego z rozumem i natura. - Chryzyp z Soloi - uważa, ze cnota taczona jest z dusza i ciatem; zachowanie drowia to utrzymanie harmonii między nimi Dobre czyny to te, wypełniają obowiązek, zaś złe to te, stojące w sprzeczności z obowiązkiem. Opracował Projekt Wieczystego Pokoju, z postulatami osiągnięcia pokoju między państwami. Hegel (1770-1831) - twórca teorii rzeczywistości jako walki jedności i przeciwieństw oraz idealizmu obiektywnego (myśl jest pierwotna w stosunku do bytu); Za tezę przyjąć stwierdzenie, że twory przyrody są tylko zjawiskami (fenomenami) ducha obiektywnego a za metode naukowa uznat dialektyke tj. schemat dialektycznej triady: teza (pierwotna jedność), antyteza (rozdzielenie), synteza (powrót do jedności). Teraźniejsze systemy etyczne: -Obiektywizm- pogląd, wg którego rzeczywistość istnieje niezależnie od świadomości. Postawa badawcza- bezstronność. -Subiektywizm- stanowisko bazujące na doznaniu przedmiotowym (subiektywnym), a nie na stanie rzeczywistym (obiektywnym) -Motywizm- pogląd, wg którego o moralnej ocenie danego czynu decyduje motyw. - Nominalizm- pogląd wg którego w ocenie moralnej danego czynu liczy się zgodność tego czynu z funkcjonującymi zasadami moralnymi (nieistotne są efekt i motyw) -Naturalizm- pogląd wg którego istnieje głównie rzeczywistość materialna (naturalna). Konsekwencją jest przekonanie, że normy moralne bazują na wiedzy przyrodniczej i społecznej. Adam Smith (1723-1790) - prawo winno zapewniac wolnosc, zas zasady moralne powinny byc powiazane z indywidualizmem. Cztowiekowi w tym procesie pomaga sumienie podazajace za rozumem i skaniajace do koncentrowania sie na wspólnych interesach spotecznych. W kwestiach uczuc dat preference sympatii (cyny wasne i cudze) - stanowiacej dobro moralne. Twórca ekonomii jako wydzielonej nauki; Autor opracowan dot. funkcjonowania gospodarki rynkowej, kapitalizmu i liberalizmu. Maine de Biran (1766-1824) - spirytualista; Pierwotnym faktem poczucia istnienia ludzkiego jest poczucie aktywnosci woli (nie "mysle, wiec jestem", ale "chce, wiec jestem" - volo, ergo sum). Ludzkie dazenie do istnienia osobowego podyktowane jest cechami czlowieka: wolnoscia oraz sprawczoscia fizyczna i psychiczna. Arthur Schopenhauer (1788-1860) - koncepcja fenomenu: kazdy cztowiek „sam buduje sobie wasne fenomeny" i dlatego te same bodce wyjsciowe moga u róznych ludzi dawac rozne fenomeny. „To, co jest dobre dia jednego cztowieka, moze byc zie dla drugiego". Swiat zewnetrzny to wyobrazenia, wiazace sie na zasadzie dostatecznej racji, wystepujacej pod postaciami: jako stosunek racji i nastepstwa, jako stosunek przyczyny i skutku, jako stosunek prestrzeni i czasu, jako stosunek pobudki i postepku. Sigmund Freud (1856-1939) - psychoanalityk; Analiza ludzkiej psychiki wyróznia trzy poziomy funkcjonalne: niski - „id" nieswiadomost petna pozadan seksualnych, sredni - „ego" obszar rozumnych decyzji i diatan, wysoki - „superego" sfera dyktatu moralnego. Umyst ludzki odrzuca racjonalnost wyborów i zachowan na rzecz czynników irracjonalnych i emocjonalnych. ZASADY ETYCZNE W RELACJACH ZAWODOWYCH I TOWARZYSKICH - Uwzględniając różne klasyfikacje w literaturze fachowej są to następujące zasady: 1. prawości i uczciwości (przestrzeganie norm prawnych, reguł moralnych oraz zasad współżycia społecznego, wiarygodność); 2. słowności i punktualności (obowiązkowość, dotrzymywanie podjętych zobowiązań, działanie w najlepszej woli, szanowanie czasu, przybycie na spotkania w umówionym czasie); 3. tolerancji i solidarności (zrozumienie dla różnic poglądów politycznych i wyznań religijnych tzw. poprawność polityczna, eliminacja rasizmu, uznanie innych zwyczajów i sposobów życia, zrozumienie dla ludzkich niedomagań i słabości oraz niepełnosprawności, działanie dla dobra innych, tendencja do jednoczenia się, forma braterstwa); 4. szacunku i starszeństwa (uznanie dla wartości, poszanowanie godności osobistej, atencja względem kobiet, respekt wobec osób starszych, doświadczonych i zasłużonych, stosowanie zasad precedencji w relacjach zawodowych i towarzyskich); 5. dyskrecji i prywatności (dochowanie tajemnicy, nierozpowszechnianie pozyskanych poufnie informacji, których powtórzenie mogłoby komuś zaszkodzić, zachowanie swoich osobistych wartości, nienarzucanie innym własnych gustów i przekonań); 6. obiektywizmu i zdrowego rozsądku (racjonalna ocena stanu faktycznego, jednolite traktowanie wszystkich stron sprawy, sprawiedliwość, bezstronność, neutralność, unikanie emocji, kierowanie się rozsądkiem, myślenie i postępowanie zgodnie z zasadami logiki); 7. życzliwości (objawianie dobrych intencji, zrozumienie potrzeb i problemów innego człowieka i służenie mu pomocą, przyjazne usposobienie, empatia, okazywanie gościnności oraz uprzejmości); 8. lojalności (wierność wartościom, a także swoista wierność w postawach wobec osób bliskich (prywatnie) oraz swojej organizacji i wobec przełożonych (służbowo), wobec państwa i narodu (patriotyzm), często bazująca na uprzednio podjętych zobowiązaniach); 9. odpowiedzialności (poddanie ewent. osądowi swoich postaw i zachowań wobec otoczenia, tj. ludzi i natury, swoich słów i tekstów – w tym decyzji, a także gestów i czynów oraz ewent. rekompensata/zadośćuczynienie ich negatywnych skutków); 10. wzajemności (postępowanie wobec innych takie, jakiego sami od nich oczekujemy traktuj innych tak, jak sam chcesz być traktowany, działanie rewanżowe, kompromis, egalizacja przywilejów i zobowiązań) – tzw. złota reguła etyczna. Uwaga: Zasada wzajemności w międzynarodowym prawie publicznym oznacza, że jedno państwo przyznaje określone uprawnienia obywatelom drugiego państwa, o ile jego właśni obywatele korzystają z tych samych praw w tym państwie.