WYKORZYSTANIE WYNIKÓW EGZAMINU ZEWNĘTRZNEGO., Prezentacje z Sztuka

Pobierz WYKORZYSTANIE WYNIKÓW EGZAMINU ZEWNĘTRZNEGO. i więcej Prezentacje w PDF z Sztuka tylko na Docsity! Alicja Cywicka Lębork WYKORZYSTANIE WYNIKÓW EGZAMINU ZEWNĘTRZNEGO. Jak wyniki egzaminu zewnętrznego mogą być wykorzystane przez szkoły do podnoszenia jakości pracy? Autorka prezentuje wyniki i analizę testu badającego umiejętność czytania ze zrozumieniem, opraco- wanego dla swoich uczniów w celu diagnozy tej podstawowej umiejętności. Opisuje zastosowane procedur}' testowania. Ukazuje zalety szczegółowego omówienia z uczniami wyników testu oraz an- kiet przeprowadzonych na temat badania. Przedmiotem moich rozważań jest próba odpowiedzi na pytanie: Jak wyniki egzaminu zewnętrznego mogą być wykorzystane przez szkolę do podnoszenia jakości pracy? W toku mojego wywodu pos łużę się danymi z badań ewaluacyjnych na temat: Postępy i osiągnięcia szkolne a wyniki edukacyjne uczniów klasy VI szko ły podstawowej. Dla przej- rzystości rozważań ograniczę się do prezentacji wybranych wyników. Zatem, w jaki sposób wyniki egzaminu doniosłego wykorzystywać do podnoszenia jakości pracy szkoły? Mojej szko ły? W październiku ubieg łego roku odby ł się próbny spraw- dzian dla klas VI badający umiejętności z różnych obszarów wiedzy, w tym z języka polskie- go, matematyki i przyrody. W listopadzie nadeszły wyniki próbnego sprawdzianu, a miesiąc później szko ła otrzyma ła analizę wyników zadań zamkniętych i otwartych od Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej w Gdańsku. Analiza poda ła informacje o sprawdzonych umiejętno- ściach uczniów, typowych, najczęstszych błędach, omówienie ich przyczyn oraz wskazówki, w jaki sposób pracować z uczniami w celu umożliwienia im osiągnięcia lepszych wyników niż podczas próby. Analiza wyników, zw łaszcza zadań zamkniętych, poda ła, że uczniowie mają k łopoty z umiejętnością odróżniania rodzajów literackich: poezji i prozy na podstawie analizy fragmentów tekstów. Również w kategorii czytanie problemem dla uczniów by ła ocena opisu o największym znaczeniu. Średni wynik na jednego ucznia badanej klasy szóstej D, w której by łam wychowawcą i polonistą, wynosi ł: 6,29 na 10 możliwych punktów w jednej z kluczowych kategorii: czytanie ze zrozumieniem. G łówną przyczynę niskich wyników w sprawdzonej umiejętności OKE upatruje w nieuważnym przeczytaniu tekstu oraz polecenia i stąd wybór pierwszego z brzegu „pasują- cego” dystraktora. OKE zaleci ła również, by podczas lekcji szkolnych ćwiczyć umiejętność analizowania tekstów różnego rodzaju (literackich, historycznych, przyrodniczych, matema- tycznych o charakterze podręcznikowym i popularnonaukowym, a także: tabel, map, wykre- sów i innych) i o różnej objętości, w tym także odbioru poleceń. Tak więc kszta łcenie umie- jętności czytania ze zrozumieniem jest zadaniem nie tylko dla polonistów, ale i dla wszyst- kich nauczycieli, ponieważ umiejętność czytania ze zrozumieniem ma wp ływ na szkolne wy- niki i jest jedną z pięciu głównych kategorii, na które pogrupowane są standardy wymagań . 495 Uczeń kończący szkolę podstawową będzie musia ł wykazać się, w jakim stopniu opanowa ł sztukę czytania, pisania, rozumowania, korzystania z informacji i wykorzystywania wie- dzy w praktyce. Wymienione grupy umiejętności wzajemnie się przenikają i warunkują. U podstaw złożonych umiejętności , polegających np. na wnioskowaniu, argumentowaniu, anali- zowaniu, leżą tak elementarne czynności, jak czytanie: tekstu, polecenia, zestawienia, tabeli, rysunku. Tak obiektywnie sformu łowana diagnoza pos łuży ła mojej szkole, nauczycielom i przede wszystkim uczniom w motywowaniu ich do dalszej pracy oraz ukierunkowaniu mo- ich nauczycielskich dzia