Zagrożenie lasów ze strony inwazyjnych obcych gatunków ..., Ćwiczenia z Gospodarka

Pobierz Zagrożenie lasów ze strony inwazyjnych obcych gatunków ... i więcej Ćwiczenia w PDF z Gospodarka tylko na Docsity! Zagrożenie lasów ze strony inwazyjnych obcych gatunków grzybów, roślin i zwierząt Wojciech Solarz Instytut Ochrony Przyrody PAN Kraków LCN 1ZD cza z cyklu AKTYWNE METODY OCHRONY PRZYRODY W ZRÓWNOWAŻONYM LEŚNICTWIE ROGÓW, 29-30 MARCA 2012 Rogów, 29-30 marca 2012 r. Za obce SĄ uznawane także takie gatunki, które zostały introdukowane: niedaleko od granic naturalnego zasięgu, włącznie z obszarem tego samego kraju (np. świerk Picea abies, cis Taxus baccata) Obce – czyli które? Status niektórych gatunków jest niejasny dąb omszony Quercus pubescens w rezerwacie Bielinek nad Odrą Gatunki obce – czyli które? spektrum gatunków obcych jest ogromne – obejmuje całe drzewo taksonomiczne i wszystkie siedliska ilość przyczyn i sposobów wprowadzania obcych gatunków również jest bardzo duża czyni to inwazje biologiczne najbardziej złożonym problemem ochrony przyrody Skutki inwazji biologicznych Obce gatunki są: główną przyczyną całkowitego wymarcia gatunków płazów, gadów i ssaków drugą co do wielkości przyczyną całkowitego wymarcia gatunków ptaków czwartą co do wielkości przyczyną całkowitego wymarcia gatunków roślin Straty ekonomiczne wskutek wpływu gatunków obcych sięgają 5-10% światowego produktu brutto Gatunki obce zagrażające przyrodzie i gospodarce to inwazyjne gatunki obce Stanowią one bardzo niewielką część wszystkich gatunków obcych wprowadzanych na nowe miejsca Sposoby negatywnego wpływu inwazyjnych gatunków obcych Zgryzanie roślin Uszkadzanie drewna Pasożytnictwo Przenoszenie chorób i pasożytów Konkurencja Zwiększanie ryzyka pożarów Drapieżnictwo Właściwości trujące Hybrydyzacja Obrastanie i zanieczyszczanie konstrukcji Rośliny obcego pochodzenia w Polsce Tokarska-Guzik B., Dajdok Z., Zając M., Zając A., Urbisz A., Danielewicz W., Hołdyński C. 2012 N gatunków obcych = 939 (27% flory Polski) N inwazyjnych i potencjalnie inwazyjnych gatunków obcych = 84 (2,5% flory Polski) Gatunki obce w Faunie Polski Głowaciński Z., Okarma H., Pawłowski J., Solarz W. 2011 (www.iop.krakow.pl/gatunkiobce) N inwazyjnych i potencjalnie inwazyjnych gatunków obcych = 84 (0,2 % fauny Polski) Gatunki obce w polskich lasach klon jesionolistny Acer negundo jesion pensylwański Fraxinus pennsylvanica czeremcha amerykańska Padus serotina dąb czerwony Quercus rubra robinia akacjowa Robinia pseudoacacia Gatunki inwazyjne w skali całej Polski Celowe introdukcje w ramach gospodarki leśnej Silnie konkurują z rodzimymi gatunkami drzew, zaburzają procesy naturalnego odnawiania Introdukcje tych gatunków miały miejsce w przeszłości Obecnie raczej zwalcza się te gatunki niż je na nowo wprowadza Niepokojące są jednak np. próby stosowania dębu czerwonego jako osłony szkółek leśnych przed szkodami kopytnych Jest to groźne zarówno dla gospodarki leśnej jak i dla przyrody Gatunki obce w polskich lasach Przypadkowe introdukcje – bezkręgowce Gatunki zawleczone już do Polski ? Barczatka syberyjska Dendrolimus sybiricus (Siberian moth) Gatunki obce w polskich lasach Przypadkowe introdukcje – bezkręgowce Gatunki zawleczone już do Polski lecz dotychczas nie stwierdzone w lasach Węgorek sosnowiec Bursaphelenchus xylophilus (Pinewood nematode) w 2013 r. stwierdzony w paletach w woj. mazowieckim Chrząszcz Anoplophora glabripennis Asian longhorn beetle – stwierdzony w 2003 r. w Gdańsku w drzewku bonsai Fot. J. Ochnio Gatunki obce w polskich lasach Przypadkowe introdukcje – bezkręgowce Gatunki zawleczone już do Polski i występujące sporadycznie Oprzędnica jesienna Hyphantria cunea (Fall webworm) – kilka stwierdzeń w latach 1960-2000 Fot. M. Gammelgaard Szkodnik drzew liściastych w lasach i sadach Gatunki obce w polskich lasach Przypadkowe introdukcje – bezkręgowce Gatunki zawleczone już do Polski i występujące w lasach regionalnie Obiałka kaukaska Dreyfusia nordmannianae – mszyca osłabiające drzewostany jodłowe Fot. M. Gammelgaard Gatunki obce w polskich lasach Przypadkowe introdukcje – bezkręgowce Gatunki zawleczone już do Polski i występujące w lasach Pryszczarek robiniowy Obolodiplosis robiniae (Locust gall midge) Robiniówka Parectopa robiniella (Locust digitate leafminer) Szrotówek robiniaczek Phyllonorycter robiniella (Locust leaf miner) Szrotówek lipowiaczek Phyllonorycter issikii (Lime leaf miner) Szrotówek