Obce formacje - Notatki - Historia, Notatki z Historia

Pobierz Obce formacje - Notatki - Historia i więcej Notatki w PDF z Historia tylko na Docsity! 3 Formacje obce walczące w drugiej wojnie światowej po stronie niemieckiej. 1. Formacje utworzone w zachodniej i środkowej Europie. Wraz z wybuchem drugiej wojny światowej zmieniła się całkowicie sytuacja polityczna i militarna w Europie. Kolejne niemieckie zwycięstwa spowodowały że znalazło się wielu ludzi gotowych stanąć po stronie Niemiec w ich walce o panowanie nad światem. Niemieckie zwycięstwa nie obyły się jednak bez strat. W związku z tym zezwolono na zaciąg ochotników do Wehrmachtu oraz formacji Waffen SS w podbitych i podporządkowanych krajach. Początkowo przyjmowano tylko osoby, które uważane były za Germanów (Waffen SS)1 H. Himmler motywował to hasłami w, których mówił że ludzie o cechach nordyckich i krwi germańskiej nie powinni walczyć przeciwko Niemcom.2 Po podboju Danii i Norwegii w 1940 roku utworzono pułk SS „Nordland” składający się z ochotników duńskich i norweskich. Sformowano także pułk SS „Westland” złożony z rekrutów flamandzkich i holenderskich. Obydwa pułki weszły w skład nowo utworzonej jednostki 5 Dywizji Pancernej SS „Wiking”. W skład tej dywizji obok wyżej wymienionych ochotników weszli także żołnierze z Finlandii, Szwajcarii, Szwecji.3 Dywizja Pancerna „Wiking” walczyła od 1941 roku w kampanii przeciwko ZSRR. W 1944 uczestniczyła w walkach na terenie Polski i Węgier. W 1943 roku powstały jeszcze dwie dywizje składające się z nordyckich i germańskich ochotników . Pierwsza z nich 11 Dywizja Grenadierów Pancernych SS „Nordland” miała w swych szeregach oprócz ochotników żołnierzy z rozbitych jednostek Waffen SS. Druga jednostka 24 Ochotnicza Dywizja Grenadierów Pancernych SS „Nederland” składała się w większości z Holendrów.4 Obydwie dywizje walczyły na froncie wschodnim. Toczyły także walki w Jugosławii i Niemczech min. w obronie Berlina. Po wybuchu wojny ze Związkiem Radzieckim swój udział po stronie niemieckiej zgłosiło wiele państw. Były to Włochy, Rumunia, Słowacja, Węgry, Finlandia. Neutralna pozostała Japonia związana z ZSRR układem o neutralności z 13 kwietnia 1941 roku.5 Wśród pomocników armii niemieckiej znalazła się również hiszpańska „Błękitna Dywizja”. Została ona sformowana na terenie Hiszpanii z tamtejszych ochotników. 4 Dowództwo w dywizji pozostało w czasie jej działalności w rękach Hiszpanów. „Błękitna Dywizja” wzięła swoją nazwę od koloru koszul noszonych przez żołnierzy pod mundurem. W czasie działań na froncie wschodnim występowała jako 250 Dywizja Piechoty. Hiszpanie sformowali także ochotniczą jednostkę lotniczą „Niebieską Eskadrę”. Obydwie formacje walczyły od października 1941 roku na froncie wschodnim gdzie przebywały do roku 1943.6 Wobec poniesionych strat i ogłoszenia przez Hiszpanię neutralności zostają wycofane. Na froncie wschodnim pozostaje jednak część żołnierzy hiszpańskich tworząc „Błękitny Legion”. Większa cześć legionu wstępuje potem do Dywizji Grenadierów SS „Charlemagne” tworząc tam Hiszpański Batalion SS. Jednostka walczyła do końca wojny przy boku Niemiec uczestnicząc min. w bitwie o Berlin.7 Udział tej formacji w walce o