Test z biologi na czasie 1, Testy z Biologia

Pobierz Test z biologi na czasie 1 i więcej Testy w PDF z Biologia tylko na Docsity! Grupa A | strona 1 z 12 Grupa A Klasa .................... Imię i nazwisko .................................................... Liczba punktów ...... / 91 KOMÓRKA GENERATOR 1 Skonstruuj i uzupełnij tabelę porównującą budowę komórek: prokariotycznej z eukariotyczną. Uwzględnij w niej obecność jądra komórkowego, główne umiejscowienie materiału genetycznego oraz podaj po jednym przykładzie tych komórek. ( ... / 2 p.) 2 Przyporządkuj komórkom ludzkiego organizmu (1–5) opisy ich budowy i funkcji (A–F). 1. ............. 2. ............. 3. ............. 4. ............. 5. ............. ( ... / 2 p.) 1. plemniki 2. komórki nerwowe (neurony) 3. pręciki 4. włókna mięśnia szkieletowego 5. erytrocyty (czerwone krwinki) A. Mają liczne wypustki umożliwiające wymianę substancji odżywczych między nimi i naczyniami krwionośnymi. B. Zawierają światłoczułe barwniki pozwalające na odbieranie bodźców świetlnych z otoczenia. C. Mają opływowy kształt i wić, dzięki której mogą się przemieszczać. D. Są okrągłe, spłaszczone i nie mają jądra komórkowego. Zawierają hemoglobinę, dzięki czemu transportują tlen. E. Są długie i posiadają naprzemiennie ułożone białka tworzące prążki, dzięki którym są zdolne do kurczenia się. F. Mają wydłużony kształt i liczne wypustki umożliwiające kontaktowanie się i szybkie przekazywanie informacji między komórkami. 3 Oceń prawdziwość stwierdzeń. Zaznacz P, jeśli zdanie zawiera prawdziwe informacje, lub F – jeśli fałszywe. ( ... / 1 p.) Ściana komórkowa roślin jest zbudowana głównie z białek i lipidów. P F Siateczka śródplazmatyczna bierze udział w syntezie węglowodanów i kwasów nukleinowych. P F Część etapów oddychania tlenowego zachodzi w mitochondrium. P F 4 Zaznacz nazwę komórki, której charakterystyczną cechą jest obecność dużej, centralnie położonej wakuoli. A. Komórka grzybowa. C. Komórka zwierzęca. B. Komórka roślinna. D. Komórka bakteryjna. ( ... / 1 p.) Grupa A | strona 2 z 12 5 c) Zaznacz punkt, w którym wymieniono strukturę komórkową charakterystyczną dla typu komórki przedstawionej na ilustracji. A. Mitochondrium. C. Rybosomy. B. Aparat Golgiego. D. Lizosomy. d) Podaj oznaczenie cyfrowe tego elementu budowy komórki, który jest odpowiedzialny za modyfikowanie białek i lipidów oraz ich transportowanie. ( ... / 4 p.)Na ilustracji przedstawiono model budowy pewnej komórki. a) Podaj nazwę struktur komórkowych oznaczonych cyframi 2, 3 i 4. b) Wybierz poprawne dokończenie zdania. Na ilustracji przedstawiono model budowy komórki A. roślinnej, ponieważ 1. jest wypełniona cytozolem. B. zwierzęcej, 2. jest otoczona tylko błoną komórkową. 6 Wstaw w odpowiednią rubrykę tabeli znak „+”, jeśli podany element komórki występuje w danej komórce, lub znak „–”, jeśli w niej nie występuje. ( ... / 4 p.) Element komórki Komórka bakteryjna Komórka grzybowa Komórka roślinna Komórka zwierzęca Ściana komórkowa Cytozol Rybosomy Chloroplasty 7 Podczas obserwacji mikroskopowej uczeń sporządził następujący opis: Obserwowana komórka ma niewielkie wymiary. Wyposażona jest w wić, a w gęstym cytozolu nie ma jądra komórkowego. Zaznacz nazwę komórki, którą obserwował uczeń. A. Komórka bakteryjna. C. Komórka roślinna. B. Komórka grzybowa. D. Komórka zwierzęca. ( ... / 1 p.) 8 Wybierz poprawne dokończenie zdania. Trawienie składników pokarmowych i zniszczonych organelli odbywa się z udziałem ( ... / 1 p.) A. lizosomów, ponieważ 1. zawierają enzymy. B. rybosomów, 2. uczestniczą w syntezie białek. 