Pobierz Mikroekonomia: efekty zewnętrzne, nieefektywność, koszty zewnętrzne, podatek Pigou i inne i więcej Prezentacje w PDF z Microeconomia tylko na Docsity! Mikroekonomia Wykład 8 Efekty zewnętrzne Dotychczas zakładaliśmy, że wszystkie interakcje między konsumentami a producentami dokonywały się poprzez rynek: – Zysk firmy zależy wyłącznie od zmiennych znajdujących się pod jej kontrolą (takich jak ilości sprzedawanych i nabywanych produktów i czynników produkcji) oraz cen, które kształtują się na rynku pod wpływem popytu i podaży. ⇒ Zysk firmy nie zależy bezpośrednio od działalności innej firmy – Użyteczność czerpana przez konsumenta zależy wyłącznie od koszyka dóbr nabywanych na rynku przez tego konsumenta, czyli od własnych możliwości konsumpcyjnych oraz cen. ⇒ Na użyteczność nie może wpływać coś czego konsument nie ma pod kontrolą Przykłady dodatnich ef. zewnętrznych Ładny ogródek u sąsiada. Przyjemny zapach perfum u osoby siedzącej obok nas w tramwaju. Bezpieczna jazda samochodem redukuje ryzyko wypadku. Odkrycia naukowe. Efekty zewnętrzne Istotną cechą efektów zewnętrznych jest fakt, że są to dobra, które interesują ludzi, a nie są sprzedawane na rynku – Możliwości produkcyjne jednej firmy są uzależnione od wyborów dokonywanych przez drugą firmę lub konsumenta – Jeden konsument interesuje się bezpośrednio produkcją albo konsumpcją drugiego. Właśnie brak odpowiednich rynków powoduje tu problemy. Efekty zewnętrzne a efektywność Najważniejszą własnością efektów zewnętrznych jest wpływ na osoby trzecie, czyli na kogoś kto nie bierze udziału w działaniu powodującym efekt zewnętrzny Efekty zewnętrzne prowadzą do nieefektywności w sensie Pareto: – zbyt dużo środków alokuje się w aktywność, która powoduje ujemne efekty zewnętrzne – zbyt mało środków alokuje się w aktywność, która powoduje dodatnie efekty zewnętrzne. Nieefektywność & Ujemne ef.zewn. OB 1 0 Dym mByB Dla podmiotu B pieniądze są dobrem pożądanym, a papierosy – niepożądanym Nieefektywność & Ujemne ef.zewn. OB 1 0 Dym mB yB Dla podmiotu B pieniądze są dobrem pożądanym, a papierosy – nie Jaka jest efektywna alokacja pieniędzy i palenia papierosów? Nieefektywność & Ujemne ef.zewn. OA 1 0 Dym mA OB 1 0 Dym mB yA yB Alokacja efektywna Nieefektywność & Ujemne ef.zewn. OA 1 0 Dym mA OB 1 0 Dym mB yA yB Najbardziej pożądany wybór przez A jest nieefektywny Nieefektywność & Ujemne ef.zewn. Jaka jest najbardziej pożądana alokacja dla B? Czy jest ona efektywna? Nieefektywność & Ujemne ef.zewn. OA 1 0 Dym mA OB 1 0 Dym mB yA yB Wybór podmiotu B Efekty zewnętrzne a efektywność Mechanizm rynkowy jest w stanie doprowadzić do alokacji efektywnej w sensie Pareto, gdy nie występują efekty zewnętrzne. Przy pojawieniu się efektów zewnętrznych równowaga rynkowa nie gwarantuje osiągnięcia optimum Pareto. ⇒ błędna alokacja rynku Błędna alokacja rynku Czynniki powodujące błędną alokację rynkową na rynku konkurencyjnym: efekty zewnętrzne dobra publiczne asymetryczna informacja Efekty pieniężne powstają wtedy gdy następuje zmiana cen nakładów lub produktów w gospodarce. nie powodują przesunięcia funkcji produkcji lub użyteczności. nie prowadzą do błędnej alokacji rynkowej na rynku konkurencyjnym. nie są efektami zewnętrznymi. Efekty zewnętrzne Negatywne efekty zewnętrzne: MPC < MSC lub MPB > MSB koszty zewnętrzne = =koszty społeczne – koszty prywatne Dodatnie efekty zewnętrzne: MPB < MSB lub MPC > MSC Brak efektów zewnętrznych: MPC = MSC oraz MPB = MSB czyli MB = MC Efekty zewnętrzne koszty korzyści MEC = MSC – MPC MEB = MSB – MPB Koszty zewnętrzne Koszty zewnętrzne – koszty, które ponosi nie ten kto je spowodował ⇓ Mamy doczynienie z poszkodowanym i sprawcą Działalność sprawców powoduje zmiany w wyniku których poszkodowani zmuszeni są ponosić wyższe nakłady albo zadowolić się mniejszymi korzyściami. Podatek Pigou Podatek Pigou obciąża działalność Q powodującą powstanie efektu zewnętrznego. [MSC(Qs) – MPC(Qs)] jednostkowa stawka podatku [Qp – Q0] za to liczymy podatek Jeśli chcemy dużo zebrać podatku, to Q0 ustala się na bardzo niskim poziomie (i na odwrót). W efekcie sprawca jest zmuszony uwzględniać w swoim rachunku nie tylko koszt prywatny, ale również koszt społeczny swojej działalności. ⇒ Koszt zewnętrzny staje się kosztem wewnętrznym. Podatek Pigou MPC + MEC (Qs) MSC Koszty krańcowe QQs MB Efekt podatku Pigou: MSC(Qs)=MPC(Qs)+MEC(Qs) MPC MSC(Qs) MPC(Qs) Podatek Pigou obciąża każdą jednostkę podaży w taki sposób, że krańcowy koszt prywatny podniesiony o stawkę podatku pokrywa się z krańcowym kosztem społecznym w położeniu optymalnym. Qp MEC(Qs) Podatek Pigou W efekcie sprawca jest zmuszony uwzględniać w swoim rachunku nie tylko koszt prywatny, ale również koszt społeczny swojej działalności. ⇒ Koszt zewnętrzny staje się kosztem wewnętrznym.