Psychologia egzamin, Notatki z Psychologia

Pobierz Psychologia egzamin i więcej Notatki w PDF z Psychologia tylko na Docsity! CZYM JEST PSYCHOLOGIA? „nauka o duszy jako bycie substancjalnym” (Arystoteles) „naukowe badanie zachowania jednostek i ich procesów psychicznych” (F. Zimbardo) „badanie umysłu i zachowania” (R. Sternberg) Podejmujemy pytania: Kim jest człowiek? (geny czy wychowanie, uniwersalne prawa czy unikatowe przypadki) Jaki jest człowiek? (racjonalny/irracjonalny) Jakie są podstawowe mechanizmy jego funkcjonowania? DZIAŁY PSYCHOLOGII (SPECJALIZACJE) • PSYCHOLOGIA OGÓLNA- eksperymentalna, poznawcza, osobowości • PSYCHOLOGIA SPOŁECZNA • PSYCHOLOGIA ROZWOJOWA • PSYCHOLOGIA KLINICZNA • PSYCHOLOGIA BIOLOGICZNA • PSYCHOLOGIA STOSOWANA -wychowawcza- zdrowia-pracy, przemysłu POCZĄTKI psychologia jako nauka przedparadygmatyczna –żadnej szkole myślenia nie udało się scalić niezgodnych stanowisk; współistnienie wielu nurtów (z teoretycznymi i metodologicznymi pryncypiami); nieraz szkoły jako ruch sprzeciwu w stosunku do poprzednich Wilhelm Wundt (1832- 1920) –ojciec założyciel współczesnej psychologii naukowej. PAMIĘĆ----> Pamięć to aktywny system umysłowy, który odbiera, koduje, modyfikuje i wyszukuje informacje Pamięć wyróżniamy trzy fazy (procesy pamięci) I----> polega na tym, ze spostrzegane przedmioty wywołują zmiany w komórkach nerwowych(zapmiętywanie) II-------> polega na tym, że zmiany te utrzymują się, mimo, że pozostawiające je bodźce przestały działać (przechowywanie doświadczenia) III--------> polega na tym, że dzięki owym zmianom rozpoznajemy przedmioty –reprodukujemy je (przypominanie) OTWARZENIA DOŚWIDCZEŃ (TRZY FORMY) 1----> PRZYPOMNIENIE 2------> ROZPOZNAWANIE 3----------> WSPOMNIENIE PAMIĘĆ A) krótkotrwała B) długotrwała - deklaratywna–semantyczna i epizodyczna (pamięć zdarzeń) - proceduralna (zbiór procedur, czyli czynności warunkówjakie muszą być spełnione, aby zachowanie mogło zajść - Autobiograficzna PAMIĘĆ DŁUGOTRWAŁA JEST ZORGANIZOWANA SIECIOWO. POJĘCIA (ZDARZENIA, EPIZODY) TWORZĄ SIEĆ PAMIĘĆ Ze względu na to, co jest przedmiotem pamięci i w jaki sposób człowiek zapamiętuje A) mechaniczna----> zapamiętywanie bez rozumienia B) logiczna-----> wtedy, gdy próbujemy zrozumieć i szukamy łańcucha przyczynowo skutkowego Cechy pamięci; • Trwałość pamięci(przechowywania doświadczenia)intersujące rzeczy dłużej pamiętamy i łatwiej • szybkość zapamiętywania- szybkość też ma związek z treścią • gotowość pamięci- Zdolność do szybkiego odtwarzania doświadczenia –na zawołanie. • wierność pamięci - Zdolność do dokładnego odtwarzania zapamiętanych treści. CO WPŁYWA NA ZAPMIĘTYWANIE? 