9 Oceń prawdziwość stwierdzeń. Zaznacz P, jeśli zdanie zawiera prawdziwe informacje, lub F – jeśli fałszywe. ( ... / 1 p.) Po zewnętrznej stronie dwuwarstwy lipidowej znajdują się ogony fosfolipidów. P F Błony biologiczne są selektywnie przepuszczalne. P F Asymetryczność błony jest efektem różnego udziału w jej budowie lipidów i białek. P F Grupa A | strona 5 z 12 18 Niektóre cząsteczki białkowe, wirusy lub bakterie są zbyt duże, aby mogły być swobodnie transportowane do wnętrza komórki. W takim przypadku ich transport odbywa się z udziałem specjalnych pęcherzyków. Umożliwiają one dotarcie wymienionych struktur do wnętrza komórki na drodze endocytozy lub ich wydostanie się poza jej obszar na drodze egzocytozy. a) Określ, który schemat (A czy B) przedstawia proces pochłaniania bakterii przez niektóre leukocyty (np. makrofagi). b) Oceń prawdziwość stwierdzeń. Zaznacz P, jeśli zdanie zawiera prawdziwe informacje, lub F – jeśli fałszywe. ( ... / 2 p.) Formowanie się pęcherzyka endocytarnego zachodzi bez udziału ATP. P F Egzocytoza służy do transportu dużych cząstek do wnętrza komórki. P F Endocytoza jest sposobem pochłaniania większych cząsteczek lub całych komórek, np. bakterii. P F 19 W celu prowadzenia obserwacji mikroskopowej erytrocytów (krwinek czerwonych) studenci mieli przygotować płyn fizjologiczny, czyli 0,9% roztwór chlorku sodu (NaCl). Popełnili jednak błąd obliczeniowy i przygotowali roztwór 0,09% NaCl. Następnie użyli tego roztworu do przygotowania preparatu mikroskopowego, co polegało na umieszczeniu w tym roztworze na szkiełku podstawowym kropli krwi. Na ilustracjach przedstawiono erytrocyty umieszczone w roztworach o różnym stężeniu: izotonicznym, hipertonicznym i hipotonicznym. ( ... / 2 p.) a) Określ, czy roztwór przygotowany przez studentów jest hipo-, izo- czy hipertoniczny względem krwi. b) Zaznacz ilustrację, która przedstawia erytrocyt z kropli krwi, która została umieszczona w roztworze przygotowanym przez studentów. Grupa A | strona 6 z 12 20 Uczniowie na zajęciach koła biologicznego przygotowali następujące doświadczenie: dwie skórki z łuski spichrzowej cebuli umieścili w dwóch zlewkach. Zlewka I zawierała wodę destylowaną, a zlewka II – 15% wodny roztwór sacharozy. Po odpowiednim czasie inkubacji przygotowali preparaty mikroskopowe z materiału biologicznego pochodzącego z obu zlewek. a) Zaznacz zdanie, które jest poprawnym opisem próby kontrolnej do przeprowadzonego przez uczniów doświadczenia. A. Próbę kontrolną stanowiła zlewka I, gdyż zawierała wodę destylowaną. B. Próbę kontrolną stanowiła zlewka II, gdyż zawierała 15% wodny roztwór sacharozy. C. Obie zlewki stanowiły próby kontrolne. D. Nie było próby kontrolnej, ponieważ nie przygotowano roztworu o stężeniu identycznym jak ten, który panuje we wnętrzu badanych komórek. ( ... / 2 p.) b) Zaznacz ilustrację, która przedstawia komórkę skórki łuski spichrzowej cebuli inkubowanej w