łań . Diagnoza zatem wspiera tworzony system oceniania zewnętrzne- go, pomagając szkole i nauczycielom operacjonalizować informacje dotyczące egzaminów. Tym bardziej, że skuteczność nauczania tkwi nie tylko w proponowanych rozwiązaniach me- rytorycznych, ale również wyborze i dostosowaniu metod nauczania. Kierując się zaleceniami OKE i przyjmując, oczywiście, że umiejętność czytania ze zrozumieniem ma wp ływ na szkolne wyniki, postanowi łam zbadać przyrost wiedzy i umiejęt- ności czytania ze zrozumieniem. W związku z tym pos łuży łam się metodą pomiaru wyników - Testem z języka polskiego „Ust Miziołka" - wcześniej już wykorzystanym przeze mnie w testowaniu dwóch równoległych klas V (Za łącznik nr 1). Wykorzysta łam także analizę do- kumentów w postaci wspomnianej już Analizy* wyników zadań otwartych i zamkniętych prób- nego sprawdzianu w klasie szóstej szkoły podstawowej z dn. 2.10.2001 r. oraz Zestawienia wyników sprawdzianu w klasie szóstej szkoły podstawowej z dn. 10.04.2002r. Rejestracja wy- ników kszta łcenia mia ła także na celu zebranie i porównanie danych z obu systemów ocenia- nia: egzaminu powszedniego i donios łego. Przyjrzyjmy się im bliżej, by oszacować stopień opanowania wiedzy i umiejętności czytania ze zrozumieniem u uczniów klasy szóstej opisanych w standardach wymagań. WYNIKI TESTU Z JĘZYKA POLSKIEGO „LIST MIZIOŁKA” DLA KLASY VI (Załącznik nr 1 ). Jakościowa analiza testu. Standaryzacja testu z języka polskiego miała miejsce w pierwszej dekadzie stycznia 2002 roku, w której testowaniu podda łam 56 uczniów dwóch równoległych klas piątych szkoły podsta- wowej, w której uczę. Standaiyzacja testu powiod ła się, toteż ponowne zastosowanie pomiarowego narzędzia uznałam za trafne i użyteczne dla sprawdzenia skuteczności procesu kszta łcenia umiejęt- ności czytania ze zrozumieniem, tym bardziej u 24 wychowanków- uczniów klasy szóstej. W kon- cepcji testu (Załącznik nr 1 ), kierując się zaleceniami OKE, założy łam, że test sprawdzi umiejętność rozumienia tekstu literackiego na poziomie podstawowym i ponadpodstawowym. Jest to więc test sprawdzający wielostopniowy. Składa się z 20 zadań WW, które zbadać miały umiejętności i wie- dzę przewidziane w podstawie programowej i programie nauczania języka polskiego dla klasy VI szkoły podstawowej. W kartotece testu umieści łam przyporządkowanie poszczególnym poziomom i kategoriom taksonomicznym do wszystkich 20 zadań. Zadania powiąza łam w 4 modu ły. Trzy pierwsze badają rozumienie czytanego tekstu na 3 poziomach: dos łownym, refleksyjnym i symbo- licznym. Czwarty modu ł dotyczy nauki o języku. Ponieważ uważam za zasadne sprawdzanie tychże umiejętności w takim właśnie porządku. Uważam także, że taka koncepcja, choć nie moja, bo za- czerpnięta czy raczej odwzorowana od innych testów, już wystandaryzowanych, jest pożyteczna. Bo jeśli korzystać, to z dobrych wzorów. I stymulująca, bowiem zachęci ła mnie do zbudowania testu wg takiejże myśli, choć ze stratą dla stuprocentowych twórczych poczynań. Test zaopatrzy łam w instrukcję dla ucznia, który na rozwiązanie zadań otrzyma ł 45 minut. Uczniowie klasy szóstej pisali test na 1 godzinie lekcyjnej. Siedzieli w ławkach parami, stara łam się jednak, by mieli optymalne warunki testowania, by każda praca wykona- na by ła samodzielnie, bez niepotrzebnych zak łóceń. Poinformowa łam dzieci o moich oczekiwaniach, by bardzo skoncentrowa ły się na czytanym tekście, by stosowa ły się do 496 sytuacją psychologiczną, nasuwa się pytanie o poziom komunikacji interpersonalnej na linii: uczeń - nauczyciel, nauczyciel - uczeń, pamiętając przecież, że każdy ze sk ładników sytuacji dydaktycznej ma bezpośredni lub pośredni wp ływ na każdą inną sytuację dydaktyczną syste- mu