Berlin wydaje się bardziej prawdopodobny niż jak chciałby autor artykułu w Gazetach Wojennych unicestwiając Hiszpański batalion pod Leningradem.8 Resztki dywizji „Charlemagne” walczyły w Berlinie włączone do jednostki SS „Nordland”.9 Po podboju Francji przez Niemcy z inicjatywy francuskich kolaborantów utworzono w 1941 roku Legion Ochotników do Walki przeciw Bolszewizmowi (LVF). Legion znalazł się pod zwierzchnictwem Wehrmachtu. Został przeszkolony na terenie okupowanej Polski w pobliżu miejscowości Mielce.10 Stamtąd został wysłany na front wschodni jako 638 pułk piechoty Wehrmachtu. Walczył min. na przedpolach Moskwy gdzie poniósł dotkliwe straty. W 1943 podjęto starania o utworzenie francuskiej brygady SS. Po jej sformowaniu włączono do niej resztki legionistów (LVF), a także Francuzów służących w Kriegsmarine i Organization Todt.11 Tak sformowana brygada w 1944 otrzymała nazwę Brygada SS „Charlemagne” przemianowaną w 1945 na 39 Dywizję Grenadierów SS „Charlemagne”. Uczestniczyła w walkach na terenie Polski i Niemiec ponosząc duże straty. Kolejną jednostką w skład której wchodzili francuskojęzyczni obywatele był legion „Wallonien”. Został on utworzony na terenie Belgii z inicjatywy Leona Degrelle’a.12 L. Degrelle był przywódcą faszystowskich rexistów (od nazwy czasopisma Rex którego był dyrektorem). Początkowo związany był z faszystami włoskimi którzy wspierali go finansowo. Po nieudanym starcie w wyborach do parlamentu belgijskiego staje się zwolennikiem polityki proniemieckiej. Po wybuchu wojny z ZSRR staje na czele legionu „Wallonien”. Początkowo jednostka była pod protekcją Wehrmachtu jako 375 batalion piechoty. Prowadził walki na froncie wschodnim. W 1943 przemianowany zostaje na Brygadę Szturmową „Wallonien”. Brygada walczyła w składzie Dywizji pancernej „Wiking” na terenie Estonii . Jako 31 Ochotnicza Dywizja Grenadierów SS „Wallonien” 7 Tatarzy, Kozacy. Pod koniec 1941 w niewoli niemieckiej znalazło się około trzech milionów jeńców radzieckich.21 Duża część owych żołnierzy poddając się wierzyła że Niemcy obalą komunizm i utworzą nowe państwa narodowe. Wbrew zakazowi używania jeńców do jakichkolwiek zajęć niemieccy dowódcy liniowi postanowili wykorzystać jeńców w formacjach pomocniczych. W skutek ponoszonych przez armię niemiecką strat wykorzystanie jeńców radzieckich znacznie wzrosło. Liczbę jeńców będących w formacjach pomocniczych, a z czasem liniowych szacuje się na około siedemset tysięcy.22 Zaczęto nazywać ich Hiwisami od niemieckiej nazwy Hilfswillige – dobrowolni ochotnicy, pomocnicy. W ramach grupy armii „Środek” Hiwisi zgrupowani byli w batalionach o nazwach „Dniepr”, „Berezyna”, „Prypeć”, „Osintorf”.23 Do zajęć Hiwisów należały prace saperskie, wartownicze, transportowe, sanitarne, kuchenne. Dzięki pewnym ustępstwom A. Hitlera wkrótce powołano pod broń Hiwisów jako formacje (pod zwierzchnictwem SS) do walki z partyzantką. Poza jednostkami złożonymi z jeńców tworzone również były formacje przeciw partyzanckie złożone z ochotników np. ukraińskich, białoruskich. Przykładem takiej formacji może być batalion „Nachtigall” składający się z ukraińskich faszystów wykorzystany min. do akcji eksterminacyjnej polskiej inteligencji we