zlewce II. 21 Zaznacz dwie funkcje jądra komórkowego. A. Zachodzi w nim trawienie wewnątrzkomórkowe. B. Wytwarza cząsteczki ATP w wyniku oddychania tlenowego. C. Uczestniczy w przekazywaniu materiału genetycznego do komórek potomnych. D. Przeprowadza proces replikacji DNA. E. Modyfikuje białka. ( ... / 1 p.) 22 ( ... / 3 p.)Ilustracja przedstawia budowę jądra komórkowego. a) Podaj nazwy elementów oznaczonych na ilustracji literami A–D. b) Podaj oznaczenie literowe tej części jądra komórkowego, na którego obszarze powstają związki chemiczne budujące rybosomy. 23 Podkreśl wyrazy tak, by informacje w zdaniach były prawdziwe. Jądro komórkowe jest otoczone pojedynczą / podwójną błoną nazywaną otoczką jądrową. W jego wnętrzu znajduje się chromatyna, czyli kompleks utworzony z DNA, RNA i białek / DNA i białek. Jąderko jest obszarem, na którym zachodzi intensywna synteza mRNA / rRNA. Człowiek w jądrze komórkowym komórek swojego ciała zawiera 23 chromosomy / 46 chromosomów. ( ... / 2 p.) 24 Oceń prawdziwość stwierdzeń. Zaznacz P, jeśli zdanie zawiera prawdziwe informacje, lub F – jeśli fałszywe. ( ... / 1 p.) Białka histonowe umożliwiają upakowanie DNA w jądrze komórkowym. P F W czasie podziału komórki DNA ma najbardziej skondensowaną formę. P F Im bardziej skondensowana jest chromatyna, tym łatwiej zachodzi synteza RNA. P F Grupa A | strona 7 z 12 25 ( ... / 1 p.)Ilustracja przedstawia budowę chromosomu. Oceń prawdziwość stwierdzeń. Zaznacz P, jeśli zdanie zawiera prawdziwe informacje, lub F – jeśli fałszywe. Jedna cząsteczka DNA, czyli chromosom, ma postać długiej pojedynczej nici. P F Chromosom złożony z dwóch cząsteczek DNA, zwanych chromatydami, powstaje w wyniku replikacji. P F Miejscem połączenia obu chromatyd jest centromer. P F 26 Niektóre komórki w trakcie specjalizacji wtórnie tracą jądro komórkowe. Dzięki temu mogą efektywniej spełniać swoje funkcje biologiczne. Zaznacz punkt, w którym podano przykład takich komórek. A. Komórki nerwowe. C. Krwinki czerwone. B. Plemniki. D. Włókna mięśni poprzecznie prążkowanych. ( ... / 1 p.) 27 Podczas obserwacji mikroskopowej pewnej tkanki ludzkiej zaobserwowano komórki o wydłużonym kształcie zawierające wiele jąder komórkowych. Zaznacz punkt, w którym wymieniono komórki, które prawdopodobnie były przedmiotem prowadzonej obserwacji. A. Komórki nabłonka. B. Włókna mięśni poprzecznie prążkowanych szkieletowych. C. Dojrzałe czerwone krwinki. D. Komórki nerwowe. ( ... / 1 p.) 28 Zaznacz punkt, w którym poprawnie opisano cytozol. A. Jest tym samym co cytoplazma, czyli przestrzenią wypełniającą wnętrze komórki. B. Stanowi składnik cytoplazmy będący niejednorodną galaretowatą substancją wypełniającą przestrzeń między organellami. C. Jest składnikiem cytoplazmy będący jednorodną galaretowatą substancją wypełniającą przestrzeń między organellami. D. Tworzy część cytoplazmy obejmującą wszystkie organella występujące w komórce. ( ... / 1 p.) 29 Zaznacz dwie funkcje, których nie pełni cytoszkielet. A. Wspomaga utrzymanie właściwego kształtu komórki. B. Zapewnia komórce wytrzymałość mechaniczną. C. Wchodzi w skład rybosomów. D. Uczestniczy w ruchu pełzakowatym. E. Buduje rzęski i wici. F. Uczestniczy w syntezie tłuszczów. G. Warunkuje przemieszczanie się