kształcenia. Dla przedstawienia pełniejszego i precyzyjniejszego obrazu badanego obsza- ru ewaluacji pos ł uży łam się kolejnym narzędziem, jakim jest metoda kwestionariuszowa. Zbudowane przeze mnie ankiety (Załącznik nr 2 i 3) badały uczniowskie postawy. Wyniki ankiety nr 1 pt.: „Gorzki korzeń nauki, ale owoc s łodki” dostarczy ły informa- cji o tym, jaka jest świadomość nauki u uczniów. Zbadano najbardziej pożądane postawy szkolne dzieci: chęć do nauki - motywację, świadomość potrzeby uczenia się i użyteczność edukacji; pracowitość; samodzielność; systematyczność, rzetelność; ciekawość świata -„głód wiedzy”. Z kolei wyniki ankiety nr 2 pt.: „Gorzka prawda jak lekarstwo, ale zdrowa, bo le- czy” ukaza ły, jaki jest stopień poczucia w łasnej wartości u uczniów. Badając ich mocne i s ła- be strony, wzięto pod uwagę takie oto postawy: wiarę we w łasne siły; wytrwałość, cierpli- wość; samoakceptację; otwartość na innych; poszukiwanie rozwiązań; asertywność; samokry- tycyzm, refleksyjność; poczucie przynależności; potrzebę przewodzenia (w grupie). W kwe- stionariuszach zamkniętych ankiet, obok instrukcji, skierowano do badanych 17 opinii w po- staci stwierdzeń, sentencji. W których g łęboko ukryto badane problemy po to, by zwiększyć szczerość wypowiedzi i uniknąć świadomych manipulacji ze strony pytanych respondentów. Celowo zrezygnowano z anonimowości, w przeciwnym bowiem razie niemożliwe by łoby porównywanie i analiza uzyskanych wyników oraz wnioskowanie co do dalszych poczynań w procesie dydaktyczno- wychowawczym. Zestawione na przemian w kwestionariuszu pozytywne i negatywne opinie pozwoli ły na wyeliminowanie mimowolnych, sprzecznych ze sobą odpowiedzi. Przyporządkowane opi- niom skale punktowania u łatwi ły szacowanie wyników i ich statystyczne opracowanie w po- staci histogramów. Oto jak kszta łtują się wyniki Ankiety nr 1: 25% uczniów klasy VI D ma nieokreśloną świadomość nauki (przedzia ł norm punktowych: 8 - 1 0 punktów); 20,83% to grupa o umiarkowanej świadomości nauki (od 11 do 14 pkt.); w 33,33% mieszczą się dzieci o wysokiej świadomości nauki (od 15 do 22 uzyskanych pkt.) i 20,83% to odsetek uczniów o bardzo wysokiej świadomości nauki (23 - 30 punktów). Średni wynik na jednego ucznia wynosi: 14,79 punktów, z czego należy wnosić, że średnio uczniowie klasy VI D to zespół o umiarkowanie wysokiej świadomości nauki. Uczniowie widzą sens nauki, jej użyteczność, celowość (choć 2 osoby nie by ły tego takie pewne), zdają sobie sprawę z wagi bibliotek, ale z nich na ogół nie korzystają. Widzą potrzebę czytania lektur, ale raczej czytają ich opraco- wania tzw. „ściągi” , przyzna ły się do tego 4 osoby. Trzy osoby odpowiedzia ły, że czytanie lektur to strata czasu i nie odnajdują przyjemności w kontakcie z książką. Z pewnością czas należy poświęcać zdobywaniu wiedzy, ale zdecydowanie nie każdą minutę! Uczniowie wie- dzą, że jakość pracy jest ważniejsza od ilości i rozumieją, że lepiej jest pracować systema- tycznie. Mimo to, nie widzą nic złego w tym, że czasem ktoś za nich coś wykona, a szczegól- nie napisze szkolne lub domowe wypracowanie. Opinia nr 11 wyraźnie pokazała, że dzieci nie lubią się uczyć. Ale jeś li już to robią, z pewnością nie uczą się tylko dla ocen. Czasem po to, by nie mieć k łopotów w domu, w szkole. Nauka nie przynosi im radości. Jeśli czegoś nie wiedzą, nie umieją, nie rozumieją nie chce im się pracować, dążyć do pokonania trudności. ” Nic nowego pod słońcem!” - mówi Księga Koheleta. Nic odkrywczego. Ale nie o odkrywczość tu chodzi. Choć z wyników omawianych ankiet wyziera raczej smutna rze- czywistość, to jednak kiedy uczeń otrzymuje informację zwrotną na temat w łasnych postaw, choćby się do nich otwarcie nie przyznawał, musi je przyjąć i uznać. Jeś li nawet nie przyj- mowałby ich, to i tak rosnąca świadomość siebie sprzyja rozwojowi ucznia. Tak, „nic nowego pod s łońcem, (...) bo w wielkiej mądrości - wiele utrapienia, a kto przysparza wiedzy - przy- sparza i cierpień” - dodaje w innym miejscu Kohelet Eklezjastes. 