Rośliny funkcjonowanie, Notatki z Biologia

Pobierz Rośliny funkcjonowanie i więcej Notatki w PDF z Biologia tylko na Docsity! ZAJĘCIA NR 4 Temat: Podziały komórkowe. Protisty, grzyby, porosty. PROTISTY 1. Podział: • zwierzęce • roślinopodobne • grzybopodobne PROTISTY ZWIERZĘCE 1. Ogólna charakterystyka - jednokomórkowe pantofelki, ameby, świdrowce, rzęsistki, zarodźce, promienionóżki, otwornice, orzęski - budowa komórkowa – typowa dla zwierząt (brak ściany komórkowej i chloroplastów) 2. Budowa Pellikula – okrywa ciało protistów - jest to błona komórkowa połączona z cytoplazmą i cytoszkieletem - reguluje transport, ruch i kształt niektórych protistów - U pantofelka jest gruba i ma alweole (pęcherze regulujące ilość wody w komórce) Cytoszkielet (9+2) – 9 podwójnych mikrotubul po bokach i 2 pojedyncze w centrum pantofelka 3. Ruch • Nibynóżki – u tych, które mają cienką pellikulę np. ameba – ruch pełzakowaty • wici – u tych, które maja grubą pellikulę • rzęski – u tych, które mają grubą pellikulę np. pantofelek • błonka falująca – u pasożytów 4. Wydalanie i osmoregulacja Słodkowodne zwierzęce protisty są stale narażone na napływanie do nich wody. Jej nadmiar usuwany jest przez wodniczki tętniące. Przy okazji usuwane są szkodliwe produkty przemiany materii. 5. Odżywianie • heterotrofy ( saprobionty, pasożyty, drapieżniki) • drobne substancje np. cukry proste chłoną całą powierzchnią ciała poprzez dyfuzję prostą, dyfuzję ułatwioną, transport aktywny • duże cząsteczki – endocytoza (wpuklenie błony, utworzenie pęcherzyka, który po oderwaniu od błony jest wodniczką pokarmową) - pinocytoza (wodne roztwory cukrów, białek…) – mały pęcherzyk pinocytarny jest trawiony razem z jego zawartością przez enzymy hydrolityczne w lizosomach - fagocytoza (duże cząsteczki i mikroorganizmy) – duży pęcherzyk nie jest trawiony, tylko jego zawartość. Resztki pokarmowe są usuwane przez egzocytozę a błona pęcherzyka łączy się z błoną komórkową organizmu 6. Rozmnażanie • bezpłciowe • płciowe Bezpłciowe – przez podział komórki (u pantofelka – podział poprzeczny) - szybki przyrost osobników, ale mała zmienność genetyczna Płciowe – połączenie haploidalnych gamet (n), powstanie diploidalnej zygoty (2n), powstanie dojrzałego osobnika = przemiana faz jądrowych U pantofelka postacią troficzną (odżywia się, rośnie i dzieli się) jest postać 2n U ameby, rzęsistka, świdrowca postacią troficzną jest postać n 7. Koniugacja orzęsków/ pantofelka 5. Przykłady TYP PRZYKŁAD OPIS Eugleniny Euglena zielona Żyją w małych, zanieczyszczonych wodach słodkich. Nie mają ściany komórkowej, tylko grubą pellikulę Tobołki bruzdnice Plankton wód słonych, endosymbionty (żyją wewnątrz innych organizmów) lub pasożyty, powodują zakwity wód Okrzemki okrzemek Plankton wód słodkich, powodują brązowe zakwity, zbudowane z krzemionkowego denka i wieczka Złotowiciowce Dinobryon Mają 2 wici i złociste zabarwienie Brunatnice Morszczyn pęcherzykowy, listownica W strefie przybrzeżnej zimnych mórz PROTISTY GRZYBOPODOBNE 1. Ogólna charakterystyka - plecha ze strzępek, ale ściana komórkowa z celulozy jak u roślin - niektóre nie mają ściany komórkowej a ich ciało to śluźnia (plazmodium) poruszająca się ruchem pełzakowym - są heterotroficzne (saprobionty lub pasożyty) 2. Przykłady TYP PRZYKŁAD OPIS Lęgniowce Roztoczek, fitoftora Żyją na lądzie i w wodzie, mają strzępki i celulozową ścianę komórkową. Fitoftora – pasożyt roślin wywołujący zarazę ziemniaczaną Śluzowce właściwe Rulik nadrzewny Są na pniach, mchu PROTISTY - ZNACZENIE - do produkcji leków zawierających jod (brunatnice) - kwas alginowy z brunatnic – przemysł papierniczy, farmaceutyczny, kosmetyczny, spożywczy, włókienniczy - morskie protisty roślinopodobne – nawóz, dodatek do pasz dla zwierząt - procesy skałotwórcze – otwornice – wapień, okrzemki – ziemia okrzemkowa, promienionóżki – skały krzemianowe - symbiotyczne protisty są w przewodach pokarmowych przeżuwaczy i trawią celulozę - kryjówka dla zwierząt wodnych - pokarm dla zwierząt - umożliwiają obieg pierwiastków w przyrodzie - produkcja tlenu (roślinopodobne) - zakwity wód - pasożyty – straty w hodowlach, uprawach, choroby i śmierć organizmów PROTISTY CHOROBY CHOROBA ZAKAŻENIE OBJAWY PROFILAKTYKA Malaria (zimnica) Samica komara widliszka z zarodźcem malarii Gorączka, dreszcze, bóle głowy, nudności, wymioty, opryszczka Chinina, osuszanie terenów podmokłych Rzęsistkowica Droga płciowa – rzęsistek pochwowy Zapalenie dróg moczo- płciowych Unikanie przygodnych kontaktów seksualnych, higiena Lamblioza Woda i pożywienie zawierające cysty lamblii jelitowej Biegunka, bóle brzucha, nudności, niedokrwistość, gorączka, zmęczenie, wysypka, utrata masy ciała higiena Toksoplazmoza Odchody kotów, zanieczyszczona woda, żywność, gleba Temperatura, powiększone węzły, zapalenie mózgu, wątroby Higiena, picie przegotowanego mleka i nie spożywanie surowego mięsa Czerwonka Woda lub pokarm z cystami pełzała czerwonki Biegunka, krwotoki z przewodu pokarmowego, osłabienie, odwodnienie, anemia, nudności, ropnie wątroby i płuc, śmierć higiena Śpiączka afrykańska Mucha tse-tse z świdrowcem gambijskim Gorączka, bóle stawów, śpiączka Higiena, ochrona przed muchami, wczesne wykrycie GRZYBY 1. Ogólna charakterystyka: - lądowe, beztkankowe heterotrofy - plechowce - budowa typowa dla tej grupy – ściana komórkowa z chityny, brak chloroplastów, jedno lub wiele jąder komórkowych 2. Budowa: 3. Rodzaje strzępek: 4. Odżywianie * heterotrofy - saprobionty wydzielają enzymy hydrolityczne rozkładające martwą materię organiczną np. zrywka - pasożyty roślin, zwierząt i innych grzybów. Np. buławinka czerwona, rdza źdźbłowa, huba - symbionty np. glon + grzyb = porost, korzenie roślin +grzyb = mikoryza Rodzaje mikoryzy: * endotroficzna – strzępki grzyba wnikają do wnętrza korzenia rośliny (80-90%) * ektotroficzna – strzępki grzyba wnikają między korzenie (koźlarz + brzoza, borowik + dąb) - drapieżniki – chwytają strzępkami glebowe pierścienice i nicienie 5. Oddychanie • tlenowe • beztlenowe (fermentacja drożdży wykorzystywana jest do produkcji chleba czy alkoholu) 6. Rozmnażanie - choroby: grzybice, drożdżakowe zapalenie pochwy - pasożyty roślin tj. rdza, buławinka, mączniaki powodują straty w rolnictwie - psucie żywności i materiałów (drewno, skóra, bawełna) - zatrucia np. muchomor sromotnikowy - produkcja antybiotyków (np. penicylina z pędzlaka) - do syntezy białek (interferon, hirudyna – z drożdży) - produkcja serów - produkcja piwa, wina - piekarnictwo - destruenci umożliwiają obieg pierwiastków w przyrodzie i użyźniają glebę - grzyby symbiotyczne umożliwiają rozwój roślin - dodatek do potraw (workowce i podstawczaki zawierają wit. B, PP, A, D, minerały) POROSTY 1. Ogólna charakterystyka • strzępki grzybów i komórki glonów (zielenice lub sinice) • organizmy kosmopolityczne • organizmy pionierskie • wrażliwe na tlenki siarki • autotrofy • rozmnażanie bezpłciowe przez rozmnóżki 2. Budowa 3. Rodzaje plech 4. Rozmnażanie • 2 typy rozmnóżek: - urwistki (tworzą się wewnątrz plechy i wydostają przez jej pęknięcie) - wyrostki (powstają na powierzchni plechy i są łatwo odłamującymi się uwypukleniami) 5. Znaczenie - czynny udział w procesie wietrzenia skał (kwasy porostowe) - biorą udział w procesie glebotwórczym jako organizmy pionierskie - pożywienie dla zwierząt w tajdze i tundrze (chrobotek reniferowy) - bioindykatory - do produkcji lakmusu (orselka barwiarska) - utrwalacze zapachu do perfum (mąlka tarniowa) - dodatek do leków wykrztuśnych (płucnica islandzka)