Pobierz Stalinizm w kulturze i więcej Streszczenia w PDF z Sztuka tylko na Docsity! Stalinizm w kulturze Wprowadzenie Przeczytaj Prezentacja mul medialna Sprawdź się Dla nauczyciela Bibliografia: Cytat za: K. Obremski, Stalin, panegiryści i prawo przechodzenia zmian ilościowych w jakościowe (w:) Pamiętnik Literacki, z. 3 (2007), s. 128. Cytat za: K. Obremski, Stalin, panegiryści i prawo przechodzenia zmian ilościowych w jakościowe (w:) Pamiętnik Literacki, z. 3 (2007), s. 129. Źródło: Wisława Szymborska, Lenin. Cytat za: poezja.org, [dostęp 23.12.2021]. Źródło: tekapomorska.pl [dostęp 22.12.2021 r.]. Cytat za: Celuloza, 1954, reż. Jerzy Kawalerowicz, filmpolski.pl, [dostęp 22.12.2021]. Cytat za: Piątka z ulicy Barskiej, 1954, reż. Aleksander Ford, filmpolski.pl [dostęp 22.12.2021]. Cytat za: Pokolenie, 1955, reż. Andrzej Wajda, filmpolski.pl [dostęp 22.12.2021]. Cytat za: h ps://ising.pl/wiera-gran-ciemna-dzis-noc-2vm9ee-tekst. Przeczytaj Sztuka w służbie ideologii Dzieło socrealistyczne miało być czytelne (realistyczne) i nieść treści socjalistyczne, takie jak braterstwo broni, walka klasowa, robotnicy oraz rolnicy przy pracy (sojusz robotniczo‐chłopski), walka z imperializmem. Artyści chętnie portretowali przywódców jako światłych ojców narodu i dobrych gospodarzy. Ważnymi elementami były dydaktyzm oraz dwubiegunowe ukazanie rzeczywistości. Realizm socjalistyczny objął wszystkie dziedziny twórczości. W architekturze cechował się surowością form i przesadnym monumentalizmem. Budowle miały odzwierciedlać potęgę i możliwości socjalistycznego państwa. Pałac Kultury i Nauki w Warszawie, fotografia z 1955 r. PKiN, zbudowany w centrum stolicy w latach 1952–1955 jako „dar narodu sowieckiego dla narodu polskiego”, stał się symbolem sowieckiej dominacji. Dwa dni po śmierci Józefa Stalina, 7 marca 1953 r., nadano mu imię zmarłego przywódcy ZSRS. Imię to nosił do 1956 roku. Źródło: Archiwum Fotograficzne Zbyszka Siemaszki, dostępny w internecie: audiovis.nac.gov.pl, tylko do użytku edukacyjnego. Wisława Szymborska Lenin Że w bój poprowadził krzywdzonych, że trwałość zwycięstwu nadał, dla nadchodzących epok stawiając mocny fundament - grób, w którym leżał ten nowego człowieczeństwa Adam, wieńczony będzie kwiatami z nieznanych dziś jeszcze planet Źródło: Wisława Szymborska, Lenin. Cytat za: poezja.org, [dostęp 23.12.2021]. “ W muzyce powstał nowy gatunek – pieśń masowa. Były to proste, przypominające nieco ludowe, utwory sławiące osiągnięcia ustroju i jego przywódców. Przykładami są usilnie upowszechniane Piosenka murarza czy Pieśń o planie sześcioletnim. Podobnie przesiąknięta ideologią była literatura. Mit polsko‐sowieckiego braterstwa broni, ruch robotniczy i rewolucyjny zdominowały twórczość pisarzy i poetów doby socrealizmu. Charakterystyczny patos mieszał się z przyziemnością tematu i wiernopoddańczymi hołdami składanymi przywódcom, jak np. w powieści Witolda Zalewskiego Traktory zdobędą wiosnę czy poemacie Władysława Broniewskiego Słowo o Stalinie. W Polsce socrealizm stał się oficjalnym kierunkiem państwowym w 1949 r. Podobnie jak w innych krajach rządzonych przez reżim komunistyczny sztuka stała się narzędziem nachalnej propagandy, a twórcy, którzy nie podporządkowali się obowiązującej wykładni, byli szykanowani. Robotnik i kołchoźnica, rzeźba