Lwowie.24 Jednostki ukraińskie były do wszelkiego rodzaju akcji pacyfikacyjnych, słuzby wartowniczej (min. pewna liczbę strażników w obozie koncentracyjnym w Sobiborze stanowili Ukraińcy). Batalion złożony z Ukraińców i Łotyszy w liczbie 337 osób (z obozu szkoleniowego w Trewnikach koło Lublina) brał udział w tłumieniu powstania w Gettcie Warszawskim w kwietniu 1943 roku.25 W 1942 roku do niewoli niemieckiej dostał się generał A. Własow. W dniu rozpoczęcia ataku na ZSRR A. Własow był dowódcą 37 Armii i głównodowodzącym twierdzy Kijów. Po przebiciu się z niemieckiego okrążenia zostaje mianowany dowódcą 20 Armii Uderzeniowej. Powierzono generałowi również obronę Moskwy. W 1942 dowodzi na froncie Wołchowskim wojskami mającymi odblokować 2 Armię Uderzeniową. Zostaje tam okrążony przez wojska niemieckie. Po paromiesięcznej wegetacji wśród bagien i spisaniu przez J. Stalina armii na straty Własow zaczyna krytycznie odnosić się do systemu komunistycznego i Stalina. Dostaje się do niewoli i wyraża zgodę na szerzenie propagandy wśród żołnierzy radzieckich. Jednocześnie czyni zabiegi o utworzenie Rosyjskiej Armii Wyzwoleńczej. Dzięki Własowowi udało się Niemcom rozpowszechnić szeroką propagandę na temat tworzenia armii antykomunistycznej. Do szeregów tej początkowo mitycznej armii zgłaszało się wielu dezerterów jak również jeńców wojennych. Jednostki 8 Hiwisów używane dotychczas na froncie zaczęły samowolnie występować jako Rosyjska Armia Wyzwoleńcza (ROA) uznając zwierzchnictwo Własowa. Dopiero w listopadzie 1944 Niemcy zgodziły się powołanie „Komitetu Wyzwolenia Narodów Rosji” i utworzenie dwóch dywizji rosyjskich (własowskich).26 Dywizje miały występować na froncie jako Rosyjska Armia Narodowa (RNA). W szeregach własowskich dywizji (29 i 30 Dywizja) oprócz ochotników zostały wcielone także bataliony policyjne ukraińskie, białoruskie, rosyjskie.27 Żołnierze RNA walczyli na terenie Polski i Niemiec. Udaje im się przebić do Czechosłowacji gdzie walczą w powstaniu w Pradze po stronie powstańców widząc w tym szansę dla siebie na przetrwanie. Większa część żołnierzy jak również sam generał Własow znalazła się w późniejszym okresie w niewoli radzieckiej. Pod niemieckim zwierzchnictwem służyła również Rosyjska Armia Narodowo – Wyzwoleńcza (RONA). Formowano ją od 1941 roku w miejscowościach Brasow i Łokot jako milicję ludową do walki z partyzantką radziecką. Szybko przekształca się w oddział wojskowy pod dowództwem B. Kamińskiego. W 1943 oddział zostaje przemianowany na brygadę. B. Kamińskiemu udaje się przejąć kontrolę nad rejonem Łokot, a także nad kilkoma innymi rejonami. Brygada toczyła walki głównie z partyzantami. Wsławiła się przede wszystkim zbrodniami w czasie trwania powstania warszawskiego. Niezastąpione w walce z partyzantami, a także przy ochronie szlaków komunikacyjnych były jednostki kozackie. Dzięki generałowi H. von Pannwitzowi oraz jego fascynacji „kozaczyzną” udało się sformować z rozproszonych kozackich oddziałów dwie dywizje kawalerii. Oddziały kozackie zostały zorganizowane w pułki. Każdy pułk występował jako własna jednostka etniczna np. Kozacy Dońscy, Kubańscy, Terscy, Syberyjscy.28 Kozacy początkowo znaleźli się pod zwierzchnictwem