499 Natomiast wyniki Ankiety nr 2 pokazują, co następuje: 16,66% uczniów ma nieokre- ślone poczucie w łasnej wartości ( przedzia ł norm punktowych: od -3 do 3 punktów); 33,33% to grupa o umiarkowanym poczuciu w łasnej wartości (4 - llpkt.); w 37,5% mieszczą się dzieci o wysokim poczuciu własnej wartości ( 11 - 17pkt.) i 12,5% to odsetek uczniów o bardzo wysokim poczuciu w łasnej wartości (od 20 do26 uzyskanych punktów). Średni wy- nik na jednego ucznia wynosi: 10,43 punktów, z czego należy wnosić, że średnio uczniowie klasy VI D to zespół o umiarkowanym poczuciu w łasnej wartości. Dzieci s łabo wierzą w swoje możliwości, własne si ły, często potrzebują wsparcia, doceniania tego, co robią. Ale nie chcą pustych komplementów, nie chcą być chwalone za nic. Wiedzą, że przyznawanie się do błędów to sztuka i raczej cenią kolegów, którzy są bezpośredni i szczerzy. Z drugiej jednak strony nie znoszą krytyki, toteż zazwyczaj obrażają się na s łowa prawdy. Są otwarci i lubią poznawać nowe osoby, ale niejednokrotnie czują nieśmia łość, jakiś paraliż, kiedy należy po- kazać, co się umie, toteż nie pokazują nic i słabo wypadają. Dzieci źle znoszą samotność, z pewnością wynika to z cech osobowości, ale być może nikt ich nigdy nie uczył, że chwilo- wa samotność jest każdemu człowiekowi potrzebna. Najbardziej smutna i zastanawiająca by ła odpowiedź, że na mi łość trzeba sobie zas łużyć. I , że niektórzy czasem czują się odepchnięci, niechciani . Kiedy omawialiśmy wyniki ankiet, uczniowie bardzo żywo reagowali. Interesowali się nie tylko ilością uzyskanych punktów i tym, w jakiej grupie się znajdują pod względem wiel- kości stopnia świadomości nauki czy poczucia w łasnej wartości. Dzieci chcia ły wiedzieć, dlaczego tak jest. Zaczyna ły rozumieć zależność między w łasną postawą wobec uczenia się a sukcesami w nauce, np. niechęć do czytania kojarzy ły ze słabymi wynikami nie tylko w teście sprawdzającym czytanie ze zrozumieniem tekstu literackiego, ale niskimi wynikami w nauce innych przedmiotów. G łośno zastanawia ły się, dlaczego poczucie w łasnej wartości może wp ływać na postawy szkolne, tym samym na szkolne osiągnięcia. Niejednokrotnie by ły zaskoczone informacjami na swój temat. Niektóre z nich nie kry ły swoich emocji. Radość, zdziwienie, czasem z łość malowa ły się na ich twarzach. Uczniowie otwarcie komentowali sposób przedstawiania wyników ankiet i testów, stwierdzając, że potrzebne są wyjaśnienia, ponieważ same wyniki niczego im nie mówią. Przyznali jednocześnie, że umiejętność czyta- nia ze zrozumieniem tabel, wykresów i schematów jest przydatna, użyteczna i wcale nie nud- na, choć początkowo przeraża ło ich „naukowe” , jak określili, opracowanie wyników. Uzupełnieniem omawianych narzędzi była także obserwacja wychowanków. Zastosowanie różnorodnych narzędzi metodologicznych (pomiar wyników, metoda kwestionariuszowa, analiza dokumentów, obserwacja) mia ła ważne uzasadnienie, ponieważ triangulacja naświe- tlając niejasności i niepewności, pomaga w ukazaniu badanej rzeczywistości z różnych punk- tów widzenia, które się uzupe łniają. Powyższe przyk łady analiz danych z badań ewaluacyjnych wskazują na zgodność wy- ników oceniania szkolnego i zewnętrznego oraz użyteczność informowania o wynikach dla skuteczności procesu kszta łcenia. Badanie postępów i osiągnięć szkolnych uczniów, ich ana- liza oraz porównywanie z wynikami edukacyjnymi jest wyborem trafnym, bo dotyczy aktual- nych i nowych problemów pedagogicznych. Inspiruje także do refleksji pedagogicznej nad ulepszeniem 6,66% systemu dydaktycznego. Natomiast upowszechnianie wyników uczniom o ich postępach, osiągnięciach edukacyjnych i postawach szkolnych w wysokim stopniu wspiera ich rozwój, uwzględniając potrzeby i oczekiwania dzieci, nauczycieli, ca łej szko ły. Z kolei sama umiejętność wykorzystania wyników oceniania wewnątrzszkolnego oraz egza- minowania zewnętrznego staje się jedną z głównych kompetencji każdego nauczyciela. 