Rozkład materiału nauczania z biologii dla klasy 8 szkoły ..., Publikacje z Biologia

Pobierz Rozkład materiału nauczania z biologii dla klasy 8 szkoły ... i więcej Publikacje w PDF z Biologia tylko na Docsity! Rozkład materiału nauczania z biologii dla klasy 8 szkoły podstawowej oparty na Programie nauczania biologii „Puls życia” autorstwa Anny Zdziennickiej Dział programu Treści nauczania Cele edukacyjne Zapis w nowej podstawie programowej Proponowane procedury osiągania celów Proponowane środki dydaktyczne I. G en et yk a 1. Czym jest genetyka? • genetyka jako nauka o dziedziczeniu cech oraz zmienności organizmów • cechy dziedziczne i niedziedziczne • cechy gatunkowe i indywidualne • zastosowanie genetyki w różnych dziedzinach • zmienność wśród ludzi • poznanie zakresu badań genetyki • rozróżnianie cech dziedzicznych i niedziedzicznych • wskazanie cech indywidualnych i gatunkowych • omówienie zastosowania genetyki w różnych dziedzinach nauki • obserwowanie zmienności wśród ludzi Wymagania ogólne: III.3 • analizowanie własnych cech zewnętrznych i wyszukiwanie podobieństw do rodzeństwa, rodziców oraz dziadków • odnajdywanie w swoim wyglądzie cech dziedzicznych i niedziedzicznych • obserwacja wybranych cech dziedzicznych u kolegów z klasy • odbijanie linii papilarnych w poszukiwaniu cech osobniczych • podręcznik • zdjęcia rodzinne • poduszka i tusz do stempli, lupa 2. Nośnik informacji genetycznej – DNA • DNA jako materiał genetyczny • sposób zapisywania cech w DNA • budowa DNA i nukleotydu • budowa chromosomu • kariotyp człowieka • jądro komórkowe jako miejsce lokalizacji DNA i chromosomów • replikacja DNA i jej znaczenie • budowa i funkcje RNA* • omówienie budowy i funkcji DNA • definiowanie pojęć: kariotyp, nukleotyd, helisa i gen • wykazanie roli jądra komórkowego • opisywanie budowy chromosomu (chromatyda, centromer) • omówienie kariotypu człowieka • wykazanie roli DNA jako nośnika informacji genetycznej • wyjaśnienie przebiegu replikacji DNA • wykazanie roli replikacji DNA w zachowaniu niezmienionej informacji genetycznej Wymagania szczegółowe: V.1, V.2, V.3 • wykonanie modelu nukleotydu • wykonanie uproszczonego modelu DNA • ćwiczenia w zapisywaniu sekwencji nukleotydów w niciach DNA komplementarnych do danych nici DNA • podręcznik • modele DNA i RNA* • materiały do wykonania modelu DNA, np. miękki drut, plastelina lub modelina w różnych kolorach Dział programu Treści nauczania Cele edukacyjne Zapis w nowej podstawie programowej Proponowane procedury osiągania celów Proponowane środki dydaktyczne I. G en et yk a 3. Podziały komórkowe • komórki macierzyste i potomne • komórki haploidalne i diploidalne • chromosomy homologiczne • znaczenie mitozy i mejozy • przebieg mitozy i mejozy • rekombinacja genetyczna • definiowanie pojęć: komórki macierzyste, komórki potomne, komórki haploidalne, komórki diploidalne i chromosomy homologiczne • omówienie znaczenia mitozy i mejozy • omówienie przebiegu mitozy i mejozy • wykazanie konieczności redukcji ilości materiału genetycznego w komórkach macierzystych gamet • omówienie znaczenia rekombinacji genetycznej Wymagania szczegółowe: V.4 • obserwacja trwałych preparatów stożków wzrostu cebuli obrazujących różne stadia podziałów mitotycznych • omówienie schematów przedstawiających przebieg podziałów komórkowych • ćwiczenia w obliczaniu liczby chromosomów w komórkach potomnych po podziale mitotycznym i mejotycznym • podręcznik • mikroskop optyczny • trwałe preparaty stożków wzrostu cebuli w różnych stadiach podziałów mitotycznych 4. Podstawowe prawa dziedziczenia • wersje genu: allele dominujące i recesywne • fenotyp i genotyp • homozygota dominująca, homozygota recesywna i heterozygota • prawo czystości gamet • sposób zapisu krzyżówki genetycznej • identyfikacja alleli dominujących i recesywnych • definiowanie pojęć: fenotyp, genotyp, homozygota dominująca, homozygota recesywna i heterozygota • poznanie prawa czystości gamet • wyjaśnienie symboli używanych przy tworzeniu krzyżówek genetycznych • tworzenie i rozwiązywanie krzyżówek genetycznych Wymagania szczegółowe: V.6 • wykład na temat badań Gregora Mendla • ćwiczenia w rozpoznawaniu zapisu literowego homozygoty dominującej, homozygoty recesywnej i heterozygoty • rozwiązywanie prostych krzyżówek genetycznych • podręcznik • tablica multimedialna • karty pracy z krzyżówkami genetycznymi Dział programu Treści