autorstwa Wiery Muchiny, fotografia współczesna. Monumentalna 24-metrowa rzeźba zdobiła sowiecki pawilon na Wystawie Światowej w Paryżu w 1937 roku. Dziesięć lat później stała się symbolem studia filmowego Mosfilm. Obecnie znajduje się w Moskwie. Źródło: Сам лично, Wikimedia Commons, licencja: CC 0 1.0. Przyjrzyj się temu i kolejnym obrazom. Jakie wrażenia na odbiorcach mogli chcieć wywrzeć artyści i/lub ich zleceniodawcy? Źródło: Isaak Izrailewicz Brodski, Włodzimierz Lenin w Smolnym, 1930, olej na płótnie, 190 x 287 cm, Wikimedia Commons, domena publiczna. Film dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/a/D3HjnT6cU Nagranie filmowe lekcji pod tytułem Sztuka w służbie ideologii. Polecenie 1 Wymień najważniejsze elementy sztuki socrealistycznej. Czemu służył monumentalizm socrealistyczny w architekturze? Słownik awangarda (fr. avant garde – straż przednia) - grupa osób, których twórczość lub działalność w jakiejś dziedzinie jest nowatorska i niekonwencjonalna; ogół zróżnicowanych tendencji w sztuce XX w., odznaczających się radykalnym nowatorstwem dydaktyzm dążenie do kształtowania u kogoś właściwych postaw lub poglądów poprzez pouczanie go lub dawanie wzorów do naśladowania Prezentacja mul medialna Polecenie 1 Zapoznaj się z prezentacją mul medialną i wykonaj kolejne polecenia. Polecenie 2 Wyjaśnij najważniejsze założenia sztuki socrealistycznej. W jaki sposób miała kształtować „nowego człowieka”? Twoja odpowiedź Polecenie 3 Opisz, w jaki sposób socrealizm przejawiał się w architekturze i przestrzeni miejskiej. Dlaczego tak gorące spory wywołuje kwes a funkcjonowania Pałacu Kultury i Nauki w centrum Warszawy? Twoja odpowiedź Sprawdź się Pokaż ćwiczenia: 輸醙難 Ćwiczenie 1 Wyjaśnij, czym jest socrealizm. Twoja odpowiedź Ćwiczenie 2 W tabeli zamieszczono imiona i nazwiska trzech postaci tworzących w dobie dyktatu socrealizmu. Przyporządkuj im właściwe krótkie opisy. Ćwiczenie 3 Poniżej przedstawiono nazwy różnych budowli. Zaznacz, która z nich nie została wykonana w stylu socrealistycznym. Pałac Kultury i Nauki w Warszawie Hala Stulecia we Wrocławiu Kino Świt w Krakowie (dzielnica Nowa Huta) Instytut Muzyki Uniwersytetu Rzeszowskiego w Rzeszowie (dawny Dom Kultury WSK) 醙 輸 輸 Ćwiczenie 6 Zapoznaj się z przykładami rzeźb powstałych po II wojnie światowej i zaznacz kraje, w których najprawdopodobniej wciąż można je zobaczyć. Odpowiedź uzasadnij. Źródło: Иван, Wikimedia Commons, licencja: CC BY-SA 3.0. Luksemburg Norwegia Grecja Rosja Szwajcaria Francja Polska Austria 醙 Bułgaria Litwa Ćwiczenie 7 Zapoznaj się z fragmentem utworu Władysława Broniewskiego, a następnie wykonaj polecenia. Któż, jak On, przez dziesiątki lat na dziobie okrętu wytrwał? Szóstej Części przygląda się świat. Bitwa. Tam - bezrobocia, strajki, głód. Tu - praca. Natchniony traktor. Tworzy historię zwycięski lud. Chwała faktom! Któż, jak On, przez dziesiątki lat wiódł ludzkość na krańce dziejów? Jego imię - walczący świat: nadzieja. Rewolucjo! - któż wiatr powstrzyma, kto ziemię zawróci w biegu? Rewolucjo, tablice praw Rzymu obalamy od Chin po Biegun! Rewolucjo! siedemdziesiąt lat […] powiewa nad światem. I rodzi się nowy świat, świat stary pęka jak atom. Źródło: tekapomorska.pl [dostęp 22.12.2021 r.]