Wehrmachtu. Z czasem wchłonięci zostali przez SS i zgrupowani jako XV Korpus Kawalerii Kozackiej. Kozacy uczestniczyli w walkach na terenie Polski, Jugosławii, ZSRR. Duża ich część znalazła się pod koniec wojny w Austrii gdzie poddali się wojskom brytyjskim.29 Od 1943 roku tworzono także legion pod nazwą „Galizien”.30 W szeregach legionu znaleźli się przede wszystkim ochotnicy ukraińscy służący wcześniej w batalionach policyjnych. Przeprowadzono także przymusowy pobór ochotników. W 1944 roku jednostka zostaje przemianowana na dywizje występując jako 14 Ochotnicza Dywizja SS „Galizien”. Nie działała ona jako zwarta jednostka. Poszczególne oddziały dywizji walczyły głównie z partyzantami np. we Francji. Ukraińcy operowali również w Czechosłowacji, Polsce, Austrii, Niemczech. W 1944 roku duża część dywizji znalazła się 9 na froncie wschodnim w okolicach Brodów gdzie została rozbita.31 Resztki dywizji zasiliły nową formowaną na terenie okupowanej Polski jednostkę ukraińską. Nowo sformowana grupa jako 14 Dywizja Grenadierów SS „Galizien” działała na terenie Słowacji i Jugosławii. W 1941 roku A. Hitler wyraża zgodę na utworzenie legionów etnicznych. Od 1942 roku zaczęto na terenie Generalnego Gubernatorstwa tworzyć ośrodki szkoleniowe dla legionistów. Ośrodki takie powstały w Legionowie, Rembertowie, Białej Podlaskiej. Pierwszą jednostką etniczną sformowaną w Rembertowie był legion kaukaski.32 W jego szeregach znaleźli się Gruzini, Adżarowie Osetyńcy, Karaczajowie, Lakowie. W Rembertowie sformowano także legiony: Turkiestański, Azerbejdżański, Armeński, Gruziński.33 Jednostki te dowodzone były przez niemieckich oficerów i nie mogły być większe od batalionu. Miały być rozproszone wśród jednostek niemieckich. Hitlerowcy w ramach szkoleń używali legionistów do działań przeciw partyzanckich, pacyfikacyjnych, fortyfikacyjnych. Dobrym przykładem rozproszenia legionistów wśród jednostek niemieckich może być Legion Gruziński, którego poszczególne bataliony trafiły do Danii, Włoch, Francji, Jugosławii (Chorwacja), na Kaukaz.34 W ośrodkach szkoleniowych na terenie Generalnego Gubernatorstwa łącznie sformowano 14 batalionów turkiestańskich, 9 armeńskich, 8 gruzińskich, 8 azerbejdżańskich, 7 tatarskich, 7 północnokaukaskich.35 Ważnym ośrodkiem szkolenia był również Mirgorod (Ukraina) gdzie w ciągu 1943 roku utworzono 12 batalionów turkiestańskich i 15 kaukaskich.36 Dodać należy że uzbrojenie i wyszkolenie legionistów było niedostateczne aby można użyć ich w walce. Błędem było wysłanie ich do walki na zachodzie Europy. Legiony stworzone jako oddziały do walki z komunizmem w zachodniej Europie nie chciały walczyć z wojskami amerykańskimi, brytyjskimi. Obce im były walki z partyzantami we Francji czy Włoszech. Wśród jednostek tych często dochodziło do buntów i poddawania się do niewoli. 1 Grünberg K., SS-czarna gwardia Hitlera, Warszawa 1985, s.476. 2 tamże, s. 477 3 Gazety Wojenne, numer 60, s.4 . 4 tamże, s. 4 5 Krasuski J., Historia Rzeszy Niemieckiej 1871- 1945, Poznań 1978, s.423 6 Magazyn Historyczny Mówią Wieki, numer 5, 2002, s. 20. 7 tamże, s. 21. 8 tamże, s. 21. 9 Madajczyk Cz., Faszyzm i okupacje 1938-1945, Poznań 1984, s. 322. 1 0 Gazety..., s.2.