chromosomów podczas podziałów komórkowych. ( ... / 1 p.) 30 b) Wskaż, który typ siateczki uczestniczy w gromadzeniu jonów wapnia i w neutralizacji toksyn. W odpowiedzi podaj nazwę i symbol literowy. ( ... / 3 p.)Na ilustracji przedstawiono dwa typy siateczki śródplazmatycznej. a) Określ, którą literą (A czy B) oznaczono siateczkę śródplazmatyczną szorstką. Odpowiedź uzasadnij jednym argumentem. Grupa A | strona 10 z 12 39 Skreśl błędne informacje w zdaniach. Rozdzielenie cytozolu i organelli komórkowych do komórek potomnych nazywamy kariokinezą / cytokinezą. Komórki specjalizują się do pełnienia określonej funkcji i przestają się dzielić w fazie G0 / G2. Faza spoczynkowa zachodzi w trakcie interfazy / fazy M. W fazie S następuje replikacja DNA / replikacja DNA i synteza histonów. Po fazie M chromosom jest zbudowany z dwóch / czterech chromatyd. ( ... / 1 p.) 40 Oceń prawdziwość stwierdzeń. Zaznacz P, jeśli zdanie zawiera prawdziwe informacje, lub F – jeśli fałszywe. ( ... / 1 p.) Komórki nowotworowe mają zaburzony cykl komórkowy, w wyniku czego dzielą się w sposób kontrolowany. P F Przyczyną powstawania komórek nowotworowych są mutacje niektórych genów. P F Ludzkie komórki diploidalne mają 46 chromosomów. P F 41 Poniżej przedstawiono w przypadkowej kolejności zmiany ilości DNA w różnych etapach cyklu komórkowego. a) Podaj poprawną kolejność zmian ilości informacji genetycznej, które zachodzą podczas cyklu komórkowego. b) Podaj nazwy przedstawionych na schematach (A–D) etapów cyklu komórkowego. ( ... / 2 p.) 42 Uzupełnij zdanie. W komórkach somatycznych pewnego organizmu liczba chromosomów wynosi 20 par. Oznacza to, że po replikacji w tych komórkach będzie znajdować się ....... chromosomów. ( ... / 1 p.) 43 Zaznacz podpunkt, który poprawnie opisuje cykl komórkowy. A. Ogół procesów od momentu powstania komórki do jej śmierci. B. Ogół procesów od momentu powstania komórki do jej podziału na 4 komórki potomne. C. Ogół procesów od momentu powstania komórki do jej podziału na 2 komórki potomne. D. Szereg zmian zachodzących w komórce w trakcie jej istnienia. ( ... / 1 p.) 44 Zaznacz dwa zdarzenia, które nie zachodzą w trakcie interfazy. A. Zwiększanie rozmiarów komórki. B. Podział jądra komórkowego. C. Gromadzenie materiałów zapasowych. D. Podział cytoplazmy. E. Powielanie organelli komórkowych. F. Replikacja DNA. ( ... / 1 p.) Grupa A | strona 11 z 12 45 ( ... / 3 p.)Na schemacie przedstawiono etapy (A i B) zachodzące podczas cyklu komórkowego. a) Podaj nazwy etapów oznaczonych na schemacie literami A i B, które zachodzą w czasie cyklu komórkowego. b) Podaj oznaczenie literowe etapu, w którym następuje powielenie materiału genetycznego z wykorzystaniem reguły komplementarności. 46 Zaznacz punkt, w którym poprawnie określono fazę powstawania białek niehistonowych koniecznych do procesu podziału komórki. A. Faza G1 interfazy. B. Faza S interfazy. C. Faza G0 interfazy. D. Faza G2 interfazy. ( ... / 1 p.) 47 ( ... / 4 p.)Na schematach przedstawiono podziały komórkowe. a) Określ, który schemat (1 czy 2) przedstawia podział mejotyczny. Odpowiedź uzasadnij dwoma argumentami. b) Podaj, który podział (1 czy 2) jest związany z rozmnażaniem płciowym organizmów. 