. “ Utwór powstał z okazji 70. rocznicy urodzin: 醙 Fragment 3 drogę przestępczą. Stają przed sądem oskarżeni o kradzież. Ponieważ nie zjawił się świadek oskarżenia, Radziszewski, otrzymują dwa lata więzienia z zawieszeniem. Opiekę kuratora sprawuje nad nimi robotnik Wojciechowski. Reedukację utrudnia działalność przedstawicieli reakcyjnego podziemia. To oni żądają „unieszkodliwienia” owego świadka. Radziszewski zwabiony przez chłopców do piwnicy w czasie bójki wpada do wyrwy i zabija się. Odtąd nad chłopcami ciąży to nie chciane zabójstwo… Dwaj chłopcy otrzymują dzięki kuratorowi pracę przy budowie Trasy W-Z. Jeden z nich, Kazek, zakochuje się w Hance, dziewczynie pracującej jako kreślarz. Podziemie planuje wysadzenie w powietrze Trasy W-Z. Ma w tym wziąć udział „piątka z ulicy Barskiej”. Chłopcy odmawiają jednak posłuszeństwa. Milicja udaremnia zamach, ale Kazek zostaje ciężko ranny. Nie wiadomo, czy wyżyje i czy chłopcy staną przed sądem… Cytat za: Piątka z ulicy Barskiej, 1954, reż. Aleksander Ford, filmpolski.pl [dostęp 22.12.2021]. W warstwie fabularnej jest opowieścią o grupie lewicujących młodych ludzi, zaangażowanych w konspiracyjną walkę z hitlerowskim okupantem. Główny bohater - Stach rozpoczyna pracę w stolarni Berga. Działa tam komórka AK. Stach wszakże zaprzyjaźnia się z robotnikiem, związanym z lewicową Gwardią Ludową. Sekuła wyjaśnia mu istotę wyzysku kapitalistycznego i mobilizuje do nauki. Na tajnych kompletach Stach poznaje Dorotę - aktywistkę ZWM. Pod wpływem dziewczyny postanawia wstąpić do organizacji. Składa przysięgę wojskową, stara się też pozyskać do organizacji kolegę, ale on odmawia. Wkrótce Stach zostaje niesłusznie oskarżony o kradzież drewna i pobity przez niemieckiego oficera. Kolega zmaltretowanego chłopaka wykonuje na Niemcu wyrok, czym narusza zasady konspiracji. Tymczasem wybucha powstanie w getcie. Bohaterowie otrzymują rozkaz przejęcia grupy Żydów. Jasio Krone, ścigany przez Niemców, nie znajduje wyjścia z klatki schodowej i ginie samobójczą śmiercią… Stach zostaje na noc “ u Doroty. Rankiem, kiedy wychodzi po chleb, gestapo aresztuje dziewczynę… Teraz on przejmuje jej zadanie - organizuje nową grupę chłopców. Cytat za: Pokolenie, 1955, reż. Andrzej Wajda, filmpolski.pl [dostęp 22.12.2021]. Udowodnij, że polskie władze komunistyczne wykorzystywały film do uprawiania propagandy. Dla nauczyciela Autor: Martyna Wojtowicz Przedmiot: Historia Temat: Stalinizm w kulturze Grupa docelowa: Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum Podstawa programowa: Zakres podstawowy Treści nauczania – wymagania szczegółowe Zakres podstawowy LVI. Stalinizm w Polsce i jego erozja. Uczeń: 1) przedstawia proces sowietyzacji kraju na płaszczyźnie ustrojowej, gospodarczo-społecznej i kulturowej; Kształtowane kompetencje kluczowe: kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji; kompetencje cyfrowe; kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się; kompetencje obywatelskie. Cele operacyjne: Uczeń: wyjaśnia, czym był realizm socjalistyczny. omawia zadania, jakie miał spełniać socrealizm i w jaki sposób kształtować społeczeństwo. wymienia przykładowe dzieła (w architekturze, literaturze, sztukach pięknych itp.) nawiązujące do socrealizmu. Strategie nauczania: konstruktywizm; konektywizm. Metody i techniki nauczania: rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;