nauczania Cele edukacyjne Zapis w nowej podstawie programowej Proponowane procedury osiągania celów Proponowane środki dydaktyczne II . E w ol uc ja ż yc ia 11. Źródła wiedzy o ewolucji • istota procesu ewolucji • pośrednie i bezpośrednie dowody ewolucji • skamieniałości • formy pośrednie • żywe skamieniałości • jedność budowy i funkcjonowania organizmów • narządy szczątkowe • rozmieszczenie organizmów • struktury homologiczne i analogiczne • wyjaśnienie procesu ewolucji • omówienie dowodów ewolucji • analizowanie form pośrednich • przedstawienie przykładów żywych skamieniałości • wykazanie jedności budowy i funkcjonowania organizmów • wskazanie przykładów narządów szczątkowych w organizmie człowieka • wyjaśnienie różnicy między narządami homologicznymi i analogicznymi Wymagania szczegółowe: VI.1 • analizowanie rodzajów skamieniałości oraz mechanizmu ich powstawania • wskazywanie na ilustracjach ogniw pośrednich • porównywanie szkieletów kręgowców w celu wskazania struktur homologicznych • analizowanie zegara ewolucji na podstawie schematu • podręcznik • tablica multimedialna • kolekcja skamieniałości, odcisków i inkluzji bursztynowych • schemat zegara ewolucji 12. Mechanizmy ewolucji • założenia teorii ewolucji • powstawanie nowych gatunków • dobór naturalny i sztuczny • poznanie głównych założeń teorii ewolucji Karola Darwina • wyjaśnienie roli endemitów z Galapagos • wskazanie izolacji geograficznej jako drogi do powstawania nowych gatunków • uzasadnienie, że walka o byt jest formą doboru naturalnego • wskazywanie różnic pomiędzy doborem naturalnym a doborem sztucznym • omówienie głównych założeń syntetycznej teorii ewolucji* Wymagania szczegółowe: VI.1, VI.2 • omawianie procesu powstawania nowych gatunków • pogadanka na temat działania doboru naturalnego • analizowanie zdjęć różnorodnych organizmów powstałych w wyniku doboru naturalnego i sztucznego • wyszukiwanie informacji na temat korzyści, które osiąga człowiek ze stosowania doboru sztucznego w hodowli zwierząt i uprawie roślin • podręcznik • tablica multimedialna • zdjęcia przedstawiające różne rasy zwierząt lub gatunki roślin uprawnych 13. Pochodzenie człowieka • systematyka człowieka • podobieństwa i różnice między człowiekiem a innymi człekokształtnymi jako wynik procesów ewolucyjnych • wskazanie stanowiska systematycznego człowieka • prezentowanie cech wspólnych człowieka oraz innych człekokształtnych • wykazanie różnic między człowiekiem a innymi człekokształtnymi • analizowanie przebiegu ewolucji człowieka Wymagania szczegółowe: VI.3 • dyskusja dotycząca umiejscowienia człowieka w systematyce zwierząt • wskazywanie na ilustracjach różnic oraz cech wspólnych w budowie człowieka i szympansa • pogadanka na temat przebiegu ewolucji człowieka • podręcznik • film • prezentacja multimedialna 14. Podsumowanie wiadomości - Generator testów i sprawdzianów 15. Sprawdzenie wiadomości - Generator testów i sprawdzianów Dział programu Treści nauczania Cele edukacyjne Zapis w nowej podstawie programowej Proponowane procedury osiągania celów Proponowane środki dydaktyczne IV . E ko lo gi a 16. Organizm a środowisko • nisza ekologiczna • siedlisko • czynniki wpływające na organizmy • tolerancja ekologiczna • zakres tolerancji na wybrane czynniki środowiska • skala porostowa • omówienie zakresu badań ekologii • wykazywanie zależności między czynnikami środowiska a występowaniem gatunków • interpretowane wykresów zakresu tolerancji organizmów • omówienie przykładów zależności występowania gatunków od czynników środowiska • praktyczne wykorzystanie zakresu tolerancji w skali porostowej Wymagania szczegółowe: VII.1, VII.7, VII.8 • wykazywanie zależności między czynnikami środowiska a występowaniem gatunków • uzupełnianie kart pracy z wykorzystaniem skali porostowej w terenie, np. w przyszkolnym ogrodzie • karty pracy z zadaniami dotyczącymi określania stopnia zanieczyszczenia powietrza dwutlenkiem siarki • skala porostowa 17. Cechy populacji • populacja • liczebność i zagęszczenie populacji • czynniki wpływające na liczebność i zagęszczenie populacji • populacja w przestrzeni • struktura płciowa i wiekowa populacji • omówienie związku między populacją a gatunkiem • wykazanie zależności między liczebnością a zagęszczeniem populacji • opisywanie cechy populacji wpływających na jej liczebność i zagęszczenie • analizowanie różnych typów rozmieszczenia organizmów • definiowanie pojęcia struktura płciowa i wiekowa populacji • wyjaśnienie sposobu odczytywania i analizowania danych z piramid wieku • obliczanie zagęszczenia populacji Wymagania szczegółowe: VII.2 • burza mózgów na temat korzyści i wad życia w grupie • omówienie rozmieszczenia osobników w populacji • ćwiczenia w odczytywaniu wykresów przedstawiających strukturę wiekową populacji • ćwiczenia w obliczaniu liczebności i zagęszczenia wybranych populacji • podręcznik • karty pracy z zadaniami dotyczącymi określania liczebności i zagęszczenia populacji oraz schematycznego rysowania typów rozmieszczenia analizowanych populacji 18. Konkurencja • rodzaje zależności występujących między organizmami • konkurencja wewnątrzgatunkowa i międzygatunkowa • zasoby, o które konkurują organizmy • skutki konkurencji wewnątrzgatunkowej i międzygatunkowej • wymienienie rodzajów zależności występujących między organizmami • określenie, na czym polega konkurencja wewnątrzgatunkowa i międzygatunkowa • wskazanie zasobów, o które konkurują organizmy • omówienie skutków konkurencji wewnątrzgatunkowej i międzygatunkowej Wymagania szczegółowe: VII.3 • burza mózgów na temat przykładów walki organizmów o zasoby • wykonanie mapy mentalnej dotyczącej konkurencji wewnątrzgatunkowej i międzygatunkowej • podręcznik • przybory do rysowania mapy mentalnej, m.in. mazaki i arkusze papieru A3 Dział programu Treści nauczania Cele edukacyjne Zapis w nowej podstawie programowej Proponowane procedury osiągania celów Proponowane środki dydaktyczne IV . E ko lo gi a 19. Drapieżnictwo. Roślinożerność • drapieżnictwo i znaczenie drapieżników w środowisku • sposoby polowania drapieżników • sposoby unikania ataku drapieżników • drapieżne rośliny • roślinożerność i znaczenie roślinożerców w środowisku • sposoby ochrony roślin przed roślinożercami • przystosowania organizmów do roślinożerności • wykorzystanie roślinożerności przez rośliny • ocenienie znaczenia drapieżników i roślinożerców w środowisku • wykazanie adaptacji drapieżników i roślinożerców do zdobywania pokarmu • omówienie różnych strategii polowań stosowanych przez drapieżniki • prezentowanie sposobów obrony organizmów przed drapieżnikami • przedstawienie sposobów bronienia się roślin przed zjadaniem • poznanie przykładów roślin drapieżnych i ich przystosowań do zdobywania pokarmu Wymagania szczegółowe: VII.3 • praca z atlasami i tekstami źródłowymi dotyczącymi przystosowań do drapieżnictwa i obrony przed drapieżnikami, przystosowań roślinożerców do zjadania pokarmu roślinnego, sposobów obrony roślin przed zjadaniem • praca w grupach nad drapieżnictwem i roślinożernością z wykorzystaniem metody JIGSAW • podręcznik • atlasy roślin i zwierząt 20. Pasożytnictwo • pasożyty zewnętrzne i wewnętrzne • przystosowanie organizmów do pasożytnictwa • znaczenie pasożytów • wyjaśnienie, na czym polega pasożytnictwo • przedstawienie rodzajów pasożytów wewnętrznych i zewnętrznych • omówienie przystosowań organizmów do pasożytniczego trybu życia • ocenienie znaczenia pasożytnictwa w przyrodzie Wymagania szczegółowe: VII.3 • omawianie na podstawie ilustracji adaptacji organizmów do pasożytnictwa • obserwacja preparatów mokrych tasiemca • obserwacja preparatów mikroskopowych odnóży i aparatów gębowych pasożytów • wyszukiwanie w różnych źródłach informacji na temat chorób pasożytniczych występujących u człowieka • podręcznik • mikroskop optyczny • preparaty mokre tasiemca • preparaty mikroskopowe przedstawiające np. odnóża wszy lub pchły oraz aparaty gębowe komara lub kleszcza • materiały edukacyjne na temat chorób pasożytniczych człowieka 21. Nieantagonistyczne zależności między gatunkami • dwa rodzaje mutualizmu: symbioza i protokooperacja • komensalizm • scharakteryzowanie nieantagonistycznych zależności międzygatunkowych • wykazanie różnicy między symbiozą a protokooperacją • wskazanie różnicy między mutualizmem a komensalizmem • omówienie różnych przykładów nieantagonistycznych zależności między organizmami Wymagania szczegółowe: VII.4 • obserwacja mikroskopowa plechy porostu i przekroju przez brodawkę korzeniową rośliny motylkowej • wykonywanie rysunków preparatów obserwowanych pod mikroskopem • mapa mentalna na temat nieantagonistycznych zależności między gatunkami • podręcznik • mikroskop optyczny • materiały potrzebne do mikroskopowania, m.in. plechy porostów i fragmenty korzeni roślin motylkowych