48 Oceń prawdziwość stwierdzeń. Zaznacz P, jeśli zdanie zawiera prawdziwe informacje, lub F – jeśli fałszywe. ( ... / 1 p.) W wyniku mitozy powstają dwie komórki potomne o identycznej liczbie chromosomów jak komórka macierzysta. P F Mejozie mogą ulegać zarówno komórki haploidalne, jak i diploidalne. P F Wzrost organizmów wielokomórkowych jest możliwy dzięki mejozie. P F 49 Zaznacz poprawne dokończenie zdania. W wyniku mejozy powstają ( ... / 1 p.) A. dwie komórki potomne, z których każda ma 1. o połowę zredukowaną ilość DNA w stosunku do komórki macierzystej. B. cztery komórki potomne, 2. identyczną ilość DNA w stosunku do komórki macierzystej. 50 Skreśl błędne informacje w zdaniach. Komórki haploidalne / diploidalne zawierają podwójny zestaw chromosomów. Komórki somatyczne są przykładem komórek diploidalnych / haploidalnych. Zwiększenie różnorodności cech u organizmów potomnych warunkuje mitoza / mejoza. Wymiana odcinków DNA między chromosomami homologicznymi jest możliwa w trakcie przebiegu mitozy / mejozy. ( ... / 1 p.) Grupa A | strona 12 z 12 51 Zaznacz dwa punkty, w których błędnie podano znaczenie mitozy. A. Umożliwia rozmnażanie bezpłciowe. B. Dzięki niej powstają haploidalne gamety. C. Pozwala na regenerację komórek i tkanek. D. Umożliwia wzrost i rozwój organizmu. E. Dzięki niej zastępowane są pokłady usuwanych z organizmów komórek. F. Umożliwia przetrwanie gatunków nawet przy zmieniających się warunkach środowiska. ( ... / 1 p.) 52 Oceń prawdziwość stwierdzeń. Zaznacz P, jeśli zdanie zawiera prawdziwe informacje, lub F – jeśli fałszywe. ( ... / 1 p.) Jeżeli w komórkach somatycznych pewnego organizmu znajdują się 34 chromosomy, to jego gamety również mają 34 chromosomy. P F Jeżeli w gametach pewnego organizmu występuje 10 chromosomów, to w wyniku mejozy powstanie 10 komórek. P F Jeżeli w komórkach somatycznych pewnego organizmu znajduje się 12 par chromosomów, to w wyniku mitozy powstaną dwie komórki, z których każda będzie zawierała 12 par chromosomów. P F 53 ( ... / 4 p.)Schemat przedstawia udział mitozy i mejozy w rozwoju człowieka. a) Określ ploidalność (1n, 2n) w poszczególnych etapach (A–F) rozwoju człowieka. b) Podaj nazwy podziałów komórkowych oznaczonych na schemacie literami X i Y. 54 Zaznacz punkt, w którym błędnie scharakteryzowano proces apoptozy. A. Apoptoza jest nazywana programowaną śmiercią komórki. B. Apoptozie podlegają komórki uszkodzone, zainfekowane lub nieprawidłowe. C. Apoptoza nie występuje podczas rozwoju zarodkowego. D. Apoptozie mogą ulegać komórki, które powstały w nadmiernej ilości. ( ... / 1 p.) 55 Poniżej przedstawiono w przypadkowej kolejności etapy zachodzenia apoptozy. Uporządkuj te etapy we właściwej kolejności. ( ... / 1 p.) Grupa B | strona 3 z 12 10 ( ... / 2 p.)Ilustracja przedstawia budowę błony biologicznej. Podaj, która z przestrzeni (X czy Y) przedstawia środowisko zewnętrzne komórki. Odpowiedź uzasadnij jednym argumentem. 