kasztanowcowiaczek Cameraria ohridella (Chestnut leaf miner) może rozwijać się na również na klonach (Acer spp.) i na jaworze (Acer pseudoplatanus) Wyzwania na przyszłość: zmiana żywicieli z gatunków obcych drzew na gatunki rodzime Gatunki obce w polskich lasach Gospodarka łowiecka Daniel Dama dama Muflon Ovis ammon Celowe introdukcje – kręgowce Gospodarka leśna Świnka wietnamka Sus scrofa bittatus (krzyżówka z dzikiem) – wykorzystywana do zwalczania pędraków w szkółkach leśnych Szkody w uprawach leśnych, erozja gleby Fot. E. Szczęśniak Wpływ zmian klimatu na kolejne fazy inwazji biologicznych (Walther i in. , TREE 2009); introdukcja kolonizacja (czasowa obecność) zadomowienie (naturalizacja) rozprzestrzenianie (inwazja) intensyfikacja transportu, nowe towary, nowe kierunki importu, nowe gatunki w uprawach i hodowli zwiększona przeżywalność, przyspieszony wzrost na nowych obszarach podwyższona rozrodczość zwiększone zdolności konkurencyjne, wyższa dostępność dogodnych siedlisk Poszukiwanie nowych potencjalnych szkodników drzew – drzewa strażnicy (sentinel trees) Badania polegające na nasadzaniu rodzimych drzew na obszarach będących najważniejszymi źródłami importu towarów (np. Chiny) Obserwowanie jakie szkodniki atakują nasadzone drzewa Opracowanie metod oznaczania tych szkodników Upowszechnianie wiedzy wśród lokalnych służb fitosanitarnych i leśnych Zmiany klimatu a zagrożenie ze strony obcych gatunków Poszukiwanie nowych gatunków drzew w celu utrzymania / zwiększenia produkcji drewna wypełnienia zobowiązań związanych z emisjią CO2 nowych źródeł „zielonej” energii Oxytree – Paulownia elongata x Paulownia fortunei Ryzyko, ze część nowych gatunków stanie się inwazyjna Ryzyko zawlekania nowych szkodników Ryzyko lokalizacji wielkoskalowych plantacji na terenach przyrodniczo cennych TASK FORCE MEMBERS Name Andrew Liebhold Alberto Santini Eckehard Brockerhoff Kimiko Okabe R.K. Kohii David Latham Eric Allen Richard Sniezka Renć Eschen Songlin Fei David Gray David Wardle Mariela Marzano Christiane Hubo Rebecca Epanchin- Niell Martin Nufiez Brett Huriey Marc Kenis Michael Ormsby Simon Choge Mike Wingfield Qiu-fang Xu Institution US Forest Service, USA Institute of Plant Protection, lialy Scion Research, New Zealand Forestry 8. Forest Products Research Institute, Japan Panjab University, India Landcare Research Canadian Forest Service, Canada US Forest Service, USA CABI Europe-Świtzeriand Purdue University, USA Canadian Forest Service, Canada Swedish University of Agricultural Sciences (SLU) Forestry Commission, United Kingdom Univ. Goflingen, Germany Resources for the Future, USA CQGNICET, Argentina Univ. Pretoria, South Africa CABI Europe, Świizeriand Ministry for Primary Industries, New Zealand Kenyan Forest Research Institute Univ. Pretoria, South Africa Zhejiang A 8: F University, China Expertise Biological invasions in forest ecosystems Ecołogy of Forest Pathogen Invasions Ecology of Forest Insect Invasions Forest mite invasions Ecołogy oi shrubs and woody plant invasions in forests Ecology oi Forest Mammal Invasions Wood imports, wood products and phytosanitary treatmenits Breeding tree resistance to insects and diseases Plant imports as a pathway for insect and disease irwasions Environmental resistance to invasions Risk anałysis for invasion pathway analysis Ecosystem impacts of biological invasions Social Dimensions of tree pest invasions Globalization and invasive species policy Bio-economics of forest invasions and tneir management Ecołogy and management of invasive trees in plantation torestry Farest health in exotic forest piantations Biological control of invasive species in forests Phytosanitary policy Farest invasions in countries with developing economies Novel insect / microbial associations Invasions by nafive plant species Podsumowanie Na tle europejskim gospodarka leśna w Polsce nie zwiększa zagrożenia inwazjami biologicznymi obcych gatunków Celowe introdukcje inwazyjnych obcych gatunków drzew prowadzone są na niewielką skalę Dotychczasowe działania służb fitosanitarnych i leśnych w wykrywaniu nowych zagrożeń dla lasów są skuteczne Świadomość problemu inwazji biologicznych obcych gatunków w ostatnim czasie znacznie wzrosła Świadomość problemu inwazji biologicznych obcych gatunków w ostatnim czasie znacznie wzrosła Największe wyzwania na przyszłość: zwiększenie importu towarów zmiany klimatu zmiany żywicieli kŻ ŚR Dziękuję za uwagę k solarz©iop.krakow.pl