1. Związek z działaniem- Im ważniejsza dla nas rzecz tym bardziej zapamiętamy 2. Nastawienie- jak uważamy, że nam się to przyda wchodzi łatwiej 3. Emocje- miłe rzeczy dłużej pamiętamy 4.Przekonanie i postawy- to co bliższe naszym poglądom łatwiej/dłużej pamiętamy 5. motywacja-jeśli nam się chce łatwiej się nauczymy DLACZEGO ZAPOMINAMY? BO HAMUJEMY! PROAKTYWNE- hamowanie polegające na tym że to co uczone wcześniej lepiej pamiętamy i ono zaburza nową wiedzę RETROAKTYWNE- to co nauczone później zaburza (zapominamy) to co było wcześniej BŁĘDY PRZYPOMINANIA Nieświadomy plagiat-myślimy, że to nas pomysł ale powtarzamy po kimś Paramnezja- wiemy o co nam chodzi, ale brak nam tzw. słów (mam na końcu języka) DEJA VU- być może część znamy, a resztę konfabulujemy, uzupełniamy ZYGMUNT FREUD=PSYCHOANALIZA Stabilność emocjonalna Silne ego, adekwatna samoocena, stabilny, opanowany, niezależny, samoakceptacja. Przeciwieństwo Napięcie, niepokój, neurotyczność, zmienność nastrojów, martwienie się Otwartość Otwarty na nowe idee, doświadczenia, przeciwieństwo Wąskie horyzonty BEHAWIORYZM (IWAN PAWŁOW) odruchy warunkowe –odruchy, które są zależne od powstawania skojarzenia lub połączenia reakcji pomiędzy bodźcem a reakcją (Dzwonek i ślina) wzmocnienie–czynnik zwiększający prawdopodobieństwo reakcji -konieczny warunek, aby zaistniało warunkowanie I ETAP II ETAP GDY WIDZI BODZIEC DOSTAJE KARMĘ=ŚLINA PO WIELU PRÓBACH WIDZI DZOWNEK KOJARZY Z KARMĄ I JEST SLINA (NAWET BEZ KARMY Dzwonek nabył właściwości bodźca bezwarunkowego, mimo że w niczym nie przypomina pokarmu Bodziec bezwarunkowy- jest automatyczny bez wcześniejszej nauki ( np. Zdjęcie ręki z gorącej patelni) Bodziec warunkowy- jest wyuczony po wielu próbach (dzwonek=jedzenie=ślina) WARUNKOWANIE KLASYCZNE=GDY BODZIEC WARUNKOWY ZMIENIA SIĘ W BEZWARUKOWY Warunkowanie instrumentalne- Uczenie odbywa się według PRAWA EFEKTU –„częstość występowania określonego zachowania zależy od konsekwencji” Edward Thorndike–prawo efektu KONEKSJONIZM –połącznie między sytuacjami a reakcjami SKRZYNKA PROBLEMOWA –kot UCZENIE SIĘ METODĄ PRÓB I BŁĘDÓW PRAWO EFEKTU –działania, które w danej sytuacji wywołują zadowolenie, zostają skojarzone z tą sytuacją PRAWO UCZENIA SIĘ –im częściej działanie lub reakcja są wykorzystywane w danej sytuacji, tym silniej stają się z nią skojarzone RODZJE WZMOCNIEŃ • Wzmocnienie pozytywne(nagroda)-wzrasta prawdopodobieństwo powtórzeń • Kara–maleje prawdopodobieństwo • Wzmocnienie negatywne –unikanie przykrych konsekwencji (rośnie prawdopodobieństwo zachowania • Pomijanie -zachowanie się nie pojawi Formy uczenia się A) PROSTE(BEHAWIORYZM) ◦Warunkowanie klasyczne ◦Warunkowanie instrumentalne ◦ Wyuczona bezradność- prawdopodobieństwo zajściawzmocnienia jest takie samo bez względu na to czy podejmujemy jakieś działania czy nie B)ZŁOŻONE FORMY (P,POZNWCZA) Uczenie się przez obserwację (modelowanie)- Wykorzystywanie obserwacji zachowania innej osoby i ich konsekwencji do kierowania swoimi przyszłymi zachowaniam • Uczenie się reguł- • Mapy poznawcze • Studia nad wiedzą PSYCHOLOGIA HUMANISTYCZNA=(EMOCJE, POTRZEBY) ABRAHAM MASLOW Podstawowe założenia: Człowiek jest wszechwładnym podmiotem. Charakteryzuje się wieloma ZDOLNOŚCIAMI i MOŻLIWOŚCIAMI Piramida Maslowa: 1.Potrzeby fizjologiczne(pożywienie.odpoczynek,tlen) 2.Potrzeba bezpieczeństwa 3.Przynależności (miłość, przyjaźń) 4.Szacunek 5.Potrzeby poznawcze (nowa wiedz) 6.Potrzeby estetyczne 7.Potrzeby samorealizacji 8.Trastedecja (duchowość) Emocje –definicja „Złożony zespół zmian cielesnych i psychicznych, obejmujących