11 Zaznacz punkt, który najtrafniej charakteryzuje białka budujące błony biologiczne. A. Są luźno związane z dwuwarstwą lipidową. B. Są połączone tylko z jedną warstwą dwuwarstwy lipidowej. C. Mogą być połączone z jedną lub dwiema warstwami dwuwarstwy lipidowej. D. Są połączone z obiema warstwami dwuwarstwy lipidowej. ( ... / 1 p.) 12 Określ, jaką rolę w komórce pełni płaszcz węglowodanowy występujący w błonie biologicznej. A. Umożliwia zachodzenie transportu wewnątrzkomórkowego. B. Umożliwia rozpoznawanie się komórek; ma znaczenie ochronne dla błon. C. Decyduje o prawidłowym przebiegu osmozy. D. Zwiększa wrażliwość komórki na działanie toksyn. ( ... / 1 p.) 13 Podkreśl wyrazy tak, by informacje w zdaniach były prawdziwe. Błona komórkowa komórek zwierzęcych jest zbudowana głównie z lipidów i cukrów / lipidów i białek. W swojej budowie zawiera cząsteczki cholesterolu, które wpływają na zmniejszenie / zwiększenie sztywności i szczelności błony. Elementy tworzące błonę nieustannie przemieszczają się względem siebie, co sprawia, że jest ona półpłynna / półprzepuszczalna. ( ... / 1 p.) 14 Zaznacz wszystkie funkcje spośród podanych, które pełnią błony biologiczne. A. Oddzielają wnętrze komórki od środowiska zewnętrznego. B. Biorą udział w procesie replikacji DNA. C. Kontrolują przepływ substancji między wnętrzem komórki a środowiskiem zewnętrznym. D. Kontrolują przebieg większości procesów życiowych komórki. E. Tworzą przedziały komórkowe umożliwiające zachodzenie różnych, często przeciwstawnych procesów metabolicznych w tym samym czasie. F. Odbierają sygnały chemiczne, elektryczne i mechaniczne ze środowiska zewnętrznego. ( ... / 2 p.) Grupa B | strona 4 z 12 15 Na schematach przedstawiono dwa sposoby transportu przez błony biologiczne. a) Określ jedną cechę wspólną dla obu rodzajów transportu przedstawionych na schematach. b) Podaj, który schemat przedstawia przebieg osmozy. Odpowiedź uzasadnij jednym argumentem. ( ... / 3 p.) 16 Na schemacie przedstawiono trzy typy transportu błonowego. Określ, którą literą (A, B czy C) oznaczono dyfuzję prostą. Odpowiedź uzasadnij dwoma argumentami. ( ... / 3 p.) 17 W błonie lizosomu wbudowane jest białko, które transportuje jony H+ z cytozolu do wnętrza lizosomu. W cytozolu jest znacznie niższe stężenie jonów wodorowych niż we wnętrzu lizosomu. Mechanizm ten zapewnia optymalne warunki dla aktywności enzymów zlokalizowanych we wnętrzu lizosomu. Określ, który mechanizm umożliwia transport jonów H+ z cytozolu do lizosomu. A. Transport aktywny. B. Dyfuzja ułatwiona. C. Dyfuzja prosta. D. Osmoza. ( ... / 1 p.) Grupa B | strona 5 z 12 18 Niektóre cząsteczki białkowe, wirusy lub bakterie są zbyt duże, aby mogły być swobodnie transportowane do wnętrza komórki. W takim przypadku ich transport odbywa się z udziałem specjalnych pęcherzyków. Umożliwiają one dotarcie wymienionych struktur do wnętrza komórki na drodze endocytozy lub ich wydostanie się poza jej obszar na drodze egzocytozy. a) Określ, który schemat (A czy B) przedstawia proces pochłaniania bakterii przez niektóre leukocyty (np. makrofagi). b) Oceń prawdziwość stwierdzeń. Zaznacz P, jeśli zdanie zawiera prawdziwe informacje, lub F – jeśli fałszywe. ( ... / 2 p.) Egzocytoza służy do transportu dużych cząstek do wnętrza komórki. P F Formowanie się pęcherzyka endocytarnego zachodzi bez udziału ATP. P F Endocytoza jest sposobem pochłaniania większych cząsteczek lub całych komórek, np. bakterii. P F 19 W celu prowadzenia obserwacji mikroskopowej erytrocytów (krwinek czerwonych) studenci mieli przygotować płyn fizjologiczny, czyli 0,9% roztwór