Tkanki merystematyczne wtórne, Schematy z Transport

Pobierz Tkanki merystematyczne wtórne i więcej Schematy w PDF z Transport tylko na Docsity! Tkanki merystematyczne wtórne Wprowadzenie Przeczytaj Animacja Sprawdź się Dla nauczyciela Budowa anatomiczna roślin wieloletnich w pierwszym sezonie wegetacyjnym jest taka sama, jak roślin jednorocznych. Z czasem ulega znacznym zmianom, które można zaobserwować makroskopowo. Korzenie i łodygi roślin krzewiastych i drzewiastych przyrastają na grubość i zostają osłonięte wielowarstwową tkanką okrywającą, nazywaną potocznie korą. Zmiany w budowie anatomicznej są wynikiem aktywności wtórnych tkanek merystematycznych, które pojawiają się u roślin w określonych miejscach. Merystemy wtórne mają zdolność do podziałów komórkowych – dzięki nim możliwy jest wzrost rośliny na grubość, rozmnażanie się i zabliźnianie się ran. Twoje cele Określisz, czym są tkanki merystematyczne wtórne. Opiszesz rodzaje merystemów wtórnych. Scharakteryzujesz tkanki merystematyczne wtórne pod względem budowy, funkcji i umiejscowienia w roślinie. Przekrój poprzeczny przez trzyletnią łodygę lipy (Tilia). Drewno wiosenne zawiera elementy przewodzące o większej średnicy niż te, które charakteryzują drewno letnie. Pomiędzy tymi wytworzonymi w różnych sezonach wegetacyjnych tkankami powstaje wyraźna granica, tzw. słój przyrostu rocznego. Licząc słoje przyrostu rocznego, można określić wiek rośliny. Zdjęcie z mikroskopu świetlnego, powiększenie 40x. Źródło: Flickr, domena publiczna. Tkanki merystematyczne wtórne Tkanka przyranna Merystem przyranny (kalus, kallus) powstaje w miejscu zranienia rośliny. Stanowi on bezkształtną masę niezróżnicowanych i szybko dzielących się komórek. W przypadku głębokich uszkodzeń kallus tworzy się stosunkowo szybko dzięki działalności kambium (miazgi). W przypadku płytszych zranień powstaje natomiast w wyniku odróżnicowania żywych komórek tkanki stałej, przylegającej do miejsca zranienia. Obecność merystemu przyrannego powoduje stopniowe zarastanie i zabliźnianie się rany. Dla zainteresowanych W warunkach laboratoryjnych kallus uzyskuje się z tkanek roślinnych przy wykorzystaniu hormonów roślinnych – auksyny i cytokininy – najczęściej w takim samym stężeniu. Kallus może ulec różnicowaniu w kierunku odtworzenia pędu (większe stężenie cytokininy) lub/i korzenia (większe stężenie auksyn). Tkanka archesporialna Tkanka archesporialna (zarodnikotwórcza) występuje w zarodniach mszaków i paprotników oraz w woreczkach pyłkowych i ośrodku zalążka roślin nasiennych. Początkowo komórki tego merystemu przechodzą liczne podziały mitotyczne, dzięki którym następuje rozrost tkanki archesporialnej. Powstałe komórki stają się komórkami macierzystymi przechodzącymi mejozę. Z tkanki archesporialnej powstają: zarodniki u mszaków i paprotników oraz ziarna pyłku (mikrospory) i makrospory, z których rozwija się gametofit żeński u roślin nasiennych. Przekrój podłużny przez zarodnię mchu płonnika (Polytrichum). Tkanka archesporialna wyściela od wewnątrz kilkuwarstwową ścianę puszkowatej zarodni. Źródło: George Shepherd, Flickr, licencja: CC BY-NC-SA 2.0. Merystemoidy Merystemoidy utworzone są z grupy komórek merystematycznych w obrębie tkanki stałej. Zachodzą w nich nieliczne podziały komórkowe, a wytworzone przez nie komórki ulegają zróżnicowaniu w wyspecjalizowane struktury, np. merystemoidy epidermalne dają początek aparatom szparkowym. Słownik drewno pierwotne tkanka przewodząca wodę i sole mineralne; powstaje w wyniku działania merystemu pierwotnego – stożka wzrostu korzenia i stożka wzrostu łodygi drewno wtórne tkanka przewodząca wodę i sole mineralne; powstaje w wyniku działania merystemu wtórnego – kambium gametofit jedna z dwóch form życiowych występująca w cyklach rozwojowych protistów roślinopodobnych i roślin; pokolenie haploidalne rozmnażające się płciowo przez haploidalne gamety wytwarzane na drodze mitozy łyko pierwotne tkanka przewodząca produkty fotosyntezy; powstaje w wyniku działania merystemu pierwotnego – stożka wzrostu korzenia i stożka wzrostu łodygi łyko wtórne tkanka przewodząca produkty fotosyntezy; powstaje w wyniku działania merystemu wtórnego – kambium makrospora rodzaj zarodnika, z którego powstaje gametofit żeński (przedrośle żeńskie) mikrospora rodzaj zarodnika, z którego powstaje gametofit męski (przedrośle męskie) merystem boczny rodzaj merystemu wtórnego, który tworzy się wewnątrz organów osiowych rośliny w postaci cylindrycznej warstwy, np. kambium (miazga) i fellogen (miazga korkotwórcza) merystem wtórny rodzaj tkanki twórczej obecnej w roślinie od pewnej fazy rozwoju; powstaje z odróżnicowanych komórek tkanki stałej, które powracając do stanu embrionalnego, uzyskują zdolność do podziałów komórkowych tkanka stała rodzaj dojrzałej tkanki roślinnej powstałej w wyniku działania merystemów