pobudzenie fizjologiczne, uczucia, procesy poznawcze i reakcje behawioralne wykonane w odpowiedzi na sytuacje spostrzeganą jako ważna dla danej osoby” Lewa półkula wpływa wyraźniej na emocje pozytywne Prawa półkula –nanegatywne Procesy emocjonalne 1.proces pobudzania fizjologicznego 2.uczucia 3.procesy poznawcze 4.zewnętrze relacje behawioralne Funkcje emocji 1.Kontakty społeczne 2.Obronęprzedzagrożeniem 3.Zdobywanie pożywienia 4.Opiekęnadpotomstwem 5.Prokreację PROCES POBUDZENIA FIZJOLOGICZNEGO 1/ szybki i nieświadomy (pamięć utajona) 2/ wolny i świadomy (pamięć jawna) INTELIGENCJA EMOCJONALNA Peter Solovey i John Mayer 1. Spostrzeganie emocji –umiejętność odkrywania i rozszyfrowywania emocji u siebie i innych; 2Posługiwanie się emocjami –zdolność do wykorzystania własnych emocji w procesy myślowe i rozwiązywanie problemów; 3Rozumienie emocji –umiejętność dostrzegania związku pomiędzy sytuacją ,osobą a emocją; 4Radzenie sobie z emocjami–zdolność regulowania własnych emocji i wpływania na emocje innych. Motywacja DEF; mechanizm odpowiedzialny za uruchomienie, ukierunkowanie, podtrzymanie i zakończenie działania” Rodzaje motywacji Popęd –biologicznie wzbudzona motywacja (np. seksualny, głodu) Motyw–wewnetrznymechanizm wywołujący stan pobudzenia organizmu; Motywacja wewnętrzna i zewnętrzna Motywacja świadoma nieświadoma Mechanizmy motywacji: Prawo Yerkesa–Dodsona Prawo 1. Wraz ze wzrostem intensywności motywacji, jakość aktywności zmienia się wzdłuż krzywej dzwonowej: najpierw się podnosi, a następnie, po przejściu przez punkt o najwyższym wskaźniku sukcesu, stopniowo maleje Prawo 2. Przypadki o średniej złożoności najlepiej wykonywać przy średnim poziomie motywacji. Im trudniejsze jest wykonywanie czynności, tym niższy poziom motywacji jest dla niego optymalny. R. Sternberg(triadowa teoria inteligencji) → Inteligencja analitycza (zdolność do rozumowania) → Inteligencja kreatywna (zdolność do transformowania i działania w warunkach nowości) → Inteligencja praktyczna doświadczalna Model wielu inteligencji Gardnera ▪ logiczna ▪ językowa ▪ Ruchowe ▪ Muzyczne ▪ Społeczna ▪ Intrapersonalna ▪ Naukowa ▪ Wizulanoprzestrzene Psychologia poznawcza O ludzkim zachowaniu wnioskujemy na podstawie analizy tego, w jaki sposób ludzie myślą Procesy poznawcze 1.Zmysły –spostrzeganie 2.Rejestr sensoryczny 3.Uwaga4.Pamięć 5.Pojęcia, wyobrażenia, schematy i skrypty UWAGA jest to wybiórcze nastawienie analizatorów na odbiór ściśle określonych bodźców, uwagę może wywołać prośba nauczyciela do ucznia, Uwaga to mechanizm redukcji informacji. Rodzaje: -mimo wolna i dowolna -introspekcyjna(wtórne procesy psychiczne) i poznawcza Funkcje: Selekcja informacji Cechy uwagi: • Czujność koncentracja • Selektywność • Zakres podzielności • Przerzutność • Trwałość a dystrakorty Mechanizm uwagi: Rozdział zasobów –czy można nadzorować więcej niż jedną czynność w tym samym czasie Teoria Kahnemama–rozdział energii psychicznej Myślenie Myślenie to proces łączenia elementów poznawczej reprezentacji świata (takich jak obrazy, pojęcia lub sądy) w dłuższe ciągi, które zastępują realne