chlorku sodu (NaCl). Popełnili jednak błąd obliczeniowy i przygotowali roztwór 0,09% NaCl. Następnie użyli tego roztworu do przygotowania preparatu mikroskopowego, co polegało na umieszczeniu w tym roztworze na szkiełku podstawowym kropli krwi. Na ilustracjach przedstawiono erytrocyty umieszczone w roztworach o różnym stężeniu: izotonicznym, hipertonicznym i hipotonicznym. ( ... / 2 p.) a) Określ, czy roztwór przygotowany przez studentów jest hipo-, izo- czy hipertoniczny względem krwi. b) Zaznacz ilustrację, która przedstawia erytrocyt z kropli krwi, która została umieszczona w roztworze przygotowanym przez studentów. Grupa B | strona 8 z 12 30 b) Wskaż, który typ siateczki uczestniczy w gromadzeniu jonów wapnia i w neutralizacji toksyn. W odpowiedzi podaj nazwę i symbol literowy. ( ... / 3 p.)Na ilustracji przedstawiono dwa typy siateczki śródplazmatycznej. a) Określ, którą literą (A czy B) oznaczono siateczkę śródplazmatyczną szorstką. Odpowiedź uzasadnij jednym argumentem. 31 Podkreśl wyrazy tak, by informacje w zdaniach były prawdziwe. Przedziałowość (kompartmentacja) wewnątrz komórki sprawia, że obok siebie nie mogą / mogą zachodzić przeciwstawne reakcje. Niektóre struktury komórkowe np. rybosomy / mitochondria nie są otoczone żadną błoną. W komórkach roślinnych wakuolę / cytoplazmę otacza tonoplast. Substancje takie jak kofeina czy nikotyna są magazynowane w tych komórkach w wakuolach / lizosomach. W komórkach zwierzęcych i grzybowych struktury te są większe / mniejsze niż w komórkach roślinnych. ( ... / 1 p.) 32 Oceń prawdziwość stwierdzeń. Zaznacz P, jeśli zdanie zawiera prawdziwe informacje, lub F, jeśli fałszywe. ( ... / 1 p.) Rybosomy występujące w mitochondriach i chloroplastach są takie same jak rybosomy w cytozolu. P F Pod względem chemicznym rybosomy są zbudowane z białek i rRNA. P F Rybosomy są zbudowane z trzech podjednostek. P F 33 ( ... / 3 p.)Ilustracja przedstawia budowę i działanie rybosomu. a) Podaj nazwy struktur oznaczonych na ilustracji literami A i D. b) Określ rodzaj kwasu rybonukleinowego, który został oznaczony na ilustracji literą C. c) Podkreśl nazwę związku chemicznego oznaczonego na ilustracji literą B. białko, cukier, tłuszcz, kwas nukleinowy 34 ( ... / 1 p.)Na podstawie analizy ilustracji dokończ zdanie. Przedstawiona struktura to A. lizosom, a jego fizjologiczną funkcją jest 1. udział w procesie trawienia. B. aparat Golgiego, 2. udział w procesie modyfikacji lipidów i białek. 35 Zaznacz nazwę organelli komórkowych, które są odpowiedzialne za usuwanie odpadów, jeżeli komórkę porównamy do sprawnie funkcjonującego miasta. A. Lizosomy. B. Rybosomy. C. Jądra komórkowe. D. Elementy cytoszkieletu. ( ... / 1 p.) Grupa B | strona 9 z 12 36 ( ... / 1 p.) Ilustracja przedstawia mechanizm działania systemu błon wewnątrzkomórkowych. Oceń prawdziwość stwierdzeń. Zaznacz P, jeśli zdanie zawiera prawdziwe informacje, lub F, jeśli fałszywe. Białka wytworzone na rybosomach są transportowane w pęcherzykach od siateczki śródplazmatycznej gładkiej do aparatu Golgiego. P F Gotowe cząsteczki, np. insulina, są transportowane w pęcherzykach aparatów Golgiego poza komórkę. P F Enzymy lizosomalne powstają na rybosomach związanych z aparatem Golgiego. P F 37 b) Zaznacz