pierwotnego i wtórnego; zbudowana z komórek zróżnicowanych i przystosowanych do pełnienia określonej funkcji wiązka przewodząca pasmo tkanek przewodzących: drewna (ksylemu) i łyka (floemu), występujące w korzeniach, łodygach i liściach roślin naczyniowych; umożliwia transport substancji w organizmie rośliny woreczek pyłkowy inaczej mikrosporangium; twór, wewnątrz którego powstają haploidalne ziarna pyłku (mikrospory) służące do rozmnażania bezpłciowego u roślin nasiennych (nagonasiennych i okrytonasiennych) zalążek twór w kwiatach roślin nasiennych, w którym rozwija się komórka jajowa; po zapłodnieniu przekształca się w nasiono zarodnia inaczej sporangium; twór, wewnątrz którego powstają haploidalne zarodniki (spory), służące do rozmnażania bezpłciowego u protistów roślinopodobnych, grzybów i roślin zarodnikowych (mszaków i paprotników) zarodniki inaczej spory; haploidalne komórki powstające w zarodniach (sporangiach) w wyniku podziałów mitotycznych lub mejotycznych; służą do rozmnażania bezpłciowego u protistów roślinopodobnych, grzybów i roślin zarodnikowych (mszaków i paprotników) Ćwiczenie 3 Zaznacz zdania prawidłowo opisujące znaczenie merystemów wtórnych. Dzięki nim roślina zwiększa swoją wysokość. Powstają z nich organy generatywne roślin. Powodują wtórny przyrost na grubość. Wytwarzają wtórne tkanki stałe. Powodują wydłużanie się korzenia głównego i korzeni bocznych. Umożliwiają kwitnienie i wytwarzanie owoców. Umożliwiają zabliźnianie się ran i uszkodzeń łodygi. Ćwiczenie 4        輸 醙 Ćwiczenie 5 Przyporządkuj opisy cech budowy i funkcji nazwom odpowiednich tkanek. korek kallus komórki tej tkanki są martwe komórki tej tkanki są żywe współtworzy wtórną tkankę okrywającą tworzy tkankę przyranną ściany komórkowe nieprzepuszczalne dla powietrza i wody komórki mają charakter merystematyczny Ćwiczenie 6 Oceń prawdziwość stwierdzeń dotyczących merystemów wtórnych. Prawda Fałsz Kambium występuje pomiędzy łykiem i drewnem. Tkanki merystematyczne wtórne wywodzą się bezpośrednio z komórek embrionalnych zarodka. Peryderma uniemożliwia wymianę gazową łodygi, którą pokrywa. Na powierzchni perydermy występuje kutykula. W przekroju poprzecznym zdrewniałej części korzenia nie są obecne włośniki.           醙 醙 Ćwiczenie 7 Podaj nazwę tkanki merystematycznej odpowiedzialnej za powstanie wtórnej tkanki okrywającej oraz nazwij i krótko opisz wszystkie wytwarzane przez nią rodzaje komórek. Ćwiczenie 8 Scharakteryzuj kallus w minimum trzech zdaniach. W odpowiedzi uwzględnij jego lokalizację w roślinie. 難 難 1) najpierw uczniowie będą indywidualnie opracowywać odpowiedzi na zadane pytania; 2) potem połączą się w pary i porównają swoje propozycje, a na osobnej kartce zapiszą wspólne odpowiedzi; 3) kolejnym krokiem będzie połączenie się par w czwórki, które – jak poprzednio – skonfrontują swoje odpowiedzi; 4) uczniowie utworzą 8‐osobowe zespoły i znów porównają swoje propozycje; 5) przedstawiciele poszczególnych zespołów 8‐osobowych zaprezentują na forum klasy uzgodnione w grupie odpowiedzi. 3. Praca w parach z treścią e‐materiału. Uczniowie na podstawie przeczytanego tekstu oraz informacji zawartych w medium w sekcji „Animacja” układają dla innych par własne pytania dotyczące tematu lekcji. Nauczyciel wraz z uczniami określa zasady rywalizacji i punktowania dobrych odpowiedzi (np. gra na czas lub na liczbę poprawnych odpowiedzi). Przeprowadzenie gry w klasie. Nauczyciel lub wybrany uczeń dba o prawidłowy przebieg quizu zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami. Nauczyciel ogłasza zwycięską parę. 4. Utrwalenie wiedzy i umiejętności. Uczniowie w parach wykonują ćwiczenie nr 7 (w którym mają za zadanie podać nazwę tkanki merystematycznej odpowiedzialnej za powstanie wtórnej tkanki okrywającej oraz nazwać i opisać wszystkie wytwarzane przez nią rodzaje komórek) z sekcji „Sprawdź się”. Następnie porównują swoje odpowiedzi z najbliżej siedzącymi sąsiadami. Nauczyciel w razie trudności naprowadza podopiecznych na właściwe rozwiązania lub wyjaśnia wątpliwości. Faza podsumowująca: 1. Uczniowie wykonują ćwiczenie nr 5 (w którym mają za zadanie przyporządkować opisy budowy i funkcji do nazwy odpowiedniej tkanki) z sekcji „Sprawdź się”. Chętne osoby prezentują swoją odpowiedź. 2. Nauczyciel wyświetla treści zawarte w sekcji „Wprowadzenie” i na ich podstawie dokonuje podsumowania najważniejszych informacji przedstawionych na lekcji. Wyjaśnia także wątpliwości uczniów. Praca domowa: 1. Wykonaj ćwiczenia od 1 do 4 oraz 6 z sekcji „Sprawdź się”. Materiały pomocnicze: Neil A. Campbell i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Rebis, Poznań 2019. Dodatkowe wskazówki metodyczne: Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z multimedium zamieszczonym w sekcji „Animacja”, aby przygotować się do późniejszej pracy na zajęciach.