500 Załącznik nr 1 Kartoteka testu „List Miziolka” Nr zadań Sprawdzana czynności Uczeń potrafi: Kategoria taksonomi- czna Poziom wymagań 1 . Odszukać informacje bezpośrednio podane w- tekście A P 2. Odszukać informacje bezpośrednio podane w tekście A P 3. Odszukać informacje bezpośrednio podane w tekście B P 4. Odszukać informacje bezpośrednio podane w tekście A P 5. Odszukać informacje bezpośrednio podane w tekście B P 6. Określić elementy świata przedstawianego: bohatera. C PP 7. Określić temat tekstu. C P 8. Ustalić narratora na podstawie tekstu C PP 9. Określić adresata listu C P 10. Wskazać nagłówek- charakierysl. element dla listu B PP 11. Ocenić zachowanie bohatera w utworze C P 12. Uzasadnić opinię o bohaterze C PP 13. Określić emocionalną w-artość wypowiedzi c PP 14. Wnioskownć o tym, czego brak w tekście D PP 15. Odczytać ukryte intencje na podstawie wypowiedzi bohatera D PP 16. Wyjaśnić znaczenie związku frazeologicznego B P 17. Dobrać wyrazy bliskoznaczne B P 18. Wskazać w tekście rzeczowniki C P 19. Określić formy czasowników B P 20. Rozróżniać sformulow'ania o znaczeniu dosłownym i przenośnym D PP Warszawa, 31 sierpnia 1995 r. Kochana Babciu-Drapciu! W ubiegłym roku ostatni dzień wakacji spędziliśmy razem w wielkim korku na szosie między Jelitkowem a Warszawą. Tego lata Papiszon postanowi ł przechytrzyć wszystkich kierowców i wyjechać w podróż powrotna wcześniej. W piątek rano zwinęliśmy majdan i niespodziewanie szybko zapakowaliśmy graty do auta. Była tylko jedna awantura-Potwory próbowa ły przemycić do bagażnika słoik z meduzą i trzy kube łki kamyków morskich, a łe Papiszon by ł czujny i nie da ł się zaskoczyć. Wyjechaliśmy na szosę i od razu by ło jasne, że wszyscy wczasowicze wpadli na ten sam pomys ł co tata. Bardzo chytre! Ca ła szosa pe łna chytrusów. Jechaliśmy z prędkością hulajnogi! Z ch łodnicy bucha ła para, a Papiszon o ma ło nie pęk ł ze złości. Potwory' świrowały na tylnym siedzeniu, robi ły zeza i wywalały jęzor na jakiegoś faceta, który jechał za nami... Mniej więcej po godzinie tata spojrzał we wsteczne lusterko i okazało się, że tym facetem jest księgowy z jego biura. Mizioły dosta ły po uszach, po czym Papiszon wyprzedzi ł kilka samochodów, narażając życie, byle tylko zejść facetowi z oczu. Do Warszawy dojechaliśmy nad ranem. Papiszon odgraża się, że następne wakacje spę- dzimy w Zielonce pod Warszawą. Rodzina stęskni ła się za cywilizacją. Ledwo przyjechaliśmy, Papiszon rzuci ł walizy w przedpokoju i pobiegł do swojego komputera. Założę się, że dal mu buzi! Potw-ory siedzą ciurkiem przed telewizorem, oglą- dają wszystko jak leci, nawet kurs rolniczy i wiadomości z Sejmu. Mamiszon moczy się w wannie. Tata przy- wiózł znad morza dyplom i złoty medal za zajęcie 1 miejsca w konkursie budow-ania zamków z piasku. Medal jest z kapsla, a dyplom ma ramkę z różowych muszelek. Papiszon powiesi ł swoje trofea w pokoju nad telewizo- rem. {...)Obliczy łem, że do następnych wakacji zosta ło 301 dni. Ca łuję- twój Mizio łek Joanna Olech „Dynastia Miziołków” 1. Czym podróżowa ła rodzina Miziołków? A. autostradą B. autostopem C. autem D. autobusem 2. Ojca rodziny Miziołków' nazywano: A. Malpiszonem B. Kapiszonem C. Mamiszonem D. Papiszonem 501