punkt, w którym podano prawidłową funkcję pełnioną przez mitochondrium. A. Jest odpowiedzialne za różne procesy modyfikacji białek i lipidów. B. Przebiegają w nim główne etapy oddychania beztlenowego. C. Zachodzą w nim główne etapy oddychania tlenowego. D. Bierze udział w syntezie enzymów lizosomalnych. c) Oceń prawdziwość stwierdzeń. Zaznacz P, jeśli zdanie zawiera prawdziwe informacje, lub F, jeśli fałszywe. ( ... / 3 p.)Mitochondrium to organellum komórkowe odpowiedzialne za wytwarzanie ATP. Na ilustracji przedstawiono schemat jego budowy. a) Podaj nazwy elementów budowy mitochondrium, które są oznaczone na ilustracji literami A–C. Błona zewnętrzna mitochondrium jest pofałdowana i tworzy grzebienie mitochondrialne. P F W matrix mitochondrium znajdują się rybosomy. P F We wnętrzu mitochondrium występują liniowe cząsteczki DNA. P F 38 Przyporządkuj wymienione procesy do odpowiednich faz interfazy. Wpisz ich oznaczenia literowe (A–F) w odpowiednich miejscach tabeli. A. Synteza białek uczestniczących w podziale komórki, które nie są histonami. B. Gromadzenie substancji budulcowych. C. Synteza histonów. D. Replikacja DNA. E. Powstawanie organelli komórkowych. F. Synteza białek niezbędnych do funkcjonowania komórki. ( ... / 2 p.) Faza G1 Faza S Faza G2 Grupa B | strona 10 z 12 39 Podkreśl poprawne informacje w zdaniach. Rozdzielenie cytozolu i organelli komórkowych do komórek potomnych nazywamy kariokinezą / cytokinezą. Komórki specjalizują się do pełnienia określonej funkcji i przestają się dzielić w fazie G0 / G2. Faza spoczynkowa zachodzi w trakcie interfazy / fazy M. W fazie S następuje tylko replikacja DNA / replikacja DNA i synteza histonów. Po fazie M chromosom jest zbudowany z dwóch / czterech chromatyd. ( ... / 1 p.) 40 Oceń prawdziwość stwierdzeń. Zaznacz P, jeśli zdanie zawiera prawdziwe informacje, lub F – jeśli fałszywe. ( ... / 1 p.) Przyczyną powstawania komórek nowotworowych są mutacje niektórych genów. P F Komórki nowotworowe mają zaburzony cykl komórkowy, w wyniku czego dzielą się w sposób kontrolowany. P F Ludzkie komórki diploidalne mają 46 chromosomów. P F 41 Poniżej przedstawiono w przypadkowej kolejności zmiany ilości DNA w różnych etapach cyklu komórkowego. a) Podaj poprawną kolejność zmian ilości informacji genetycznej, które zachodzą podczas cyklu komórkowego. b) Podaj nazwy przedstawionych na schematach (A–D) etapów cyklu komórkowego. ( ... / 2 p.) 42 Uzupełnij zdanie. W komórkach somatycznych pewnego organizmu liczba chromosomów wynosi 10 par. Oznacza to, że po replikacji w tych komórkach będzie znajdować się ....... chromosomów. ( ... / 1 p.) 43 Zaznacz podpunkt, który poprawnie opisuje cykl komórkowy. A. Ogół procesów od momentu powstania komórki do jej śmierci. B. Ogół procesów od momentu powstania komórki do jej podziału na 2 komórki potomne. C. Ogół procesów od momentu powstania komórki do jej podziału na 4 komórki potomne. D. Szereg zmian zachodzących w komórce w trakcie jej istnienia. ( ... / 1 p.) 44 Zaznacz dwa zdarzenia, które nie zachodzą w trakcie interfazy. A. Zwiększanie rozmiarów komórki. B. Gromadzenie materiałów zapasowych. C. Podział jądra komórkowego. D. Replikacja DNA. E. Powielanie organelli komórkowych. F. Podział cytoplazmy. ( ... / 1 p.)