zachowania w świecie fizycznym, dzięki czemu nie musimy ponosić natychmiastowych skutków własnych działań. Rodzaje operacji umysłowych: • Analiza–polega na myślowym podziale całości na części • Synteza–to łączenia w myśli różnych części w nowe całości Reguły myślenia: algorytmiczne–to niezawodne taktyki, przepisy, które określają w jaki sposób należy coś rozwiązać;(dokładny przepis) heurystyczne–to zawodne zasady, reguły, które nie gwarantują rozwiązania zadania(wskazówka) Metody myślenia: pojedyncze strategie, np. burza mózgów Koncepcje myslenia: • deskryptywne (opisujące w jaki sposób ludzie realnie myślą), • preskryptywne (dotyczące poprawności myślenia z punktu widzenia stosowanych heurystyk) • normatywne(dotyczące poprawności z punktu widzenia danego systemu norm, teorii rachunku prawdopodobieństwa) Mądrość- M. Lipman -rozumny, trafny osąd Myślenie krytyczne- jest jednym z rodzajów myślenia, dokładniej myślenia realistycznego (uwzględniającego zasady rzeczywistego świata i celowego) Język i komunikacja- Język -„system znaków i reguł posługiwania się nimi” Kompetencja komunikacyjna i językowa Kompetencja komunikacyjna –Van Hymens-„użycie języka w sposób dostosowany do danej sytuacji społeczne Komunikacja werbalna i niewerbalna Kompetencja językowa –utajona wiedza umysłowa, dotycząca posługiwania się językiem. Realizacja językowa –konkretne akty użycia tej wiedzy. 2 funkcje języka –REPREZENTATYWNA (przedstawia fakty) i KOMUNIKATYWNA (odnosi się do relacji między użytkownikami). Kompetencja językowa -składniki 1/ syntaktyczny –znajomość reguł frazowych 2/fonologiczny –znajomość reguł fonologicznych; 3/ semantyczny -odpowiedzialny za formę logiczną –znaczeniową . John Searle „teoria aktów mowy” • Stwierdzenia–intencją ich jest przekazywanie wiedzy • Dyrektywy–intencją jest próba skłonienia do zrobienia czegoś • Zobowiązania –obietnica zrobienia czegoś • Ekspresje–dotyczą wyrażania stanów psychicznych, emocji, • Deklaracje–akty, które stwarzają nowy stan rzeczy Komunikacja niewerbalna=gety,mimika Funkcje: • informacyjną, (źródło wiedzy) • wspieranie przekazów słownych: - powtarzanie sygnałów werbalnych - Zaprzeczanie - Uzupełnienie - Zastepowanie - Akceptowanie • wyrażanie postaw i emocji,(Wyrażanie emocji dokonuje się przede wszystkim za pomocą sygnałów niewerbalnych) - przyjacielskość-wrogość (sympatia, przyjaźń) - dominacja-podporządkowanie (dominacja: brak uśmiechu, ręce na biodrach) • definiowanie relacji, (Określanie bilansu kontroli, poziomu zażyłości i poufałości pomiędzy rozmówcami) • kształtowanie wrażenia.(Stosowanie określonych strategii komunikowania niewerbalnego pozwala wykreować określone wrażenie.) Kanały ekspresji • niewerbalnej:-ruchy ciała • -zależności przestrzenne (dystans, jaki utrzymujemy z rozmówcą w czasie interakcji) Efekty kierowania mimiką twarzy • Intensyfikownie emocji (np. obojętność w stosunku do osoby, a w czasie rozmowy udajemy zadowolenie ze spotkania poprzez odpowiedni wyraz twarzy ); • -deintensyfikownie emocji(np. powściągliwość wobec szefa); • -neutralizacja emocji(np. normy kulturowe „mężczyźni nie płaczą”);